امیدعلی خوارزمی

امیدعلی خوارزمی

مدرک تحصیلی: استادیار مدیریت شهری، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

مطالب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدید‌ترین

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱ تا ۲۰ مورد از کل ۶۸ مورد.
۱.

بهبود مدل سازی توسعه فضایی شهرها با تلفیق روش های یادگیری ماشین و مدل CA-Markov (مطالعه موردی: کلان شهر قم)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و توسعه ناحیه ای سال ۲۱ پاییز ۱۴۰۲ شماره ۳ (پیاپی ۴۴) 199 - 232

کلید واژه ها: تغییرات کاربری/پوشش اراضی کلان شهر قم رشد شهری تحلیل های تصمیم گیری چندمعیاره (MCDM) یادگیری ماشین زنجیره مارکوف سلول های خودکار

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۰ تعداد دانلود : ۳۲
یکی از پیامدهای اجتناب ناپذیر رشد روزافزون جمعیت جهان، گسترش شهرنشینی است؛ ازاین رو ارائه چشم اندازی از توسعه فضایی شهرها با هدف درک الگوی صحیح رشد شهر و فراهم آوردن زیرساخت های لازم از اهمیت بسیاری برخوردار است. ازآنجاکه کلان شهر قم یکی از شهرهای درگیر با مسئله رشد شهری بوده و آمار 95 درصد شهرنشینی را ثبت کرده است، تمرکز این پژوهش بر واکاوی توسعه فضایی اراضی شهری پیرامون این کلان شهر است. برای نیل به هدف مذکور، ابتدا ورودی های مدل که همان نقشه های کاربری/پوشش اراضی و نقشه شایستگی رشد شهری منطقه هستند، تولید شدند. نقشه های کاربری/پوشش اراضی منطقه برای سال های 2000، 2010 و 2020 با روش جنگل تصادفی در محیط سامانه Google Earth Engine و نقشه شایستگی رشد شهری منطقه برای سال های 2000 و 2010 به کمک تحلیل های MCDM مبتنی بر GIS به صورت مجزا تولید شد. درنهایت این نقشه ها وارد الگوریتم های ترکیبی ANN-CA-Markov و  SVM-CA-Markov شد و دو نقشه برای کاربری/پوشش اراضی منطقه در سال 2020 شبیه سازی شد. اعتبارسنجی مدل ها نشان داد که الگوریتم SVM-CA-Markov با مساحت زیر منحنی ROC معادل 96/0 از صحت بیشتری برخوردار بود و برای مدل سازی افق 2040 به عنوان الگوریتم بهینه انتخاب شد. نتایج حاکی از توسعه فضایی روزافزون این کلان شهر است؛ به طوری که وسعت اراضی شهری این منطقه از 62/139 کیلومتر مربع در سال 2020 به بیش از 183 کیلومترمربع در سال 2040 افزایش خواهد یافت. ارزیابی نتایج می تواند به مدیران مربوط در راستای اتخاذ سیاست های لازم برای مدیریت هرچه بهتر شرایط پیش رو یاری رساند. این امر مهم می تواند از طریق برنامه ریزی برای توسعه منظم شبکه معابر، گسترش فضا های سبز شهری و... محقق شود. در این راستا سازمان ها و مسئولان محلی باید ضمن اشراف کامل بر جهات توسعه این کلان شهر، نظارت های هدفمند بر این مسئله داشته باشند.
۲.

ارزیابی شاخص های عینی شهر سبز در کلان شهر مشهد(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آمایش جغرافیایی فضا سال ۱۳ زمستان ۱۴۰۲ شماره ۵۰ 135 - 150

کلید واژه ها: آنتروپی شانون شاخص عینی شهر سبز کلان شهر مشهد ویکور

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۷ تعداد دانلود : ۳۲
شهر سبز یکی از رویکردهای توسعه پایدار است که سبب کاهش ردپای محیط زیستی شهرها می شود. هدف این پژوهش ارزیابی وضعیت کلان شهر مشهد ازنظر ویژگی های عینی شهر سبز است. در این پژوهش از 14 شاخص سرانه برق مصرفی، سرانه فضای سبز، تراکم جمعیت، برخورداری از آب، برخورداری از فاضلاب، شبکه حمل ونقل عمومی برتر، حمل ونقل انبوه شهری، کاهش ترافیک، سرانه سالانه ضایعات تولیدی، مونواکسید کربن، میزان غلظت دی اکسید نیتروژن، میزان غلظت دی اکسید گوگرد، میزان غلظت ذرات معلق و کیفیت هوا استفاده شده است. این پژوهش به لحاظ هدف از نوع کاربردی و به لحاظ ماهیت از نوع توصیفی – تحلیلی است. به منظور تعیین اهمیت شاخص های تحقیق از روش آنتروپی شانون و جهت تعیین وضعیت مناطق شهر مشهد ازنظر شاخص های شهر سبز از روش تصمیم گیری چند معیاره ویکور استفاده شده است. نتایج تحقیق نشان داد که اکثر مناطق شهر مشهد در شرایط متوسط و پایین تر از متوسط ازنظر ویژگی های شهر سبز قرار دارد و تنها منطقه نه در وضعیت بسیار خوبی ازنظر ویژگی های شهر سبز قرار دارد. به طورکلی میانگین ویکور در شهر مشهد (636/0) گویای ضرورت برنامه ریزی جامع در حوزه برنامه ریزی اکولوژیک با رویکرد شهر سبز و ارائه چارچوب برنامه ریزی سازمانی در جهت تحقق آن در کلان شهر مشهد است که مدیریت شهری، سازمان آب، اداره برق و سایر دستگاه های مربوطه از طریق هم افزایی و مدیریت جامع و یکپارچه می توانند در جهت تحقق آن برآیند.
۳.

تحلیل فضایی اثرگذاری شاخص های گردشگری تجاری بر پایداری سکونتگاه های روستایی (مطالعه موردی: منطقه تجاری دهشیخ- سیگار شهرستان لامرد)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات برنامه ریزی سکونتگاه های انسانی دوره ۱۸ پاییز ۱۴۰۲ شماره ۳ (پیاپی ۶۴) 1 - 19

کلید واژه ها: گردشگری تجاری توسعه پایدار سکونتگاه های روستایی منطقه تجاری دهشیخ - سیگار شهرستان لامرد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۵ تعداد دانلود : ۹۲
مقدمه: گردشگری تجاری و تاثیر آن بر شهرها و روستاها به اشکال مختلف بروز می یابد و باعث تغییرات اقتصادی مختلف در نواحی گردشگرپذیر می شود.هدف: هدف از این پژوهش ارزیابی اثرگذاری شاخص های گردشگری تجاری بر پایداری سکونتگاه های روستایی در منطقه تجاری دهشیخ- سیگار، شهرستان لامرد می باشد.روش شناسی تحقیق: این تحقیق به روش توصیفی- تحلیلی انجام شده است. جامعه آماری تحقیق حاضر، شامل تمامی روستاییان ساکن در 13 روستای منطقه تجاری دهشیخ- سیگار در استان فارس می باشد که با استفاده از فرمول کوکران با سطح خطای 06/0، تعداد 235 خانوار به عنوان خانوارهای نمونه تعیین گردید. برای تجزیه وتحلیل داده ها، از نرم افزارهای، معادلات ساختاری SMART PLS، آزمون T تک نمونه ای و رگرسیون خطی در نرم افزار SPSS استفاده گردیده است.قلمرو جغرافیایی پژوهش: قلمرو جغرافیایی این پژوهش، منطقه تجاری دهشیخ سیگار در شهرستان لامرد می باشد.یافته ها: یافته ها مؤید آن است که، شاخص گردشگری تجاری با مقدار R(959/0) دارای بیشترین میزان تاثیر بر توسعه پایدار سکونتگاه های روستایی در منطقه تجاری دهشیخ-سیگار می باشد. در نهایت با استفاده از ضریب R2، مشخص گردید که سطح توسعه یافتگی روستاهای مورد مطالعه با تاکید بر گردشگری تجاری در روستاهای دولت آباد، حسن کمالی، فیروزآباد، کاکلی با مقدار R2(992/0، 988/0، 986/0 و 983/0) دارای بیشترین تاثیر و در روستاهای دهشیخ و سیگار با ضریب R2(865/0 و 925/0) از عملکرد ضعیفی برخوردار می باشد. نتایج: گردشگری تجاری بر توسعه پایدار سکونتگاه های روستایی تأثیر مثبت و معناداری دارد به طوری که طبق ضرایب استاندارد، 5/32درصد از توسعه پایدار سکونتگاه های روستایی در منطقه تجاری دهشیخ-سیگار به طور مستقیم توسط شاخص های گردشگری تجاری پیش بینی می شود.
۴.

تحلیلی بر زیست پذیری شهری براساس شاخص زیست محیطی (مطالعۀ موردی: کلان شهر مشهد)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و توسعه ناحیه ای سال ۲۱ بهار ۱۴۰۲ شماره ۱ (پیاپی ۴۲) 33 - 1

کلید واژه ها: زیست پذیری شهری شاخص زیست محیطی عینی و ذهنی مشهد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۵ تعداد دانلود : ۹۱
هدف: هدف اصلی این پژوهش تحلیل زیست پذیری شهری کلانشهر مشهد به لحاظ زیست محیطی می باشد.روش: روش تحقیق این پژوهش به لحاظ هدف، کاربردی و به لحاظ روش، توصیفی – تحلیلی می باشد. جامعه آماری این پژوهش جمعیت 2766258 نفری کلانشهر مشهد در سال 1390 می باشد و حجم نمونه برای پرسشنامه 402 نفر تعیین گردید.یافته ها: برای بررسی زیست پذیری شهری به لحاظ زیست محیطی، شاخص های عینی و شاخص ذهنی (پرسشنامه) مورد تحلیل قرار گرفته اند. با استفاده از مدل آنتروپی ابتدا وزن هر کدام از شاخص ها تعیین گردید که وزن آنها به این شرح می باشد: منواکسید کرین= 0.0035، ذرات معلق= 0.5974 دی اکسید گوگرد = 0.0122، دی اکسید نیتروژن = 0.019، آلاینده ازن = 0.0162، کیفیت هوا = 0.0038، فضای سبز = 0.2515، آلودگی صوتی = 0.0394، تولید زباله = 0.0534، شاخص ذهنی = 0.0029.نتیجه گیری: منطقه 9 کلانشهر مشهد، بهترین منطقه از نظر شاخص زیست محیطی می باشد. پس از منطقه 9، مناطق 7 و 8 به لحاظ زیست محیطی دارای بهترین شرایط می باشند. بدترین منطقه هم به لحاظ زیست محیطی، به ترتیب مناطق 1، 2 و 6 می باشد.
۵.

ارزیابی نقش ذینفعان در فرایند بازتوسعه اراضی قهوه ای کارخانه قند آبکوه مشهد(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و توسعه فضای شهری سال دهم پاییز ۱۴۰۲ شماره ۳ (پیاپی ۲۲) 43 - 65

کلید واژه ها: اراضی قهوه ای بازتوسعه ذینفعان شهر مشهد کارخانه قندآبکوه مدل سلسله مراتبی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۴ تعداد دانلود : ۴۸
اراضی قهوه ای مشهد دومین کلانشهر ایران با 1591 قطعه و 3863 هکتار، حدود 2/13 درصد اراضی این شهر را تشکیل می دهد. ساماندهی و مدیریت اراضی قهوه ای گامی مؤثر در جلوگیری از گسترش افقی شهر و تثبیت جمعیت در داخل مرزهای موجود و در راستای توسعه پایدار است. یکی از این قطعات، کارخانه قند آبکوه با 25 هکتار وسعت می باشد. با توجه به اهمیت جایگزینی کاربری های مناسب و نقش ذی نفعان در پیشبرد پروژ، این پژوهش با رویکردی توصیفی-تحلیلی به دنبال شناسایی ذینفعان و نقش آنها در بازتوسعه اراضی کارخانه قند ابکوه، شناسایی بهترین کاربری جایگزین برای باز توسعه اراضی کارخانه با توجه به مولفه های توسعه پایدار(اقتصادی، هویت، شهرسازی و تحقق پذیری) و ارایه بهترین راهبردها برای رسیدن به این کاربری مطلوب جایگزین می باشد. نتایج تحقیق با مطالعات ترکیبی پس از مصاحبه نیمه ساختار یافته با نمایندگان 12دستگاه ذی نفع و کارشناسان متخصص، 7 کاربری پیشنهادی را نشان داد. سپس با استفاده از تحلیل سلسله مراتبیAHP، کاربری ترکیبی اداری- تجاری به عنوان بهترین کاربری با توجه به مولفه های توسعه پایدار انتخاب گردید، همچنین با بکارگیری تحقیق کیفی، نتایج نشان داد که آستان قدس به عنوان ذی مدخل اصلی از بیشترین منافع و میزان نفوذ در بازتوسعه اراضی قهوه ای کارخانه قند آبکوه به دلیل مالکیت 5/43 درصد از کل اراضی سطح شهر برخوردار است. از اینرو بهترین استراتژی، برقراری ارتباط مؤثر با آستان قدس برای جایگزینی کاربری پیشنهادی در اراضی کارخانه پیشنهاد می شود.
۶.

تحلیل راهبردهای مطلوب دستیابی به توسعه پایدار روستایی با تکیه بر گردشگری تجاری (مطالعه موردی: منطقه تجاری دهشیخ- سیگار در استان فارس)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مهندسی جغرافیایی سرزمین دوره ۷ زمستان ۱۴۰۲ شماره ۴ (پیاپی ۱۸) 923 - 942

کلید واژه ها: راهبرد گردشگری تجاری توسعه پایدار برنامه ریزی استراتژیک منطقه تجاری دهشیخ- سیگار

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۵ تعداد دانلود : ۴۸
مقدمه:  صنعت گردشگری در حال حاضر، در حال تبدیل شدن به یکی از ارکان اصلی اقتصاد تجاری است، به طوری که بسیاری از برنامه ریزان و سیاست گزاران توسعه از آن به عنوان رکن اصلی توسعه پایدار یاد می کنند. در این راستا گردشگری تجاری نیز جزئی از صنعت گردشگری به حساب می آید که می تواند با برنامه ریزی اصولی و مناسب و شناسایی مزئیت ها و محدودیت های آن، نقش موثری در توسعه مناطق روستایی مرزی داشته باشد. هدف:  مطالعه حاضر در چارچوب برنامه ریزی استراتژیک ضمن شناخت عوامل درونی و بیرونی اثرگذار بر شکل گیری و توسعه گردشگری تجاری، به ارائه راهبردهای مناسب در زمینه توسعه پایدار روستایی تحت تاثیر شاخص های گردشگری تجاری می پردازد. روش شناسی: روش تحقیق توصیفی–تحلیلی است. در راستای پیشبرد اهداف تحقیق 16 قوت، 9 ضعف، 16 فرصت و 8 تهدید فراروی گردشگری تجاری از طریق واکاوی سیاست های دولت، مصاحبه با فعالان حوزه گردشگری تجاری و تعدادی از نخبگان محلی، شناسایی گردید. واحد تحلیل 25 نفر از اساتید، نخبگان و صاحب نظران حوزه گردشگری تجاری و 235خانوار از روستاها در منطقه مورد مطالعه بوده است. در این مطالعه از ابزارهای برنامه ریزی استراتژیک SWOT و QSPM استفاده شد. قلمرو جغرافیایی پژوهش:  قلمرو جغرافیایی در پژوهش حاضر شامل 13 روستای قرار گرفته در محدوده تجاری دهشیخ- سیگار در دهستان سیگار از توابع بخش مرکزی شهرستان لامرد قرار گرفته است. یافته ها و بحث:  با توجه به امتیاز نهایی (33/3) IFE و (58/3) EFE در ماتریس SWOT، استراتژی تهاجمی SO به عنوان راهبرد مناسب برای رسیدن به توسعه گردشگری تجاری در منطقه تجاری دهشیخ-سیگار در افق 1410 یعنی دست یافتن به سناریوی طلایی تعیین گردید. نتیجه گیری: نتایج حاصل از ماتریس برنامه ریزی استراتژیک کمی(QSPM) نشان داد که، راهبرد «دسترسی به امکانات و تسهیلات اضافی خرید با توجه به نزدیکی منطقه مورد مطالعه به دریا و بازارهای تجاری در کشورهای جنوب خلیج فارس»، با امتیاز 084/4 به عنوان راهبرد مطلوب پیش روی توسعه پایدار سکونتگاه های روستایی شناسایی گردید.
۷.

تحلیل سناریوهای تأثیر شیوع کووید- 19 بر هوشمندسازی مدیریت شهری با تأکید بر شهرداری مشهد(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات ساختار و کارکرد شهری سال ۹ پاییز ۱۴۰۱ شماره ۳۲ 35 - 60

کلید واژه ها: کرونا رشد هوشمند مدیریت شهری خدمات شهری شهر مشهد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۱ تعداد دانلود : ۵۱
با ورود ویروس کرونا به عنوان یک مسأله ی جدید و کاملاً پیچیده و ناشناس؛ شهرها انعطاف پذیری خود را از دست دادند و همچون سابق پاسخگوی نیازهای شهروندان خود نیستند. از سوی دیگر افراد زیادی در دنیا با سبک زندگی کرونایی هنوز سازگاری و هماهنگی ندارند و تلاش آن ها برای برقرار کردن سبک زندگی پیشین خود، کاری خطرناک به نظر می رسد. در این میان، استفاده از فناوری های جدید و اتخاذ فناوری اطلاعاتی و ارتباطی و ایجاد محیط های شهری هوشمند می تواند در پیشگیری از بحران های طبیعی و غیرطبیعی و حل مشکلات به وجود آمده توسط شیوع ویروس کرونا، مؤثر واقع شود. پژوهش حاضر با هدف تحلیل سناریوهای تأثیر شیوع کووید- 19 بر هوشمندسازی مدیریت شهری، به بررسی و ارزیابی سناریوهای تأثیر شیوع کرونا بر فعالیت های شهرداری مشهد و اقدامات صورت گرفته در زمینه ی هوشمندسازی جهت مقابله با این بحران پرداخته است. این پژوهش ازنظر هدف، کاربردی ازنظر شیوه انجام، اکتشافی، تحلیلی و بر اساس روش های جدید علم آینده پژوهی است که با به کارگیری ترکیبی از مدل های کیفی و کمی انجام گرفته است. جهت جمع آوری اطلاعات وضع موجود، از روش مطالعات کتابخانه ای و میدانی استفاده شده است. جامعه ی آماری پژوهش، شامل 50 نفر از نخبگان و کارشناسان در دسترس است. جهت تجزیه وتحلیل اطلاعات استخراج شده از نرم افزار میک مک و سناریو ویزارد استفاده شده است. شاخص های پژوهش شامل: حمل ونقل هوشمند، اقتصاد هوشمند، دولت هوشمند، زندگی هوشمند، شهروندان هوشمند و محیط زیست هوشمند است. نتایج پژوهش در ارتباط با نحوه توزیع و پراکنش متغیرها در صفحه پراکندگی سیستم، حاکی از آن است که اکثر متغیرها در محدوده متغیرهای تأثیرگذار هستند. در ارتباط با عوامل کلیدی اثرگذار بر هوشمندسازی مدیریت شهری مشهد، استفاده از انرژی های نو و تجدیدپذیر حداقل، تأثیرگذارترین عامل است. همچنین نتایج دلالت بر 8 عامل کلیدی با چندین وضعیت احتمالی سناریوی احتمالی پیش روی آینده هوشمندسازی مدیریت شهری در شهرداری شهر مشهد دارد.
۸.

شناسایی و اولویت بندی ریسک های پروژه های عمرانی بزرگ مقیاس شهری (مطالعه موردی: طرح بزرگ میدان شهدای مشهد)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: اقتصاد و برنامه ریزی شهری دوره ۳ زمستان ۱۴۰۱ شماره ۴ 194 - 211

کلید واژه ها: مدیریت ریسک پروژه عمرانی میدان شهدا مشهد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۸۰ تعداد دانلود : ۱۲۶
انجام پروژه های عمرانی بزرگ بدون شک توأم با ریسک های فراوان خواهد بود. در این پروژه ها اغلب ریسک ها نادیده گرفته می شوند یا به بخش هایی که دانش، منابع و ظرفیت کافی برای مدیریت موثر آنها را ندارد تخصیص داده می شوند که این مهم ضریب کیفیت انجام پروژه را کاهش داده و در برخی از موارد سبب تأخیر در دستیابی به اهداف پروژه می گردد. لذا شناسایی ریسک ها، رتبه بندی عوامل موثر بر آنها و همچنین بررسی شدت ریسک ها از ضرورت های اجرای هر پروژه عمرانی است. تحقیق حاضر به دنبال دستیابی به این هدف پروژه عمرانی میدان شهدا شهر مشهد را مورد بررسی قرار داده است. تحقیق حاضر از نوع توصیفی تحلیلی است برای جمع آوری داده ها از روش پرسش نامه بهره گرفته است. حجم جامعه نمونه بر اساس جدول مورگان تعداد 51 کارشناس انتخاب گردید. نتایج بدست آمده از آزمون کای اسکوئر نشان می دهد که احتمال وقوع ریسک های بازار، مالی و مدیریتی در محیط پروژه، ریسک ماهیت چندرشته ای در میان ریسک های محیط بین سازمانی، و همچنین ریسک های سیاسی، اجتماعی و اقتصادی در محیط خارجی طرح میدان شهدای مشهد بالا می باشند. از سوی دیگر، میزان تاثیر بر اهداف ریسک های مالی در محیط پروژه، ماهیت چندرشته ای در محیط بین سازمانی، و بروز تورم در محیط خارجی طرح میدان شهدای مشهد بالاتر از سایر گویه ها رتبه بندی شد. همچنین بیشترین میزان شدت ریسک در محیط پروژه عدم برآورد صحیح هزینه ها، در محیط بین سازمانی تاخیر در اعطای تسهیلات، و در محیط خارجی نیز بروز تورم شناسایی شد.
۹.

مدل سازی تأثیرگذاری اقدامات مدیریت شهری بر زیست پذیری شهر مشهد (نمونه موردی: منطقه ۶ و ۹)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیای اجتماعی شهری سال نهم بهار و تابستان ۱۴۰۱ شماره ۱ (پیاپی ۲۰) 119 - 141

کلید واژه ها: زیست پذیری مدیریت شهری مدل سازی معادلات ساختاری (SEM) شهر مشهد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۷۰ تعداد دانلود : ۹۱
مقدمه : شهرها نقاط کانونی بسیاری از نگرانی هایی هستند که پایداری آن ها را تحت تأثیر قرار می دهد، زیست پذیری شهری باکیفیت زندگی، پایداری، کیفیت مکان و اجتماعات سالم در ارتباط است. زیست پذیری شهرها بسیار متأثر از اقدامات مدیریت شهری به عنوان متولی اصلی در امور شهر هست و تعادل بین این دو بخش باعث ارتقاء زیست پذیری شهری می شود. داده و روش : پژوهش حاضر ازنظر هدف کاربردی و ماهیتی توصیفی -پیمایشی دارد و با روش کمی و توزیع پرسشنامه میان 384 نفر از شهروندان دو منطقه 6 و 9 کلان شهر مشهد صورت گرفته است. داده های گردآوری شده با استفاده از نرم افزار SPSS و آزمون تی تست و همچنین مدل سازی معادلات ساختاری (SEM) با نرم افزار آموس (AMOS) مورد ارزیابی و تجزیه وتحلیل قرار گرفت. یافته ها : یافته های پژوهش نشان می دهد که در وضعیت موجود بعد زیست پذیری در منطقه 9 با میانگین 3/97 در سطح مطلوبی قرار دارد. میانگین ابعاد مدیریت شهری نیز در منطقه 9، با میانگین 3/14 وضعیتی بالاتر از متوسط را نشان می دهد. میانگین ابعاد زیست پذیری در منطقه 6، برابر با 3/034، وضعیتی بالاتر از متوسط و ابعاد مدیریت شهری برابر 2/40 که نامطلوب می باشد به دست آمده است. همچنین از جهت نحوه تأثیرگذاری اقدامات مدیریت شهری بر زیست پذیری، در منطقه 6 شاخص خدمات بر زیست پذیری (دسترسی، محیط زیست، مسکن، بهداشت و درمان) تأثیر زیاد و دارای رابطه مستقیم است. در منطقه 9 شاخص سرمایه گذاری با هر پنج شاخص زیست پذیری (دسترسی، محیط زیست، مسکن، بهداشت-درمان، امنیت) دارای تأثیر قوی و رابطه مستقیم می باشد. نتیجه گیری : هر دو بعد و شاخص های مدیریت شهری و زیست پذیری در دو منطقه یادشده در وضع موجود نیاز به بهبود دارند و همچنین با توجه به تأثیرگذاری شاخص های مدیریت شهری بر زیست پذیری کلان شهر مشهد، این دو مقوله و ارتباط آن ها لازم است در اولویت برنامه ریزی شهری قرار گیرد.
۱۰.

بررسی وضعیت فشردگی شهر شاندیز با تأکید بر نظریه شهر اکولوژیک(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و توسعه ناحیه ای سال بیستم تابستان ۱۴۰۱ شماره ۲ (پیاپی ۳۹) 50 - 27

کلید واژه ها: توسعه پایدار شهر فشرده نظریه شهر اکولوژیک شهرگردشگری شاندیز

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۵ تعداد دانلود : ۱۳۳
هدف پژوهش حاضر، بررسی وضعیت فشردگی شهر شاندیز با تأکید بر نظریه شهر اکولوژیک است. روش تحقیق، توصیفی-تحلیلی مبتنی بر بازدید میدانی بود که با استفاده از نقشه منبع و انتقال آن به نرم افزارArc GIS به تحلیل متغیرهای هر شاخص در بعد شهر فشرده و به تعیین مساحت و در صد و خروجی نقشه پرداخته شد. همچنین برای سنجش میزان رشد اسپرال شهری از از مُدل آنتروپی شانون استفاده شد. در این پژوهش، شاخص های تراکم، ترکیب کاربری و تشدید کاربری و متغیرهای هر شاخص در بعد شهر فشرده در شهر و نواحی سه گانه شهر شاندیز مد نظر قرار گرفت. مشخص شد که در متغیرهای شاخص تراکم، میانگین تراکم ناخالص 28.86، میانگین تراکم خالص 63.25، میانگین وزن جمعیتی 58.03، شکل مسکن (میانگین تعداد طبقات) 1.27 بود. در شاخص ترکیب کاربری، متغیر های توازن کاربری ها (میانگین نسبت زمین مسکونی به غیرمسکونی) 3.13  بود. در ترکیب افقی در بین کاربری ها، کاربر ی های زمین های بایر با 32.78 درصد، باغات و کشاورزی با 22.99 درصد و باغ مسکونی با 14.31 درصد بیشترین درصد را به خود اختصاص داده اند. براساس  ضریب آنتروپی، ترکیب افقی در شهر شاندیز در سال 85 (0.89) متر مربع و در سال 90 (0.86) هکتار به دست آمد. در متغیر ترکیب عمودی درصد کل ساختمان های دو طبقه 86.40 در صد، سه طبقه 6.79 درصد و چهار طبقه 6.79 درصد بود و پراکندگی تسهیلات و متغیرهای شاخص تشدید کاربری شامل افزایش در جمعیت، افزایش در توسعه، افزایش در تراکم، در شهر شاندیز تحلیل شد. نتایج رشد و گسترش افقی شهر شاندیز را نشان می دهد که ناشی از نبود سیاست گذاری های مناسب در زمینه پیاده سازی شاخص های شهر فشرده از دیدگاه شهر پایدار و شهر اکولوژیک در شهر گردشگری شاندیز است. پیشنهاد میشود که برای ایجاد شهر فشرده افزایش در تراکم با استفاده از اراضی و ساختمان های خالی، همجواری یا اختلاط کاربری ها و گسترش استفاده از حمل و نقل عمومی در شهر گردشگری شاندیز  مدنظر قرار گیرد.  
۱۱.

تحلیل فضایی عوامل مؤثر بر شکل گیری گردشگری تجاری در سکونتگاه های روستایی (مطالعه موردی: محدوده تجاری دهشیخ- سیگار در شهرستان لامرد)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه کلام سال دهم بهار و تابستان ۱۴۰۱ شماره ۱ 19 - 47

کلید واژه ها: توسعه گردشگری گردشگری تجاری توسعه روستایی استان فارس

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۲۷ تعداد دانلود : ۱۳۵
هدف تحقیق حاضر ارزیابی عوامل موثر بر شکل گیری و توسعه گردشگری تجاری در سکونتگاه های روستایی منطقه تجاری دهشیخ- سیگار در شهرستان لامرد است. این تحقیق به روش توصیفی- تحلیلی، جامعه آماری تحقیق حاضر شامل دو گروه می باشد: گروه اول شامل تمامی روستاییان ساکن در 13 روستای منطقه تجاری دهشیخ -سیگار در شهرستان لامرد است که با استفاده از فرمول کوکران با سطح خطای 06/0، تعداد 235 خانوار به عنوان خانوارهای نمونه براورد و به روش تصادفی مورد پرسشگری قرار گرفتند. گروه دوم شامل 25 نفر از اساتید، خبرگان محلی و کارشناسان سازمان های مرتبط با گردشگری می باشد. برای تجزیه و تحلیل داده ها، از نرم افزارهای، ANP، MABAC، DEMATEL ، Arc GIS و آزمون T تک نمونه ای در نرم افزار SPSS استفاده گردیده است. نتایج تحقیق نشان داد که در تمامی متغیرهای تحقیق (اقتصادی 46/3، محیطی 36/3، برنامه ریزی- مدیریتی 33/3، اجتماعی- فرهنگی 25/3، زیرساختی- رفاهی 19/3 و تبلیغات، بازاریابی و اطلاع رسانی 11/3) میزان اثرگذاری عوامل موثر بر شکل گیری و توسعه گردشگری تجاری در منطقه تجاری دهشیخ- سیگار شهرستان لامرد بالاتر از میانه ی نظری (3) است. علاوه براین، معیار های تبلیغات، بازاریابی و اطلاع رسانی و اقتصادی به ترتیب با وزن نرمال 304/0 و 261/0 دارای بیشترین تاثیر در توسعه و شکل گیری گردشگری تجاری در منطقه مورد مطالعه می باشند. در نهایت نتایج حاصل از تکنیک MABAC، نشان داد که، عوامل موثر بر شکل گیری و توسعه گردشگری تجاری در روستاهای سیگار، دهشیخ و کره مچی دارای بیشترین تاثیر، در روستای چاه شیخ، چاه نوده شیخ، کاکلی و جری دارای عملکرد متوسط و در سایر روستاها از عملکرد ضعیفی برخوردار می باشند.
۱۲.

قابلیت سنجی جاذبه های گردشگری در نواحی روستایی شهرستان نیشابور(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: برنامه ریزی توسعه کالبدی سال هفتم پاییز ۱۴۰۱ شماره ۳ (پیاپی ۲۷) 97 - 122

کلید واژه ها: قابلیت سنجی گردشگری روستایی جاذبه های طبیعی و انسانی شهرستان نیشابور

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۳ تعداد دانلود : ۲۶۱
توسعه همه جانبه و پایدار گردشگری روستایی مستلزم شناخت و بهره گیری مناسب از پتانس یل ه ای ب القوه و در نهایت برنامه ریزی درست است؛ جاذبه های گردش گری یکی از عناصر اصلی گردشگری است که بدون آن ایجاد تقاضا برای مقصد گردشگری دشوار است. شهرستان نیشابور با داشتن جاذبه های گردشگری روستایی طبیعی و انسانی متنوع، یکی از مقاصد اصلی گردشگری استان خراسان رضوی است که سالانه گردشگران زیادی را به خود جذب می کند و سبب شده که شهرستان نیشابور پس از شهرستان مشهد، موقعیت ویژه ای در زمینه گردشگری در استان خراسان رضوی داشته باشد. بااینکه شهرس تان نیشابور با ویژگی های خاص گردشگری روستایی خود می تواند تبدیل به یکی از کانون های گردشگری روستایی استان شود اما ت اکنون ای ن جاذبه های متنوع و ارزشمند طبیعی و انسانی کمتر موردتوجه قرارگرفته است. لذا در پژوهش حاضر سعی شده با ظرفیت سنجی جاذبه ها، محورهای گردشگری روستایی در راستای توسعه گردشگری شناسایی شود. بدیهی است، شناسایی قابلیت ها و پتانسیل های گردشگری می تواند فرصت های خوبی برای رشد روستاها فراهم کند. روش تحقیق، توصیفی - تحلیلی و گردآوری اطلاعات میدانی با استفاده از پرسشنامه محقق ساخته بوده و به کمک 233 خبره محلی تکمیل شد. تجزیه و تحلیل داده ها و طبقه بندی روستاها ب ا اس تفاده از سیس تم اطلاع ات جغرافیای ی(GIS) و م دل AHP انجام گرفت؛ بدین منظور، 44 لایه اطلاعاتی ش امل 15 جاذبه طبیعی، 8 جاذبه فرهنگی و 21 جاذبه تاریخی تهیه و در محی ط GIS تصحیح خط ا گردی د. اعم ال وزن ه ای مناس ب نی ز به کمک Expert Choice انج ام ش د؛ در ادامه با تلفیق و همپوش انی لایه های اطلاعاتی در محیطGIS ، پهنه های مناس ب شناس ایی و اولویت ه ای برت ر توسعه گردشگری روستایی به تفکیک هر نوع جاذبه در شهرس تان نیشابور معرف ی شد. نتای ج نش ان داد، روستاهای دارای پتانسیل بالا در زمینه گردشگری به صورت نواری از حاشیه شمال شرق به شمال غرب شهرستان کشیده شده اند. روستاهای بوژان، گرینه، ینگجه، چکنه علیا، کلیدر، برزنون، طاقان، عیش آباد، غار، سوقند، حصار، دیزباد علیا دارای قابلی ت بیش تری ب وده و لازم اس ت در اولوی ت برنامه های توسعه گردشگری قرار گیرند. همچنین 6/46 درصد شهرستان از نظر پتانسیل جاذبه گردشگری روستایی در طبقه بسیار نامناسب، 61/16 درصد در طبقه نامناسب، 22/21 درصد در طبقه متوسط، 81/14 درصد در طبقه مناسب و 74/0 درصد در طبقه بسیارمناسب قرار دارند. به نظر می رسد در صورتی که گردشگری روستایی به نحوی مناسب با پراکندگی و تنوع جاذبه ها مدیریت و برنامه ریزی شود، می تواند خالق یا محرک فرایند توسعه یافته ای برای حصول به پایداری در نواحی روستایی و صنعت گردشگری باشد.
۱۳.

چالش های محیط زیست هوشمند در کلانشهر مشهد با استفاده از مدل DPSIR(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و توسعه فضای شهری سال نهم تابستان ۱۴۰۱ شماره ۲ (پیاپی ۱۷) 17 - 36

کلید واژه ها: چالش های محیط زیست توسعه پایدار کلانشهر مشهد محیط زیست هوشمند مدل DPSIR

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۷ تعداد دانلود : ۱۱۲
پژوهش حاضر سعی دارد نقش عوامل موثر در پیاده سازی محیط زیست هوشمند در کلانشهر مشهد را در سه بخش میزان تاثیرگذاری در صورت وقوع، احتمال وقوع گزینه در آینده و تشریح وضعیت موجود بررسی کند. روش پژوهش با استفاده از روش ترکیبی چند جانبه و با گردآوری اطلاعات اسنادی و ابزار پرسشنامه و مصاحبه های نیمه ساختاریافته انجام گرفته است و مبنای تحلیل براساس اجزای مدل DPSIR[1]  بوده است. مشارکت کنندگان در این پژوهش شامل 30 نفر از خبرگان در بخش کمی و 9 نفر از متخصصان در بخش مصاحبه های کیفی که با روش گلوله برفی انتخاب شده اند، بوده است. داده های جمع آوری شده با استفاده آزمون  T-testدر نرم افزار  SPSSمورد تجریه و تحلیل واقع شده است. نتایج نشان میدهد که میزان تاثیرگذاری در صورت وقوع به غیر از بعد مدیریت پسماند در سایر ابعاد شامل مدیریت آب، مدیریت یکپارچه زیست محیطی، زیبا سازی شهری، فرهنگ و هویت، ساختمان هوشمند، مدیریت فاضلاب و توسعه برق سبز بالا بوده است و در احتمال وقوع آینده، گزینه بعد فرهنگ و هویت وضعیت نسبتا مطلوبی را نسبت به سایر ابعاد به خود اختصاص داده است. در تشریح وضعیت موجود شاهد وضعیت نامطلوب محیط زیست هوشمند در کلانشهر مشهد هستیم. در این پژوهش همچنین راهکارهای پیشنهادی جهت رسیدن به وضعیت مطلوب پیشنهاد گردیده است.   [1] Drivers, Pressures, State, Impact, Response
۱۴.

تحلیل فضایی شاخص های شکل گیری روستای خلاق در سکونتگاههای روستایی؛ نمونه پژوهش: منطقه سیستان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: برنامه ریزی فضایی سال یازدهم بهار ۱۴۰۰ شماره ۱ (پیاپی ۴۰) 87 - 114

کلید واژه ها: تحلیل فضایی روستای خلاق فرایند تحلیل شبکه ای ماباک منطقه سیستان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۹۱ تعداد دانلود : ۴۵۰
طرح مسئله: وجود آشفتگی و نابسامانی در سکونتگاه های روستایی باعث شده تا اکثر کشورها در جستجوی شناخت یا خلق راه و روش های جدید برای تحقق توسعه روستایی باشند. در این بین، ارزیابی شاخص های روستای خلاق در عرصه بهبود اوضاع جوامع روستایی مطرح می گردد و باید در برهه زمانی کنونی توجه ویژه ای به آن شود.هدف: پژوهش حاضر باهدف ارزیابی شاخص های روستای خلاق در سکونتگاه های روستایی سیستان انجام شده است.روش: این پژوهش بر پایه روش توصیفی – پیمایشی و ازنظر هدف کاربردی است. برای گردآوری اطلاعات روش های اسنادی و میدانی به کار رفت. جامعه نمونه این پژوهش علاوه بر 28 متخصص درزمینه روستایی و توسعه منطقه ای، ساکنان 20 روستا از توابع منطقه سیستان است. دراین بین، بر اساس فرمول کوکران، تعداد 308 نفر انتخاب شدند و با روش تصادفی از آن ها نظرسنجی شد. برای دستیابی به اهداف پژوهش، از نرم افزارهای SPSS، Dematel، ANP، MABAC و GIS استفاده شد.نتایج: بر اساس آزمون (T تک نمونه ای)، میانگین بدست آمده برای تمامی ابعاد بیشتر از میانگین نظری (3) می باشد. نتایج دیمَتِل نشان داد معیار ترویج و آموزش از بیشترین تأثیرگذاری و معیار خطرپذیری از بیشترین تأثیرپذیری در شکل گیری روستای خلاق برخوردار است. نتایج فرآیند تحلیل شبکه ای نشان داد، مؤلفه ترویج و آموزش با وزن 342/0 مهم ترین عامل اثرگذار و مؤلفه انعطاف پذیری با وزن 079/0 کم اهمیت ترین عامل اثرگذار بر شکل گیری روستای خلاق از نظر کارشناسان می باشد. نتایج تحلیل فضایی شدت اثر شاخص های روستای خلاق با استفاده از ماباک نشان داد تعداد 6 روستا دارای وضعیت مطلوب، 11 روستا دارای وضعیت متوسط و تعداد 3 روستا دارای شدت اثر کم می باشند.نوآوری: در پژوهش حاضر برای نخستین بار تحلیل فضایی عوامل مؤثر بر شکل گیری روستای خلاق در سکونتگاه های روستایی آن هم با استفاده از مدل های کاربردی بررسی شده است.
۱۵.

تحلیل پیشران های کلیدی اثرگذاری شاخص های گردشگری تجاری بر پایداری سکونتگاه های روستایی با رهیافت آینده پژوهی (مطالعه موردی: منطقه تجاری دهشیخ- سیگار استان فارس)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: برنامه‏‏ ریزی و توسعه گردشگری سال دهم تابستان ۱۴۰۰ شماره ۳۷ 7 - 37

کلید واژه ها: گردشگری تجاری محرک های توسعه معادلات ساختاری میک مک پایداری سکونتگاه های روستایی منطقه تجاری دهشیخ - سیگار

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۱ تعداد دانلود : ۱۲۴
هدف پژوهش حاضر شناسایی پیشران های کلیدی موثر بر شکل گیری و توسعه گردشگری تجاری در منطقه تجاری دهشیخ- سیگار، استان فارس می باشد. این تحقیق بر حسب هدف کاربردی و از حیث روش پیمایشی در سطح اکتشافی و مبتنی بر رویکرد آینده پژوهی می باشد. با توجه به ماهیت تحقیق ابتدا تعداد 25 نفر از کارشناسان، متخصصان و مسئولان اجرایی به عنوان جامعه نمونه انتخاب و سپس با توجه به روش دلفی و مطالعات اسنادی پیشران های کلیدی تعیین گردید. در مرحله بعد از روش تحلیل ساختاری و نرم افزار Micmac جهت وزن دهی و شناسایی مهم ترین پیشران های کلیدی اثرگذار بر شکل گیری و توسعه گردشگری تجاری در منطقه تجاری دهشیخ- سیگار بهره گرفته شد. نتایج پژوهش نشان داد که در بین پیشران های مورد بررسی بیشترین تأثیرگذاری به ترتیب مربوط به پیشران های اقتصادی، تبلیغات، بازاریابی و اطلاع رسانی، برنامه ریزی- مدیریتی و اجتماعی- فرهنگی می باشد که به ترتیب ضرایب استخراج شده بر اساس مدل ساختاری تحقیق برای هر کدام 0/87، 71/85، 15/75 و 38/69 می باشد. همچنین نتایج پژوهش نشان داد که در بین 51 عامل مورد بررسی، 20 پیشران کلیدی از جمله: نزدیکی و مجاورت با مرزهای دریایی، نزدیکی به بازارهای تجاری در کشورهای جنوب خلیج فارس و ...در شکل گیری و توسعه گردشگری تجاری در منطقه دهشیخ- سیگار تاثیرگذار می باشند.
۱۶.

تحلیلی بر زیست پذیری شهری با تاکید بر شاخص مسکن (مطالعه موردی: کلانشهر مشهد)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و توسعه فضای شهری سال هشتم بهار و تابستان ۱۴۰۰ شماره ۱ (پیاپی ۱۴) 101 - 121

کلید واژه ها: زیست پذیری شهری شاخص مسکن عینی و ذهنی مشهد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۷۵ تعداد دانلود : ۱۸۸
امروزه رویکردهای گوناگونی برای حل مسائل و مشکلات موجود در شهرها مطرح و به کار گرفته شده اند. عوامل متعددی در زیست پذیری یک مکان تأثیر دارند که از جمله آن ها می توان به حضور مردم، کاربری مختلط، مسکن، ایمنی و امنیت، حس تعلق، کارایی و محیط زیست اشاره کرد. هدف اصلی این پژوهش تحلیل زیست پذیری شهری کلانشهر مشهد با تاکید بر شاخص مسکن می باشد. روش تحقیق این پژوهش به لحاظ هدف، کاربردی و  به لحاظ روش، توصیفی- تحلیلی می باشد. از نرم افزارهای GIS، SPSS و مدل ویکور و آنتروپی برای تحلیل اطلاعات استفاده شده است. براساس سرشماری نفوس و مسکن سال 1390، تراکم نفر در واحد مسکونی در شهر مشهد 4/3 نفر می باشد. بیشترین سرانه مسکونی با 9/56 و 8/56 مترمربع مربوط به منطقه 13 و 8 بوده است. همچنین کمترین سرانه با 7/20 و 1/20 در منطقه 4 و 5 مشاهده می شوند. به لحاظ شاخص های قدمت، دوام، مالکیت، دسترسی به فاضلاب شهری و قیمت مسکن بهترین وضعیت به ترتیب مربوط به مناطق 12، 12، 1، 11 و 1 می باشد. نتایج این پژوهش نشان می دهد که منطقه 11 کلانشهر مشهد، بهترین منطقه از نظر شاخص مسکن می باشد. پس از منطقه 11، مناطق 10 و 9 به لحاظ مسکن دارای بهترین شرایط می باشند. بدترین منطقه هم به لحاظ مسکن، به ترتیب مناطق 5، 4 و 13 می باشند. حدود 38 درصد مناطق شهر مشهد در سطح بسیار نامطلوب مسکن به لحاظ زیست پذیری شهری قرار دارند.
۱۷.

تحلیل اثرگذاری شاخص های روستای خلاق بر پایداری سکونتگاه های روستایی (مورد شناسی: منطقه سیستان)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و آمایش شهری - منطقه ای سال یازدهم بهار ۱۴۰۰ شماره ۳۸ 71 - 96

کلید واژه ها: اثرگذاری روستای خلاق پایداری روستایی معادلات ساختاری منطقه سیستان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۳۳ تعداد دانلود : ۴۱۶
تجارب حاصل از نظریات توسعه روستایی نشان دهنده ناکارآمدی برخی از طرح های گذشته روستایی است؛ بنابراین در بازه زمانی کنونی، رهیافت روستای خلاق به عنوان دیدگاهی نو و مؤثر در زمینه توسعه روستایی تلاش دارد تا بستر زندگیِ باکیفیت و خلاقانه را در مناطق روستایی مهیا سازد. پژوهش حاضر با هدف بررسی اثرگذاری شاخص های روستایی خلاق بر پایداری سکونتگاه های روستایی سیستان انجام شده است. این پژوهش بر پایه روش، توصیفی-تحلیلی استوار بوده و از نظر هدف، کاربردی است. برای گردآوری اطلاعات روش های اسنادی و میدانی به کار رفت. نمونه آماری، شامل 20 روستا با جمعیت 9762 خانوار است که براساس فرمول کوکران، تعداد 308 نفر انتخاب و با روش تصادفی ساده از آن ها نظرسنجی شد. برای آزمون مدل مفهومی پژوهش و بررسی تأثیر شاخص های روستای خلاق بر پایداری سکونتگاه های روستایی، آزمون T تک نمونه ای و نرم افزار Smart PLS به کار رفت. براساس مقادیر مربوط به ضریب مسیرها در مدل نهایی تحقیق، به طورکلی عامل خلاقیت با ضریب اثر (97/0 درصد) پایداری روستایی را تبیین می کند. همچنین مؤلفه های انعطاف پذیری، ابتکار، ترویج و آموزش، خطرپذیری، رهبری و مشارکت به ترتیب با ضرایب 182/0، 162/0، 148/0، 149/0، 155/0، 169/0 درصد به طور غیرمستقیم بر پایداری روستایی اثرگذارند. براساس آزمون (T تک نمونه ای)، میانگین به دست آمده برای تمامی ابعاد (متغیر مستقل و وابسته) بیشتر از میانگین نظری (3) است. در این بین مؤلفه های اجتماعی (با میانگین 45/3)، اقتصادی (با میانگین 37/3) و کالبدی (با میانگین 31/3) بیشترین اثرگذاری را بر پایداری و مؤلفه های ترویج و آموزش (با میانگین 46/3)، انعطاف پذیری (با میانگین 43/3) و ابتکار (با میانگین 42/3) بیشترین اثرگذاری را بر خلاقیت روستایی دارند.
۱۸.

مدل سازی مفهومی عوامل تأثیرگذار بر توسعه کسب و کارهای کارآفرینانه گردشگری کشاورزی با رویکرد سیستمی مورد: روستاهای شهرستان محلات(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: اقتصاد فضا و توسعه روستایی سال دهم زمستان ۱۴۰۰ شماره ۴ (پیاپی ۳۸) ۱۴۰-۱۱۷

کلید واژه ها: کارآفرینی گردشگری کشاورزی کسب و کارهای کارآفرینانه توسعه روستایی شهرستان محلات

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۶۲ تعداد دانلود : ۱۸۶
امروزه اغلب برنامه ریزان توسعه روستایی به این نتیجه رسیده اند که مناسب ترین راهبرد پاسخگویی به چالش های اقتصادی در مناطق روستایی تشویق روستاییان به فعالیت های کارآفرینانه می باشد. یکی از حوزه های شکل گیری فعالیت های کارآفرینانه در مناطق روستایی، گردشگری کشاورزی است که تحت تأثیر عوامل و نیروهای متعددی می باشند. لذا هدف از پژوهش حاضر شناسایی ابعاد و مؤلفه های مؤثر بر توسعه کسب و کارهای کارآفرینانه گردشگری کشاورزی و مدل سازی مفهومی این عوامل در قالب رویکرد سیستمی می باشد. بنابراین پژوهش حاضر از نظر هدف یک پژوهش کاربردی و از نظر نتیجه یک پژوهش اکتشافی و با روش کیفی- کمی است. به منظور بررسی میزان تأثیر هر یک از متغیرها در مدل عوامل علی، تعداد 30 پرسشنامه در اختیار نخبگان اجرایی و دانشگاهی قرار گرفت. برای ترسیم مدل مفهومی علی و معلولی بر اساس مدلسازی سیستم پویا از نرم افزار Vensim و برای تجزیه و تحلیل داده ها از آمار توصیفی و استنباطی (تک نمونه ای و آزمون فریدمن) در نرم افزار SPSS استفاده شده است. نتایج پژوهش بر اساس آزمون t نشان می دهد که تأثیر عامل سیاست گذاری بر توسعه کسب و کارهای کارآفرینانه گردشگری کشاورزی دارای رتبه اول می باشد و عامل امکانات و خدمات گردشگری، عوامل فرهنگی- اجتماعی، مهارت های فردی و ظرفیت های محلی کشاورزی به ترتیب در رتبه های بعدی قرار گرفته اند.
۱۹.

اولویت بندی و بررسی سیستمی روابط بین ابعاد ریسک عملیاتی منابع انسانی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات مدیریت بهبود و تحول بهار ۱۴۰۰ شماره ۹۹ 103 - 133

کلید واژه ها: مدیریت ریسک منابع انسانی ریسک عملیاتی تفکر سیستمی شهرداری مشهد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۳۱ تعداد دانلود : ۲۳۴
یکی از مهم ترین وظایف مدیران سازمان ها، شناسایی و مدیریت ریسک های منابع انسانی است به ویژه ریسک عملیاتی است. هدف از انجام این پژوهش، اولویت بندی و بررسی سیستمی روابط بین ابعاد ریسک عملیاتی منابع انسانی در شهرداری مشهد است. بدین منظور ابتدا جهت شناسایی مولفه ها و شاخص های ریسک عملیاتی منابع انسانی از ادبیات نظری و مصاحبه های نیمه ساختاریافته با خبرگان منابع انسانی شهرداری مشهد استفاده گردید. داده های حاصل از مصاحبه ها با استفاده از روش فضای نتیجه تحلیل شد که شامل 4 افق بیرونی، 15 عنصر ثابت افق درونی و 41 عنصر متغیر افق درونی؛ که با توجه به تفکر سیستمی ارتباطات بین مولفه ها و ابعاد ریسک عملیاتی ترسیم شد. سپس جهت سنجش و اولویت بندی ریسک های شناسایی شده با توجه به احتمال وقوع و شدت تاثیر، با توجه به گام قبل پرسشنامه ای تدوین و بین 37 نفر از روسای واحد ادارات شهرداری توزیع گردید. جهت بررسی فرضیات از آزمون فریدمن، روش های معادلات ساختاری، کلموگروف اسمیرنوف و هدو جامعه وابسته استفاده شده است. نتایج حاصل از تحقیق حاکی از آن می باشد که به لحاظ احتمال وقوع، به ترتیب ریسک های ارزیابی عملکرد، جبران خدمات، جذب واستخدام و آموزش به لحاظ شدت تاثیر به ترتیب ریسک های جبران خدمات، جذب واستخدام، ارزیابی عملکرد و آموزش قرار دارد. با توجه به روابط علی و معلولی، ریسک های جذب و استخدام منابع انسانی جزء تاثیرگذارترین ابعاد بشمار می رود.در نهایت با توجه به اولویت و میزان تاثیرگذاری هر کدام از ابعاد ریسک عملیاتی منابع انسانی پیشنهاداتی به عنوان مواجهه با ریسک و بهینه سازی آن ارائه گردید.
۲۰.

برنامه ریزی و آمایش راهبردهای تحقق شهر شبانه در کلان شهر مشهد با تأکید بر شاخص های سرزندگی شهری(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آمایش جغرافیایی فضا سال یازدهم پاییز ۱۴۰۰ شماره ۴۱ 1 - 22

کلید واژه ها: سرزندگی شهری شهر شب مدل SWOT - ANP و کلان شهر مشهد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۸۷ تعداد دانلود : ۱۶۲
امروزه به دلیل پیچیدگی های زندگی شهری و مشکلات روزمره شهرها از جمله: ترافیک و راه بندان ها، استفاده از زمان شب به عنوان راهکاری جهت گذران اوقات فراغت و پاسخ به حضور و سرزندگی شهروندان پیشنهاد می گردد. هدف این پژوهش برنامه ریزی و آمایش راهبردهای تحقق شهر شبانه در کلان شهر مشهد با تأکید بر شاخص های سرزندگی شهری است. روش تحقیق استفاده شده در این پژوهش توصیفی- تحلیلی است. در ابتدا مهم ترین نقاط قوت، ضعف، فرصت و تهدید درخصوص سرزندگی شهری و شهر شبانه با استفاده از مصاحبه با30 نفر از مدیران و کارشناسان سازمان ها و نهادهای مرتبط با مباحث شهری به دست آمد. سپس با استفاده از مدل SWOT و ANP در نرم افزار Super Decision به ارزیابی و اولویت بندی استراتژی های حاصله پرداخته شد. یافته های پژوهش نشان می دهد که سه راهبرد: 1- آمایش و بهبود ارتقاء زیرساخت های موجود در جهت ایجاد خدمات شهری 24 ساعته، 2- طراحی مناسب فضاهای شهری جهت ایجاد شهر ایمن در تمام ساعات شبانه روز به ویژه در محدوده مرکزی شهر 3- نورپردازی مناسب و هدفمند به همراه تزئین اماکن و مسیرهای پیاده روی جهت حضور شبانه زائرین و مجاورین به عنوان اولویت های اصلی جهت تحقق شهر شبانه در کلانشهر مشهد انتخاب شدند. باتوجه به امتیازهای نرمال شده، گزینه های مربوط به راهبرد تدافعی درمجموع با امتیاز 0.377427 بیشترین امتیاز و گزینه های مربوط به راهبردهای محافظه کارانه، رقابتی و تهاجمی در رتبه های بعدی قرار دارند. نتایج این پژوهش بیانگر آن است که با توجه به ورود میلیونی سالیانه زائرین و حضور بیش از سه میلیون شهروند در این شهر و همچنین دارا بودن عملکردهای تجاری، تفریحی، مذهبی به ویژه حرم مطهر امام رضا(ع) و سایر کاربری های شهری، این شهر پتانسیل ایجاد شهر شبانه را دارد و پیشنهاد می گردد با برنامه ریزی مناسب و نظام مدیریتی فعال توجه ویژه ای به شاخص های شهر شبانه به خصوص سیستم حمل و نقلی شبانه روزی و تأمین امنیت کافی و مناسب جهت حضورپذیری زائرین و مجاورین به صورت تمام وقت فراهم گردد.

کلیدواژه‌های مرتبط

پدیدآورندگان همکار

تبلیغات

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان