مرتضی شاه مرادی

سید جمال الدین اسدآبادی متفکر و سیاستمداری است که آغازگر نواندیشی و بیداری در جهان اسلام بوده است که غالباً اندیشه های سیاسی و اجتماعی ایشان موردتوجه محققان بوده است و دیدگاه های وی در عرصه تعلیم و تربیت مغفول مانده است. با توجه به اهمیت تعلیم و تربیت و ضرورت تحول نظام آموزشی مسلمانان، مسئله و هدف پژوهش حاضر واکاوی مفهوم و مؤلفه های تعلیم و تربیت از منظر سید جمال الدین اسدآبادی به عنوان یکی از مصلحان بیدارگر اسلامی می باشد (مسئله). روش تحقیق پژوهش ازلحاظ هدف کاربردی و ازلحاظ ماهیت داده از نوع کیفی و از نوع تحلیل متنی می باشد که جهت گردآوری داده ها از روش اسناد کاوی استفاده شد. جامعه آماری پژوهش شامل کتب، مقالات و اسناد علمی مرتبط با سید جمال الدین اسدآبادی بود که به روش نمونه گیری در دسترس مقالات و کتب مرتبط انتخاب شد و تجزیه وتحلیل داده ها این پژوهش در چهار مرحله توصیف، تحلیل، استنتاج و تبیین انجام پذیرفت (روش). یافته های پژوهش نشان می دهد که سید جمال الدین، تعلیم و تربیت را یکی از شیوه های مهم بیداری مسلمانان می دانست. ازنظر وی، تعلیم و تربیت فرد از سه دیدگاه قابل بررسی است و معلم به عنوان الگوی کامل تربیتی نقش مهمی در فرایند تعلیم و تربیت دارد. مهم ترین تأکیدات و مؤلفه های تربیت ازنظر سید جمال الدین شامل توجه به زبان مادری، آگاهی و بیداری، استعمار و استبداد نتیجه انحراف اخلاقی، جایگاه رفیع علم، بازسازی هویت اسلامی و گسترش علوم و فنون جدید می باشد (یافته ها).

این پژوهش، با هدف تعیین ویژگی های عناصر چهارگانه برنامه درسی دانشگاه و پژوهشگاه عالی دفاع، براساس نظریه ابتنائی انجام شد. پژوهش حاضر، ازنظر نوع تحقیق، کاربردی- توسعه ای است و با رویکرد آمیخته اکتشافی و روش نظریه داده بنیاد (نظریه مبنایی) صورت گرفته است. جامعه آماری این پژوهش، اعضای هیأت علمی دانشگا ه های تهران به تعداد 124 نفر است. نمونه در بخش مطالعات کتابخانه ای، براساس روش نمونه تمام شماری، شامل تمام منابع دردسترس است و در بخش متخصصان، به روش نمونه گیری هدفمند و براساس قاعده رسیدن به حد اشباع، 17 نفر متخصص انتخاب شدند. به منظور تحلیل داده ها، روش رمزگذاری، بازمحوری و انتخابی اتخاذ شد. نتایج نشان داد که در عنصر هدف، همکاری با مراکز آموزش ی و پژوهشی، علمی و نظامی در عنصر راهبردهای یاددهی-یادگیری، استفاده از راهبردهای مشارکتی در عنصر محتوا، استفاده از مباحث چالش برانگیز و نیازمند گفتمان و درنهایت در عنصر ارزشیابی، استفاده از ارزشیابی گروهی و خودارزشیابی مورد تأکید قرار گرفت.

هدف از پژوهش حاضر اعتبار یابی پرسشنامه استرس سازمانی پلیس با روش پژوهش همبستگی می باشد. جامعه آماری شامل نیروهای پلیس مناطق 22 گانه و شهرستان های استان تهران به تعداد 12300 نفر بودند که 360 نفر به روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای به عنوان نمونه آماری انتخاب شده است. ابزار پژوهش، پرسشنامه استرس سازمانی پلیس است. داده ها با استفاده از مدل معادلات ساختاری به وسیله نرم افزار LISREL8.5 تحلیل شدند که ابتدا پارامترهای مدل به روش بیشینه درست نمایی (MI) برآورد شد و به منظور برازش مدل از شاخص هایی هم چون نسبت خی دو بر درجه آزادی (χ2/df)، شاخص برازش تطبیقی (CFI)، شاخص برازش هنجار شده (NFI)، شاخص برازش مقتصد هنجار شده (PNFI) شاخص برازش هنجار نشده (NNFI)، شاخص برازش فزاینده (IFI)، ریشه میانگین مجذور خطای برآورد (RMSEA) استفاده گردید. نتایج نشان داد که مدل اندازه گیری از برازش مناسبی برخوردار بود و شاخص های برازش (x2/df=2/89؛ RMSEA=0/072؛ PNFI=0/80؛ NNFI=0/93؛ NFI=0/91؛ CFI=0/94؛ IFI=0/94) مورد تائید می باشند و تمامی گویه ها به جز گویه های شماره 17 و 18، توانستند پیش بینی کننده خوبی برای مفهوم استرس سازمانی پلیس باشند. بنابراین، می توان پیشنهاد کرد که پژوهش گران و سازمان پلیس می توانند برای سنجش استرس سازمانی پلیس از پرسشنامه 18 سؤالی استرس سازمانی پلیس استفاده نمایند.

این پژوهش با هدف ارائه مدل برنامه درسی تربیت سیاسی بر اساس ساحت تربیت اجتماعی-سیاسی سند تحول بنیادین برای دانش آموزان دوره متوسطه اول با رویکرد کیفی انجام شد. نمونه مورد مطالعه بر اساس روش نمونه گیری هدفمند و بر اساس قاعده رسیدن به حد اشباع در تحقیقات کیفی، با حضور 14 نفر صاحب نظران حوزه برنامه ریزی درسی و تربیت سیاسی، 9 نفر اعضا گروه تألیف کتاب های درسی و 6 نفر از سرگروه های معلمان، صورت گرفت. ابزار پژوهش مصاحبه نیمه ساختاریافته می باشد. جهت تجزیه وتحلیل داده ها از روش های تحلیل محتوای مقوله ای و مضمون استفاده شد. نتایج نشان داد مبانی فلسفی برنامه درسی تربیت سیاسی رئالیسم اسلامی؛ نظریه مطلوب برنامه درسی، نظریه تحول گرا؛ ساختار مفهومی برنامه درسی تربیت سیاسی شامل عدالت، عزتمندی، قانون مداری، انتخاب، مسئولیت پذیری، شناسایی وظایف نهادهای سیاسی، مشارکت، میهن دوستی؛ ساختار سازمان دهی برنامه، تلفیقی (وحدت در درون یادگیرنده) و ساختار نحوی برنامه درسی تربیت سیاسی تفسیری و انتقادی است. به دنبال این یافته ها کیفیت عناصر نه گانه مورد بررسی و تائید صاحب نظران قرار گرفت و در نهایت نتایج نشان داد دروس مطالعات اجتماعی، فارسی، مهارت های نگارشی و فرهنگ و هنر از بیشترین پتانسیل برای پرداختن به برنامه درسی تربیت سیاسی در دوره متوسطه اول برخوردارند. در نتیجه می توان گفت که جامعیت و توجه به عناصر مؤثر برنامه درسی فوق الذکر می تواند به بهبود سطح دانش، نگرش و بینش سیاسی دانش آموزان متوسطه اول کمک کند.

هدف از پژوهش حاضر تبیین و مفهوم شناسی پلیس فرهنگی می باشد. پژوهش از نوع مطالعات مروری بوده که در آن با روش توصیفی- تحلیلی به واکاوی و تبیین مفهوم پلیس فرهنگی پرداخته شد. نتایج نشان داد ابعاد فرهنگ از منظر برخی صاحب نظران به دو بعد مادی و معنوی تقسیم شده است و برخی نیز فرهنگ را شامل ابعاد سه گانه ارزشی، مادی و قانونی می دانند. پلیس نیز به عنوان یکی از سازمان های تأثیرگذار در برقراری نظم و امنیت در جوامع مختلف جایگاه مهمی دارد. نتایج نشان داد که یک پلیس فرهنگی باید از تعامل و گفتگو با مردم گرفته تا زبان و قومیت های مختلف را به خوبی بشناسد و بتواند به نحو مناسبی رفتارهای فرهنگی را از خود بروز دهد که به این منظور در سازمان پلیس توجه به مواردی مانند شایسته سالاری، رسیدگی به وضعیت معیشت نیروها و توجه به مسایل مختلف مادی کارکنان و قانون گرایی نقش دارند.

زمینه و هدف: پلیس برای بهبود عملکرد خود به دنبال رویکردهای کاربردی و نوینی است که فرهنگ پلیسی می تواند در این زمینه مؤثر باشد و هدف پژوهش حاضر تعیین شاخص های فرهنگ پلیس بود. روش: پژوهش ازلحاظ هدف توسعه ای، ازنظر جمع آوری اطلاعات با رویکرد آمیخته و با طرح اکتشافی انجام شد. جامعه پژوهش، متخصصان علوم اجتماعی و روسای کلانتری های همدان بودند که 27 نفر بودند و بر اساس روش نمونه گیری هدفمند و قاعده رسیدن به حد اشباع 16 نفر در بخش کیفی و 10 نفر در بخش کمی به عنوان نمونه تعیین شد. ابزار پژوهش مصاحبه نیمه ساختاریافته بود. برای تجزیه وتحلیل اطلاعات کیفی از روش مقوله بندی و کدگذاری استفاده شد. در بخش کمی نیز از روش CVR برای اعتبارسنجی و تحلیل یافته ها استفاده شد. یافته ها: یافته ها نشان داد شاخص های فرهنگ پلیس شامل آشنایی با حقوق شهروندی و رعایت حقوق شهروندی مردم، مسئولیت پذیری پلیس در ابعاد مختلف، برخورد مناسب با مردم و حفظ کرامت انسانی آن ها، احترام به هنجارها و بایدونبایدهای فرهنگی جامعه، زیبایی لباس، تجهیزات و ساختمان پلیس، آگاهی و استفاده از مسائل روانشناسی در برخورد و تعامل با مردم، مشهود بودن نظم در رفتار و پوشش پلیس، برخورداری از فن بیان مناسب و مهارت گفتگو، برخورداری پلیس از اقتدار توأم با احترام، موقعیت شناسی و عمل متناسب با شرایط فرهنگی، تعامل با مردم و به خصوص نخبگان و عقلای شهر، آشنایی با قومیت ها و فرهنگ های مختلف، توجه به نیازهای فردی و معیشت کارکنان پلیس، ترویج فرهنگ یادگیری مادام العمر در سازمان پلیس، وجود فرهنگ شایسته سالاری در سازمان و درنهایت ترویج فرهنگ قانون مداری در پلیس بود. نتیجه گیری : درنتیجه 16 شاخص مورد تائید متخصصان واقع شد که این شاخص ها در دو بعد درون و برون سازمانی دسته بندی شدند.

نیروی انتظامی (پلیس) هر جامعه به عنوان یکی از نهادهای مهم و اثرگذار اجتماعی و از طریق تعامل هرچه بیشتر با آحاد مردم، می تواند زمینه اعتماد متقابل و مشارکت آنان را در نیل به این هدف فراهم آورد و بسترهای مناسب را جهت تسهیل در تحقق اهداف نظام اسلامی فراهم سازد. در این زمینه، تأکیدات و اندیشه های مقام معظم رهبری می تواند در تدوین اهداف مأموریت و عملکردها مفید باشد. بر این اساس، هدف اصلی پژوهش حاضر تبیین اندیشه های انتظامی امنیتی مقام معظم فرماندهی کل قوا (مدظله العالی) است. روش پژوهش توصیفی- تحلیلی است که در آن با مراجعه به بیانات و تأکیدات مقام معظم رهبری از دوران آغاز رهبری ایشان (1368) تا کنون، مهم ترین تأکیدات وی در بُعد اندیشه های انتظامی- امنیتی تبیین می گردد. جامعه آماری پژوهش حاضر، مجموعه بیانات معظمٌ له در دیدارهای مختلف با نیروهای مختلف نظامی و انتظامی است. نمونه پژوهش بر اساس قاعده رسیدن به حد اشباع در پژوهش های کیفی، شامل بیانات مرتبط با بعد انتظامی- امنیتی بوده است. یافته ها نشان می دهد مهم ترین تأکیدات مقام معظم رهبری در بُعد انتظامی- امنیتی شامل امنیت به معنای آرامش روانیِ فردی و آرامش عمومیِ اجتماعی است و قانون گرایی نیروی انتظامی عاملی مهم در تأمین امنیت جامعه، توجه به تأمین امنیت فضای مجازی و تأکید بر امنیت اخلاقی است که این موارد می توانند به عنوان چشم انداز و تأکیداتی مهم، مورد توجه عملیاتی نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران واقع شوند.

پژوهش حاضر با هدف بررسی تأثیر آموزش هوش معنوی بر خودپنداره دانش آموزان دختر دوره متوسطه انجام شد. این مطالعه با روش نیمه آزمایشی از نوع پیش آزمون - پس آزمون با گروه کنترل انجام شده است. جامعه آماری پژوهش شامل تمامی دانش آموزان دختر دوره متوسطه ناحیه یک آموزش وپرورش شهر کرج بود که تعداد آن ها 2325 نفر بود. با استفاده از روش نمونه گیری در دسترس تعداد 40 نفر به عنوان نمونه انتخاب شده و به صورت تصادفی در گروه آزمایش و گواه جایگذاری شدند. به منظور جمع آوری داده ها از پرسشنامه هوش معنوی کینگ و پرسشنامه خود پنداره دولت آبادی استفاده شد. به منظور تجزیه وتحلیل داده ها از آزمون تحلیل کواریانس استفاده شد. نتایج نشان داد که آموزش هوش معنوی در بین ابعاد شش گانه خودپنداره بر ابعاد جسمانی، آموزشی، عقلانی و خلق و خوی دانش آموزان تأثیر معناداری داشته و بر ابعاد اخلاقی و اجتماعی تأثیر معناداری ندارد. در نتیجه می توان گفت هوش معنوی بر خودپنداره دانش آموزان تأثیر دارد و توجه به هوش معنوی در برنامه درسی به دانش آموزان در شکل گیری و بهبود خود پنداره مثبت کمک کند.

این پژوهش با هدف بررسی تأثیر رفتار مشارکت جویانه معلمان بر انگیزش و پیشرفت تحصیلی دانش آموزان ابتدایی ناحیه سه کرج، انجام شده است. روش تحقیق از لحاظ هدف، کاربردی و از منظر اجرا شبه  آزمایشی با گروه کنترل و آزمایش بدون پیش آزمون می باشد. جامعه آماری، دانش آموزان دختر پایه ششم ابتدایی ناحیه سه کرج در سال تحصیلی 97-1396، به تعداد 8574 نفر است. نمونه آماری با روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند و در دو گروه 30 نفره به عنوان گروه آزمایش و کنترل به تصادف گمارده شدند. ابزار پژوهش، پرسش نامه استاندارد انگیزش تحصیلی هارتر (1981) می باشد و برای ارزیابی پیشرفت تحصیلی از کارنامه دانش آموزان استفاده شده است. جهت بررسی روایی پرسش نامه از نظرات متخصصان استفاده شد و پایایی این پرسش نامه با آزمون آلفای کرونباخ 0/85 محاسبه گردید. جهت تجزیه و تحلیل از آزمون t مستقل استفاده شد. نتایج نشان داد که رفتار مشارکت جویانه معلمان بر انگیزش درونی و بیرونی و همچنین پیشرفت تحصیلی دانش آموزان ابتدایی ناحیه سه کرج مؤثر است.

هدف: با توجه به اهمیت مفهوم امیدواری و لزوم ایجاد و پرورش روحیه امیدواری در بین دانشجویان،هدف این مقاله بررسی مؤلفه های امیدواری از منظر آموزه های ارزشمند و غنی نهج البلاغه بوده است. روش: روش پژوهش، ترکیبی است. یافته ها:</span> </strong>مهم ترین مؤلفه های امید از منظر نهج البلاغه عبارتند از: امید به رحمت و فضل الهی، تلاش برای رسیدن به اهداف، پرهیز از آرزوهای دست نیافتنی و دراز، امید به بخشش اشتباهات کوچک و تنبیه اشتباهات بزرگ، تأکید بر واقعیات و پذیرش حقایق و تأکید بر آینده و عبرت از گذشتگان. نتیجه گیری: ایجاد نظام شایسته سالاری در دانشگاه، وجود یک نظام تشویقی و تنبیهی برانگیزاننده، بازنگری در محتوا و مضمون کتب درسی، استفاده از دانشجویان در امور اجرایی و تصمیم گیری و تشویق آنان به مشارکت، ایجاد محیط امن و خلاق، وجود مدیریت کارامد و پاسخگو می تواند به افزایش روحیه امیدواری در بین دانشجویان کمک کند

نهضت سترگ عاشورا آموزه ها و پیام های پیدا و پنهان فراوانی برای ابعاد مختلف زندگی انسان دارد. یکی از مهم ترین ابعاد این نهضت بزرگ، بعد سیاسی آن است که می تواند دلالت های فراوانی برای تربیت بعد سیاسی دانش آموزان و تدوین یک برنامه درسی سیاسی داشته باشد که نقش مهمی در موفقیت و رشد بعد سیاسی و اجتماعی دانش آموزان دارد. هدف این مقاله تعیین دلالت های نهضت عاشورا برای تربیت سیاسی است. روش پژوهش تحلیل و تفسیر مفهومی است. یافته ها نشان می دهد مؤلفه های مهم تربیت سیاسی براساس نهضت عاشورا شامل حمایت از حق و مقابله با باطل، امر به معروف و نهی از منکر، نپذیرفتن ذلت، عزتمندی و سربلندی، عدالت خواهی، بصیرت و تدبیر، آزادی و آزادگی، مسئولیت پذیری و نظارت همگانی مردم بر مسائل سیاسی، تأکید بر نقش نخبگان و دانشمندان در مسائل سیاسی و سرانجام ولایت مداری است.

هدف پژوهش حاضر بررسی وضعیت یادگیری فکورانه در دانشجو معلمان می باشد. جامعه آمای این پژوهش شامل 1080 دانشجو معلمان پردیس شهید مقصودی دانشگاه فرهنگیان شهر همدان در سال تحصیلی 94-95 می باشد. در این راستا دانشجو معلمان چهار رشته علوم تربیتی، دبیری شیمی، دبیری علوم اجتماعی، دبیری ریاضی مورد بررسی قرار گرفتند. روش نمونه گیری از نوع طبقه ای نسبی است. با استفاده از فرمول تعیین حجم کرجسی و مورگان 285 دانشجو به عنوان نمونه انتخاب شدند. ابزار اصلی تحقیق برای جمع آوری اطلاعات، پرسشنامه یادگیری فکورانه کولومر و همکاران (2013) بوده است. روایی پرسشنامه با استفاده از نظر متخصصان تایید گردید و پایایی پرسشنامه بر اساس ضریب آلفای کرونباخ 0/72 گزارش شد. برای تجزیه و تحلیل داده ها نیز از آمار توصیفی و آزمون های تی تک گروهی و تحلیل واریانس استفاده گردید. نتایج نشان داد میانگین پاسخ دهندگان برای هر یک از مولفه های یادگیری فکورانه شامل خودآگاهی(M=3.73)، مرتبط ساختن تجربه به دانش (M=3.57)، خود تاملی(M=3.91) و خود تنظیمی فرآیندهای یادگیری (M=4.09) و در کل میانگین یادگیری فکورانه (M=3089) در سطح معناداری = 0.005P بالاتر از میانگین نظری می باشد؛ بنابراین دانشجویان دارای سطح یادگیری فکورانه نسبتا رضایت بخشی هستند. همچنین نتایج نشان داد اختلاف مشاهده شده بین میانگین پاسخ دهندگان بر حسب رشته های تحصیلی علوم تربیتی، سیمی، علوم اجتماعی و ریاضی F=0.101, P=0.94 معنادار نیست.

زمینه و اهداف: این پژوهش به بررسی وضعیت فعلی و وضعیت مطلوب تدریس کیفی در آموزش عالی از دیدگاه دانشجویان دکتری تخصصی بر اساس خط مشی های 7 گانه می پردازد. روش بررسی: روش پژوهش پیمایشی بود. جامعه پژوهش شامل کلیه دانشجویان مقطع دکتری تخصصی دانشگاه بوعلی سینا (854 نفر) در سال تحصیلی 1395-1394 بوده و با روش نمونه گیری طبقه بندی نسبتی تصادفی و با استفاده از جدول تعین حجم نمونه کرجسی و مورگان 269 به عنوان نمونه انتخاب شدند. ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه تدریس کیفی Hénard & Roseveare بود. روایی ابزار با استفاده از روایی محتوی توسط صاحب نظران مورد تائید قرار گرفت و پایایی آن با استفاده از آزمون آلفای کرونباخ 0/92 محاسبه گردید. جهت تجزیه وتحلیل داده ها از شاخص های آمار توصیفی شامل فراوانی، درصد، میانگین و انحراف معیار و آزمون آماری t همبسته، تحلیل واریانس یک طرفه و آزمون فریدمن استفاده شد.