حمیدرضا رضوانی

هر راهبرد کارکردی علاوه بر پاسخگویی به شرایط محیطی باید با راهبرد های سطوح دیگر شرکت و نیز با شایستگی های رقابتی واحد تجاری مربوطه هماهنگ باشد تا سبب هم افزایی در سازمان گردد. بر این اساس، تصمیمات مرتبط با محصول به عنوان یکی از عناصر آمیزه بازاریابی در هماهنگی با راهبرد های بازاریابی از اهمیت بالایی برخوردار است. پژوهشگران پیشین ضمن بیان راهبرد های محصول مختلف به بیان دلایل انتخاب این راهبرد ها توسط سازمان ها پرداخته اند. اما پژوهش های بسیار اندکی در زمینه معرفی گونه شناسی راهبرد های محصول انجام شده است. همچنین، از یک سو  نقش کسب و کارهای کوچک و متوسط در رشد اقتصادی کشورها و از سوی دیگر گسترش تجارت الکترونیک در تمامی جنبه های اقتصادی، لزوم انتخاب صحیح راهبرد های محصول را بیش از گذشته مطرح می کند. از این رو، این پژوهش با بررسی ادبیات موضوع، اقدام به ارایه یک گونه شناسی راهبرد های محصول بر مبنای نقاط مرجع راهبردی در کسب و کارهای الکترونیکی کوچک و متوسط ایران نموده است. بدین منظور، تعداد 400 کسب و کار الکترونیکی کوچک و متوسط ایران توسط پرسش نامه الکترونیکی مورد بررسی قرار گرفته است و به منظور تجزیه و تحلیل داده ها و پاسخگویی به سئوالات از نرم افزارهای SPSS 16 وLISREL 8.5 استفاده شده است. نتایج نشان داد که محور توجه و میزان کنترل نقاط مرجع راهبردی موثری در انتخاب راهبرد های محصول در گونه شناسی مذکور هستند.

دردهه های اخیر ، تغییر و تحولات در زمینه رقابت روز افزون وعدم اطمینان شرایط محیطی باعث شده است که سازمان های بزرگی که تغییرات اندکی در روش وساختارهای خود می دهند ، نتوانند با شرکت های کوچک که از انعطاف پذیری ، سرعت ونوآوری بالاتری برخوردار هستند، رقابت کنند. تحقیقات نشان می دهد ارتقا و بهبود عملکرد سازمان ها به طور فزایندهای به بازارگرایی متکی می باشد. از سوی دیگر هسته مرکزی تمامی این مطالعات در میزان اعتقاد، درک و تعهد مدیران به بازارگرایی نهفته است. اما به نظر می رسد تحقیقات منظم و تجربی برای بررسی چنین ارتباطی براساس اطلاعات محققین در سازمانهای ایرانی به خصوص بانک های دولتی، بسیار محدود و اندک می باشد. بر همین اساس هدف تحقیق حاضر بررسی نقش واسطه ایی گرایش به بازار در رابطه بین تاکید در نگرش مدیریت عالی بر عملکرد بانک های دولتی می باشد. تحلیل آماری با استفاده از روش مدل معادلات ساختاری و با استفاده از نرم افزار SmartPLS انجام شد. نتایج نشان داد بین تاکید مدیریت عالی و عملکرد سازمانی بانک های دولتی، بصورت مستقیم رابطه معنی دار وجود ندارد اما از طریق متغیر میانجی بازارگرایی رابطه مثبت و معنی دار وجود دارد.

تامین خواسته های مشتریان بستگی به وجود و عملکرد ویژگی های خاصی در محصول و خدمت دارد. در این مقاله با هدف بررسی رابطه ویژگی های محصول و رضایت مشتریان در حضور عامل رقابت، با مرور تحقیقات پیشین، ویژگی ها در دو دسته بیرونی و درونی دسته بندی شدند. سپس بر اساس دو نقطه مرجع استراتژیک بازاریابی شامل تأکید شرکت بر نوع ویژگی های محصول و میزان رقابت برای محصول، فرضیه های مختلفی در مورد وضعیت رضایت مشتریان پیشنهاد شد. جامعه آماری این تحقیق را کلیه محصولات گوشتی و لبنی شرکت کاله، کارشناسان و مصرف کنندگان محصولات این شرکت تشکیل می دهند. به عنوان نمونه آماری، 19 محصول در نظر گرفته شد و نظر 17 نفر از کارشناسان در خصوص میزان رقابت موجود برای هر محصول و تأکید شرکت بر هر یک از ویژگی های آن محصول و نظر 342 نفر از مصرف کنندگان در خصوص میزان رضایت آن ها از محصولات طی پرسشنامه های جداگانه ای پرسیده شد. آزمون فرضیه ها علاوه بر تأیید رابطه انواع ویژگی های محصول و رضایتمندی مشتریان، نشان دادند در شرایط مختلف رقابتی این رابطه متفاوت است. شرکت ها برای جلب رضایت مشتریان خود، با بررسی میزان رقابت و ویژگی های درونی و بیرونی برای محصولات گوناگون، باید در هر وضعیت، بر آن دسته از ویژگی ها تمرکز کنند که باعث رضایت مشتریان می شود.

محصولات جدید جزء عوامل حیاتی انکار ناپذیر موفقیت، برای شرکتهایی هستند که در یک محیط رقابتی و در حال تغییر فعالیت می-کنند. محققان بسیاری در پی شناسایی عوامل موثر بر موفقیت محصولات جدید هستند. تحقیق حاضر در پی شناسایی و دسته بندی مهمترین عوامل موثر بر عملکرد محصول جدید در صنایع غذایی می باشد. پس از مطالعه تحقیقات مختلف، این عوامل در دو دسته عوامل درون سازمانی و عوامل برون سازمانی دسته بندی شدند. مهمترین عوامل درون سازمانی که در این تحقیق به آن ها پرداخته می-شود شامل گرایش کارآفرینانه، یادگیری سازمانی و فرایند توسعه محصول جدید و مهمترین عوامل برون سازمانی شامل پیش بینی پذیری تقاضای مشتری، پویایی تکنولوژیکی، پویایی بازار و شدت رقابت می باشد. جامعه آماری این پژوهش 66 شرکت صنایع غذایی استان مازندران می باشد که حداقل 2 سال سابقه کار داشته و طی یک سال گذشته حداقل یک محصول جدید به بازار ارائه داده اند. فرضیه های این تحقیق از طریق آزمون های معادلات ساختاری، همبستگی، رگرسیون های چندگانه و مرحله ای مورد آزمون قرار گرفته و به منظور تحلیل داده ها از نرم افزارهای SPSS16و Visual PLS استفاده گردید. یافته های این پژوهش نشان می دهد که گرایش کارآفرینانه، فرایند توسعه محصول جدید و پیش بینی پذیری تقاضای مشتری تاثیر مستقیم معنادار و پویایی تکنولوژیکی، پویایی بازار و شدت رقابت تاثیر تعدیل کننده معناداری بر عملکرد محصول جدید در صنایع غذایی دارند. اما معناداری تاثیر یادگیری سازمانی بر عملکرد محصول جدید به اثبات نرسید. بررسی تاثیر غیرمستقیم یادگیری سازمانی بر عملکرد محصول جدید نشان داد که در صنایع غذایی یادگیری سازمانی زمانی منجر به افزایش عملکرد محصول جدید می شود که فرایند توسعه محصول جدید به عنوان متغیر واسطه ای عمل کند. تعیین برازندگی مدل با استفاد از شاخص GOF نشان داد که مدل اصلاحی که در آن فرایند توسعه محصول جدید به عنوان متغیر واسطه ای بین یادگیری سازمانی و عملکرد محصول جدید قرار دارد از برازندگی مناسبی برخوردار است.

انتخاب نادرست مدل های کسب وکار الکترونیکی، بدون توجه به شرایط محیطی و سازمانی، مهم ترین مانع گسترش تجارت الکترونیک است. آگاهی از این موضوع که چه ارتباطی بین مدل های کسب وکار الکترونیک و راهبردهای گوناگون در خلق، کسب و ارایه ارزش رقابتی وجود دارد اهمیت زیادی برای محققان و مدیران دارد. پژوهش حاضر، به دنبال بررسی رابطه بین مدل کسب وکار و راهبرد محصول در کسب وکارهای الکترونیکی کوچک و متوسط ایران است. این تحقیق با بررسی ادبیات موضوع، اقدام به ارایه گونه شناسی جدیدی از مدل های کسب وکار الکترونیک بر مبنای نقاط مرجع راهبردی نموده است. جامعه آماری این تحقیق، کلیه کسب وکارهای الکترونیکی کوچک و متوسط حاضر در ایران است. ابزار جمع آوری داده برای آزمون فرضیه های اصلی و فرعی نیز پرسشنامه الکترونیکی است. پرسش نامه ها از طریق رایانامه برای مدیران سطوح عالی و میانی کسب وکارهای الکترونیکی ارسال و در نهایت 400 پرسش نامه از ایشان دریافت شد. داده ها با استفاده از نرم افزارهای SPSS و LISRELتجزیه وتحلیل شد. نتایج حاصل از تجزیه وتحلیل داده ها نشان داد که دو نقطه مرجع محورِ توجه و میزان کنترل، عوامل مؤثری در انتخاب مدل های کسب وکار الکترونیک و راهبردهای محصول هستند. همچنین مشخص گردید که بین نوع مدل کسب وکار الکترونیک و انتخاب نوع راهبرد محصول رابطه معناداری وجود دارد.

یکی از مهم ترین تصمیماتی که شرکت ها باید در فرآیند انتخاب راهبرد های ورود به بازارهای خارجی اتخاذ کنند، این است که تا چه اندازه ای باید بر فعالیت های بین المللی خودشان کنترل داشته باشند و تا چه اندازه ای این فعالیت ها را به دیگران بسپارند. در این پژوهش با مرور جامع ادبیات موضوع، دوازده متغیر شامل عدم قطعیت کشور مقصد، عدم -قطعیت بازار محصول، عدم قطعیت رقابتی، عدم قطعیت در رفتار شرکای احتمالی، تجربه بین المللی، دانش فنی، مهارت بازاریابی، میزان سرمایه گذاری کل، شدت رقابت صنعت، ماهیت فعالیت، اندازه شرکت و مرتبط بودن به عنوان تبیین-کننده های میزان تمایل شرکت ها به کنترل روی فعالیت های بین المللی خود پیشنهاد شد. برای آزمون فرضیه پژوهش داده ها از 150 متخصص در 42 شرکت صادر کننده صنایع غذایی استان مازندران جمع آوری شد. نتایج تحلیل داده ها نشان داد که به جزء عدم قطعیت در رفتار شرکای احتمالی، سایر متغیرها تبیین کننده خوبی برای متغیر میزان کنترل هستند.

اهداف: امروزه به کارگیری گسترده تکنولوژی های نو و در نتیجه نیاز به آموزش بیشتر و به تبع آن هزینه بیشتر، مراکز آموزشی و شرکت ها را بر آن داشته است تا به استفاده از راهکارهای نوین آموزشی روی آورند. یکی از این راهکارها، آموزش الکترونیک است. هدف از این مطالعه شناسایی و دسته بندی ویژگی های یک سیستم آموزشی مطلوب از دیدگاه دانشجویان دانشگاه های مجازی کشور بر اساس مدل کانو بود. روش ها: این مطالعه توسعه ای در بازه زمانی دی ماه تا اسفندماه 1390 در کلیه فارغ التحصیلان و دانشجویان سال آخر 17 مرکز فعال آموزش الکترونیکی دانشگاهی ایران انجام شد. در مجموع 459 نفر از 17 مرکز آموزشی مجازی سراسر ایران به روش نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب شدند. از نرم افزار Excel و روش میانگین موزون جدول فراوانی برای تحلیل مدل کانو استفاده شد. یافته ها: عوامل طراحی مفید، کیفیت مطلوب اینترنت و استفاده آسان، به ترتیب مهم ترین عوامل اساسی موثر بر ایجاد رضایت در دانشجویان، عوامل عدم تشویش، تعامل با محتوای درسی، خودبهره گیری، تعامل با دیگر دانشجویان، تعامل با اساتید و تنوع در ارزیابی، به ترتیب مهم ترین عوامل عملکردی موثر بر رضایت دانشجویان و عوامل نگرش دانشجو، انعطاف در ارایه محتوای آموزشی، کیفیت محتوای آموزشی، نگرش اساتید و پاسخ های به موقع اساتید، به ترتیب مهم ترین عوامل انگیزشی موثر بر رضایت دانشجویان بودند. نتیجه گیری: با توجه به اینکه عوامل نگرش دانشجو، انعطاف در ارایه محتوای آموزشی، کیفیت محتوای آموزشی، نگرش اساتید و پاسخ های به موقع اساتید به عنوان عوامل اصلی در انگیزش دانشجویان هستند، موسسات آموزش الکترونیکی باید بر این عوامل تاکید بیشتری داشته باشند.

در این مقاله گونه های فرهنگ سازمانی بررسی و مقایسه شده اند. مدل های بررسی شده عبارتند از: هریسون (1972) و هندی (1978)، دیل و کندی (1982)، کوئین (1988)، دشپاند و وبستر (1989)، اشنایدر (1994)، ساننفیلد (1373)، هلریگل و اسلوکام (1994)، ریچارد ال.دفت (1998)، کوئین و کامرون (1999)، دشپاند و فارلی (2004)، دنیسون (2008). این گونه شناسیها بر اساس مدل ارزش های رقابتی جمع بندی شده و مدل دنیسون انتخاب شده است، که در آن چهار گونهی اصلی فرهنگ سازمانی عبارتند از: انطباق پذیری، مشارکتی، مأموریتی، یکپارچگی. در این پژوهش جامعهی آماری عبارت است از کارشناسان و مدیران شرکت های پگاه فارس و شام شام. از آنجاییکه جامعهی آماری محدود است، نمونه گیری انجام نشده است و همچنین ابزار جمع آوری داده ها پرسشنامه است؛ بنابراین 44 پرسشنامه از شرکت پگاه فارس و 32 پرسشنامه از شرکت شام شام جمع آوری شده است. نتایج نشان داد، فرهنگ سازمانی غالب در هر دو شرکت، فرهنگ مأموریتی است.

در دهه های اخیر، ورود به بازارهای خارجی نقش بسیار مهمی در توسعه اقتصادی ایفا کرده است. به دو دلیل اصلی تصمیم-گیری در خصوص انتخاب استراتژی های ورود به بازارهای بین المللی کاری پیچیده و مشکل است. اول، به دلیل ماهیت پویا و پیچیده شیوه های ورود، و دوم، به علت تأثیرگذاری متغیرهای مختلف بر آن. از این رو ضروری است متغیرهای مهم استراتژیک در نوع و شیوه ورود به بازارهای بین المللی شناسایی شوند. این مقاله به دنبال شناسایی عوامل مؤثر بر انتخاب استراتژی های ورود به بازار خارجی و میزان اثرگذاری آنها بر این انتخاب است. با بررسی ادبیات موضوع و ترکیب نتایج تحقیقات قبلی، انواع استراتژی های ورود به بازارهای خارجی در سه دسته کلی قرار گرفتند که عبارتند از: استراتژی های صادراتی، استراتژی های غیرصادراتی و استراتژی های بینابینی. در مرحله بعدی، عوامل مؤثر بر انتخاب این استراتژی ها شناسایی و براساس تئوری نقاط مرجع استراتژیک در دو عامل جمع بندی گردیدند. برای بررسی تأثیرگذاری این عوامل، 42 شرکت صادرکننده صنایع غذایی استان مازندران مورد بررسی قرار گرفت و 150 نفر از مدیران و کارشناسان مرتبط با بازاریابی بین المللی این شرکت ها به پرسشنامه تحقیق پاسخ دادند. تجزیه و تحلیل داه ها و آزمون فرضیه های مطرح شده در این تحقیق، با استفاده از نرم افزارهای SPSS،MINITAB و AMOSمورد آزمون قرار گرفتند. نتایج نشان می دهد که عدم قطعیت کشور مقصد، عدم قطعیت بازارمحصول، عدم قطعیت رقابتی، عدم قطعیت در رفتار شرکای احتمالی، تجربه بین المللی، دانش فنی، مهارت بازاریابی، میزان سرمایه گذاری کل، شدت رقابت صنعت، ماهیت فعالیت و جذابیت مکان عوامل مؤثری در انتخاب استراتژی های ورود به بازارهای خارجی هستند. همچنین، سه متغیر جذابیت مکان، تفاوت زبانی و عدم قطعیت کشور مقصد تبیین کننده خوبی برای متغیر کانون توجه هستند و ده متغیر عدم قطعیت کشور مقصد، عدم قطعیت بازارمحصول، عدم قطعیت رقابتی، تجربه بین المللی، اندازه شرکت، دانش فنی، مهارت بازاریابی، میزان سرمایه-گذاری کل، مرتبط بودن و ماهیت فعالیت تبیین کننده خوبی برای متغیر میزان کنترل هستند. مدیران می توانند از نتایج این تحقیق در انتخاب استراتژی های ورود به بازارهای خارجی استفاده کنند.

تعریف روشن از مقصد راهبردی و مأموریت سازمان می­تواند تحقق هدف­های واقع­بینانه آنرا ممکن میسازد. بیانیه مأموریت سندی است که علت و فلسفه وجودی سازمان را بیان می­کند و سازمان­هایی که هویت شخصی خود را می­دانند نسبت به آنهایی که درک واضح و روشنی از علت وجودی خود ندارند، موفق­تر عمل می کنند. هدف اصلی این تحقیق تحلیل محتوا و مقایسه کیفیت بیانیه­ مأموریت شرکت­های صنعتی و خدماتی برتر ایران، و انتخاب شاخص مناسب برای قضاوت در مورد کیفیت بیانیه مأموریت شرکت­های مورد مطالعه است. برای جمع­آوری داده­ها، 100 شرکت برتر صنعتی و خدماتی ایران در سال 1387 انتخاب شده­اند که لیست آن توسط وزارت صنایع و معادن اعلام شده است. جهت دستیابی به بیانیة مأموریت آنها به صورت الکترونیکی اقدام شد. روش تحقیق تحلیل محتوا است که در این راستا، 15 عنصر و 12 ویژگی به عنوان شاخص­های مناسب برای تحلیل محتوا و مقایسه کیفیت بیانیه­ مأموریت در نظر گرفته شده­ است. نتایج تحقیق نشان داد که، بهتر است در بررسی کیفیت بیانیه­ مأموریت به جای بررسی عناصر از بررسی ویژگی­های مأموریت استفاده شود و نیز کیفیت بیانیه­ مأموریت شرکت­های خدماتی بهتر از شرکت­های صنعتی است.

هدف این تحقیق، تعیین شاخص هایی به منظور سنجش (اندازه گیری) نوآوری در حوزه بیوتکنولوژی ایران است. برای رسیدن به آن شاخص ها، مبانی نظری و پژوهش های انجام شده داخلی و خارجی در مورد سنجش نوآوری بررسی شد. سپس با توجه به توانمندی ها و کاستی های رویکردهای سنجش نوآوری، و مقایسه تطبیقی شاخص های سنجش نوآوری در رویکردهای ارایه شده، که توسط سازمان همکاری و توسعه اقتصادی با انجام تعدیل هایی برای سنجش نوآوری در حوزه بیوتکنولوژی در نظر گرفته شده است، به بررسی نهایی رسید. روش تحقیق از نوع توصیفی - تحلیلی و در چارچوب تحقیقات کاربردی است. جامعه آماری تحقیق را مراکز تحقیقاتی - دانشگاهی و شرکت های فعال بیوتکنولوژی ایران تشکیل می دهند. داده های تحقیق با تکمیل پرسش نامه و با ضریب پایایی %87 از نمونه آماری جمع آوری شد. داده های حاصل با استفاده از رویکرد آزمون فرض فازی 1 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت و شاخص های موردنیاز برای سنجش نوآوری در حوزه بیوتکنولوژی ایران در 8 حوزه تحقیق، توسعه و سرمایه گذاری در دانش، منابع انسانی، سیاست های نوآوری، عملکرد نوآوری، فناوری اطلاعات و ارتباطات، جهانی سازی، جریان های اقتصادی جهانی و بهره وری و تجارت تقسیم بندی، و امکان تاثیرگذاری هر یک از شاخص ها با توجه به درجه عضویت پذیرش آن ها در محیط فازی مشخص شد.

مقاله حاضر بر مبنای نظریه نقاط مرجع استراتژیک (SRP?s) الگویی را جهت هماهنگی بین استراتژی بازاریابی و استراتژی سطح کسب و کار ارایه می دهد. در ادبیات تئوریهای مدیریت می توان سه نوع الگوی هماهنگی را شناسایی کرد: الگوی عقلایی، الگوی طبیعی و الگوی همه جانبه. در این مقاله بعد از مروری بر مبانی فلسفی و منطقی نقاط مرجع استراتژیک دو نقطه مرجع به عنوان نقاط مرجع اعلم در نظر گرفته شدند که عبارتند از: میزان کنترل (کم یا شدید) و کانون توجه (داخلی یا خارجی). بر مبنای نقاط مرجع استراتژیک استراتژی های بازاریابی و استراتژیهای سطح کسب و کار تعیین شدند و سپس رابطه بین گونه های مختلف استراتژیهای مذکور مورد بررسی قرار گرفت. جامعه آماری پژوهش صنعت دارویی کشور و نمونه آماری شرکتهای زیر مجموعه هولدینگ دارویی تامین (TPICO) می باشد. نتایج پژوهش نشان می دهد که بین استراتژی مرحله ورود به بازار با استراتژی فرصت جو، استراتژی بازار در حال رشد با استراتژی تحلیل گر، استراتژی بازار بالغ با استراتژی مدافع تمایز طلب و استراتژی بازار در حال افول با استراتژی مدافع کم هزینه بر مبنای نقاط مرجع استراتژیک هماهنگی وجود دارد و در این حالت عملکرد بهتری نسبت به سایر حالت ها مشاهده می شود.

موضوع مدیریت بحران در حوزه های مختلف مطرح است . سازمان ها به عنوان یکی از اجزای اصلی جامعه امروزی نیز از این امر مستثنی نیستند . مقاله حاضر به بررسی انواع بحران در حوزه سازمان می پردازد . مدیران پیشرو تلاش می کنند تا با استفاده از یافته های مدیریت بحران سازمانی و تلفیق آن با دستاوردهای مدیریت استراتژیک و مدیریت سیستم های کنترل از امواج خطرناک پیش بینی نشده اجتناب کنند . ...

این مقاله به چگونگی توسعه موازی مدیریت بحران و مدیریت راهبردی (استراتژیک) می پردازد . شباهتهای زیادی بین این دو حوزه وجود دارد که نشان دهنده ارتباط نزدیک بین آنهاست . تفاوتهای استخراج شده از منابع مختلف نیز فرصتهایی برای برقراری ارتباط بین این دو حوزه ارائه می کند . همچنین بررسی می شود که چگونه قابلیتهای تدافعی - پیشگیرانه مدیریت بحران در گرایش تهاجمی مدیریت راهبردی برای یافتن جایگاه در بازار ، تلفیق می شود و یک رویکرد جامع برای مدیریت راهبردی سازمانها ارائه می شود ...