زهره زرشناس

زهره زرشناس

مدرک تحصیلی: دکتری فرهنگ و زبانهای باستانی، دانشگاه تهران
رتبه علمی: استاد،گروه زبان های باستانی، پژوهشکده زبان شناسی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی
پست الکترونیکی: zzarshenas@gmail.com
لینک رزومه

مطالب

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۲۱ تا ۴۰ مورد از کل ۵۵ مورد.
۲۱.

پژوهشی پیرامون ریشه شناسی واژة سغدی ršt’wc’r(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: زبان سغدی زبان های ایرانی میانه شرقی ریشه شناسی سغدی متون سغدی صفت فاعلی (اسم عامل)

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۸۴ تعداد دانلود : ۸۲۵
زبان سغدی از زبان های ایرانی میانة شرقی است که از سدة نخست تا سده سیزدهم میلادی رواج داشته است. این زبان به سبب نفوذ زبان پهلوی و نیز بر اثر نفوذ زبان ترکی به تدریج از رونق افتاد و زوال آن با گسترش زبان فارسی و، علاوه بر آن، با نفوذ زبان عربی، از دیگر سوی، شتاب بیش تری گرفت. به هر روی، واژه هایی از زبان سغدی به زبان فارسی راه یافت و در قالب وام واژه به حیات خود ادامه داد. در این پژوهش، واژه سغدی / raštučār/ ršt’wc’r به معنای «دل داری، تسلی، هم دردی»، با توجه به شواهد زبان شناختی و آواشناختی زبان سغدی، بررسی و کوشش شده است تا ریشه ای برای واژه سغدی مذکور پیشنهاد شود و از دیگر زبان های ایرانی میانه شرقی (مانند ختنی و سغدی) و زبان های ایرانی میانه غربی (مانند فارسی میانه، پهلوی اشکانی ترفانی و فارسی میانه ترفانی) نیز شواهدی ارائه گردد.
۲۴.

ایزد رشن و جایگاه او در دین زرتشتی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: رشنو رشن رشن یشت داوری ور عدالت فرجام شناسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۴۸ تعداد دانلود : ۷۷۱
در پژوهش حاضر به بررسی زبانشناختی و کارکردی ایزد رشن در دین زرتشتی پرداخته شده است. رشن یا رشنو یکی از ایزدان زرتشتی است که در متون فارسی میانه نقش برجسته ای به عنوان یکی از سه ایزد داوری روان بر عهده دارد. رشنو در نوشته های پارسی میانه به صورت «رشن» با صفت «راست» آمده است. در این مقاله ابتدا اشتقاق ریشه شناختی رشنو مورد بررسی قرار گرفته و در ادامه به کارکردهای گوناگون این ایزد و سایر ایزدان همکار او در اوستا و متون فارسی میانه اشاره شده است. برای ارائه تصویری جامع تر از این ایزد به کارکردهای مشابه با رشن در سنت ودایی و عیلامی/ایلامی نیز توجه شده و در پایان به نمونه هایی از کاربرد نام این ایزد در ادبیات فارسی اشاره شده است.
۳۶.

تاثیر اوضاع اجتماعی دوران ساسانی بر شکل گیری اندرزهای دینی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: جامعه ساسانی دین محوری متن های اندرزی اندرزهای دینی اندرزهای حکمت عملی و تجربی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۰۰ تعداد دانلود : ۷۳۱
اردشیر بابکان پایه گذار سلسله ساسانی، به جای حکومت ملوک الطوایفی اشکانی، حکومتی را در ایران بنا نهاد که تمرکز در حکومت، وحدتِ تمام بخش های ایران و برقراری دین زردشتی به عنوان کیش رسمی ایرانیان را با خود به همراه داشت. در پژوهش حاضر کوشیده شده است پس از بررسی ساختار جامعه ساسانی از لحاظ اجتماعی و مذهبی، ادبیات و اندرزهای آن دوره مورد مطالعه قرار گیرد و با ذکر نمونه ، محتوای اندرزهای دینی و حکمت عملی و تجربی فارسی میانه عهد ساسانی بررسی شده و به ارتباط و تاثیر اوضاع اجتماعی پادشاهان ساسانی و موبدان بر نوع و محتوای اندرزها پرداخته شود. روش تحقیق در این مقاله، کتابخانه ای- اسنادی است و حجم نمونه، تمام اندرز های زبان پهلوی ساسانی را شامل می شود که چند نمونه از آن ها برگزیده و سپس ترجمه شده اند. هدف از نگارش این مقاله اثبات تاثیر جامعه دین محور ساسانی بر نوع اندرزهای این دوره است.
۳۷.

«تفسیر دادیشوع قطری از موعظه پانزدهم پدر اشعیا»(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: سغدی مسیحی زبان سریانی موعظه و تفسیر دادیشوع قطری پدر اشعیا

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۷۸ تعداد دانلود : ۵۵۵
آثار سغدی مسیحی شامل ترجمة بخش هایی از کتاب مقدس، زندگی و اعمال قدیسان، مواعظ و تفاسیر، اعمال شهدای مسیحی و آراء بزرگان کلیسا از زبان سریانی به زبان سغدی هستند. این آثار که در واقع گونه ای از ادبیات ترجمه ای محسوب می شوند، غالباً از زبان سریانی به زبان سغدی برگردانده شده اند. تفسیری که دادیشوع قطری در باب پانزدهمین موعظة پدر اشعیا ارائه می دهد از جمله ی این آثار است. پژوهش حاضر با ارائه آوانویسی و ترجمه متن سغدی و مقایسه آن با نسخه ی معادل سریانی به بررسی ویژگی های خاص زبانی این متن در مقایسه با سایر گونه های زبان سغدی می پردازد.
۳۸.

بررسی تاریخی و تطبیقی چند واج ایرانی در گویش بلوچی بمپوری(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: زبان بلوچی گویش بُمپوری واج شناسی تاریخی فرایند گردش واکه ای فرایند پیشین شدگی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۳۹ تعداد دانلود : ۸۰۳
بُمپوری، گویش بلوچی رایج در شهر تاریخی بمپور در شهرستان ایرانشهر است که بر اساس جدیدترین تقسیم بندی ها، در گروه گویش های جنوبی این زبان قرار می گیرد. با توجه به اینکه زبان بلوچی از کهن ترین زبان های ایرانی محسوب می شود و در تأثیرپذیری از زبان فارسی معیار تا حد زیادی محافظه کار بوده، بسیاری از گویش های آن، از جمله بمپوری برخی از ویژگی های زبان های کهن تر ایرانی را در خود حفظ کرده اند.در مقالة حاضر برخی از واج های ایرانی باستان که سیر تحول شان در این گویش با دورة میانه و جدید زبان های ایرانی متفاوت بوده است، از جمله واکه های مرکب /ai/، /au/، همخوان /v/ آغازی، همخوان های /f/، /x/ آغازی و میانی، همخوان های /p/، /t/، /č/، /d/، /k/، /g/ میانی و خوشه های همخوانی /ϑr/، /*dz/، /št/ و /*hv/ مورد بررسی قرار می گیرند و وجوه تشابه یا تفاوت آن ها با واج های دورة باستان، میانه و نو ایرانی مشخص می گردد، علاوه بر این، به فرایند گردش واکه ای و پیشین شدگی واکه ای در این گویش پرداخته می شود. در گام بعد هر کدام از واج های مورد نظر در این گویش با دو گویش بلوچی همجوار، یعنی دلگانی و لاشاری مقایسه می شوند و در پاره ای از موارد نیز مقایسه هایی با زبان رودباری کرمان صورت می گیرد.
۳۹.

طبقه بندی قصه های عامه در مجموعه هفتِ باستانی پاریزی و تاریخ کرمانِ محمود همت(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: ادبیات عامه قصه طبقه بندی باستانی پاریزی مورخان کرمان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۱۹ تعداد دانلود : ۶۳۴
قصه بازتاب دهنده بخش مهمی از فرهنگ و تمدن یک قوم و از جنبه های مختلف قابل توجه و بررسی است. بیش از دویست سال است که مطالعات علمی در حوزه قصه آغاز شده است. برادران گریم اولین کسانی بودند که قصه ها را با نگاهی علمی گردآوری کردند. صد سال بعد در 1910م آنتی آرنه با اثر <em>فهرست تیپ های قصه، زمینه مطالعه جهانی بر روی قصه ها را فراهم کرد. پنجاه سال بعد استیث تامسون تحریری جدید از اثر آرنه ارائه داد که این تحریر به فهرست آرنه/ تامسون شهرت و مقبولیت یافت. در زمینه قصه های ایرانی اولین و جدی ترین کار در حوزه طبقه بندی علمی قصه ها توسط اولریش مارزلف در 1984م انجام گرفت. پس از این با وجود مطالعات گسترده پژوهشگران و دانشجویان ایرانی در این حوزه، در بخش طبقه بندی قصه ها، فعالیت چشمگیری انجام نشده است. پژوهش حاضر به طبقه بندی قصه های عامه در چندین متن تاریخی معاصر کرمان می پردازد و از این حیث نمونه ای پیشین ندارد. این پژوهش هفت اثر باستانی پاریزی (1393-1304) و یک اثر محمود متدیّن مشهور به همّت کرمانی (1374-1298) را بر پایه ی الگوی آرنه/ تامسون و مارزلف مورد مطالعه قرار داده است.
۴۰.

رده شناسی آرایش سازه های متن سغدی بودایی «وسنتره جاتکه»؛ بر اساس مؤلفه های فعلی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: زبان سغدی بودایی رده شناسی ترتیب واژه وسنتره جاتکه فعل

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۱۸ تعداد دانلود : ۳۳۵
زبان سغدی از زبان های ایرانی میانه ی شرقی ست که به سه گروه مانوی، بودایی و مسیحی تقسیم می شود. در این پژوهش به بررسی آرایش سازه های متن سغدی بودایی «وسنتره جاتکه» پرداخته شده است. وسنتره جاتکه طولانی ترین متن بازمانده ی سغدی ست و نسبت به دیگر متون سبک ادبی پیشرفته تری دارد و به نظر می رسد که بیشتر تألیفی بومی و یا بازنویسی داستانی بودایی باشد و احتمال اینکه ترجمه باشد کمتر است. تاکنون پژوهشی در باب رده شناسی زبان سغدی بودایی صورت نگرفته است. این پژوهش از نوع توصیفی-تحلیلی است، گردآوری داده ها به روش کتابخانه ای و انتخاب متن به شیوه ی هدفمند بوده است. تمام بندهای دردسترس از متن وسنتره جاتکه به شیوه کمی و کیفی تحلیل شده اند.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان