قمر کیانی

سابقه و هدف: پیشرفت تحصیلی پیامدی رفتاری است که اهمیت زیادی برای دانش آموزان دارد و شاخصی مهم برای ارزیابی نظام های آموزشی در نظر گرفته می شود که شناسایی عوامل مؤثر بر آن ضروری است. ازاین رو، پژوهش حاضر با هدف تعیین رابطه هوش معنوی و وجدان تحصیلی با عملکرد تحصیلی و تعیین نقش واسطه ای سرسختی تحصیلی در دانش آموزان پایه نهم شهر زنجان انجام گرفته است. روش کار: مطالعه حاضر توصیفی از نوع همبستگی است. جامعه آماری تمامی دانش آموزان پسر پایه نهم ناحیه دو شهر زنجان در سال تحصیلی 98-1397 بود. حجم نمونه بر اساس جدول مورگان 317 نفر تعیین شد و شرکت کنندگان به روش نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای وارد مطالعه شدند. داده ها با استفاده از پرسش نامه وجدان تحصیلی مک ایلروی و بانتیگ، پرسش نامه سرسختی تحصیلی بنیشک و همکاران و پرسش نامه هوش معنوی کینگ جمع آوری شد. همچنین برای بررسی عملکرد تحصیلی از معدل کل دانش آموزان و جهت تجزیه وتحلیل داده ها از آزمون های همبستگی پیرسون و آزمون رگرسیون گام به گام و برای تعیین نقش میانجی از روش بارون و کنی استفاده شد. در این پژوهش همه موارد اخلاقی رعایت شده است و مؤلفان تضاد منافعی گزارش نکرده اند. یافته ها: نتایج نشان داد که بین وجدان تحصیلی با پیشرفت تحصیلی (05/0P<) و همچنین بین سرسختی تحصیلی با پیشرفت تحصیلی دانش آموزان ارتباط مثبت و معناداری وجود داشت (05/0P<). رابطه بین هوش معنوی با پیشرفت تحصیلی نیز معنادار بود (05/0P<). علاوه براین، با توجه به مراحل تعیین نقش میانجی بارون و کنی، سرسختی تحصیلی نقش میانجی در رابطه بین وجدان تحصیلی و پیشرفت تحصیلی داشت؛ اما این نقش برای هوش معنوی تأیید نشد. درمجموع، نتایج حاصل از رگرسیون گام به گام نشان داد که وجدان تحصیلی و هوش معنوی در دو گام توانستند 15درصد از واریانس پیشرفت تحصیلی را تبیین کنند. نتیجه گیری: هوش معنوی یکی از عوامل مؤثر در پیشرفت تحصیلی است و با تأثیرگذاری بر سرسختی تحصیلی می تواند به پیشرفت تحصیلی دانش آموزان منجر گردد.

پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش میانجی خودکارآمدی تحصیلی و عزت نفس در رابطه بین سبک های تفکر و اضطراب امتحان دانش آموزان انجام گرفت. روش پژوهش همبستگی بود. تمامی دانش آموزان دختر پایه یازدهم دوره متوسطه دوم تبریز که در سال تحصیلی 99-1398 به تحصیل مشغول بودند، جامعه آماری پژوهش حاضر را تشکیل دادند. نمونه مورد مطالعه 430 دانش آموز بود که به روش خوشه ای انتخاب شدند. ابزار پژوهش پرسشنامه های اضطراب امتحان ابولقاسمی و همکاران (1388)، خودکارآمدی تحصیلی میجلی و همکاران (2000)، سبک تفکر استرنبرگ و واگنر (1992) و مقیاس عزت نفس روزنبرگ (1965) بودند. به منظور تجزیه و تحلیل داده ها از روش مدل ساختاری استفاده شد. نتایج نشان داد روابط مستقیم روابط مستقیم خودکارآمدی، عزت نفس و سبک تفکر آزاداندیش، اجرایی، برون نگر و جزئی نگر بر اضطراب امتحان دانش آموزان معنادار است (05 / 0>P). سبک های تفکر تفکر اجرایی، آزاداندیش، برون نگر و کلی نگر با میانجی گری خودکارآمدی تحصیلی، بر اضطراب امتحان دانش آموزان اثر غیر مستقیم دارند (05 / 0>P). سبک تفکر اجرایی، جزئی نگر، قانون گذار و کلی نگر با میانجی گری عزت نفس، بر اضطراب امتحان دانش آموزان اثر غیر مستقیم دارند (05 / 0>P). مدل پژوهش دارای برازش بوده و تأیید شد. نتایج پژوهش روابط مستقیم و غیر مستقیم خودکارآمدی تحصیلی، عزت نفس و سبک های تفکر را با اضطراب امتحان دانش آموزان تأیید کرد. بر اساس نتایج پژوهش حاضر معلمان و مشاوران مدارس می توانند با ارتقای خودکارآمدی تحصیلی و تقویت سبک های تفکر انتزاعی، عینی اضطراب امتحان دانش آموزان را کاهش دهند.

یادگیری همواره فرایندی مهم و موردتوجه بوده است. دانشمندان و صاحب نظران بسیاری در این زمینه اظهارنظر، پژوهش و نظریه پردازی نموده و به شناسایی مجموعه ای کوچک اما قدرتمند از قوانین و عواملی که تأثیر آن ها را بر رفتار تعدیل می کند، پرداخته اند. این رویه می تواند کاربرد های فراوانی را در زندگی انسان ها و دیگر موجودات ایفا نماید. روش ها، آثار و اصول برگرفته از مفاهیم روان شناسی یادگیری، رفتار انسان را هدایت کرده و می تواند به ما در حفظ زندگی و بهبود رفاه کمک کنند. روان شناسان در حوزه کاربرد یادگیری عملکردی، موفقیت های بسیاری را در خصوص تغییرات رفتاری در افراد و سطوح گروه های کوچک، و نیز تا حدودی در تغییر رفتار سیستم های بزرگ تر مانند شرکت ها، جوامع یا گونه ها، به دست آمده آورده اند. برخی از مؤثرترین روش های درمانی در درمان های بالینی روش هایی را شامل می شوند که از روش مطالعات روان شناسی یادگیری نشات گرفته اند؛ بنابراین با توجه به ارزش کاربردی این حوزه، در این پژوهش به مرور مطالعات، یافته ها و نتایج برخی محققین در کاربرد اصول یادگیری و بهبود رفاه افراد، گروه ها و جوامع پرداخته می شود.

اعتیاد به مواد مخدر از مهم ترین مشکلات عصر مدرن است که موجب ناکارآمدی افراد جامعه شده و با ایجاد مشکلات عمده در زمینه های سلامتی، رفتاری و اقتصادی، باعث از بین رفتن زندگی و بودجه ملی برای مبارزه یا جبران صدمات ناشی از آن شده است.این پژوهش با هدف تعیین رابطه قاطعیت، نگرش به مسئولیت و جهت گیری زندگی با ماندگاری در درمان اعتیاد مددجویان مرد مراکز ترک اعتیاد شهر زنجان انجام شد. پژوهش حاضر با هدف کاربردی و روش توصیفی و با گردآوری اطلاعات از طریق پرسشنامه و از نمونه آماری به تعداد 153 نفر به صورت نمونه گیری نسبتی در دسترس از جامعه آماری مددجویان مرد مراکز ترک اعتیاد زنجان بررسی شد. جهت بررسی مدل مفهومی و آزمون فرضیه ها نیز از ضرایب همبستگی پیرسون و مدل تحلیل رگرسیون چندگانه استفاده شد. بر اساس نتایج آزمون ضریب همبستگی روابط بین متغیرهای ماندگاری درمان اعتیاد، قاطعیت، نگرش به مسئولیت و جهت گیری زندگی مددجویان به صورت مثبت و معنادار بوده و ضرایب تأثیر مسیرهای مرتبط با قاطعیت، نگرش به مسئولیت و جهت گیری زندگی مددجویان بر ماندگاری درمان اعتیاد مددجویان به صورت مثبت و معنادار گزارش شد.بنابراین قاطعیت، نگرش به مسئولیت و جهت گیری زندگی از عوامل مؤثر در پیش بینی ماندگاری درمان اعتیاد مددجویان مرد است.

هدف: پژوهش حاضر با هدف تعیین رابطه تنظیم شناختی هیجان با گرایش به اعتیاد با میانجی گری احساس تنهایی و طرح واره ناسازگار در دانشجویان انجام شد. روش: پژوهش توصیفی- همبستگی و از نوع معادلات ساختاری بود. جامعه آماری شامل کلیه دانشجویان مقطع ارشد دانشگاه آزاد اسلامی زنجان در سال تحصیلی 97-1396 بودند که 300 نفر به روش نمونه گیری طبقه ای تصادفی انتخاب شدند. به منظور جمع آوری اطلاعات از مقیاس تنظیم شناختی هیجان گارنفسکی، کرایج و اسپینهاون (2001)، مقیاس آمادگی به اعتیاد وید وبوچر(1992)، مقیاس احساس تنهایی اجتماعی عاطفی دیتوماسو، برنن و بست (2004)، و مقیاس طرح واره ناسازگاریانگ-فرم کوتاه (1998) استفاده شد. مدل پیشنهادی به روش الگوی معادلات ساختاری و با استفاده از نرم افزار SPSS 25 و PLS ارزیابی شد. یافته ها: مدل پیشنهادی برازش مناسبی داشت. راهبردهای سازش یافته تنظیم هیجان و طرح واره ناسازگار اولیه بر گرایش به اعتیاد اثر مستقیم و معناداری نداشتند، درحالیکه، راهبردهای سازش نیافته تنظیم هیجان و احساس تنهایی بر گرایش به اعتیاد اثر مستقیم و معناداری داشتند. احساس تنهایی و طرح واره های ناسازگار اولیه نقش میانجی در رابطه بین راهبردهای سازش نیافته با گرایش به اعتیاد داشتند، در حالیکه، طرح واره های ناسازگار اولیه نقش میانجی در رابطه بین راهبردهای سازش یافته و گرایش به اعتیاد نداشتند. نتیجه گیری: نتایج پژوهش حاضر ضمن تبیین عوامل درون فردی مؤثر بر گرایش به اعتیاد در بین دانشجویان، می تواند به عنوان الگویی مناسب برای طراحی برنامه های پیشگیری از اعتیاد در بین دانشجویان و جوانان مفید باشد.

سابقه و هدف: در سال های اخیر، مدیریت نادرست تکانه های هیجانی، سیر نزولی انجام فریضه ی دینی نماز و افزایش معاشرت بین دختران و پسران دانشجو از مسائل مهم در دانشگاه ها است. این پژوهش با هدف بررسی رابطه ی هوش هیجانی و تقیّد به نماز با تمایل جنسی در دانشجویان مجرد دانشگاه های شهر میانه انجام شد. روش کار: طرح این پژوهش توصیفی و روش آن همبستگی است. جامعه ی پژوهش کلیه ی دانشجویان مجرد مقطع کارشناسی دانشگاه پیام نور و آزاد شهر میانه بود که از میان آنان نمونه یی به حجم 140 نفر به صورت نمونه گیری در دسترس انتخاب شد. داده ها با کمک پرسش نامه های هوش هیجانی پترایدز فارنهایم، تقیّد به نماز پناهی و پرسش نامه ی چندوجهی مسائل جنسی (MSQ) جمع آوری؛ و با استفاده از همبستگی پیرسون و رگرسیون چندمتغیّره ی هم زمان تجزیه و تحلیل شد. در این پژوهش همه ی موارد اخلاقی رعایت شده است و مؤلفان مقاله هیچ گونه تضاد منافعی گزارش نکرده اند. یافته ها: یافته ها نشان داد از میان مؤلفه های هوش هیجانی فقط کنترل هیجان رابطه ی منفی معناداری با تمایل جنسی داشت (01/0> Pو 236/0- = r). علاوه براین، تقیّد به نماز نیز با تمایل جنسی رابطه ی منفی معناداری داشت (05/0> Pو 165/0-=r)؛ در حالی که هوش هیجانی کلی، درک هیجان ، کنترل هیجان و مهارت های اجتماعی با تقیّد به نماز رابطه ی مثبت معنادار داشت (05/0>P)؛ در عین حال خوش بینی رابطه ی معناداری با تقیّد به نماز نداشت. متغیّر کنترل هیجان نیز توانایی پیش بینی 23 درصد از تمایل جنسی را داشت. نتیجه گیری: به نظر می رسد اجرای مداخلات در جهت ارتقای کنترل هیجان و تقیّد به نماز می تواند در کاهش تمایلات جنسی دانشجویان مجرد مؤثر باشد.

زمینه: عود در سوء مصرف کنندگان مواد شیوع بالایی دارد، اما آیا ناگویی طبعی، برانگیختگی و هوش هیجانی می توانند نقشی در پیش بینی آن داشته باشند؟ هدف: هدف این پژوهش بررسی نقش ناگویی طبعی، برانگیختگی و هوش هیجانی در پیش بینی عود اختلال سوء مصرف مواد بود. روش: روش پژوهش توصیفی - همبستگی و از بین مراجعه کنندگان به مراکز ترک اعتیاد 120 نفر به روش هدفمند انتخاب شدند. داده ها با استفاده از مقیاس های پیش بینی بازگشت به مصرف مواد رایت وهمکاران (2001)، ناگویی طبعی تورنتو(1994)، برانگیختگی بارت (2004) و هوش هیجانی برادبری و گریوز (2005) جمع آوری شد و با کمک آزمون های پیرسون و رگرسیون تحلیل شد. یافته ها: نتایج نشان داد که ناگویی طبعی، دشواری در تشخیص احساسات، نمره کلی برانگیختگی و ابعاد برانگیختگی حرکتی و برانگیختگی شناختی با عود مصرف رابطه مثبت معنی دار، برانگیختگی عدم برنامه ریزی، هوش هیجانی، خودآگاهی، خودمدیریتی، آگاهی اجتماعی و مدیریت روابط با عود مصرف رابطه منفی معنی داری دارند (0/01 p< ). و از بین آنها برانگیختگی عدم برنامه ریزی و حرکتی و مدیریت روابط از مؤلفه های هوش هیجانی توانستند عود مصرف را پیش بینی کنند (0/01 p< ). نتیجه گیری: بنابراین می توان نتیجه گرفت با افزایش ناگویی طبعی و برانگیختگی کلی، عود مصرف مواد افزایش یافته و با افزایش هوش هیجانی از عود مصرف کاسته می شود.

پیشرفت تحصیلی از مهم ترین شاخص های پیشرفت نظام آموزشی است. هدف این پژوهش بررسی تأثیر آموزش هوش هیجانی بر پیشرفت تحصیلی دانش آموزان بود.در پژوهشی شبه آزمایشی، بانمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای، 44 دانش آموز دخترسال اول متوسطه انتخاب و پیش آزمون هوش هیجانی بار- آن در میان آن ها اجرا شد که بعد از همتاسازی در نمره هوش هیجانی ، به صورت تصادفی در گروه های کنترل و آزمایش جایگزین شدند(22 نفر در گروه آزمایش و 22 نفر در گروه کنترل). دوره 36ساعته آموزش هوش هیجانی در گروه آزمایش به اجرا گذاشته شد. سپس برای هر دو گروه پس آزمون هوش هیجانی انجام شد. شاخص پیش آزمون و پس آزمون پیشرفت تحصیلی ، معدل نیم سال اول و دوم اول متوسطه بود. تحلیل داده ها به روش تحلیل کوواریانس نشان داد که آموزش هوش هیجانی در افزایش پیشرفت تحصیلی به طور معنا داری(005/0> P) مؤثر بوده است و افزایش پیشرفت تحصیلی را باعث شده است. بنابراین، آموزش هوش هیجانی می تواند یک روش مداخله ای مفید برای افزایش پیشرفت تحصیلی باشد.

این پژوهش باهدف مقایسه نگرش کارمندان به نقش جنسیتی ورابطه آن بارضایت اززندگی انجام شد. دریک پژوهش مقطعی پیمایشی 160 کارمند به روش طبقه ای وخوشه ای از ادارات انتخاب شدند.برای گردآوری داده ها از پرسشنامه نگرش به نقش جنسیتی محقق ساخته و رضایت از زندگی دینر و شادکامی آکسفورد بهره گرفته شد. داده ها با روش آماری تحلیل واریانس دو راهه،همبستگی پیرسون و رگرسیون تجزیه و تحلیل شد. نتایج نشان دادکه مردان و زنان جوان و میانسال در پذیرش ویژگیهای کلیشه ای جنسیتی تفاوت معناداری دارند.مردان وزنان درنگرش به برابرخواهی جنسیتی تفاوت معناداری داشتند، ولی جوانان و میانسالان درنگرش به برابرخواهی جنسیتی تفاوت معناداری نداشتند. بین رضایت اززندگی و برابرخواهی جنسیتی همبستگی مثبت معنادار وجود دارد، اما بین پذیرش ویژگی های کلیشه ای جنسیتی ورضایت اززندگی همبستگی منفی معنادار وجود دارد.