نیره دلیر

نیره دلیر

مدرک تحصیلی: دکتری تاریخ ایران، دانشگاه شهید بهشتی
رتبه علمی: دانشیار،گروه پژوهشی تاریخ سیاسی، پژوهشکده تاریخ، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
پست الکترونیکی: n.dalir@ihcs.ac.ir
لینک رزومه

مطالب

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۲۱ تا ۳۵ مورد از کل ۳۵ مورد.
۲۱.

تفنگچیان محلی و امنیت در منطقه مرزی دُرُح اس 1921 تا 1331 شمسی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: امنیت خراسان جنوبی دُرُح تفنگ چیان محلی مرز هرات

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران اسلامی حکومت های ایرانی- اسلامی پهلوی دوم اجتماعی
  2. حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران اسلامی حکومت های ایرانی- اسلامی تاریخ محلی
تعداد بازدید : 544 تعداد دانلود : 221
تشکیل نیروی ژاندارمری در سال 1291 ش و توسعه ی آن در اقصی نقاط کشور موجب استقرار امنیت در داخل کشور و بخصوص در مرزها گردید، اما به دلیل گستردگی نواحی، تا مدت ها از تفنگ چیان محلی بعنوان نیروی کمکی در برقراری امنیت و مبارزه با عوامل سرقت و تجاوز استفاده می شده است. در پژوهش حاضر، عملکرد تفنگ چیان محلی در منطقه ی مرزی دُرُح که با توجه به قرار گرفتن در مسیر شاهراه هرات- فراه به سیستان از موقعیت مهمی بر خوردار است، بررسی و تبیین شده است. این پژوهش با استناد به اسناد دولتی کدخدای منطقه درح به عنوان بررسی موردی در پی پاسخ بدین پرسش است که تفنگ چیان محلی چه نقشی در استقرار و تثبیت امنیت در مناطق دور افتاده از مرکز در دوره معاصر داشتند؟ مدعای پژوهش از این قرار است که تفنگ چیان بعلت آشنایی با مقتضیات جغرافیایی و اقلیمی منطقه ی خود و پیوستگی محلی نقش مهمی در برقراری امنیت بخصوص در نواحی مرزی داشته اند. دستاوردهای دیگر پژوهش نشان می دهد، بکارگیری تفنگ چیان محلی برای دولت مرکزی مقرون بصرفه بوده زیرا سازماندهی و کنترل آن ها بر عهده ی کدخدایان هر محل بوده است.
۲۲.

رابطه دولت با مردم؛ وظایف، کارکردها و قواعد بر اساس رویکرد اندرزنامه های دوره میانه با تأکید بر سیرالملوک(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: دولت کارکرد وظایف دوره میانه اندرزنامه ها سیرالملوک مردم - رعیت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 603 تعداد دانلود : 447
مساله پژوهش حاضر بررسی و تحلیل کارکرد و وظایف «دولت» در قبال مردم از منظر اندرزنامه های دوره میانه با تاکید بر  سیرالملوکاست که به دلیل جایگاه اجرایی مولفش مهم ترین و اجرایی ترین آداب الملوک این دوره محسوب می شود. از این رو، با رویکرد تفسیرگرایانه متن تلاش می شود بدین پرسش پاسخ داده شود که از منظر مولف سیرالملوک، دولت چه کارکرد و وظایفی در قبال مردم / رعیت دارد؟ در پاسخ می توان این مدعا را مطرح کرد که دولت در این متن زمانی هدف مطلوب خود را می یابد که توانسته باشد کارکردها و وظایف خود را درباره ی جامعه به انجام رسانده و آن را به سوی آبادانی و سعادت سوق دهد که در واقع این امر، مستلزم تحقق سایر معانی دولت یعنی بخت، اقبال و ثروت در جامعه است.
۲۳.

دراسة فکرة «الإمامة» لکبار متکلّمی المعتزلة الشطر الأول من القرن الثالث الهجری(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: علماء المعتزلة القرن الثالث الهجری فکرة الإمامة العقلانیة

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 906 تعداد دانلود : 726
یهتم هذا البحث بدراسة المعتقدات الدینیة فی موضوع «الإمامة» لعلماء المعتزلة للقرن الثالث الهجری. ویعتبر النصف الأول من القرن الثالث الهجری فترة خاصة فی تاریخ الإسلام ومن أبرز خصائصه هو امتیازه بسیادة منهج العقلانیة. و”الإمامة” من القضایا الرئیسیة التی أثارت وجهات نظر مختلفة من مُستهل الأمر وأدّت بالتالی إلى تعدد المدارس الفکریة والکلامیة، بما فی ذلک أهم قضایا المدارس الدینیة. ومن خلال دراسة الاستنتاجات العقلیة لهؤلاء، یسعى هذا البحث الإجابة على هذا السؤال؛ ما معنى «الإمامة» من وجهة نظر علماء المعتزلة فی الشطر الأول من القرن الثالث الهجری؟ وردّاً على الإدعاء الذی یطرح نفسه على هذا الأساس، هو عدم وجود التجانس فی آرائهم فی مجال «الإمامة»، حیث کانت آرائهم متضاربة ویمکن تقسیمهم، فی هذا الصدد، إلى مجموعات مختلفة. اسلوب الإمامة المفضّلة الفاضلة ورأی الإمامة الفاضلة مع نهجین مختلفین لمعتقدات متکلّمی المعتزلة فی هذه الفترة والتی یمکن القول، باستثناء عدد قلیل منها، اتّفقت فی نهایة الأمر کل من أنماط معتقدات المعتزلة لهذه الفترة مع السنّة التاریخیة فی مجال الإمامة وتجانست مع بعضها البعض.
۲۴.

رفتار سیاسی علمای شاخص اهل سنت و امامیه با خلافت عباسی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: امامیه خلافت عباسی علمای اهل سنت دوگونگی رفتار سیاسی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تاریخ اسلام و سیره تاریخ و سیره شناسی تاریخ اسلام و عرب تاریخ بنی عباس
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تاریخ اسلام و سیره تاریخ و سیره شناسی تاریخ سیاسی مسلمین
  3. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی فقه و اصول فقه اندیشه و فقه سیاسی اندیشه سیاسی اسلام فلسفه سیاسی
تعداد بازدید : 493 تعداد دانلود : 658
مطالعه تاریخ اسلام، نشانگر دوگونگی رفتار علمای اهل سنت و امامیه با خلافت اسلامی است. علما به دلیل تسلّط بر مبانی فقه و کلام اسلامی، می توانستند نقش مهمی در صورت بندی مبانی مشروعیت قدرت خلافت اسلامی، ایفا کرده و به عنوان، نظریه پردازان قدرت، در خدمت خلافت قرار گیرند، چنان که در خلافت بنی امیه، برخی از علمای اهل سنت چنین نقشی را بر عهده گرفته و به حمایت از امویان پرداختند. در مقابل عده دیگری از علما، به عنوان منتقدان جدی خلافت، به رد این دیدگاهها پرداخته و عملکرد خلفا را زیر سؤال بردند. در این مقاله با استفاده از روش توصیفی تحلیلی، تلاش می شود، به این پرسش اصلی پاسخ داده شود که علت دوگونگی رفتار علمای مذاهب با خلافت عباسی چه بود؟ این مقاله در صدد بررسی صحت و سقم دو فرضیه است: اول؛ انگیزه های مذهبی عالمان، نقش مهمی در دوگونگی تعامل عالمان با خلافت داشت. دوم؛ نیاز خلفا به کسب مشروعیت و تثبیت قدرت، موجب دوگونگی رفتار عالمان با خلافت شد. این بررسی نشان داد، انگیزه های مذهبی در دوگونگی روابط علمای مذاهب با حاکمیت عباسی، نقش مؤثری داشت. به همان اندازه که نزدیکی برخی عالمان سنی، معتزله و شیعه به کانون قدرت، با هدف ترویج باورهای عقیدتی، حفظ تشکل مذهبی و اصلاح باورهای مردم صورت گرفت، روی برتافتن دیگر علما از قدرت نیز به دلیل نگرانی از تضعیف مبانی عقیدتی، فساد عقیده و تحریف اعتقاد مذهبی، انجام شد. عامل دیگر این دوگونگی رفتار، نیاز حاکمیت عباسی به مشروعیت سازی بود. در زمان نخستین خلفای عباسی، آنها برای تثبیت قدرت و مشروعیت حکومتشان، به علمای معتزله و شیعه نیاز داشتند. پس از ثبیت قدرت، برای ادامه حیات، نیازی به معتزله نبود و شیعه رقیبان جدی به شمار می آمدند، از این رو، حاکمیت، به سمت اهل سنت گرایید و در این دوره، تعامل عالمان سنی با خلافت بیشتر شد.
۲۵.

تفویض غالیانه از جریان پیدایش تا سده ششم هجری؛ با تأکید بر منابع اعتقادی روایی و فرق نگاری(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: مفوضه علمای شیعه منابع اعتقادی روایی سده چهارم فرق نگاری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 585 تعداد دانلود : 918
هدف این پژوهش، بررسی چگونگی معرفی مفوضه و عقاید آن ها در منابع اعتقادی روایی و فرق نگاری و نیز بررسی تطور تاریخی رویارویی و مبارزات علمای شیعی از سده سوم تا ششم و مشخص کردن نقطه اوج آن است. از این رو، این پرسش مطرح است که رویکرد و رویارویی علمای شیعی نسبت به تفویض غالیانه از آغاز مواجهه آن ها تا ابتدای سده ششم هجری چگونه بوده است و فرق نگاران چگونه مفوضه را به تصویر کشیده اند؟ یافته های پژوهش نشان می دهد منابع اعتقادی روایی برخلاف منابع فرق نگاری به تفصیل بدین جریان پرداخته اند. این امر نمایانگر دغدغه علما نسبت به انتشار گسترده عقاید تفویضی در جامعه شیعی و تلاش آنان در ابطال ادعاهای گوناگون مفوضه است. یافته های دیگر حاکی از آن است اوج مبارزات علمای شیعه در سده چهارم هجری بوده و پس از آن روند نسبتاً کاهشی داشته است.
۲۶.

بررسی سیر تطور کاربرد مفهوم «ظل الله» در دوره میانه تاریخ ایران بر اساس منابع تاریخ نویسی و اندرزنامه ای(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: تطور تاریخی ایران دورة میانه ظل الله لقب سلاطین منابع اندرزنامه ای و تاریخ نویسی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی تاریخ گروه های ویژه باستان شناسی
  2. حوزه‌های تخصصی تاریخ گروه های ویژه تاریخ نگاری
تعداد بازدید : 878 تعداد دانلود : 926
هدف پژوهش حاضر بررسی سیر تطور کاربرد «ظل الله» برای سلاطین ایران دورة میانه و تبیین کاربست آن در منابع تاریخ نویسی و اندرزنامه ای است؛ و در آن تلاش می شود به این پرسش ها پاسخ داده شود که سیر تاریخی کاربرد مفهوم «ظل الله» در منابع تاریخی و اندرزنامه ای چگونه بوده؟ و از چه دوره ای به عنوان لقب سلاطین به کار رفته است؟ یافته های تحقیق حاکی از آن است که «ظل الله» نخست در منابع تاریخی در وصف خلفا و از سدة پنجم به بعد به طور محدود، در توصیف برخی سلاطین و نه به عنوان لقب، به کار رفته است. اطلاق آن در اوایل دورة میانه به رعایت شرایطی از جمله عدالت و اقتدار مشروط بوده و به تدریج، شرایطِ اطلاق حذف شده است و حاکمان، اعم از عادل و ظالم، با توجیهاتی بدیع به این عنوان ملقب شدند. یافته های دیگر پژوهش نشان می دهد سیر انتقال این لقب از خلفا به سلاطین، در منابع تاریخ نویسی، پیش از اندرزنامه ها آغاز شده است؛ اما پس از نصیحه الملوک غزالی، برخی اندرزنامه ها نیز با توجیهات گوناگون، در محکم کردن پایه های نظام «ظل اللهی» سلطانی نقش مهمی ایفا کردند.
۲۷.

جستاری در تغییر مذهب نظام شاهیان دکن؛ بازخوانی روایات تاریخی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: نظام شاهیان دکن تسنن حنفی تشیع امامی تغییر مذهب صفویه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 708 تعداد دانلود : 628
نظام شاهیان دکن از تسنن حنفی به تشیع امامی، روی آوردند. پژوهش حاضر می کوشد ضمن بازخوانی روایات مربوط به تغییر مذهب آنان از خلال منابع، اصلی ترین عوامل آن را تحلیل کند و پیامدهای تشیع نظام شاهیان در این منطقه را مشخص نماید. در این باره به برخی نظریات مطرح شده برای تغییر مذهب، مانند خواب دیدن برهان شاه یا خلوص وی و تأثیر شیخ طاهر بر او در منابع این دوره تأکید شده است؛ در حالی که مدعای اصلی این پژوهش که با شیوه تبیین تاریخی انجام شده بر این مبناست که تغییر گرایش مذهبی نظام شاهیان از تسنن حنفی به تشیع، بنا به دلایل سیاسی و تمایل و نزدیکی به حکومت صفویه صورت پذیرفت و پیامدهای این امر بنا به دلایل متعدد از جمله سرعت این دگرگونی، به بروز اختلافات و درگیری هایی انجامید که به دلیل نبود زیربناهای مستحکم عقیدتی، تشیع نتوانست به عنوان جریانی مستمر در این منطقه بقا یابد.
۲۸.

گفتمان رعیت و راعی در نظام اندرزنامه ای دوره اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: رعیت سیرالملوک نظام اندرزنامه ای دوره سلجوقی نصیحة الملوک نظام شبانی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم سیاسی جامعه شناسی سیاسی
  2. حوزه‌های تخصصی علوم سیاسی جامعه شناسی سیاسی جامعه شناسی سیاسی ایران
  3. حوزه‌های تخصصی علوم سیاسی تاریخ تحولات سیاسی اجتماعی ایران
تعداد بازدید : 36 تعداد دانلود : 910
مؤلف پژوهش حاضر درصدد است اصطلاح «رعیت» را از ظهور تا رواج آن در تاریخ ایران میانه بررسی و تبیین نماید. این مفهوم، که مطابق احادیث پیامبر، در آغاز به منظور مسئولیت پذیری به کار رفته، در دوره های بعدی به «اطاعت» و «تبعیت» صرف و سپس به «ملکیت مطلق» تغییر معنا و ماهیت داده است. مدعای تحقیق آن است که نظام اندرزنامه ای دوره اسلامی، به خصوص دوره سلجوقی، تأثیر به سزایی در تطور و چرخش مسیر حقوق و مسئولیت ها و جایگاه رعیت و راعی داشته است. یافته های پژوهش حاکی از آن است که اندرزنامه نویسان این دوره در تغییر مفهوم رعیت از مسلمانِ مسئولِ متعهد، که مد نظر حدیث پیامبر اسلام بوده است، به تابعِ صرف حکومت ها و ایجاد نظام شبانی تأثیر داشته اند. این مفهوم به رابطه «ملکیت» و «تبعیت» تأویل و به تدریج در دوره های متأخرتر با تأثیر عوامل دیگر کاملاً به واژه ای دگرگون شده با مفهوم «مالکیت صرف» و «تابعیت محض» تبدیل شده است.
۲۹.

فرهنگ سیاسی و مبانی نظری پادشاهی و سلطنت؛ بررسی تطبیقی فره ایزدی و ظل اللهی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: فره ایزدی فرهنگ سیاسی سلطنت پادشاهی ظل اللهی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 360 تعداد دانلود : 774
پژوهش حاضر درصدد بررسی تطبیقی مبانی نظری دو مفهوم فره ایزدی و ظل اللهی از خلال متون تاریخی و روایی اندیشمندان مسلمان است و در پی پاسخ به این پرسش هاست که تشابه و تمایز این دو چیست؟ و آیا می توان ظل اللهی را در تداوم فره ایزدی دانست؟ برخلاف تصور رایج که این دو اندیشه را از یک جنس بر می شمارند، فرض اصلی مقاله، این است که فره ایزدی و ظل اللهی، به رغم برخی وجوه مشترک، تفاوت ها و تمایزات مهمی با یکدیگر دارند. نتایج این پژوهش که با روش مقایسه ای و تبیین تاریخی صورت گرفته مشخص می کند این دو، متعلق به دو منظومه ی فرهنگی در تاریخ ایران هستند، که تنها در شرایط خاص دوره ی خود، امکان ظهور و بروز داشته اند. از این رو، فره ایزدی؛ باید در متن فرهنگ سیاسی نظام پادشاهی ایران باستان، و ظل اللهی؛ در نظام سلطنت دوره اسلامی فهم شود.
۳۰.

تبیین و تحلیل فرّه ایزدی در آثار منثور دوره اسلامی؛ تاریخی، حکمت اشراقی و اندرزنامه ای(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: فره ایزدی منابع تاریخی حکمت اشراقی آثار منثور دوره اسلامی اندرزنامه ای

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی تاریخ گروه های ویژه باستان شناسی
  2. حوزه‌های تخصصی تاریخ گروه های ویژه منابع و کلیات
تعداد بازدید : 958 تعداد دانلود : 724
پژوهش حاضر درصدد است تا دیدگاه مؤلفان دوره اسلامی را در بارة فرّه ایزدی با تأکید بر آثار منثور این دوره تحلیل نماید. بنابراین، این آثار؛ به سه حوزة تاریخی، حکمتِ اشراقی و اندرزنامه ای دسته بندی و مورد بررسی قرار گرفته و با تحلیل داده های آثار منتخبِ این سه حوزه، سعی دارد به این پرسش ها پاسخ دهد که قرائت اندرزنامه نویسان، مورخان و حکیم اشراق، از این مفهوم باستانی چگونه است و با اصل آن چه نسبتی برقرار می سازد؟ نتایج پژوهش مشخص می کند که شاخصه های فرّه ایزدی در حکمتِ خسروانی شیخ شهاب الدین سهروردی، عرفانی ترین تفسیر را از این مفهوم ارائه کرده، و بیشترین شباهت ماهوی و ظاهری را با نمونة اصلی آن داراست. مؤلفانِ آثار تاریخی نیز نزدیک به مؤلفه های الگوی باستانی و از منظر قدسی آن را به نگارش درآورده اند. در حالی که در خوانش اندرزنامه نویسانِ دوره اسلامی، تمایز مهمی نسبت به این مفهوم وجود دارد که کاربرد آن را با نمونة واقعی آن متفاوت می سازد. در واقع تصویری که اندرزنامه نویسان، از فره ایزدی ترسیم کرده اند، نه بر اساس شاخصه های نمونة اصلی؛ بلکه برپایة قرائتی است که آنان از مفاهیم دوره باستان، در حوزه سیاسی، خطاب به حاکمان خود نیاز داشته اند. این پژوهش با استناد به منابع کتابخانه ای و به روش توصیفی تحلیلی به بیان این تمایز پرداخته است.
۳۱.

مشارکت اجتماعی زنان در سیره پیامبر و مقایسه آن با قرائت غزالی در احیاء علوم الدین(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: زنان غزالی مشارکت اجتماعی احیاء علوم الدین سیرة پیامبر صحابیات

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی تاریخ گروه های ویژه منابع و کلیات
  2. حوزه‌های تخصصی تاریخ گروه های ویژه تاریخ زنان
تعداد بازدید : 328 تعداد دانلود : 859
پژوهش حاضر درصدد است قرائت غزالی را با رفتار و توصیه های پیامبر اسلام در امر مشارکت اجتماعی زنان، مقایسه کند. روش پژوهش در این تحقیق، تاریخی و مقایسه ای است که نخست الگوی مشارکت اجتماعی زنان در سیرة پیامبر بازشناسی شده، سپس با الگوی فکری غزالی با استناد بر احیاء علوم الدین مقایسه می گردد. مدعای پژوهش بر این مبنا است که تعالیم احیاء علوم الدین، در حوزة مربوط به مشارکت اجتماعی زنان، قرابت و انطباقی با سیرة پیامبر ندارد. یافته های تحقیق نیز حاکی از این امر است که رویکرد غزالی دربارة زنان، برخلاف نیت اصلی مؤلف که به قصد احیاء علوم دینی آن را نگاشته، در تضاد با رفتار و توصیه های پیامبر و تحت تأثیر تصور برساختة هراس گونه از زنان که در جامعة مردسالارانه جریان داشته، به نگارش درآمده است.
۳۲.

تأثیر حضور ایرانیان در ساختار قدرت سیاسی خلافت بر تحولات فرهنگی سده های نخستین اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: ایرانیان خلافت اسلامی تحولات فرهنگی مراکز علمی ساختار قدرت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 52 تعداد دانلود : 447
پس از تسلط اعراب بر ایران واکنش های متفاوتی مانند مبارزه علیه اقتدار رسمی، مباحثات نظری و چالش با مسلمانان ازسوی ایرانیان بروز کرد. گروهی نیز ضمن پذیرش اسلام، کوشیدند با نفوذ در ساختار قدرت سیاسی خلافت، با رونق فرهنگی جامعه از زوال فرهنگ ایران جلوگیری کنند. مسأله اصلی این مقاله بررسی رابطه تراکم قدرت در دست ایرانیان ذی نفوذ در ساختار قدرت سیاسی خلافت با تحولات فرهنگی جامعه اسلامی است. این بررسی نشان می دهد حضور گسترده خاندان های ایرانی در ساخت قدرت خلافت عباسی، موجب فعال شدن آنان در عرصه سیاست گذاری های فرهنگی شد. ایرانیان علاوه بر امور سیاسی، اقتصادی، مذهبی و تکوین زیرساخت های اداری، در رونق فرهنگی و اندیشه های علمی و توسعه صنایع وابسته به علم و کتابت مانند کاغذ و قلم نقش مهمی ایفا کردند. این مقاله بر اساس روش تبیین تاریخی بر آن است تا دستاوردها و رونق فرهنگی و علمی را به تأثیر از حضور ایرانیان در قدرت سیاسی خلافت بررسی کند.
۳۳.

گفتمان خلافت و سلطنت در سیرالملوک(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: سلجوقیان خلافت عباسی سلطنت خواجه نظام الملک سیرالملوک

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 907 تعداد دانلود : 291
این مقاله در پی پاسخ به این پرسش است که گفتمان سیاسی حاکم در متن سیرالملوک در باب خلافت عباسی چیست و خواجه نظام الملک چه رابطه ای میان آن و سلطان سلجوقی برقرار می سازد؟ برای بررسی و تحقیق در این باره، حکایت هایی از سیرالملوک را که نقش خلافت عباسی در آن بارز است، به تجزیه و تحلیل کشیده می شود. یافته های این پژوهش مشخص می کند که خواجه نظام الملک میان خلافت عباسی و حکومت های مسلمان رابطه ای در نظر می گیرد که اساساً خارج از نظام معرفتی اهل تسنن نیست؛ اما بنا به دلایل مشخصی، همین نوع رفتار سیاسی را در مورد حکومت سلجوقی و خلافت عباسی به کار نمی بندد. از این رو، وی در مقام وزارت، طرح تحول در بنیان مشروعیت یابی سلطنت از دستگاه مشروعیت ساز خلافت در جهان تسنن را در کتاب خویش ارائه می دهد.
۳۴.

طرح عدالت در سیرالملوک و مقایسه ی آن با مبانی کلام ابوالحسن اشعری(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: خواجه نظام الملک طوسی سیرالملوک چرخه ی عدالت کلام ابوالحسن اشعری

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی تاریخ گروه های ویژه منابع و کلیات
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تاریخ اسلام و سیره کلیات مفهوم شناسی
تعداد بازدید : 200 تعداد دانلود : 37
خواجه نظام الملک در سیرالملوک سعی دارد با گزینش طرحی از عدالت که به دایره ی قدرت یا چرخه ی عدالت معروف است، با جلوگیری از ظلم بر رعیت قدرت حاکمیت را تحکیم بخشد. در این پژوهش تلاش شده است با طرح این برداشت رایج از عدالت، مقایسه ای تحلیلی از متن سیرالملوک با نظرات کلامی ابوالحسن اشعری در این باب مطرح شود. از این رو، با تجزیه و تحلیل حکایات سیرالملوک و استناداتی از اشعری، نظرات این دو درباره ی عدالت، مسئولیت و حساب رسی حاکمان و صحابه ی پیامبر اسلام مورد بررسی و پژوهش قرار می گیرد. یافته های این پژوهش مشخص می کند که خواجه نظام الملک در مقام وزیر در باب عدالت نظریاتی متفاوت از اشعری ارائه کرده است و اساساً گفتمان عدالت در سیرالملوک با مبانی کلامی ابوالحسن اشعری از یک سنخ نیست، و با نوع استدلالات اشعری، بنا به کارکرد متفاوت آن، نمی تواند هم آهنگ باشد.
۳۵.

اندیشه ی ایرانشهری و خواجه نظام الملک

کلید واژه ها: مشروعیت نظام الملک پادشاه سیرالملوک اندیشه ی ایرانشهری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 765 تعداد دانلود : 445
در این مقاله اندیشه ی ایرانشهری در سیرالملوک بررسی می شود. اندیشه خواجه نظام الملک آن گونه که در سیرالملوک مطرح شده است، از سیاست اندیشمندان مسلمان در دوره ی میانه پیروی می کند. تجزیه و تحلیل سیرالملوک این فرضیه را توجیه می کند..

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان