محمد تقی پور

اقتصاد و بازارهای جدید جهان با محوریت اختراع ابزارها، فناوری های نوین و ایده های نوآورانه سامان یافته است، لذا مخترعان با تجاری سازی اختراعات خود از پیشگامان اقتصاد دنیای امروز محسوب می شوند. تجاری سازی اختراعات و ایده های نوین همواره با عدم دسترسی به منابع مالی کافی و فقدان تجربه و اعتبار تجاری مخترعان همراه بوده است. از دیگر سوی، سرمایه گذاری در این خصوص به دلایل اقتصادی متعدد دارای خطرات مالی بالاست، که رغبت سرمایه گذاران را در این راستا به شدت کاهش می دهد. «قرارداد سرمایه گذاری خطرپذیر» مکانیسم و نمونه قراردادی است که با هدف حل چالش های پیش گفته در دهه 1940 میلادی در نظام حقوقی آمریکا ابداع شد، و به سایر نظام های حقوقی و اقتصادی از جمله نظام حقوقی ایران وارد شد. به طور کلی، قرارداد سرمایه گذاری خطرپذیر یکی از انواع قراردادهای سرمایه گذاری جهت تأمین مالی شرکت های دانش بنیان و کسب و کارهای نوپا است که خطر بالایی در بازگشت سرمایه سرمایه گذار دارد. باری، در نگاه اوّل به نظر می رسد که قرارداد مذکور به دلیل خطر مالی بالا و البته غیرعقلایی بودن خطرات مالی آن، در زمره معاملات غرری و سفهی جای گرفته و نامشروع باشد. از این روی، با عنایت به جایگاه مهم قرارداد سرمایه گذاری خطرپذیر در اقتصاد، می بایست ماهیت آن در فقه امامیه و حقوق ایران روشن گردد؛ پژوهش حاضر با این هدف و با روش توصیفی تحلیلی تدوین شده است تا در نخستین گام مشروعیت قرارداد سرمایه گذاری خطرپذیر و به تبع آن صحت آن را در فقه امامیه اثبات کند و آنگاه ماهیت قرارداد مذکور را با محوریت فقه امامیه و حقوق ایران بازتعریف نماید.

در حال حاضر، برخورداری از اطلاعات و مدیریت دانش به موقعیتی استوار برای پیشرفت های پویا و دامنه حیات در سازمان خلاق تبدیل شده و حتی توان رقابت در بازارها وتجارت، منوط به کسب، توسعه و روزآمدی دانش فردی و سازمانی است. تا حدی که جز دانش اساسی از سرمایه تلقی شود. تغییرات مستمر دانش بازارها را در حالت تغییر مدوام قرار داده که این امر سازمان ها را ملزم به تغییرات می کند. اهمیت دانش در صنایع امری کاملا مشهود می-باشد. با توجه به اهمیت این امر در این پژوهش به بررسی کاربرد سیستم مدیریت دانش به منظور بهبود حاکمیت فناوری در صنایع کشور پرداخته شد.

در عرف زراعی ایران واگذاری زمین کشاورزی در قالب عقود اجاره و مزارعه به اشخاصی تحت عنوان زارع مرسوم است. در این وضعیت مالک نسبت به کشاورزی در زمین اقدام نکرده و تمام امور مربوط به کاشت، داشت و برداشت توسط زارع انجام می شود. مالک نیز مطابق قرارداد مابین خود و زارع مقداری از محصول و یا مبلغ معینی را دریافت می کند. زراعت و کشاورزی در زمین ملازمه با تقویت خاک و افزایش مرغوبیت زمین کشاورزی است. زارع در واگذاری های مذکور نسبت به تقویت خاک و ایجاد مرغوبیت زمین اقدام کرده و مالک در این خصوص وظیفه ای ندارد. زحمات و هزینه های فراوان تقویت و مرغوبیت زمین کشاورزی موجب شده تا عرف زراعی کشور برای زارع حقوقی را درنظر بگیرد. حقوق مذکور ذیل عنوان حق زارعانه جای می گیرند. درخصوص ماهیت حق زارعانه و مالیّت یا حق اولویت بودن آن اختلاف نظر وجود دارد. از طرف دیگر حق مذکور مبتنی بر مبانی فقهی و حقوقی بررسی نشده و موضع مبانی فقه امامیه و حقوق ایران نسبت به آن مشخص نیست. این مسأله ضرورت بررسی حق زارعانه از منظر مبانی فقهی و حقوقی را ایجاد می کند تا از این طریق نسبت به ماهیت مالی یا حق اولویت بودن حق زارعانه نتیجه گیری شود. با بررسی ماهیت حق زارعانه و تطبیق آن بر مبانی مالیّت در فقه امامیه و حقوق ایران به نظر می رسد که حق مذکور یک حق مالی بوده و آثار حقوق مالی را نیز دارا است. پژوهش حاضر با روش کتابخانه ای و توصیفی تحلیلی درصدد بررسی مسأله مذکور می باشد.

وقوع جرم در یک جامعه، موجب برهم زدن نظم عمومی آن جامعه و به عبارت دیگر، باعث ورود صدمه بر پیکر اجتماع می گردد؛ بر این اساس، به لحاظ تضرری که جامعه از وقوع جرم احساس می کند، خود را محق در طرح شکایت بر علیه فرد مجرم می داند. پژوهش حاضر به موضوع خسارت ناشی از جرم میپردازد که از جمله مباحث پرچالشی است که در اصول، قوانین و مقررات کنونی به لزوم آن تصریح گردیده؛ اما چگونگی جبران و نحوه ی ارزیابی آن تعیین نشده است. در سیستم های حقوقی کشورهای مختلف راهکارهایی برای جبران خسارت در نظر گرفته شده؛ اما ملاک و معیار ثابت و مشخصی در باب شیوه های جبران خسارت ارائه نشده است.

هدف از این پژوهش حاضر تعیین رابطه ی بین هوش معنوی و هوش هیجانی با رفتارهای بهداشتی در دانشجویان دانشگاه فرهنگیان شهر سمنان بود. جامعه آماری این پژوهش کلیه دانشجویان مقطع کارشناسی دانشگاه فرهنگیان در سال تحصیلی 98-1397 در شهر سمنان بودند که 242 نفر که با روش نمونه گیری در دسترس به عنوان نمونه انتخاب شدند. شرکت کنندگان به پرسشنامه هوش معنوی کینگ (2008)، هوش هیجانی شوت و دیگران (1998) و پرسشنامه رفتارهای بهداشتی اقتباس شده از خودآزمون سبک زندگی (بابروف، 2018) پاسخ دادند.داده های آماری با روش رگرسیون همزمان مورد تحلیل قرار گرفت. نتایج پژوهش نشان داد بین مولفه های هوش معنوی و هوش هیجانی همبستگی وجود دارد، و مولفه های تولید معنای شخصی و تنظیم هیجانی توان پیش بینی رفتارهای بهداشتی در بین دانشجویان را دارند.نتایج پژوهش می توان بیان داشت که آموزش و تقویت هوش هیجانی و هوش معنوی در بین دانشجویان، رفتارهای بهداشتی در آنها نیز تقویت خواهد شد.

تمدن سازی اسلامی یا بهینه کردن جامعه اسلامی، در تمامی ساحت های خود، از جمله مناسبات و مفاهیم اجتماعی، در راستای شریعت اسلام و اهداف الهی است. بهینه شدن در تمدن سازی اسلامی به این معناست که جامعه اسلامی به مطلوب ترین وضعیت ممکن در اسلامی شدن تمام ساحت های اجتماعی جامعه دست یابد که از جمله این ساحت ها حقوق خصوصی جامعه اسلامی است. برخی از مناسبات حاکم در حقوق خصوصی جمهوری اسلامی ایران مناسبات غربی و غیربومی ای هستند که از منابع و عرف های غیراسلامی، به صورت تقلیدی، اخذ شده اند و با ورود مباحثی مثل تجارت الکترونیک، بازار سرمایه و غیره این قواعد افزایش یافته اند؛ لذا نسبت این قواعد غیربومی با تمدن سازی اسلامی و نحوه مواجهه با آن ها یک مسئله اساسی و بنیادین است که باید از حیث نظری و عملی در نظام حقوقی جمهوری اسلامی ایران متیقن و تبیین شود. با توجه به جایگاه بنیادین این موضوع، باید گفت که نسبت سنجی قواعد حقوقی حقوق خصوصی با تمدن سازی اسلامی و حقوق اسلامی اولین گام نظری در این حوزه محسوب می شود. تعیین موضع نظری در خصوص مسئله مذکور از مهم ترین مقدمات نظام سازی تمدنی در عرصه حقوق خصوصی است. عرف حقوق خصوصی و قواعد حاکم بر اعتباریات در فقه و فلسفه اسلامی از جمله مکانیسم ها و مبانی اسلامی هستند که امکان انطباق قواعد حقوق خصوصی غیربومی را با آرمان های تمدن نوین اسلامی میسر می کنند. پژوهش پیشرو با رویکرد تمدنی به مواجهه حقوق خصوصی اسلامی با حقوق خصوصی غربی می پردازد. با توجه به پژوهش پیشرو فقه اسلامی به قواعد عرفی و اعتباری امکان شرعی شدن را اعطا کرده است؛ لذا با استفاده از این امکان می توان از قواعد حقوقی غیربومی در راستای تمدن سازی اسلامی استفاده کرد.

امروزه، فناوری اطلاعات به عنوان یک علم در سراسر جهان مطرح شده و در بهبود روابط جوامع در زمینه های مختلف تأثیرگذار است؛ به طوری که سازمان ها این علم را به علت پیچیده و رقابتی شدن فضای کسب وکار برای بهبود فرایندهای سازمانی و کسب مزیت رقابتی به کار می گیرند. از این رو، و به علت اهمیت موضوع، در این پژوهش به بررسی مؤلفه های فناوری ارتباطات و اطلاعات در ارزیابی عملکرد مدیریت منابع انسانی در شرکت های خدماتی پرداخته شده است. برای این کار، پرسشنامه ای شامل شش بُعد فناوری ارتباطات و اطلاعات طراحی شده و در نمونه آماری ۵۰ نفری متشکل از مدیران شرکت های خدماتی توزیع گردید. روایی پرسشنامه با استفاده از روش «لاوشه» و بر اساس نظر خبرگان مورد ارزیابی قرار گرفت و فرضیات پژوهش با استفاده از نرم افزار «اس پی اس اس» تحلیل شد. با توجه به آزمون نرمالیته انجام شده روشن شد که نظرات نمونه آماری نرمال نیست و از روش آزمون ناپارامتریک ضریب «اسپیرمن» برای بررسی همبستگی مؤلفه های فناوری اطلاعات و ارتباطات استفاده شد. سرانجام، نتایج تحقیق نشان داد که بین خدمات وب، پردازش ابری اطلاعات، هوش مصنوعی، فناوری ارتباطات تلفن همراه، اطلاعات کسب وکار هوشمند، و فناوری ارتباطات و اطلاعات در مدیریت منابع انسانی سازمان های خدماتی همبستگی وجود دارد. بنابراین، توسعه و بسط برنامه های تلفن همراه و وب که اخیراً مطرح گردیده، مدل جدیدی از هوشمندی را به سازمان ها عرضه می دارد. مدل جدید، پتانسل بالقوه ای برای ارتقای کسب وکار است تا سازمان را به یک سود بزرگ برساند.

پژوهش حاضر با هدف تاثیر عوامل مرتبط با شغل بر افزایش بهره وری کارکنان کم سابقه در اداره کل رفاه شهرداری تهران به انجام رسید. این پژوهش از لحاظ هدف کاربردی، از لحاظ رویکرد پیمایشی و از نوع مطالعات اکتشافی می باشد. جامعه آماری تحقیق حاضر را یک گروه 35 نفره از مدیران ارشد، میانی و عملیاتی اداره کل رفاه شهرداری تهران بودند. تجزیه و تحلیل های لازمه از طریق نرم افزار SPSS انجام گرفت. نتایج تحقیق نشان داد عوامل مدیریتی بر افزایش بهره وری کارکنان کم سابقه در اداره کل رفاه شهرداری تهران تأثیر معنادار دارند. بر اساس نتایج فرضیه تحقیق پیشنهاد می شود که در اداره کل رفاه شهرداری تهران، مدیران و سرپرستان به موارد زیر توجه خاص مبذول دارند: حمایت عاطفی و معنوی از زیردست، ایفای نقش مربی، بر قراری عدالت مراوده ای بین زیر دستان، ارتباط مؤثر با زیر دست جهت حل مسائل و مشکلات کاری، و نظارت دقیق در ماه های اول استخدام.

پژوهش حاضر با هدف تاثیر عوامل مرتبط با شغل بر افزایش بهره وری کارکنان کم سابقه در اداره کل رفاه شهرداری تهران به انجام رسید. این پژوهش از لحاظ هدف کاربردی و از لحاظ رویکرد پیمایشی و همچنین از نوع مطالعات اکتشافی می باشد. جامعه آماری تحقیق حاضر را یک گروه 35 نفره از مدیران ارشد، میانی و عملیاتی اداره کل رفاه شهرداری تهران بودند. تجزیه و تحلیل های لازمه از طریق نرم افزار آماری SPSS انجام گرفت. نتایج تحقیق نشان داد که عوامل مرتبط با شغل بر افزایش بهره وری کارکنان کم سابقه در اداره کل رفاه شهرداری تهران تأثیر معنادار دارند. بر اساس نتایج فرضیه تحقیق پیشنهاد می شود که در اداره کل رفاه شهرداری تهران، استقلال عمل در شغل، چالش برانگیز بودن شغل، معنی دار بودن شغل، و وضوح نقش در شغل، در طراحی مشاغل سازمانی مورد توجه قرار گیرد و شغل های فعلی نیز بازنگری گردند.

این مطالعه با هدف پیش بینی پیشرفت تحصیلی دانشجویان بر اساس هوش هیجانی ویژگی های شخصیتی، نگرش به تحصیل و آینده شغلی با میانجی گری تاب آوری تحصیلی انجام پذیرفت. پژوهش حاضر توصیفی –تحلیلی از نوع همبستگی بود. جامعه آماری دانشجویان دانشگاه زنجان درسال تحصیلی 1395-1394بودند. نمونه پژوهش شامل 489نفر(277نفر زن و212نفرمرد)بود که با روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای انتخاب شدند. برای جمع اوری داده ها از فرم کوتاه پرسشنامه نئو (NEO-FFI)، مقیاس تاب آوری تحصیلی (ARI) و پرسشنامه هوش هیجانی شاته، و پرسشنامه محقق ساخته نگرش به تحصیل و آینده شغلی استفاده شد. ارزیابی الگوی پیشنهادی از طریق الگویابی معادلات ساختاری و با استفاده از نرم افزار AMOS-7 انجام شد. نتایج بیانگر آن بود که متغیرهای جمعیت شناختی به صورت منفی پیشرفت تحصیلی را پیش بینی می کند. از بین عامل های شخصیت(گشودگی و وظیفه شناسی)، هوش هیجانی ونگرش به تحصیل و آینده شغلی به صورت مثبت پیشرفت تحصیلی را پیش بینی می کنند. همچنین هوش هیجانی به واسطه تاب آوری، پیشرفت تحصیلی را پیش بینی می کند. تاب آوری تحصیلی رابطه بین نگرش به تحصیل و آینده شغلی، جنسیت، سن و پیشرفت تحصیلی را میانجیگری نمی کند و تاب آوری تحصیلی تنها رابطه عامل وظیفه شناسی شخصیت با پیشرفت تحصیلی را میانجیگری می کند. بنابراین برای بهبود عملکرد دانشجویان توصیه می گردد که از طریق کارگاه های آموزشی میزان تاب اوری وهوش هیجانی ،ویژگی های شخصیتی وظیفه شناسی وگشودگی آموزش داده وارتقا یابد.

هنگامی که سازمان در یک محیط شدیدا رقابتی فعالیت می کند، ارزیابی میزان اثر بخشی سیستم های هوش تجاری، در درک بهتر ارزش و اثر گذاری فعالیت های مدیریت و سرمایه گذاری ها، نقشی حیاتی دارد. هدف تحقیق طراحی الگوی هوشمندسازی مدیریت فروشگاه های زنجیره ای ایران بر پایه هوش تجاری، مورد مطالعه فروشگاه زنجیره ای پروما بوده است. در این راستا با بررسی مرور ادبیات و پیشینه تحقیق مدل تحقیق متشکل از مفاهیم هوش تجاری، فروشگاه ها، بازاریابی و فروش،  رفتار مصرف کنندگان و چابکی سازمانی مورد بررسی قرار گرفت و با توجه به تحقیقات بعمل آمده از فروشگاه های زنجیره ای و شرکت های ارائه کننده ابزارهای هوش تجاری، الگویی در فروشگاه زنجیره ای پروما پیاده سازی و مورد مطالعه قرار گرفت. دغدغه اصلی اکثر مدیران فروشگاه های زنجیره ای، افزایش حجم داده های کسب و کاری و چگونگی تحلیل آنهاست. با ارائه داشبوردهای خاص در حوزه های مختلف فروشگاهی در راستای تصمیم گیری منطقی منطبق با داده های حقیقی، به مدیران فروشگا ه های زنجیره ای،کمک شایانی خواهد کرد.

پژوهش حاضر با هدف بررسی «رابطه عوامل پیاده سازی جانشین پروری با بالندگی سازمانی، رهبری اخلاقی و توانمند سازی مدیران بانک های ملی شهرستان ساری از دیدگاه کارکنان» یک پژوهش کاربردی و از نظر روش یک پژوهش توصیفی از نوع همبستگی است.جامعه آماری کلیه کارکنان بانکهای ملی شهرستان ساری ناحیه یک می باشد. حجم نمونه آماری تعداد 187 نفر می باشد. روش گرداوری اطلاعات دو روش کتابخانه ای و روش میدانی و ابزار گرد اوری اطلاعات چهار پرسشنامه استاندارد جانشین پروری متقی و همکاران (1388) ،پرسشنامه بالندگی سازمانی اسپایدز (2007 ) ،پرسشنامه رهبری اخلاقی مدیران براون و همکاران (2005) و پرسشنامه توانمندسازی مدیران (کردنائیچ، 1389) بود. تجزیه و تحلیل داده ها در بخش یافته های توصیفی ،به بررسی موقعیت هریک ازاطلاعات مربوط به آنان به صورت جدول و نمودار و در بخش یافته های استنباطی از آزمون همبستگی اسپیرمن و پیرسون و آزمونt ازطریق نرم افزار SPSS19انجام شد. نتایج پژوهش نشان داد بین عوامل پیاده سازی جانشین پروری با بالندگی سازمانی مدیران بانک های ملی از دیدگاه کارکنان رابطه معنادار و مستقیم وجود دارد. ولی عوامل پیاده سازی جانشین پروری مدیران با رهبری اخلاقی و توانمند سازی مدیران بانک های ملی از دیدگاه کارکنان رابطه معنادار وجود ندارد.

پژوهش حاضر با هدف بررسی وضعیت زیرساخت های مدیریت دانش و رابطه ی آن با هوش سازمانی در دو پژوهشگاه علوم و فناوری و اطلاعات ایران و پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی انجام شد. پژوهش به روش پیمایشی-توصیفی و با کاربرد دو پرسش نامه معتبر در حوزه های زیرساخت مدیریت دانش و هوش سازمانی انجام شد. پرسش نامه بین 175 نفر از اعضای هیأت علمی و کارکنان هر دو پژوهشگاه توزیع و داده های به دست آمده با استفاده از نرم افزارهای آماری SPSS و پی. ال. اس (PLS) تحلیل شد. بار عاملی سازه های مدیریت دانش و هوش سازمانی در هر دو پژوهشگاه همبستگی بالایی را نشان داد. از این رو مدل اندازه گیری دارای پایایی بالایی بوده و معیار مناسبی برای سنجش متغیرهای پژوهش به شمار رفت. میانگین واریانس مدیریت دانش و هوش سازمانی در هر دو پژوهشگاه بالاتر از 5/0، و روایی همگرایی بالایی را نشان می دهد. افزون بر این، با توجه به مقادیرR2 برای سازه هوش سازمانی، برازش مدل ساختاری نیز تأیید شد. در ارتباط با برازش مدل کلی در پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران 642/0 و در پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی 645/0 محاسبه شد که نشان از برازش کلی قوی مدل داشت. تحلیل مسیر زیرساخت های مدیریت دانش به هوش سازمانی حاکی از معنادار بودن تأثیر زیرساخت های مدیریت دانش به هوش سازمانی در سطح اطمینان 95/0 در هر دو پژوهشگاه و تأیید هر دو فرضیه پژوهش است. با توجه به مقدار t در دو پژوهشگاه، می توان به این نتیجه دست یافت که «زیرساخت های مدیریت دانش» در پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی با ضریب 857/36 درصد، تأثیر بیشتری بر «هوش سازمانی» در مقایسه با پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران دارد. همچنین در بین سازه های زیرساخت مدیریت دانش؛ سازه های ساختار سازمانی، فرهنگ سازمانی، فرآیندها، فناوری، افراد و منابع مالی؛ و در بین سازه های هوش سازمانی، سازه های روحیه، تمایل به تغییر، چشم انداز راهبردی، فشار عملکرد، کاربرد دانش، اتحاد و توافق و سرنوشت مشترک به ترتیب دارای بیشترین اهمیت هستند. در پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران زیرساخت های مدیریت دانش به میزان 826/0 درصد، و در مقایسه با پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی به میزان 848/0 درصد، میزان بیشتری از تغییرات هوش سازمانی را به طور مستقیم تبیین می کند.

در این تحقیق ، مالکیت خانوادگی، غیرخانوادگی شرکت ها و مدیریت سود مورد بررسی قرار گرفته است. هدف اصلی این تحقیق ابتدا تعریف و سپس شناسایی شرکت های خانوادگی و سپس بررسی و مقایسه مدیریت سود بین این شرکت ها و شرکت های غیرخانوادگی است. پس از بررسی کلیه شرکت های بورسی، تعداد 31 شرکت با توجه به شاخص تعریف شده به عنوان خانوادگی مشخص شد و پس از تفکیک آن ها به صنایع مربوطه ، به همین تعداد و از همان صنایع، به روش نمونه گیری تصادفی شرکت هایی دیگری انتخاب و در گروه غیرخانوادگی قرار گرفت. برای انجام آزمون فرضیه، از مدل جونز تعدیل شده (دچاو و دیگران، 1995) به منظور اندازه گیری مدیریت سود و همچنین رگرسیون چندمتغیره و آزمون T استیودنت برای انجام مقایسه میانگین ها بین دو گروه مستقل استفاده گردید. نتیجه تحقیق نشان داد که بین ساختار مالکیت شرکت ها و مدیریت سود رابطه معنی داری وجود دارد و به طور میانگین شرکت های غیرخانوادگی بیشتر مدیریت سود انجام می دهند.