آینده پژوهی انقلاب اسلامی

آینده پژوهی انقلاب اسلامی

آینده پژوهی انقلاب اسلامی سال دوم تابستان 1400 شماره 2 (پیاپی 5)

مقالات

۱.

آینده پژوهی سبک زندگی اقتصادی با رویکرد تحلیل لایه ای علّی

کلید واژه ها: آینده پژوهی تحلیل تم تحلیل لایه ای علّی سبک زندگی اقتصادی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۷۶ تعداد دانلود : ۲۱۱
باتوجه به اهمیت سبک زندگی و دغدغه ی بسیاری از افراد در بعد اقتصادی آن در سال های اخیر، این پژوهش با هدف آینده پژوهی سبک زندگی اقتصادی انجام شده است. به منظور انجام این تحقیق از مصاحبه عمیق با خبرگان و تکنیک های مرتبط با آن استفاده شده است. جامعه آماری این تحقیق، 14 نفر از خبرگان اقتصادی و دانشجویان دکتری جامعه شناسی در حوزه سبک زندگی اقتصادی است. از آینده پژوهی با رویکرد تحلیل لایه ای علّی و تحلیل تم استفاده شد. از روش اشباع تم ها به عنوان استانداردی برای پایان نمونه گیری استفاده شد. ازآنجاکه تم های برگزیده با بهره گیری از نظرات خبرگان به دست آمد، مصاحبه ها مورد تأیید قرار گرفته است. از تحلیل مصاحبه با خبرگان، تم های اصلی و فرعی استخراج شد و از تحلیل لایه ای علّی در سطح لیتانی، بازاندیشی، آینده نامعلوم و ماتریالیسم دیالکتیکی؛ در سطح علل اجتماعی، توسعه یافتگی، ازجاکندگی و سنت زدایی؛ در سطح گفتمان و جهان بینی، مدرنیسم، لینک شدن با قدرتمندان و آگاهی دروغین و در سطح استعاره و اسطوره هم جیک جیک مستون، مکعب تاس و چشم وهم چشمی به دست آمد و براساس آن سناریوهای نوع جامعه و نوع مصرف مشخص و درقالب نموداری ارائه شد. درانتها راهکارهایی برای سناریوی مطلوب و دوری از سناریوی نامطلوب ارائه شده است.
۲.

تحلیل استنادی مقالات علمی- پژوهشی آینده پژوهی در ایران

کلید واژه ها: آینده پژوهی تحلیل استنادی مقالات علمی - پژوهشی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۸۸ تعداد دانلود : ۱۳۵
قوانین و اسناد بالادستی ازجمله سند چشم انداز و برنامه های توسعه ای که آیینه تمام نمای پروژه های آینده نگارانه راهبردی کشورند، بیانگر اهمیت وافر مبحث آینده پژوهی هستند؛ لذا هدف این پژوهش، ارائه تصویر جامعی از پژوهش های آینده پژوهی صورت گرفته در کشور و کلان نگری مطالعات انجام شده در این حوزه است؛ به امید آنکه رهنمودی برای هدایت مطالعات و پژوهش های آتی درجهت توسعه و افزایش کمیت و کیفیت هرچه بیشتر مطالعات حوزه آینده پژوهی باشد. پژوهش حاضر ازلحاظ هدف، کاربردی و ازلحاظ روش پژوهش از نوع توصیفی-تحلیلی با استفاده از روش تحلیل استنادی است. جامعه آماری شامل 238 مقاله علمی- پژوهشی بدون محدودیت زمانی با روش تمام شماری از 4 مجله تخصصی آینده پژوهی ملی است. ابزار گردآوری داده ها نیز مطالعه کتابخانه ای، پیاده سازی و تحلیل داده ها در نرم افزار اکسل درقالب آمار توصیفی و نرم افزار MAXQDA جهت تحلیل محتواست. تحلیل محتوای 1144 کلیدواژه 238 مقاله موردمطالعه با استفاده از نرم افزار MAXQDA تحت 34 گروه موضوعی محوری طبقه بندی شد. یافته های پژوهش در حوزه های رویکرد و روش پژوهش، روش نمونه گیری، وابستگی سازمانی، مشارکت علمی و تحلیل محتوا جهت شناسایی حوزه های پژوهشی برتر آینده پژوهی در کشور بیانگر این حقیقت است که نوآوری و تنوع در تمام ارکان پژوهش، لازمه پژوهش های آینده پژوهی داخلی است.
۳.

مقدمه ای بر مبانی آینده پژوهی اسلامی

نویسنده:

کلید واژه ها: اسلام آینده پژوهی امام (ع) آینده سنن الهی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۸۶ تعداد دانلود : ۲۰۱
هدف: در این مقاله برآنیم تا باعنایت به اندیشه های اسلامی، به ترسیم مقدمه ای بر مبانی آینده پژوهی اسلامی بپردازیم. آینده پژوهی اسلامی در مذهب شیعه، همانند دیگر دیدگاه های این مذهب، برمبنای امامت و ولایت اس توار اس ت. روش: پژوهش حاضر با تبعیت از روش فراترکیب، به عنوان یکی از اقسام روش های کیفی موجود، به بررسی مبانی آینده پژوهی اسلامی در اسلام پرداخته است. یافته ها: در این مقاله ضمن انتقاد از مبانی حاکم بر مبانی آینده پژوهی غربی و نیز نوع نگاه آن، بیان می دارد، آینده پژوه اسلامی باید خود را از قید و بند تعاریف و اصول آینده پژوهی غیرالهی رها کند؛ چون مبانی کاملاً متفاوت است. البته این به معنای کنارگذاشتن روش های علمی و روش شناسی نیست؛ ولی به جای اینکه در قید و بند روش شناسی باشیم باید بر روش شناسی مسلط شویم و درنهایت یک روش شناسی بومی ایجاد نمائیم،تأکید شده است. نتیجه گیری: در اسلام آینده را ازمنظر امام معصوم(ع) باید دید و هر قدر بتوانیم به امام (ع) نزدیک شویم، می توانیم در تشعشع نور او آینده را بهتر ببینیم. به نظر می رسد پایه های ساخت آینده ازمنظر اسلام عبارت است از: صنع الهی، سنت های الهی، تولی وتبری، توسل، عبادات، رغبت، نیت، رجاء و خوف، روند، تصاویر، اقدام، زیارت، گناهان، شکر، رضا، تفویض، توکل، یقین، فنا و صبر
۴.

شناسایی کلان روندهای مؤثر بر توسعه هوش سازمانی در سازمان های بزرگ مهندسی و سازندگی (موردمطالعه: قرارگاه سازندگی خاتم الانبیا (ص))

کلید واژه ها: روند هوش سازمانی سازمان مهندسی قرارگاه خاتم

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۷۹ تعداد دانلود : ۱۸۲
شناسایی روندهای آینده، دغدغه اغلب کسب وکارها، سازمان ها و غیره می باشد. این روندها اثرگذاری بالایی بر سازمان ما داشته و درنتیجه شناخت و تحلیل و بررسی این روندها بر موفقیت سازمان مؤثر است. یکی از این ابزارهایی که شناخت روندها بر سازمان تأثیرگذار می باشد هوش سازمانی است. هوش سازمانی برای جمع آوری ذخیره، پردازش و تفسیر داده ها از منابع داخلی و خارجی استفاده می شود. هوشمندی در سازمان به معنای جمع آوری و توزیع اطلاعات برای سهولت در تحقق اهداف سازمان است. اهمیت این ابزار برای یک سازمان بزرگ و اهمیتی که شناخت روندهای مؤثر بر توسعه هوش سازمانی داشته به عنوان مسئله این پژوهش مطرح است. پژوهش حاضر، ازنظر گردآوری اطلاعات، تحقیق توصیفی از شاخه پیمایشی است که از مطالعه کتابخانه ای و مصاحبه با خبرگان و همچنین برای تأیید روندها از پرسشنامه طیف لیکرت استفاده شده است. در این پژوهش 26 کلان روند مؤثر بر توسعه هوش سازمانی شناسایی شد و با استفاده از این کلان روندها پیشنهادهایی برای سازمان مربوطه ارائه شده است
۵.

آینده اندیشی از منظر یهود

کلید واژه ها: آینده پژوهی آینده اندیشی یهود یهودی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۴۳ تعداد دانلود : ۱۸۴
همواره شناخت آینده آرزوی دیرینه بشر بوده است و در قرن معاصر تلاش برای پیش بینی، شناخت و ترسیم آینده ها در ملل و ادیان مختلف در دو مسیر علمی و غیرعلمی (رمالی، طالع بینی و…) دنبال می شود. برای تکمیل پارادایم آینده پژوهی به جمع آوری دیدگاه های متفاوت نسبت به آینده(ها) نیاز داریم. در این مقاله آینده اندیشی از منظر یهود به روش مروری و از طریق مطالعه اسنادی، با بررسی رویدادهای تاریخی مؤثر بر آینده (بدیهی است در حال حاضر آینده آن زمان جزئی از تاریخ شده است.) آغاز شده است؛ که نشان می دهد حتی برخی وقایع حتمی پیش بینی شده از قبیل ظهور حضرت موسی علیه السّلام به عنوان منجی بنی اسرائیل چگونه تغییر پیدا کرده است و تغییر آینده در تفکر یهود تثبیت شده است. در ادامه پیشران های شکل دهنده آینده یهود شامل اعتقاد به ماشیح، گئولا، سرزمین موعود و قیامت و نحوه تعامل یهود با این پیشران ها، رویکرد فعالانه (در مقابل منفعلانه) آینده اندیشی یهود را نشان می دهد. می توان گفت سیطره جهانی صهیونیسم امروز نتیجه آینده اندیشی یهود در طول تاریخ بوده است؛ که مطمئناً مقابله با تفکر حکومت جهانی یهود جز با اولاً شناخت جامع و همه جانبه این تفکر و ابعاد مختلف آن و ثانیاً رویکرد فعالانه، آینده نگارانه و عملیاتی سازی آن در محور مقاومت امکان پذیر نخواهد بود.
۶.

رصد راهبردهای جنگ نرم ماهواره ای نظام سلطه علیه جمهوری اسلامی ایران (باتأکیدبر میزان تأثیرگذاری بر نسل جوانان آینده ساز)

کلید واژه ها: جوانان جنگ نرم ماهواره تهدید ماهواره ای عملیات روانی آینده پژوهی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۶۵ تعداد دانلود : ۲۵۸
هدف این تحقیق، بیان نظریه های مختلف جنگ نرم ماهواره ای، بررسی ابعاد مختلف و میزان تأثیرگذاری بر عقاید نسل جوانان آینده ساز است که درراستای تحقق براندازی نرم حکومت جمهوری اسلامی ایران صورت می پذیرد و راهکارهای متعدد را برای مبارزه با تهدیدات ناشی از آن در آینده را بررسی می کند. روش تحقیق در این مقاله از نوع روش تحقیق کیفی، به شیوه  تحلیل مضمون بوده و برخی از قسمت های تحقیق نیز حاصل استنباط حرفه ای نگارندگان از میان متون مختلف موردمطالعه می باشد و ابزار جمع آوری اطلاعات آن نیز مطالعه کتابخانه ای است. نتایج حاصل از این تحقیق نشان داد که مهم ترین نقش جنگ نرم ماهواره ای در بخش رسانه ها و به خصوص رسانه های الکترونیکى است که باتوجه به قابلیت ها و کارکردهایی که دارند، می توانند درجهت حفظ سلامت و بهداشت روان و به عنوان یکی از عوامل تسهیل کننده هویت یابی برای جوانان کاربرد داشته و یا زمینه ساز بحران هویت و بیگانگی افراد از فرهنگ، ارزش ها و باورهای خود در آینده ای نزدیک شوند. مهم ترین راهبردهای  اساسی برای حل این مشکل باتوجه به اینکه بخش مهم هویت جوانان در درون جامعه شکل می گیرد، این است که  چنانچه نهادهای خانواده، مراکز آموزشی و محیط اجتماعی به وظیفه خود درقبال اعطای شخصیت و هویت مناسب، نسبت به افراد تحت پوشش خود خوب عمل کنند، می توانند زمینه مهمی برای رشد و شکوفایی خودباوری اجتماعى، خوداتکایى،خودیابى، آزاداندیشى، اعتماد به نفس، استقلال خواهى، عدم وابستگى، عزت نفس، رشد و توسعه و فتح قله های کمال فردی و اجتماعی میان جوانان آینده ساز باشد.

آرشیو

آرشیو شماره ها:
۱۸