محمدرحیم رهنما

محمدرحیم رهنما

مدرک تحصیلی: استاد گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

مطالب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدید‌ترین

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱۲۱ تا ۱۴۰ مورد از کل ۱۶۳ مورد.
۱۲۱.

تجزیه و تحلیل اثرات رشد شهر آمل بر محیط پیرامون با استفاده از سنجش از دور و سامانه اطلاعات جغرافیایی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آمایش سیاسی فضا دوره چهارم پاییز ۱۴۰۱ شماره ۴ (پیاپی ۱۶) ۳۰۲-۲۸۸

کلید واژه ها: سنجش از دور سامانه اطلاعات جغرافیایی شهر آمل

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۸۰ تعداد دانلود : ۱۵۷
هدف از این تحقیق، بررسی تغییرات کاربری اراضی شهر آمل در بازه زمانی 1399-1364 است. بررسی تاثیر عوامل محرک در رشد شهر مشخص می کند که افزایش جمعیت و مهاجرت از روستاها به عنوان مهمترین عوامل در رشد شهر آمل می باشد. همچنین در روند شکل گیری بافت شهر آمل هسته اولیه شهر بعد از اسلام نقش اساسی داشته است. بررسی روند رشد آن بعد از پهلوی اول نشان می دهد یکی دیگر از عوامل محرک در رشد شهری آمل توسعه راه ها و پراکنش کاربری- تجاری خصوصا در اطراف راه های اصلی که خود نیز، الگو و فرم رشد شهر آمل را شکل داده است. داده های ارائه شده از تصاویر ماهواره ای به وضوح رشد شهر آمل را از سال 1364 تا 1399 مشخص می کند. منطقه ساخته شده، افزایش سالانه 15 درصد [135 هکتار در سال] را نشان می دهد. گسترش شهر در همه جهات صورت گرفته، اما در امتداد جاده اصلی به سوی روستاهای مجاور بیشتر نمایان گردیده است، مناطق تجاری/ خدماتی در امتداد آن تاسیس شده اند؛ کاهش سریع زمین های کشاورزی و مناطق گیاهی را نشان می دهد. همچنین تحت تاثیر فرآیند گسترش و رشد شهری، تغییر و تحولاتی در بخش کشاورزی هم در شهر آمل و هم در سکونتگاه های روستایی ادغام شده در شهر و بخش مرکزی شهرستان آمل صورت گرفته است.
۱۲۲.

ارائۀ سناریوهای مدیریت یکپارچۀ پسماند شهر مشهد(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و آمایش شهری - منطقه ای سال دوازدهم تابستان ۱۴۰۱ شماره ۴۳ 149 - 178

کلید واژه ها: پسماند شهری مدیریت یکپارچه پسماندهای جامد آینده پژوهی سناریونگاری کلان شهر مشهد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۷ تعداد دانلود : ۱۸۱
رشد جمعیت و شهرنشینی، منجر به افزایش تولید پسماند و نگرش تک بُعدی به سیستم مدیریت پسماند، منجر به اثرات تخریبی زیست محیطی و افزایش هزینه ها شده است. الگوی مدیریت یکپارچه پسماندهای جامد (ISWM ) از مناسب ترین الگوهای مؤثر در کاهش هزینه های اقتصادی مدیریت پسماند و اثرات زیست محیطی پسماندها به شمار می رود. این مطالعه با رویکرد آینده پژوهی از طریق شناسایی شاخص های کلیدی مؤثر بر الگوی مدیریت یکپارچه پسماند در راستای تدوین سناریوهای پیشِ روی مدیریت پسماند شهر مشهد انجام شده است. جامعه آماری تحقیق، شامل 25 نفر از کارشناسان (سازمان مپ شهرداری مشهد) و متخصصان (دانشگاهی) است. پس از بررسی، 23 شاخص مؤثر شناسایی شد، سپس با تحلیل نرم افزار میک مک، 10 شاخص به عنوان پیشران های کلیدی مشخص شد. با تدوین 30 فرض عدم قطعیت برای پیشران ها، با استفاده از ماتریس اثرات متقابل و نرم افزار سناریوویزارد، به شناسایی سناریوهای محتمل پیشِ روی مدیریت پسماند شهر مشهد براساس الگوی مدیریت یکپارچه پسماند پرداخته شد. براساس نتایج، 59048 سناریو محتمل وجود دارد که فقط 5 سناریو دارای سازگاری بالا و احتمال وقوع بیشتر هستند. سناریوی اول و دوم با مجموع امتیاز 167 و 149 به عنوان سناریوهای محتمل مطلوب، شرایط امیدوارکننده ای را برای آینده مدیریت پسماند شهر مشهد ارائه می دهند. سناریوهای سوم، چهارم و پنجم به عنوان سناریوهای بحرانی (نامطلوب) گویای شرایط نامناسب برای آینده مدیریت پسماند شهر مشهد است.
۱۲۳.

تحلیل عوامل کلیدی و پیشران های مؤثر بر ارتقای جایگاه شهر قائن در توسعه منطقه ای(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا سال بیستم بهار ۱۴۰۱ شماره ۷۲ 95 - 112

کلید واژه ها: توسعه منطقه ای آینده پژوهی تحلیل اثرات متقابل میک مک قائن

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۶ تعداد دانلود : ۱۲۰
تغییرات سریع نیمه دوم قرن بیستم و ناکارآمدی روش های متداول برنامه ریزی منجر به ظهور و گسترش آینده نگری شد که به نوبه خود در رویکرد و روش های مورداستفاده برای شناسایی و حل مسئله استفاده شد آینده نگاری منطقه ای، نوعی از آینده نگاری است که با تمرکز بر محدوده سرزمینی خاص، در یک قلمرو جغرافیایی زیر ملی با هدف اتخاذ تصمیمات معین جهت تحقق آینده مطلوب عملیاتی می گردد. بر این اساس پیاده سازی این رویکرد در چارچوب مفهوم توسعه منطقه ای می تواند کمک قابل توجهی در بروز رسانی ادبیات توسعه در کشور داشته باشد. هدف از پژوهش حاضر بررسی عوامل مؤثر بر توسعه منطقه ای قائن بوده است. پژوهش حاضر بر اساس روش تحقیق اکتشافی- کاربردی است. داده های مورد نیاز با بهره گیری از اسناد رسمی فرادست شهر قائنات و مصاحبه با متخصصان بدست آمده است. همچنین با استفاده از روش میک مک عوامل کلیدی و پیشران های مؤثر بر ارتقای جایگاه شهر قائن در توسعه منطقه ای تحلیل شده است. نتایج پژوهش نشان داد عوامل مؤثر بر توسعه منطقه ای به ترتیب شامل عواملی رشد نسبی،GDP، رونق بخشی، سرمایه گذاری و سیاست ها می باشد و بیانگر نقش مؤثر بر توسعه منطقه ای قائن می باشد که به صورت مستقیم و غیرمستقیم تأثیرگذار بوده اند. لذا با در نظر گرفتن این عوامل کلیدی می توان به توسعه منطقه ای در شهر قائن دست یافت. نتایج پژوهش نشان داد عوامل مؤثر بر توسعه منطقه ای به ترتیب شامل عواملی رشد نسبی،GDP، رونق بخشی، سرمایه گذاری و سیاست ها می باشد و بیانگر نقش مؤثر بر توسعه منطقه ای قائن می باشد که به صورت مستقیم و غیرمستقیم تأثیرگذار بوده اند.
۱۲۴.

آینده نگاری بازتوسعه اراضی قهوه ای کارخانه قند آبکوه مشهد(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و توسعه ناحیه ای سال نوزدهم پاییز و زمستان ۱۴۰۰ شماره ۲ (پیاپی ۳۷) 31 - 1

کلید واژه ها: اراضی قهوه ای بازتوسعه سناریونویسی کارخانه قند آبکوه مشهد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۱ تعداد دانلود : ۱۰۰
هدف اصلی این پژوهش برنامه ریزی پایدار اراضی قهوه ای کارخانه قند آبکوه مشهد و بررسی سناریوهای محتمل در بازتوسعه اراضی آن است. برای رسیدن به این هدف، شش گام اصلی سناریونویسی انجام شد. برای انجام این گام ها مطالعات ترکیبی کمی و کیفی صورت گرفت. ابتدا برای تعیین آینده مورد انتظار، با 12 نفر از کارشناسان آشنا با محدوده مطالعه شده، مصاحبه نیمه ساختار یافته انجام شد و چارچوب اولیه پرسشنامه طراحی شد در ادامه در قالب پرسشنامه (در دو بعد درجه تأثیر و عدم اطمینان) از 56 نفر از متخصصان، کارشناسان و اساتید نظرخواهی شد و به وسیله آزمون های آماری توصیفی و استنباطی نظیر T تست، پیشران های بحرانی سناریو تعیین شد. سپس برای توسعه سناریوها، بررسی پیامدها و همچنین تعیین راهبردها از ابزار مصاحبه نیمه ساختاریافته با شش نفر از کارشناسان، مدیران و مهندسین مشاور و متخصصان دانشگاهی استفاده شد. نتایج تحقیق نشان می دهد، سه سناریو برای بازتوسعه اراضی کارخانه قند آبکوه مشهد قابل تصور است: سناریوی طلایی، این سناریو دربردارنده دو پیشران اصلی، فراهم سازی منابع درآمدی جدید برای انتقال دائم کارخانه و ایجاد پروژه های جدید با رویکرد ترکیبی در اطراف کارخانه بنا به ظرفیت ها و موقعیت آن هاست؛ سناریوی پایه، تداوم گرایش ها در انطباق با شرایط حاکم با ادامه روند موجود است؛ سناریوی رکود: براساس این سناریو، تمایلات منفی ذی نفعان می تواند موجب توقف در روند اجرای پروژه شود. این توقعات به افزایش هزین ه ه ا و تمام نشدن پروژه در زمان مقرر منجر خواهد شد. در پایان راهبردهایی ازجمله اولویت دادن به توسعه کاربری های ویژه تجاری در محدوده طرح، حذف جذابیت های محدوده برای توسعه سکونت (راهبرد رقابتی)، فراهم کردن بستر مناسب برای فعالیت های اقتصادی و سرمایه گذاری در محدوده طرح و... برای رسیدن به سناریوی مطلوب ارائه شده است.
۱۲۵.

فراتحلیلی بر شناخت رویکرد امنیت غذایی در چارچوب اصول حکمروایی خوب(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های جغرافیایی برنامه ریزی شهری دوره ۱۱ بهار ۱۴۰۲ شماره ۱ 87 - 115

کلید واژه ها: Food security Good Governance thematic analysis Meta - analysis

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۵ تعداد دانلود : ۸۳
مسئله تامین غذا، همواره جزء مسائل مهم زیستی انسان محسوب می شود و در مراحل مختلف تولید تا توزیع و مصرف، با مسائلی احتمالی روبه رو است. تاکنون نظریات، گردهمایی ها، پژوهش ها، مطالعات و قوانین و مقررات متنوعی در این راستا تنظیم و ارائه شده تا رفع نیاز اولیه انسان با حداقل مشکل، صورت گیرد، اما این هدف، کاملا به موفقیت محقق نشده است. شناسایی و اطلاع از علل این مسئله، نیازمند شناخت و کسب آگاهی همه جانبه از حیث نظری، تجربی و پژوهشی است تا شکاف ها و خلآهای احتمالی را روشن سازد. لذا، در پژوهش حاضر، این سه نوع مطالعه در قالب سه لایه نگرش، مواد پژوهش و روش، انجام شده است تا ضمن شناسایی ابعاد امنیت غذایی و سیر تکاملی آن، چگونگی تطبیق پذیری با مقررات، سیاست ها و قوانین را بررسی نموده و با تحلیل و بررسی پژوهش های پیشین در این حوزه و مقایسه این سه مطالعه، شکاف دانشی، تجربی و پژوهشی را در زمینه امنیت غذایی شناسایی نماید. از این رو، روش پژوهش، آمیخته شامل مطالعه کتابخانه ای-مروری، تحلیل تماتیک و فراتحلیل است. براساس نتایج پژوهش، پایه دانشی امنیت غذایی که شامل موجودی، دسترسی، مصرف و حکمروایی خوب است، با پایه تجربی و پژوهشی تفاوت دارد و بین مطالعه دانشی و پژوهشی، شکاف عمیق و قابل توجهی وجود دارد. به روزسازی قوانین و سیاست ها در کنار انجام پژوهش های کاربردی با محوریت حکمروایی خوب غذا، از جمله راهکارهایی است که می تواند این شکاف را پوشش دهد.
۱۲۶.

تحلیل توزیع فضایی شیوع بیماری سرطان در شهر مشهد با رویکرد کیفیت محیط طبیعی شهری(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: برنامه ریزی توسعه کالبدی سال هفتم زمستان ۱۴۰۱ شماره ۴ (پیاپی ۲۸) 47 - 60

کلید واژه ها: سرطان شهرمشهد متوفیان فضای سبز آلودگی هوا توزیع فضایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۳ تعداد دانلود : ۹۸
دستیابی به معیارهای کیفیت محیطی بدون توجه به الگوی توسعه کالبدی امکان پذیر نیست. مکان و کیفیت آن از جمله علل مؤثر در بروز انواع بیماری ها است. با این حال درخصوص بیماری های خاص همچون سرطان، مطالعات انجام شده در گام های نخستین قرار دارد. مطالعه حاضر تلاش دارد الگوهای مکانی پراکنش جان باختگان در اثر سرطان را در شهرمشهد مورد سنجش قرار دهد و نشان دهد که 1)الگوی پراکنش جان باختگان چگونه است؟ و2)چه میزان با ویژگی های کیفیت محیط در رابطه است؟ مطالعه از نوع توصیفی-تحلیلی و متغیرهای مطالعه شامل 1)ویژگی های مرتبط با جان باختگان (شامل:موقعیت، سن و جنسیت جان باختگان سرطانی) و 2)ویژگی های مرتبط با کیفیت محیط(شامل میزان آلودگی هوا و سرانه فضای سبز) است. برای این منظور پس از تدوین مدل مفهومی تحقیق، ازطریق دریافت اطلاعات مرتبط با جان باختگان و کیفیت محیط زیست، پایگاه اطلاعات مکانی در محیط نرم افزار  ArcGisتشکیل و در گام بعد با بهره گیری از مدل های آماری کلاسیک(همبستگی و آزمون تی) و آمارفضایی(خودهمبستگی فضایی، جهت پراکنش و رگرسیون فضایی) اقدام به تحلیل داده ها شد. یافته ها حاکی از عدم تبعیت الگوی فضایی جان باختگان از الگوی پراکنش جمعیت و تفاوت الگوی فضایی جان باختگان برحسب جنسیت و میانگین سن آن ها در سطح محلات بود. استفاده از مدل های خودهمبستگی فضایی، دوهسته داغ در شمال و جنوب غرب مشهد و یک هسته سرد در پیرامون حرم مطهر را نشان داد که ضرورت توجه به تفاوت های مکانی را نشان می دهد. نتایج آزمون همبستگی و رگرسیون فضایی دلالت بر این داشت که فراوانی جان باختگان در سطح محلات با میانگین میزان آلودگی هوا و سرانه فضای سبز رابطه دارد. بااین حال ضرورت انجام مطالعات بیشتر در دوره های زمانی متعدد، به منظور تأیید یافته ها پیشنهاد می شود.
۱۲۷.

برنامه ریزی و آمایش راهبردهای ارتقای امنیت زائران و گردشگران شهر مشهدبا تلفیق مدل های برنامه ریزی استراتژیک و تحلیل شبکه (ANP-SWOT)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آمایش جغرافیایی فضا سال چهارم تابستان ۱۳۹۳ شماره ۱۲ 101 - 123

کلید واژه ها: استراتژی امنیت زائران و گردشگران مدل SWOT و ANP کلان شهر مشهد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۸ تعداد دانلود : ۱۱۳
امنیت پیش زمینه ی یک اجتماع سالم و احساس امنیت، بسترساز توسعه ی جوامع انسانی است. سعادت یک اجتماع در گرو حفظ و بقای امنیت و احساسات ناشی از آن است. امنیت زائران و گردشگران از مهم ترین مقوله هایی است که در بحث امنیت مطرح می شود. هدف این پژوهش، آمایش و برنامه ریزی راهبردهای ارتقای امنیت زائران و گردشگران در کلان شهر مشهد با تلفیق مدل های برنامه ریزی استراتژیک و تحلیل شبکه یANP-SWOT است. روش تحقیق این پژوهش، توصیفی- تبیینی با اهداف کاربردی- توسعه ای است. در ابتدا برای رسیدن به عوامل چهارگانه ی SWOT از روش دلفی استفاده شده، بدین گونه که سی نفر از کارشناسانی که در این زمینه خبره بودند، انتخاب شدند تا مهم ترین عوامل نقاط قوت، ضعف، فرصت و تهدید در امنیت زائران و گردشگران را جمع آوری کنند. سپس برای اولویت بندی استراتژی های حاصل از فن سوات، با استفاده از مدل تحلیل شبکه (ANP) به ارزیابی و اولویت بندی استراتژی های حاصله پرداخته شده است. نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل ها با مدل ANP نشان می دهد که راهبردهای SO 1 ، SO 2 و ST1، سه راهبرد اولیه در ارتقای امنیت زائران و گردشگران شناخته شده است. راهب رد SO 2 ، برنامه ریزی برای مدیریت یکپارچه ی امنیت زوار در مناطق اطراف حرم و راهبرد SO 1 تهیه ی بسته های سرمایه گذاری (مشارکتی و غیر مشارکتی) برای توسعه ی کمی و کیفی مراکز اقامتی زائران است که هر دو مربوط به استراتژی های تهاجمی است. همچنین راهبرد ST 1 ، حمایت از سرمایه گذاران بخش خصوصی و نهادهای مدنی در جهت پیشبرد سریع طرح های کالبدی مربوط به طرح بافت نوسازی پیرامون حرم بوده که این راهبرد مربوط به استراتژی های رقابتی است. در نهایت، استراتژی تهاجمی با کسب امتیاز 0.41392 به عنوان استراتژی دارای اولویت اول و استراتژی محافظه کارانه با کسب 0.23026 امتیاز به عنوان استراتژی دوم در جهت ارتقای امنیت زائران و گردشگران انتخاب شده اند
۱۲۸.

تحلیلی بر زیست پذیری شهری براساس شاخص زیست محیطی (مطالعۀ موردی: کلان شهر مشهد)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و توسعه ناحیه ای سال ۲۱ بهار ۱۴۰۲ شماره ۱ (پیاپی ۴۲) 33 - 1

کلید واژه ها: زیست پذیری شهری شاخص زیست محیطی عینی و ذهنی مشهد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۵ تعداد دانلود : ۹۱
هدف: هدف اصلی این پژوهش تحلیل زیست پذیری شهری کلانشهر مشهد به لحاظ زیست محیطی می باشد.روش: روش تحقیق این پژوهش به لحاظ هدف، کاربردی و به لحاظ روش، توصیفی – تحلیلی می باشد. جامعه آماری این پژوهش جمعیت 2766258 نفری کلانشهر مشهد در سال 1390 می باشد و حجم نمونه برای پرسشنامه 402 نفر تعیین گردید.یافته ها: برای بررسی زیست پذیری شهری به لحاظ زیست محیطی، شاخص های عینی و شاخص ذهنی (پرسشنامه) مورد تحلیل قرار گرفته اند. با استفاده از مدل آنتروپی ابتدا وزن هر کدام از شاخص ها تعیین گردید که وزن آنها به این شرح می باشد: منواکسید کرین= 0.0035، ذرات معلق= 0.5974 دی اکسید گوگرد = 0.0122، دی اکسید نیتروژن = 0.019، آلاینده ازن = 0.0162، کیفیت هوا = 0.0038، فضای سبز = 0.2515، آلودگی صوتی = 0.0394، تولید زباله = 0.0534، شاخص ذهنی = 0.0029.نتیجه گیری: منطقه 9 کلانشهر مشهد، بهترین منطقه از نظر شاخص زیست محیطی می باشد. پس از منطقه 9، مناطق 7 و 8 به لحاظ زیست محیطی دارای بهترین شرایط می باشند. بدترین منطقه هم به لحاظ زیست محیطی، به ترتیب مناطق 1، 2 و 6 می باشد.
۱۲۹.

بررسی وضعیت فشردگی شهر شاندیز با تأکید بر نظریه شهر اکولوژیک(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و توسعه ناحیه ای سال بیستم تابستان ۱۴۰۱ شماره ۲ (پیاپی ۳۹) 50 - 27

کلید واژه ها: توسعه پایدار شهر فشرده نظریه شهر اکولوژیک شهرگردشگری شاندیز

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۵ تعداد دانلود : ۱۳۳
هدف پژوهش حاضر، بررسی وضعیت فشردگی شهر شاندیز با تأکید بر نظریه شهر اکولوژیک است. روش تحقیق، توصیفی-تحلیلی مبتنی بر بازدید میدانی بود که با استفاده از نقشه منبع و انتقال آن به نرم افزارArc GIS به تحلیل متغیرهای هر شاخص در بعد شهر فشرده و به تعیین مساحت و در صد و خروجی نقشه پرداخته شد. همچنین برای سنجش میزان رشد اسپرال شهری از از مُدل آنتروپی شانون استفاده شد. در این پژوهش، شاخص های تراکم، ترکیب کاربری و تشدید کاربری و متغیرهای هر شاخص در بعد شهر فشرده در شهر و نواحی سه گانه شهر شاندیز مد نظر قرار گرفت. مشخص شد که در متغیرهای شاخص تراکم، میانگین تراکم ناخالص 28.86، میانگین تراکم خالص 63.25، میانگین وزن جمعیتی 58.03، شکل مسکن (میانگین تعداد طبقات) 1.27 بود. در شاخص ترکیب کاربری، متغیر های توازن کاربری ها (میانگین نسبت زمین مسکونی به غیرمسکونی) 3.13  بود. در ترکیب افقی در بین کاربری ها، کاربر ی های زمین های بایر با 32.78 درصد، باغات و کشاورزی با 22.99 درصد و باغ مسکونی با 14.31 درصد بیشترین درصد را به خود اختصاص داده اند. براساس  ضریب آنتروپی، ترکیب افقی در شهر شاندیز در سال 85 (0.89) متر مربع و در سال 90 (0.86) هکتار به دست آمد. در متغیر ترکیب عمودی درصد کل ساختمان های دو طبقه 86.40 در صد، سه طبقه 6.79 درصد و چهار طبقه 6.79 درصد بود و پراکندگی تسهیلات و متغیرهای شاخص تشدید کاربری شامل افزایش در جمعیت، افزایش در توسعه، افزایش در تراکم، در شهر شاندیز تحلیل شد. نتایج رشد و گسترش افقی شهر شاندیز را نشان می دهد که ناشی از نبود سیاست گذاری های مناسب در زمینه پیاده سازی شاخص های شهر فشرده از دیدگاه شهر پایدار و شهر اکولوژیک در شهر گردشگری شاندیز است. پیشنهاد میشود که برای ایجاد شهر فشرده افزایش در تراکم با استفاده از اراضی و ساختمان های خالی، همجواری یا اختلاط کاربری ها و گسترش استفاده از حمل و نقل عمومی در شهر گردشگری شاندیز  مدنظر قرار گیرد.  
۱۳۰.

تحلیل فضایی تأثیر فرم شهر بر مصرف انرژی کلان شهر کرج(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و توسعه فضای شهری سال دهم بهار ۱۴۰۲ شماره ۱ (پیاپی ۲۰) 21 - 44

کلید واژه ها: توزیع فضایی مصرف برق رگرسیون وزنی شهر کرج

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۶ تعداد دانلود : ۱۰۸
امروزه افزایش جمعیت شهری باعث رشد و گسترش بدون برنامه برخی شهرها گردیده است که این مسئله باعث بالا رفتن مصرف انرژی ازجمله مصرف برق شهرها شده است. لذا هدف تحقیق حاضر، تحلیل فضایی تأثیرات فرم شهر کرج بر مصرف برق و طول خطوط شبکه برق شهر کرج است. نوع تحقیق کاربردی و روش مورداستفاده توصیفی_تحلیلی است. داده ها و اطلاعات موردنیاز به دو روش کتابخانه ای و مراجعه به سازمان های مربوطه جمع آوری شده است. نمونه آماری تحقیق برای تحلیل فضایی 173 محله شهر کرج است. از ابزار رگرسیون وزنی جغرافیا (GWR) برای تعیین تغییرات فضایی بین متغیر مستقل و وابسته استفاده شده است. نتایج تحقیق نشان داد که فرم شهر کرج در محلات مناطق پنج، یک، هفت و دو از حالت فشردگی بالایی برخوردار است؛ اما محلات مناطق 3 و 4 به دلیل ویلایی بودن مساکن در این محلات شهر از حالت اسپرال برخوردار هستند. بر اساس نتایج به دست آمده از رگرسیون وزنی محلی شاخص تراکم جمعیتی به عنوان یکی از شاخص های مهم فرم شهر دارای بالاترین میزان اثرگذاری بر مصرف برق شهر کرج بوده است، مقدار R 2 آن برابر با 78/0 است: یعنی شاخص فرم شهر با توجه به این شاخص در سطح اطمینان 95% به میزان 78 درصد از مصرف برق را توجیه می کند. همچنین شاخص آنتروپی به عنوان یکی شاخص از متغیر مستقل (فرم شهر) با (66/0 R2=) دارای بالاترین میزان اثرگذاری بر طول خطوط شبکه برق شهر کرج است؛ بنابراین نتایج نشان داد؛ که فرم شهر کرج دارای ارتباط فضایی بیش از 50/0 درصد بر مصرف برق و طول خطوط شبکه برق شهر کرج است.
۱۳۱.

تحلیل فضایی تأثیر فرم شهر بر مصرف سوخت کلان شهر کرج(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های جغرافیایی برنامه ریزی شهری دوره ۱۰ بهار ۱۴۰۱ شماره ۱ 143 - 163

کلید واژه ها: تحلیل فضایی فرم شهر مصرف بنزین رگرسیون وزنی شهر کرج

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۸ تعداد دانلود : ۱۰۰
امروزه با افزایش جمعیت شهرها مسائل زیست محیطی شهر و شهروندان را احاطه کرده است، به طوری که کارشناسان به دنبال استفاده از بهترین راهکارها جهت مقابله با این مسئله هستند، و یکی از استراتژی ها موثر طراحی فرم بهینه شهرها است. لذا هدف تحقیق حاضر تحلیل فضایی تأثیر فرم شهر بر مصرف سوخت کلان شهر کرج است. داده ها و اطلاعات موردنیاز تحقیق به دو روش کتابخانه ای( مطالعه اسناد، طرح ها، مقالات) و مراجعه به سازمان های مرتبط(شهرداری، شرکت ملی پخش فرآورده-های نفتی و...) جمع آوری شده است. در جهت تجزیه وتحلیل داده ها از آزمون آماریG و مدل Moran جهت تعیین الگوی مصرف بنزین شهر کرج، و از ابزار رگرسیون وزنی جغرافیا (GWR) برای تعیین تغییرات فضایی بین متغیر فرم شهر(اختلاط کاربری، دسترسی پذیری) و مصرف بنزین استفاده شده است. نتایج نشان داد؛ محلات مرکزی مناطق 5،1،7،8،9 مانند؛ دهقان ویلای اول و دوم، حیدرآباد، گلشهر غربی 1 و 2، شهرک موحدان، گلشهر شرقی، مهرویلا و کوی کارمندان دارای بالاترین شاخص دسترسی پذیری و محلات حاشیه مهرشهر، منطقه 10 و 6 دارای کمترین شاخص دسترسی پذیری به خدمات، امور اداری، تجاری، آموزشی هستند. همچنین با توجه مقدار ؛462/10Z-Scorse= و مقدار0= P-Value مشخص شد که الگوی مصرف بنزین شهر کرج خوشه ای است. همچنین، مقدار R2 متغیر دسترسی پذیری برابر با 88/0 است: یعنی شاخص فرم شهر با توجه به این متغیر در سطح اطمینان 95% به میزان 88 درصد از مصرف بنزین را توجیه می کند. مقدار R2 متغیر اختلاط کاربری برابر با 87/0 است: یعنی شاخص فرم شهر با توجه به این متغیر در سطح اطمینان 95% به میزان 87 درصد از مصرف بنزین را توجیه می کند.
۱۳۲.

شبیه سازی تغییرات کاربری اراضی در پیراشهر زاهدان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: توسعه فضاهای پیراشهری سال ۵ بهار و تابستان ۱۴۰۲ شماره ۱ (پیاپی ۹) 1 - 16

کلید واژه ها: تغییر کاربری اراضی توسعه پیرا شهر لندست زنجیره مارکوف زاهدان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۵ تعداد دانلود : ۸۵
توسعه سریع پیراشهری در دهه های اخیر موجب تغییرات وسیعی در الگوی کاربری زمین پیرامون شهرها شده است. هدف این مقاله بررسی تغییرات کاربری اراضی پیراشهری زاهدان  با استفاده ازتصاویر ماهواره ای در سال های 2000، 2010،2021 و پیش بینی سال2040 می باشد. بدین منظور تغییرات صورت گرفته در کاربری اراضی(باغات و زمین کشاورزی پیرامون شهر، محدوده های ساخته شده، اراضی بایر و مراتع )و پیش بینی روند تغییرات تا سال 2040 از مدل زنجیره مارکوف در نرم افزار ArcGIS و TerrSet استفاده شده است. نتایج نشان می دهد ،بیشترین کاهش کاربری، در سال های 2000 تا 2010 در باغات ،اراضی کشاورزی پیراشهرزاهدان 1/33%-و مراتع 15/27 %- و افزایش کاربری در محدوده ساخته شده 9/5 % و اراضی بایر 98/1 % اتفاق افتاده است.در سال های 2021 - 2010، مساحت مراتع با 240 % ، محدوده ساخته شده با 82/83 % افزایش چشمگیری داشته است، اراضی کشاورزی و باغات 61/9 % افزایش واراضی بایر حدود2/28 % -کاهش یافته است . براساس پیش بینی سال 2040 محدوده های ساخته شده حدود 11/7 %افزایش مساحت خواهد داشت. می توان گفت ادامه روند فعلی توسعه شهر و تغییر کاربری اراضی پیراشهر به خسارات جبران ناپذیرمنابع طبیعی می انجامد. لذا ضروری است مدیریت شهری، رویکردی جامع برای مهار توسعه افقی شهر در پیش گیرد و از گسترش بدون برنامه و خارج از مصوبات طرح جامع جلوگیری نماید.
۱۳۳.

تحلیلی برشاخص های شهر سالم (مطالعه موردی: منطقه 11 شهرداری مشهد)

نویسنده:
منبع: مطالعات برنامه ریزی سکونتگاه های انسانی دوره ۱۰ پاییز ۱۳۹۴ شماره ۳۲ 17 - 38
تعداد بازدید : ۱۱۱ تعداد دانلود : ۷۷
شهرسالم، شهری است که به طور مداوم و مستمر در حال آفرینش و بهبود بخشی به آن گونه محیط های کالبدی و اجتماعی و گسترش آن گونه منابع جامعه است که مردم را قادر می سازد که یکدیگر را در راه اجرای تمامی عملکردهای زندگی و دستیابی به حداکثر توان های خودشان پشتیبانی نمایند. هدف مقاله حاضر بررسی وضعیت جمعیتی– اجتماعی منطقه 11شهر مشهد در چارچوب رویکرد شهر سالم می باشد. این تحقیق از نوع توصیفی-تحلیلی است و جمع آوری اطلاعات به دو شیوه اسنادی و پیمایشی انجام گرفته است. در حال حاضر تعدادخانوارهای موجود در منطقه 11 شهرداری مشهد تقریباً 46810می باشند که در این تحقیق بر اساس روش کوکران حجم نمونه برابر 262 خانوار انتخاب شده است . نتایج پژوهش نشان می دهد از مجموعه شاخص هایی که در قالب 3 گروه عمده شاخص های زیست محیطی، اقتصادی- اجتماعی و بهداشتی تقسیم بندی شده اند و با توجه به متغیرهای بررسی شده در این پژوهش منطقه 11 شهرداری مشهد از نظر شاخص های سلامت با وضعیت مطلوب و استاندارد شهر سالم فاصله دارد و نیاز به مشارکت هر چه بیشتر شهروندان و همکاری سازمان های مختلف را می طلبد.
۱۳۴.

بررسی تأثیر رشد هوشمند بر کیفیت زندگی، مطالعه موردی: منطقه 8 شهرداری مشهد(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های جغرافیایی برنامه ریزی شهری دوره ۱۰ زمستان ۱۴۰۱ شماره ۴ 179 - 196

کلید واژه ها: رشد هوشمند کیفیت زندگی منطقه 8 شهرداری مشهد شهر مشهد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۶ تعداد دانلود : ۶۸
شهرها زمانی از پویایی بیشتری برخوردار می باشند که رشد و توسعه هوشمندانه شهر، رفاه زندگی بشر را در جهات گوناگون موردتوجه قرار دهد؛ لذا با در نظر گرفتن انسان به عنوان محورِ توسعه شهری، اهمیت کیفیت زندگی او بیش ازپیش خودنمایی می کند. درواقع یکی از اهداف اصلی برنامه ریزی شهری، دستیابی به محیط زندگی شهری با کیفیت است که از طریق پیاده سازی شاخص های رشد هوشمند امکان پذیر است. هدف اصلی پژوهش حاضر، بررسی تأثیر رشد هوشمند بر کیفیت زندگی ساکنین منطقه 8 شهرداری مشهد می باشد. روش پژوهش توصیفی _ تحلیلی با استفاده از منابع کتابخانه ای و داده های پیمایشی (پرسشنامه) است. همچنین با استفاده از فرمول کوکران، نمونه آماری متشکل از 382 نفر از ساکنین منطقه 8 شهر مشهد موردمطالعه قرارگرفته است. داده های گردآوری شده از طریق آزمون T تک نمونه بررسی شده و جهت تحلیلِ میزان اثرگذاری از ضریب همبستگی اسپیرمن، استفاده گردیده است. برای تصویرسازی و تحلیل بهتر، نتایج پژوهش با استفاده از روش IDW بر روی نقشه ها نمایش داده شده که نتایج بیانگرِ وضعیت مطلوب منطقه 8 به لحاظ شاخص های رشد هوشمند با میانگین 19/3 و کیفیت زندگی با میانگین 31/3 می باشد. همچنین میان این دو متغیر با ضریب همبستگی 311/0 رابطه معنی داری وجود دارد که بیانگر تأثیر مثبت رشد هوشمند بر کیفیت زندگی است؛ به عبارتی دیگر، در محلاتی که به لحاظ شاخص های رشد هوشمند دارای وضعیت مطلوب می باشند، ساکنین رضایت بیشتری از کیفیت زندگی در آن محلات دارند..
۱۳۵.

بررسی تأثیر حس تعلق مکانی بر سرمایه اجتماعی و مشارکت در محلات شهر مشهد(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: هنرهای زیبا - معماری و شهرسازی دوره ۱۷ تابستان ۱۳۹۱ شماره ۵۰ 29 - 36

کلید واژه ها: حس تعلق مکانی سرمایه اجتماعی شهر مشهد مدل سازی معادلات ساختاری مشارکت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۳ تعداد دانلود : ۹۲
مکان علاوه بر بعد مادی، از بعد غیرمادی نیز برخوردار بوده و احساساتی در ساکنان خود ایجاد می کند. به واسطه این احساسات، نوعی تعلق به مکان در افراد ایجادشده که منجر به شکل گیری هویت مکانی می شود که همگام با برنامه-ریزی پست مدرن عمدتاً در سطح محلات شهری مطرح است. این حس تعلق مکانی بر مشارکت و سرمایه اجتماعی تأثیر می گذارد، که تحلیل این فرآیند هدف این مقاله است و هدف دیگر معرفی کاربرد مدل های ساختاری (به علت چند بعدی بودن ابعاد بررسی و وجود متغیرهای مکنون) در حوزه مطالعات شهری است. در این تحقیق تحلیلی و همبستگی، نمونه ای 500نفری از ساکنین محلات منطقه 4 و 11 شهر مشهد به عنوان نمونه انتخاب شده و هر یک از متغیرهای سه گانه تحقیق، که عبارتند از حس تعلق مکانی، مشارکت و سرمایه اجتماعی، با استفاده از روش تحلیل عاملی اکتشافی مورد بررسی قرار گرفت و سپس چهار مدل از چگونگی روابط متفاوت میان متغیرها تهیه شد. که نتایج آنها نشان می دهد مدل تأثیرگذاری حس تعلق مکانی در افزایش سرمایه های اجتماعی از طریق متغیر واسطه ای مشارکت بهتر از بقیه این روابط را تبیین می کند، به عبارت دیگر در یک رابطه علی غیرمستقیم، تقویت حس تعلق مکانی باعث افزایش مشارکت و افزایش سرمایه اجتماعی می گردد.
۱۳۶.

ارزیابی زیست پذیری شهری در کلان شهر مشهد با تاکید بر شاخص حمل و نقل(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات برنامه ریزی سکونتگاه های انسانی دوره ۱۴ زمستان ۱۳۹۸ شماره ۴ (پیاپی ۴۹) 983 - 1001
تعداد بازدید : ۹۶ تعداد دانلود : ۷۴
امروزه عوامل متعددی در زیست پذیری یک مکان تأثیر دارند که از جمله آن ها می توان به حمل ونقل، حضور مردم، اختلاط کاربری، مسکن، ایمنی و امنیت، حس تعلق، کارایی و پاکیزگی محیطی و... اشاره کرد. موضوع حمل و نقل به طور بالقوه بازتابی از اهمیتی است که حمل و نقل در زندگی روزمره ایفا می کند. حمل و نقل برای یک جامعه عملگرا لازم است از آنجایی که مردم را قادر می سازد به اشتغال، تحصیلات، مواد غذایی، بهداشت و خدمات اجتماعی و دیدار با خانواده و دوستان دسترسی داشته باشند. هدف اصلی این پژوهش تحلیل زیست پذیری شهری کلانشهر مشهد با تاکید بر شاخص حمل و نقل می باشد. روش تحقیق این پژوهش به لحاظ هدف، کاربردی و به لحاظ روش، توصیفی- تحلیلی می باشد. با استفاده از نرم افزار GIS نقشه های مربوط به وضعیت هر کدام از زیر شاخص های عینی براساس محدوده مناطق کلان شهر مشهد ترسیم گردیده است. برای شاخص ذهنی که دارای 6 گویه است، از پرسشنامه استفاده گردید. حجم نمونه در کل مناطق شهر مشهد برابر با 402 نفر بوده است. نتایج این پژوهش نشان می دهد که منطقه 11 کلان شهر مشهد، بهترین منطقه از نظر شاخص حمل و نقل می باشد. پس از منطقه 11، مناطق 1 و 8 به لحاظ حمل و نقل دارای بهترین شرایط می باشند. بدترین منطقه هم به لحاظ حمل و نقل، به ترتیب مناطق 6، 5 و 2 می باشند. حدود 54 درصد مناطق شهر مشهد در سطح بسیار نامطلوب حمل و نقل به لحاظ زیست پذیری شهری قرار دارند.
۱۳۷.

برنامه ریزی راهبردی شهر پیرانشهر(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات برنامه ریزی سکونتگاه های انسانی دوره ۱۵ تابستان ۱۳۹۹ شماره ۲ (پیاپی ۵۱) 449 - 466
تعداد بازدید : ۸۹ تعداد دانلود : ۷۸
آگاهی از نقاط قوت و ضعف شهرها، برای ارائه طرح ها، سیاست گذاریها و برنامه های شهر ضروری است. در واقع استفاده از شاخص-های اقتصادی، اجتماعی، کالبدی و غیره می تواند معیاری مناسب برای تعیین جایگاه شهرها باشد و زمینه های رفع مشکلات و نارسایی های موجود برای دستیابی به توسعه مطلوب و واقعی به وجود آید. بر این اساس هدف از این مقاله تعیین جایگاه شهرستان پیرانشهر به لحاظ شاخص های برنامه ریزی استراتژیک و اولویت بندی استراتژی های توسعه شهرستان است. گردآوری داده ها با استفاده از پرسشنامه بوده است. تحقیق از نوع توصیفی و تحلیلی است. حجم نمونه براساس فرمول کوکران برای گروه شهروندان برابر 382 نفر است. در گروه مدیران 50 نفر و در گروه نخبگان نیز 50 نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند. تعیین جایگاه شهر با استفاده از مدل SWOT و اولویت بندی استراتژی های توسعه شهر با استفاده از ترکیب روش تصمیم گیری چند معیاره و شبکه عصبی کوهونن در نرم افزارهای EXCEL و MATLAB انجام شد. نتایج نشان داد به لحاظ استراتژیک شهر پیرانشهر در موقعیت رقابتی قرار دارد. خروجی شبکه کوهونن نیز استراتژی« توسعه مبادلات برون مرزی و تقویت بازارچه مرزی تمرچین در راستای شکل دهی به اقتصاد پایدار بر مبنای بازرگانی داخلی- خارجی» را بعنوان بهترین استراتژی توسعه شهر مشخص کرد.
۱۳۸.

بررسی اثر عوامل محرک آمیخته بازاریابی بر تمایل به انجام گردشگری خرید (نمونه موردی: گردشگران مذهبی هتل های سه و پنج ستاره شهر مشهد)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: علوم اجتماعی (فردوسی مشهد) سال ۲۰ تابستان ۱۴۰۲ شماره ۲ 27 - 58

کلید واژه ها: گردشگر گردشگری خرید رفتار خرید مصرف کننده عوامل محرک آمیخته بازاریابی مشهد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۳ تعداد دانلود : ۴۳
گردشگری یکی از جریان های جهانی است که بیانگر ترکیب امور اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی می باشد. پژوهش حاضر با هدف بررسی عوامل محرک آمیخته بازاریابی بر تمایل به انجام گردشگری خرید زائران و گردشگران مقیم هتل های 3 و 5 ستاره شهر مشهد انجام شد. این پژوهش از نظر هدف، کاربردی و از لحاظ روش گردآوری داده ها، پیمایشی از نوع همبستگی محسوب می شود. در سطح توصیفی از شاخص های گرایش مرکزی، پراکندگی نمودارهای مختلف و برای بررسی فرضیه های پژوهش از تحلیل رگرسیون و ضریب همبستگی استفاده شده است. جامعه آماری، جمعیت گردشگر مذهبی مشهد به تعداد 31.188.664 نفر بود که از این میزان 9.792.252 نفر در هتل های 3 ستاره و 776.552 نفر در هتل های 5 ستاره اقامت داشتند که با استفاده از فرمول کوکران از بین آن ها حجم نمونه 380 نفری انتخاب شد. داده ها از طریق نرم افزارهای SPSS و AMOS تجزیه وتحلیل شد.در تحلیل مسیر معادلات ساختاری، مدل پیشنهادی برای بررسی رابطه بین محرک های بازاریابی و رفتار خرید زائران و گردشگران، از برازش کاملی برخوردار بوده و معنی دار می باشد. نتایج نشان می دهد، عوامل محرک آمیخته بازاریابی برعوامل فردی (شغل، وضعیت اقتصادی و شخصیت) تأثیر دارد. همچنین برای تغییر در رفتار خرید مصرف کننده، در اولویت اول باید عوامل روان شناختی (نگرش، انگیزه و هدف از خرید) و در اولویت دوم باید عوامل فرهنگی و اجتماعی (تحصیلات، خانواده و نقش های اجتماعی) مدنظر قرارگیرد. در اولویت سوم باید توجه هم زمان به عوامل فردی (شغل، وضعیت اقتصادی و شخصیت) شود. در انتها نیز باید به عوامل محرک آمیخته بازاریابی (محصول، قیمت، تبلیغات و توزیع) توجه ویژه شود. تا بتواند بر بهبود کیفیت سفر، گردشگرپذیری شهر و در نهایت افزایش تعداد و کیفیت سفر زائر تاثیرگذار باشد.
۱۳۹.

تأثیر فرم شهری بر وقوع جرائم سرقت در کلان شهر مشهد(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات ساختار و کارکرد شهری دوره ۱۰ بهار ۱۴۰۲ شماره ۳۴ 217 - 242

کلید واژه ها: فرم شهری بافت شهر جرائم سرقت شهر مشهد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۲ تعداد دانلود : ۶۷
رفتار انسان در فضا و مکان های متفاوت با شکل و فرم خاص و نیز با عملکرد نهفته در آن، متفاوت بوده و در بسیاری موارد فضا محرک انسان در بروز رفتار مجرمانه است. به همین منظور مطالعه ی حاضر با هدف بررسی تأثیر فرم شهری بر وقوع جرائم سرقت در کلان شهر مشهد انجام گرفته است. شیوه ی پژوهش توصیفی-تحلیلی و مبتنی بر مدل های تحلیل فضایی همچون ماتریس فضایی، پیکره بندی فضایی و خودهمبستگی فضایی است. جامعه ی آماری شامل جرائم سرقت شهر مشهد در بازه ی زمانی 1400-1390 است. متغیرهای پژوهش شامل جرائم سرقت، بافت شهر، کاربری اراضی، شبکه ی معابر و فرم شهر است. به منظور تجزیه وتحلیل داده ها از نرم افزارهای ArcGIS، Geoda و Depth map بهره گرفته شد. نتایج تحقیق حاکی از آن است که میزان وقوع جرائم سرقت در بافت های ستاره ای به دلیل پیوند اجزای خیابانها با یکدیگر از طریق سیستم شبکه ی معابر مرکزی و نیز یک طرفه بودن برخی معابر در محلات بخش مرکزی شهر مشهد نسبت به بافت های ارگانیک و شطرنجی کمتر است. بین وقوع جرائم سرقت با شاخص پیکره بندی فضایی یک ارتباط مثبت برقرار است، به طوریکه با افزایش سطح هم پیوندی معابر وقوع جرائم سرقت کاهش یافته و جداافتادگی فضاها و عدم ادغام و یکپارچگی فضایی درون بافت محلی موجب افزایش سرقت ها در محلات شمالی و شرقی مشهد شده است. همچنین نتایج نشان داد که با افزایش سطح اختلاط کاربری ها در محلات، وقوع جرائم سرقت کاهش می یابد اما در محلات پیرامون حرم مطهر رضوی با وجود اختلاط کاربری ها جرائم سرقت بالا است که دلیل اصلی آن تراکم و شلوغی جمعیت است که شرایط مساعدی را برای گریز سارقان فراهم نموده است. در نهایت یافته ها نشان داد که وقوع سرقت ها در الگوی فرم پراکنده به سبب وجود منازل مسکونی ویلایی، کاربری های تک عملکردی و وجود فضاهای باز و بی دفاع شهری نسبت به الگوی فرم فشرده بیشتر است.
۱۴۰.

برنامه ریزی استراتژیک توسعه استان لرستان بر پایه هویت رقابت پذیر منطقه ای(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و توسعه ناحیه ای سال ۲۱ تابستان ۱۴۰۲ شماره ۲ (پیاپی ۴۳) 1 - 25

کلید واژه ها: برنامه ریزی استراتژیک توسعه منطقه ای هویت رقابت پذیر Meta- SOWAT استان لرستان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۵ تعداد دانلود : ۶۱
اهداف پژوهش حاضر عبارت اند از: 1- شناسایی موقعیت استان لرستان در ابعاد گردشگری و کشاورزی در مقایسه با رقبا (استان های کرمانشاه، کردستان، همدان، خوزستان، ایلام، اصفهان، مرکزی) در بحث رقابت پذیری منطقه ای با توجه به منابع و قابلیت های درونی استان؛ 2- مشخص کردن عوامل کلان محیطی تأثیرگذار بر توسعه استان لرستان؛ 3- ترسیم نقشه راهبردی تناسبی که نشان دهنده میزان تناسب راهبردی بین منابع و پتانسیل های استان لرستان با عوامل کلان محیطی و اهداف تعیین شده در سند چشم انداز توسعه استان است. برای تدوین راهبردی توسعه و تشریح اهداف، منابع، توانایی ها و عوامل کلان محیطی از تکنیک تحلیلی Meta-SWOT استفاده شد. داده ها و اطلاعات موردنیاز به روش اسنادی و پیمایشی (پرسشنامه ای) تهیه شد. افراد نمونه 40 نفر از کارشناسان در دو حیطه کارکنان ادارات مرتبط و پژوهشگران دانشگاهی بودند که به روش هدفمند انتخاب شدند. اعتبارات اختصاص یافته به استان لرستان در نهادهای قانون گذار، مدیریت کلان کشور، تحریم های بین المللی، سرمایه گذاری نکردن بخش خصوصی، نگاه قومیت گرا در استان و تبلیغات منفی، به عنوان مهم ترین عوامل تأثیرگذار بر توسعه لرستان هستند. در بحث رقابت پذیری منطقه ای در بعد گردشگری، استان های اصفهان با امتیاز 4 از 5 امتیاز ممکن و کرمانشاه با امتیاز 3، به عنوان مهم ترین رقبا شناسایی شدند و در بعد کشاورزی استان های خوزستان با امتیاز 80/3 و کرمانشاه و اصفهان با امتیاز 3 از 5 امتیاز ممکن، به عنوان مهم ترین رقبای منطقه ای برای لرستان شناسایی شدند. با توجه به منابع و قابلیت های موجود استان لرستان در ابعاد گردشگری و کشاورزی، این استان می تواند با برنامه ریزی و مدیریت مناسب، در سال نهایی سند توسعه کشور یعنی 1408 در جایگاه مناسب تری از لحاظ توسعه در منطقه قرار گیرد.

کلیدواژه‌های مرتبط

پدیدآورندگان همکار

تبلیغات

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان