فرزاد رستمی

فرزاد رستمی

مدرک تحصیلی: استادیار دانشگاه رازی کرمانشاه

مطالب

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۲۱ تا ۴۰ مورد از کل ۴۰ مورد.
۲۱.

مفهوم و مبانی صلح در نهج البلاغه(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: نهج البلاغه صلح عادلانه کانت صلح پایدار سازه انگاری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۸۷ تعداد دانلود : ۵۶۷
دستیابی به صلح، همواره یکی از آرمانهای بشری در طول تاریخ بوده است. با این وجود، درک و برداشت افراد و جوامع مختلف از مفهوم صلح بسیار متفاوت است و با فرهنگها و مبانی معرفتی متنوعی، معانی و شاخصه های مختلفی را از صلح ارائه نموده اند. در مغرب زمین، کانت بر مبنای آموزه های معرفتی و انسان شناسانه خود و مکتب اومانیسم، دریافتی حداقلی و پراگماتیکی از صلح، در چهارچوب اخلاق و دموکراسی مطرح می کند، در حالی که از منظر امام علی(ع) در نهج البلاغه</em>، برداشتی عدالت محورانه و توحیدی از صلح ارائه می شود که به مراتب متقن تر و کامل تر از برداشت کانتی از صلح می باشد. در این پژوهش، با رویکردی سازه انگارانه به مفهوم صلح، تلاش شده تا ضمن تعریف این مفهوم در هردو دیدگاه علوی و کانتی، به بررسی تطبیقی آنها نیز پرداخته شود. پژوهش حاضر به این یافته دست پیدا می کند که اگرچه مفهوم صلح در گفتمان علوی با گفتمان کانتی به لحاظ مبانی معرفتی و هستی شناسی متفاوت است، اما از لحاظ نگرش جهان وطن گرایانه با یکدیگر تشابهاتی دارند.
۲۲.

مشارکت سیاسی و اجتماعی زنان؛ ضرورت ها و راهبردها

کلید واژه ها: زنان جامعه مشارکت سیاسی – اجتماعی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۲۶ تعداد دانلود : ۴۸۱
اراده و آزادی گوهر انسان است و به عنوان فصل ممیز انسان از سایر حیوانات بشمار می رود و انسان با سیر روند تکاملی عقلی قادر می شود با عقل خویش، سره را از ناسره تشخیص داده و راه خود را آزادانه انتخاب کند. در انتخاب آزادانه انسان ها فرقی بین زن و مرد نیست، زیرا هیچ اختلافی میان آن دو گوهر انسانیت، آزادی و عقل وجود ندارد و مؤلفه های دین اسلام با فطرت همخوانی و سازگاری دارد و در حوزه ی مطالعات دینی، جایگاه و منزلت زنان و به تبع آن بررسی نقش ها، حقوق و وظایف و انواع کارکردهای اجتماعی زنان در عرصه های گوناگون از اهمیت بسزایی برخوردار بوده و موضوع مشارکت سیاسی زنان، قرائت های متعددی در ادیان و تفکرات مختلف دارد و تبیین ابعاد این مسأله به استناد منابع دینی، علاوه بر روشن کردن حقیقت، در جهت اعتلاءِ جامعه اسلامی و جایگاه زنان در جامعه بستر لازم را فراهم کرده و می تواند با الگوی مناسب به سامان بخشی وضعیت زنان کمک نماید. مشارکت سیاسی زنان گرچه تابع نظام عمومی مشارکت سیاسی جامعه است؛ ولی در عین حال متأثر از مجموعه عوامل خاص فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی و سیاسی است.
۲۳.

امنیتی سازی ایران در پرتو پیشرفت در حوزه فناوری های نوین(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: جمهوری اسلامی ایران پیشرفت فناوری های جدید امنیتی سازی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۰ تعداد دانلود : ۵۰
در نظام بین الملل کنونی، مفهوم و ماهیت امنیت متحول شده و علاوه بر مسائل نظامی، مباحث نوین در سایر حوزه ها نیز در چارچوب امنیتی مورد بررسی و ارزیابی قرار می گیرند. انقلاب اسلامی ایران به دلیل اتخاذ رویکردی اساساً متمایز و متفاوت با سازوکارهای حاکم بر ساختار نظام بین الملل همواره با فرایند امنیتی سازی مواجه بوده است. در ابتدای پیروزی انقلاب و با گذشت حدود سه دهه از آن ماهیت امنیتی شدن ایران، بعدی سیاسی و اقتصادی داشت. در دهه چهارم اما ماهیت امنیتی سازی ایران متحول شد. دراین میان، پیشرفت های جمهوری اسلامی ایران در حوزه علوم و فناوری های نوین به عنوان کشوری انقلابی با رویکردی استقلال طلبانه و آزادی خواهانه، بسیار مورد توجه قرار گرفته است. بسیاری از کشورهای منطقه و قدرت های بین المللی تلاش دارند تا پیشرفت های جمهوری اسلامی ایران در حوزه علوم و فناوری های نوین را در دایره امنیتی قرار داده و با تهدیدنمایی مورد ارزیابی قرار دهند. در این مقاله با تعریف مکتب کپنهاگ و دیدگاه این نظریه درخصوص مباحث امنیتی و امنیتی سازی، پیشرفت های جمهوری اسلامی ایران در حوزه علوم و فناوری های نوین تشریح و چگونگی امنیتی سازی و تهدیدنمایی آن تبیین شده است. روش تحقیق در این مقاله توصیفی تحلیلی  با استفاده از داده های کتابخانه ای و اینترنتی است. به نظر می رسد تحولی که در دهه چهارم انقلاب اسلامی اتفاق افتاده این است که ماهیت امنیتی سازی دربرگیرنده ترس و نگرانی از طراحی راهبردهای نوین انقلاب اسلامی در حوزه پیشرفت های جدید فناورانه، راهبرد پیشرفت علم، ارائه الگوهای بومی اقتصادی و...در چارچوب ارائه تصویری مستقل از ایران در عرصه منطقه ای و بین المللی است. پیشرفت در فناوری های جدید فضایی، صنایع موشکی و هسته ای ازجمله مباحث مذکور می باشد.
۲۴.

بررسی و تحلیل شخصیت زن در سه اثر سندباد نامه، سمک عیار و بختیارنامه بر اساس نقد زن گرایانه (فمینیستی)(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده:

کلید واژه ها: سند باد نامه بختیار نامه سمک عیار فمنیسم نقد زن مدار آیین و سنّت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۹۶ تعداد دانلود : ۵۰۴
زن و ویژگی های او از دیر باز یکی از موضوعاتی است که مورد توجّه ادبا و شعرا بوده است و گویندگان و نویسندگان بسیاری با در نظر گرفتن جنبه های متفاوت وجودی زن در این باره مطالب مختلفی بیان کرده اند. آثاری چون سمک عیار، بختیارنامه و سندبادنامه از متون منثور ادب غنایی است که می توان زن را به عنوان یکی از شخصیت های داستان مورد تحلیل و بررسی قرار داد. در این مقاله که به روش توصیفی– تحلیلی انجام شده، شخصیت زن در این سه داستان عامیانه بررسی و تحلیل و مقایسه شده است. نتایج بررسی ها نشان می دهد که به دلیل بهره گیری از بن مایه های فرهنگ ایرانی، نگرش مثبت به زن در کتاب سمک عیّار بسیار جلوه گر است. بختیار نامه در مرتبه بعدی با نمونه های متعادل و مثبت تری از زنان و سندباد نامه به دلیل سایه افکنی فرهنگ و آیین هندو بر جایگاه زن، نگرش منفی بیشتری دارد.
۲۵.

مناقشه ی ایران و عربستان در پرتو تحولات 2011 در منطقه؛ گذار از رویکردهای امنیتی هویت محور به رئالیسم کلاسیک(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: مناقشه ی ایران و عربستان بهار عربی رویکردهای امنیتی هویت محور رئالیسم کلاسیک

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۷۳ تعداد دانلود : ۴۳۲
تحولات سال 2011 موسوم به بهار عربی یا بیداری اسلامی در منطقه ی شمال آفریقا و خاورمیانه ی عربی دربرگیرنده ی شکاف ها و چالش های اساسی در ساختار سیاسی-اجتماعی و اقتصادی جهان عرب بوده است. روند شکل گرفته در جهان عرب پس از سال 2011، در قالب و ساختار طبیعی خود قابلیت تسری بخشی به سایر حوزه های جهان عرب در سطح منطقه را داشت، اما اقدامات فرافکنانه ی حکام سعودی، قاعده ی بازی را در چارچوب گریز به جوّی سیاسی تغییر داده و تهدیدپنداری و تهدیدسازی از ایران را به عنوان اصلی بر فرع در دستور سیاست خارجی و امنیتی خود قرار دادند. بر این اساس، شکاف ها و چالش های هویتی دو طرف در قالب رویکردی معناگرایانه، بیش از گذشته رنگ و بویی رئالیستی و عینی به خود می گیرد؛ تا جایی که استراتژیست ها و نظریه پردازان روابط بین الملل، از مقوله ای فراتر از جنگ سرد بین دو طرف یاد می کنند. مقاله ی حاضر در پی بررسی مناقشه ی شکل گرفته میان دو قدرت منطقه ای ایران و عربستان و طرح این پرسش اساسی است که تنش میان دو طرف در کدام چارچوب تحلیلی-نظری قابلیت بررسی و ارزیابی خواهد داشت. فرضیه ی نوشتار حاضر این است که در مناقشه ی میان ایران و عربستان طی سال ها و ماه های اخیر، تحلیل ها و چارچوب های رئالیستی در شکل کلاسیک آن قابلیت تبیین و تحلیل بیشتری نسبت به نظریه های امنیتی هویت محور دارند. روش به کاررفته در این مقاله از نوع توصیفی-تحلیلی و چارچوب نظری ارائه شده نیز رئالیسم کلاسیک است. درواقع، وقوع بیداری اسلامی در کنار عوامل دیگر، نظیر تشدید جنگ لفظی، برنامه هسته ای ایران، مسئله ی نفت و همراهی آمریکا با عربستان، ضمن شکل گیری تضاد جدی منافع میان دو کشور ایران و عربستان سعودی، باعث اتخاذ رویکرد واقع گرایی از سوی دو طرف و گذار از رویکرد امنیتی هویت محور به رئالیسم کلاسیک شده است.
۲۶.

بررسی ماهیت اقتصاد مقاومتی و نظریه های توسعه اقتصادی

کلید واژه ها: اقتصاد مقاومتی توسعه نوسازی وابستگی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۸۸ تعداد دانلود : ۵۰۶
مفهوم توسعه بعد از جنگ جهانی دوم گسترش یافت، به گونه ای که در اواخر قرن بیست و در قرن بیست و یکم قدرت کشورها بر اساس میزان توسعه یافتگی به ویژه توسعه اقتصادی تعریف می شود. از این رو تلاش هایی برای ارائه الگوهای توسعه در جوامع مختلف شکل گرفت که نتیجه آن طرح نظریاتی در این زمینه بود. این نظریه پردازی برای دستیابی به الگوی مطلوب توسعه هیچ گاه متوقف نشده است و همچنان ادامه دارد. دیدگاه های اولیه مبتنی بر توسعه خطی بود اما مکاتب بعدی آن را رد کردند و بر الگوی توسعه بومی تأکید داشتند. ایران نیز پس از انقلاب اسلامی سعی کرد تا الگوی پیشرفت و توسعه به ویژه در حوزه اقتصادی خود را تدوین کند و نهایتاً در سال 91 الگوی اقتصادی مقاومتی از سوی مقام معظم رهبری مطرح شد. سؤالی که در پژوهش حاضر مطرح می شود این است که آیا الگوی اقتصاد مقاومتی یک الگوی جدید است و یا برگرفته از نظریه های توسعه ای است که قبلاً مطرح شده اند؟ در پاسخ به این سؤال این فرضیه به سنجش گذاشته می شود که هرچند الگوی اقتصاد مقاومتی با توجه به مؤلفه های بومی ایران تعریف شده است، اما درواقع ترکیبی از نظریه های نوسازی و وابستگی است که پیش تر ارائه شده است؛ از این رو نمی توان آن را یک الگوی جدید دانست، اما به هر شکل ماهیت مستقلی دارد. این پژوهش در چارچوب الگوهای توسعه بررسی می شود. روش تحقیق در این پژوهش، مقایسه ای و ابزار گردآوری اطلاعات کتابخانه ای و اینترنتی است.
۲۷.

تحلیل روابط عربستان سعودی و اسرائیل در سایه توافق هسته ای ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

تعداد بازدید : ۱۴۴ تعداد دانلود : ۷۶
 برنامه هسته ای ایران طی یکی دو دهه اخیر به یکی از موضوعات و دستور کارهای مهم بین المللی و منطقه ای تبدیل شده است. با توجه به اینکه توافق هسته ای ایران با گروه 1+5 دارای ابعاد بین المللی و منطقه ای است و همچنین با توجه به تمایز میان ساختارهای معناگرایانه انقلاب اسلامی ایران با نظام بین الملل و کنشگران منطقه ای، این توافق در دو سطح بین المللی و منطقه ای توجه و تمرکز بازیگران و کشورها را به خود معطوف کرده و واکنش هایی را از سوی آنها به دنبال داشته است که از جمله این کنشگران می توان به عربستان سعودی و اسرائیل اشاره کرد که همواره نسبت به برنامه هسته ای ایران حساسیت های خاصی را دنبال کرده اند. لذا مقاله حاضر در پی آن است تا به این سوال پاسخ دهد که توافق هسته ای ایران و غرب چه تأثیری بر مناسبات و تعاملات عربستان سعودی و اسرائیل داشته است. نویسندگان در پاسخ به این پرسش و با استفاده از نظریه معمای امنیت، این فرضیه را مورد آزمایش قرار می دهند که توافق هسته ای ایران و غرب زمینه ساز تقویت مناسبات و تعاملات سیاسی- امنیتی عربستان سعودی و اسرائیل شده است. روش تحقیق در این مقاله از نوع توصیفی تحلیلی است و روش گردآوری داده ها، کتابخانه ای و اینترنتی است.
۲۸.

تأثیر سیاست انرژی آمریکا بر نقش و جایگاه اوپک در بازار جهانی انرژی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: اوپک بازار انرژی جهانی ثبات هژمونیک سیاست انرژی آمریکا

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۱۷ تعداد دانلود : ۳۸۴
اوپک به عنوان مهم ترین سازمان بین المللی صادرکننده نفت، همواره نقش مهمی در بازار انژری جهانی داشته، لیکن تحت تأثیر متغیرهای مختلفی از جمله سیاست های انرژی کشورهای تولیدکننده غیر عضو همچون ایالات متحده بوده است. ازجمله چالش هایی که اوپک در دوران حیات خود همواره با آن دست به گریبان بوده است، سیاست قدرت های بزرگ و به طور خاص سیاست انرژی کشورهای غیر عضو اوپک است. آمریکا یکی از این قدرت ها است که رویکرد هژمونیک آن به منابع نفت و گاز خود، تهدیدات و محدودیت هایی را فراروی اوپک در دستیابی به اهداف تعیین شده این سازمان قرار داده است. پرسش اصلی پژوهش این است که سیاست های انرژی آمریکا چه تأثیری بر جایگاه اوپک در بازار انرژی داشته است؟ برای پاسخ به این پرسش، فرضیه ذیل به سنجش گذاشته شده است: رویکرد هژمونیک گرایی آمریکا به ظرفیت های انرژی خود، زمینه تنزل جایگاه و نقش حاشیه ای اوپک در بازار جهانی انرژی را فراهم ساخته است. فرضیه حاضر در چارچوب مضامین و مفروضات نظریه ثبات هژمونیک در آراء کسانی چون رابرت گیلپین و کیندلبرگر مورد واکاوی قرار می گیرد.
۲۹.

تحلیل رابطه اسرائیل و کردستان عراق و پیامدهای امنیتی آن برای جمهوری اسلامی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: اسرائیل اقلیم کردستان عراق ایران امنیت ملی موازنه تهدید

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۲۱۲ تعداد دانلود : ۸۴۲
تحولات عیمق در عراق پس از جنگ خلیج فارس در سال 1991، و بویژه خلاء قدرت ایجاد شده پس ازسقوط صدام در سال 2003، هجوم داعش به این سرزمین، و اخیرا برگزاری رفراندوم استقلال در کردستان عراق و گسترش فعالیت های سیاسی، اقتصادی، نظامی کردها در راستای اهداف استقلال طلبانه خود در این کشور، زمینه مناسبی برای توسعه حضور و نفوذ اسرائیل درکردستان عراق فراهم آورد ه است. پرسش اصلی پیش روی این مقاله اینست که افزایش حضور و نفوذ اسرائیل در کردستان عراق چه آثار و پیامدهایی را برای امنیت ملی و منافع ایران ایجاد خواهد نمود؟ در این مقاله برمبنای چارچوب مفهومی موازنه تهدید، تلاش شده است تا ضمن تبیین جنبه های مختلف سیاست ها و روابط اسرائیل با کردهای عراق، تبعات آنها بر امنیت ملی ایران واکاوی شوند. یافته های پژوهش حاضر نشان می دهند که حضور و نفوذ اسرائیل در منطقه کردستان عراق، در راستای تحقق اهداف راهبردی این رژیم، ازجمله ایجاد یک متحد استراژیک جدید در منطقه می باشد که در نهایت می تواند تهدیدات جدی امنیتی (مانند ایجاد قلمرو استراتژیک برای اسرائیل در نزدیکی مرزهای ایران، مقابله با حضور و نفوذ ایران در عراق، ایجاد محیط بحران با حمایت از استقلال کردستان عراق و تجزیه عراق، ..) برای ج. ا. ایران در بر داشته باشد.
۳۰.

تحلیل راهبرد ایران و عربستان در قبال تحولات 2011 و تاثیر آن بر مناسبات میان ایران و شورای همکاری خلیج فارس

کلید واژه ها: تحولات2011 ایران عربستان شورای همکاری خلیج فارس امنیت سازه انگارانه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۱ تعداد دانلود : ۸۸
 خاورمیانه در یک دهه اخیر به عنوان کانون بحران های مهم سیاسی و بین المللی اهمیت زیادی پیدا کرده است . هم چنین تحولات 2011 در خاورمیانه و شمال آفریقا یکی از تحولات بین الملل با درجه بالای تاثیر گذاری بر امنیت منطقه است که این موضوع با تاثیرگذاری در حوزه ای از بازیگران منطقه ای و بین المللی همراه بوده است هدف از نگارش مقاله حاضر بررسی جهت گیری ایران و عربستان در قبال تحولات 2011 سوریه، بحرین و یمن و تاثیر آن بر مناسبات میان ایران و شورای همکاری خلیج فارس است . در واقع سوالی که در این جا مطرح است این است که رویکرد ایران و عربستان در قبال تحولات 2011، چه تأثیری بر رابطه ی ایران با شورای همکاری خلیج فارس داشته است؟ فرضیه ای که در مقاله حاضر مطرح شده این است که راهبرد متعارض ایران و عربستان در قبال تحولات منطقه، روابط ایران و شورای همکاری خلیج فارس را بیش از هر زمان دیگری تنزل داده است. در این مقاله راهبرد جدید عربستان مبنی بر امنیتی سازی ایران از سطح کنشگران دولتی به سطح نهادها بررسی می گردد. روشی که در این مقاله به کار رفته از نوع توصیفی_تحلیلی می باشد.  
۳۱.

اعتماد و احساس امنیت در مناطق مرزی استان کرمانشاه (بررسی موردی: شهرستان های پاوه و جوانرود)

تعداد بازدید : ۱۳۲۳ تعداد دانلود : ۶۲۶
وجود امنیت یکی از شاخص های بنیادین در تحقق زمینه های توسعه در جوامع مختلف محسوب می گردد. برخی بر این باورند که احساس امنیت در یک جامعه جهاتی از خود امنیت مهم تر است. چراکه برداشت ها و ادراکات فرد از امنیت می-تواند تعیین کننده کنش های رفتاری او در جامعه باشد که موضوعی تعیین کننده و مهم ارزیابی می گردد. توجه به مقوله احساس امنیت در هر جامعه ای از جمله ضرورت های بنیادین در حفظ و حراست از امنیت ملی است اما تمرکز و توجه به این موضوع در مناطق مرزی اهمیت دوچندانی می یابد. این توجه در قالب تحقق شاخص های سرمایه اجتماعی به ویژه مقوله اعتماد می تواند ترویج و تقویت گردد. تحقیق حاضر با تمرکز بر دو شهرستان پاوه و جوانرود از توابع استان کرمانشاه این سوال را مطرح کرده است که چه ارتباطی میان سرمایه اجتماعی و احساس امنیت در دو شهرستان مذکور وجود دارد. برای پاسخ به پرسش فوق، به روش تصادفی پرسشنامه هایی بین 400 نفر در دو شهرستان پاوه و جوانرود توزیع شده است. یافته مهم پژوهش وجود رابطه مثبت و معنادار میان سرمایه اجتماعی (اعتماد نهادی) با احساس امنیت در دو شهرستان مذکور است. بر این اساس هر اندازه سرمایه اجتماعی تقویت گردد، احساس امنیت در ابعاد مختلف آن افزایش می یابد و بالعکس هر اندازه شاهد تضعیف شاخص های سرمایه اجتماعی باشیم، به تبع آن تضعیف روندهای مربوط به احساس امنیت در دو شهرستان مرزی استان کرمانشاه (پاوه و جوانرود) را شاهد هستیم. روش اجرای این پژوهش توصیفی- تحلیلی از نوع پیمایشی و ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه بوده که توسط نرم افزار SPSS مورد تحلیل قرار گرفته است.
۳۲.

تبیین عوامل واگرایی در روابط ایالات متحده آمریکا و عربستان سعودی(2016-2010)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: عربستان آمریکا واگرایی بهار عربی توافق هسته ای بحران سوریه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۸۱ تعداد دانلود : ۸۶۸
طی سال های اخیر تحولات عمده ای در منطقه خاورمیانه مشاهده شده است که علاوه بر ابعاد بین المللی، اتحادهای منطقه ای را نیز تحت تاثیر قرار داده است. اتحاد عربستان سعودی و ایالات متحده امریکا یکی از این اتحادها است که بر اثر تحولات جدید وجه اختلافی آن آشکار شده است. به علاوه اتهامات علیه عربستان سعودی در حوادث یازده سپتامبر 2001 متغیری با ابعاد بین المللی است که طی ماه های اخیر با بازگشایی پرونده و بررسی مجدد در کنگره امریکا به عنوان متغیر تشدید کنندهِ تنش بین دو کشور عمل کرده است.در این پژوهش تلاش می شود این موضوع مورد بررسی قرار گیرد که سیاست های ایالات متحده در قبال تحولات ذکر شده که منشا آنها در منطقه خاورمیانه است، چه تاثیری بر روابط این کشور و عربستان سعودی گذاشته است؟ فرضیه ای این است که سیاست های ایالات متحده امریکا در قبال تحولات و پویایی های منطقه ای و فرامنطقه ای مرتبط با خاورمیانه منجر به واگرایی در روابط عربستان و امریکا بین سال های 2016-2010 شده است و جنبه های اختلاف آمیز و تنش زای آن را مشخص کرده است.
۳۳.

برجام، پرونده اتمی و بسترهای امنیتی سازی و غیرامنیتی سازی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: ایران برجام پرونده اتمی امنیتی سازی غیرامنیتی سازی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۱۳ تعداد دانلود : ۲۳۶
بسیاری از نظریه پردازان در مقوله امنیت برآنند، که کشور ایران منطق معادلات امنیتی را در سطح منطقه و جهان رعایت نمی کند و همین امر دشواری های سیاسی را برای کشورهای منطقه و حتی خود ایران درپی داشته است. این مقاله با اتخاذ رویکردی تحلیلی-تبیینی بر آن است تا مؤلفه های اصلی و سطوح عملکرد جمهوری اسلامی ایران را در توافق برجام، و در چارچوب رویکرد امنیتی سازی و غیرامنیتی سازی، واکاوی کند. آنچه در نوشته حاضر مورد توجه است، وجود رویدادی است که توانسته تفاوتی معنادار را در روندهای پیشینی و پسینی خود به وجود آورد. برجام با شاخصه های خود موجبات تغییر در جایگاه جمهوری اسلامی ایران را فراهم آورده و نشان دهنده این موضوع است که جایگاه ایران در جامعه بین الملل مورد پذیرش واقع شده است و دولت ایران عادی سازی روابط با غرب را در دستور کار خود جای داده تا بتواند جایگاه خود در منطقه و جهان را بازسازی نماید.
۳۴.

علل تداوم مناقشه ایران و آمریکا پس از توافق هسته ای(مقاله علمی وزارت علوم)

تعداد بازدید : ۱۰۱ تعداد دانلود : ۶۰
     روابط ایران و آمریکا در چند دهه ی اخیر به ویژه پس از انقلاب اسلامی همراه با بی اعتمادی، بدبینی و نگاه به شدت خصومت آمیز نسبت به یکدیگرمعرفی شده است. ساختارهای هنجاری و معنایی که هویت بخش ایران و آمریکا در عرصه ی بین المللی است، همدیگر را به مثابه ی یک «دگر» و«غیر» تعریف کرده است. در این میان در چارچوب بن نگره های هویتی دوطرف، اقداماتی که در مناسبات منطقه ای و بین المللی توسط هرکدام از دوبازیگر صورت می گیرد، به عنوان اقدامی علیه«خود» تلقی می شود. اقداماتی که به زعم آن بازیگر به عنوان کنش مناسب و در راستای منافع ملی و خدمت به مولفه های هویت ساز است در چشم دیگری یک تهدید نگریسته می شود. روابط ایران و آمریکا بعد از انقلاب از این قاعده تخطی نکرده است.. بر این اساس در مناسبات بین دو بازیگر همواره لحظه های امیدبخش به منظور کاستن از این نگاه منفی به ندرت مشاهده شده است. با این حال در سالهای اخیر که مناقشه ی هسته ای ایران این انگاره ها و سازه های به شدت تقابل گرایانه را به عرصه ی عمل کشانده بود؛ با دستیابی به توافق هسته ای ایران و غرب این سوال سؤال مطرح می شود که حل مناقشه ی هسته ای در آینده ی مناسبات دوکشور چه پیامدی به همراه دارد. بر این اساس سوال اصلی تحقیق آن است که علل و زمینه های تداوم مناقشه ی ایران و آمریکا کدام اند؟ فرضیه ی مقاله آن است که حاکم بودن انگاره های هویتی در مناسبات بین دوکشور، مولفه های رفتاری متعارضی را در مناسبات منطقه ای و بین المللی آنها بوجود آورده است. از جمله محورهای تعارض رفتاری دو طرف مسأله ی حقوق بشر، تروریسم، حمایت از جنبش های اسلامی، مسأله ی اسراییل، مسائل منطقه ای و مناقشه ی هسته ای است. در مقاله ی پیش رو نویسندگان به بررسی ابعاد مختلف این مسأله می پردازند
۳۵.

نظام امنیت منطقه ای در خلیج فارس و تأثیر آن بر امنیت ملی عراق پساصدام(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: سازه انگاری عراق مکتب کپنهاگ نظم نوین نظام امنیت منطقه ای

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم سیاسی اصول روابط بین الملل مفاهیم پایه ای روابط بین الملل امنیت
  2. حوزه‌های تخصصی علوم سیاسی مطالعات منطقه ای
  3. حوزه‌های تخصصی علوم سیاسی مطالعات منطقه ای منطقه خاورمیانه
تعداد بازدید : ۴۱۷۹ تعداد دانلود : ۲۳۰۸
فروپاشی نظام دوقطبی زمینه ورود به عرصه جدیدی از مطالعات امنیتی به شمار می رود. ناتوانی جریان غالب در تعریفی موسع و چندبعدی از مفهوم امنیت، منجر به پیدایش مکاتب نظری جدیدی در عرصه روابط بین الملل شد. مکتب کپنهاک از جمله این مکاتب نظری است. این مکتب با تحلیل در سطح منطقه ای به مطالعه امنیت ملی کشورها می پردازد. یکی از مواردی که بر امنیت ملی کشورها تأثیری عمده می گذارد، کیفیت نظام امنیتی منطقه ای است. ساختار نظام امنیت منطقه ای از سوی دولت های واقع در یک منطقه خاص جغرافیایی و با هدف تأمین امنیت در آن منطقه شکل می گیرد، چگونگی شکل گیری ساختارهای امنیت منطقه ای هم می تواند موجبات ارتقای سطح امنیت ملی بازیگران را فراهم کرده و هم کاهش ضریب امنیت ملی را موجب شود. مقاله حاضر با رویکردی سازه انگارانه و در چارچوب ساختار نظام امنیت منطقه ای که متکی بر نظریه امنیت مورد نظر «باری بوزان» است، با روش تبیین علّی به واکاوی این پرسش ها می پردازد که نظام امنیت منطقه ای خلیج فارس در دوره پساصدام چه تأثیری بر امنیت ملی این کشور داشته است؟ نقش قدرت های منطقه ای و آمریکا در ایجاد این نظم چه بوده است؟ یافته های پژوهش حاکی از آن است که نظام امنیت منطقه ای در دوره پساصدام بر پایه توازن قدرت میان جمهوری اسلامی ایران و عربستان شکل گرفته است. توازن جدید به تشدید رقابت های قومی- مذهبی در صحنه داخلی عراق و شکست فرایند دولت سازی و همچنین ناکامی در طرح ریزی سیاست خارجی و منطقه ای منظم و مدون در این کشور انجامیده است که با حضور قدرت فرامنطقه ای چون ایالات متحده آمریکا به عنوان بازیگری موازنه بخش بر کاهش ضریب امنیت ملی این کشور بیش از پیش افزوده است. هدف اصلی نوشتار حاضر این است که روندها و عوامل مؤثر در شکل گیری نظم امنیتی نوین را تشریح کرده و پیامدهای این نظم بر امنیت ملی عراق را مورد بررسی قرار دهد.
۳۶.

راهبرد امنیتی امریکا و گرایش ایران به شانگهای(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: سازمان همکاری شانگهای موازنه تهدید راهبرد امنیتی امریکا معمای امنیت رویکرد تدافعی ایران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۷۰ تعداد دانلود : ۵۰۴
با فروپاشی شوروی و پایان جنگ سرد، راهبرد امنیتی امریکا تا سال 2000 به دلیل نبود یک دشمن مشخص، دستخوش ابهامی اساسی شد و این خلاء راهبردی، این کشور را به جست وجوی هستی شناسی جدیدی در عرصه سیاست بین الملل وادار ساخت. پس از حادثه 11 سپتامبر 2001، سیاست مبارزه با تروریسم در راهبرد امنیتی امریکا نقش برجسته ای پیدا کرد؛ این رویکرد، با تهاجم امریکا به افغانستان (2001) و حمله به عراق (2003) نمود عینی یافت و منجر به حضور گسترده تر این کشور در منطقه، به ویژه در مرزهای ایران شد. در عین حال، دولت امریکا همواره ایران را در لیست دولت های حامی تروریسم قرارداده و در این راستا پیوسته ایران را به حمله نظامی تهدید می کند. در چنین شرایطی است که ایران درصدد عضویت در سازمان همکاری شانگهای برآمده است و مسئله اصلی این نوشتار این است که نقش راهبرد امنیتی امریکا در گرایش ایران به این سازمان چه بوده است؟ در پاسخ به این سئوال، فرضیه نوشتار حاضر نیز تغییر راهبرد امنیتی امریکا در خاورمیانه را عامل مؤثر در گرایش ایران به عضویت در سازمان همکاری شانگهای می داند؛ فرضیه ای که در این مقاله تصدیق می شود. روش تحقیق در این پژوهش توصیفی- تحلیلی است و ابزار نظری برای تبیین فرضیه این پژوهش نیز، نظریه رئالیسم تدافعی است
۳۷.

امنیت هستی شناختی و استمرار مناقشه هسته ای ایران و غرب(مقاله علمی وزارت علوم)

تعداد بازدید : ۹۴ تعداد دانلود : ۸۳
امنیت هستی شناختی منازعات و مناقشات پایدار در روابط بین الملل را تحلیل می کند. منازعات و مناقشاتی که ممکن است منافع فیزیکی و رئالیستی کشورها را به خطر اندازد اما امنیت هویتی آنها را از طریق حفظ شرافت فردی و ملی، نگاه غرورآمیز به مسائل داخلی و بین المللی و پرهیز از شرم تضمین کند. در این میان سیاست خارجی جمهوری اسلامی در سه دهه ی اخیر در عرصهبین المللی بازتابی از مبانی هویت ساز خود بوده است. این موضوع در مساله هسته ای نمود عینی  بیشتری دارد. مقاله  پیش رو مدعی است که رفتار سیاست خارجی ایران در مسأله  هسته ای در چارجوب مولفه های هویت ساز(روایت بیوگرافیک) معنا و مفهوم می یابد. بنابراین عناصر هویت سازجمهوری اسلامی ایران، نظام اعتماد پایه ی متصلب جمهوری اسلامی- حفظ هویت و روال های جاری، اطمینان جمهوری اسلامی از جامعیت هویت و بی اعتمادی ایران نسبت به ایالات متحده در مناقشه هسته ای که ریشه در اقدامات براندازانه و استراتژی تغییر رژیم ایران در طول چند دهه  اخیر دارد، مناقشه  هسته ای را به درازا کشانده است. بنابراین اصرار ایران بر حفظ چرخه سوخت هسته ای و بومی شدن غنی سازی اورانیوم، ایستادگی در مقابل تحریم ها و تهدیدها و حفظ مؤلفه های هویتی، عزت مندی نظام جمهوری اسلامی و پرهیز از شرم تلقی می شود است. بر اساس چارچوب این نظریه ، تنها پذیرش حق غنی سازی بومی در ایران، رفتار عادلانه با برنامه صلح آمیز هسته ای ایران، تغییر رفتار مبتنی بر زور و زیاده خواهی طرف مقابل می تواند تامین کننده امنیت هویتی جمهوری اسلامی ایران باشد.
۳۸.

بحران کم آبی و گسست در امنیت ملی(مقاله علمی وزارت علوم)

تعداد بازدید : ۱۱۲ تعداد دانلود : ۹۰
پس از پایان جنگ سرد و پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی یک مسأله بر همگان روشن شد و آن اینکه امنیت، تنها در بعد نظامی خلاصه نمی شود. در اینجا اندیش مندان به باز تعریفی از امنیت و ابعاد آن پرداختند. یکی از ابعاد امنیت در شکل جدید، مربوط به مباحث زیست محیطی است. محیط زیست دارای شاخهها و ابعاد گوناگونی است. شامل: خاک، جنگل، هوا و غیره. از جمله این ابعاد که به عنوان مشکل نوین بشریت و زمینه ساز جنگ های آینده از آن نام برده می شود، "منابع آب" است. آب و منابع آبی را می توان مهم ترین عامل در شکل گیری جوامع بشری و بقای آن ها دانست، حال مسأله اساسی آن است که در زمان حاضر، با توجه به افزایش سریع جمعیت و نیازهای این جمعیت به منابع آب شیرین، رشد کشاورزی برای تأمین نیازهای این جمعیت، پدیده شهرنشینی و همچنین مدیریت ناصحیح  منابع آب، به ما متذکر می شود که باید سعی در ارائه الگویی مناسب در جهت حفظ این  ماده حیاتی برای زندگی بهینه نسل کنونی و امانت داری از آن به منظور واگذاری به نسل های بعد داشته باشیم. بحران آب در جهان امروز به هر دلیلی که باشد، یک ویژگی دارد و آن اینکه آب صرفاً یک کالای اقتصادی برای رفع نیازهای روزمره نیست و می تواند شکل امنیتی به خود بگیرد، موجبات تأثیر بر جوامع را فراهم گردانیده، در سطح منطقه بروز آشوب و در نهایت جنگ را در پی داشته و در سطح جهانی هم موجبات مرگ انسان های بسیاری را فراهم آورد
۳۹.

آینده پژوهی فضای رسانه و امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: آینده پژوهی رسانه امنیت ملی جنگ نرم ایران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۹ تعداد دانلود : ۷۵
یکی از تحولات عمده در جهان معاصر در حوزه مفاهیم و مطالعات امنیتی، تعریفی موسع از موضوعات امنیتی حتی فراتر از امنیت نظامی است. با توجه به تحولات امنیتی جهان معاصر و همچنین تحول نیازهای بشر، امنیت جنبه سیاسی، اقتصادی، فرهنگی، اطلاعاتی سایبری (رسانه ای) و... پیدا کرده است. یکی از ابعادی که نقشی قابل توجه در ایجاد چالش های جدی برای امنیت ملی هر کشور دارد، امنیت رسانه ای است. امنیت رسانه ای به لحاظ نقشی که در اشاعه اطلاعات و شکل دهی به افکار عمومی و جهتگیری آن دارد، در ارتقای امنیت فرهنگی و به تبع آن امنیت ملی هر کشور اهمیتی تاثیرگذار دارد. انقلاب اسلامی ایران که همواره هنجارهای جزم گونه ساختار نظام بین الملل را به نقد کشیده، با انواع محدودیت های ساختاری نظام بین الملل در حوزه سخت افزاری و هنجاری ارزشی مواجه بوده است. با توجه به تحول ماهیت تهدید از سخت افزاری به نرم افزاری در حوزه امنیت، ابزار رسانه امروز به عنوان مهمترین ابزار غرب و ایالات متحده در جهت جهانی سازی ارزش های لیبرال دموکراسی به کار می رود. با توجه به فضای ایجادشده به نظر می رسد کشورهایی که هنجارهایی متمایز از هنجارهای حاکم بر عرصه نظام بین الملل دارند، بیشترین مواجهه را با رسانه های غربی خواهند داشت. تحقیق حاضر به دلیل اهمیت موضوع یادشده به دنبال ترسیم فضای آینده رسانه با توجه به احتمال رقابتی شدن جدی فضای رسانه ای بر اساس روش تحقیقی مطالعات آینده پژوهی (روش دلفی) و ارائه راهکارهای لازم در سه حوزه ارشادی تبلیغی، اطلاعاتی آموزشی و تفریحی سرگرمی برای رسانه در حوزه های مختلف است.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان