مسلم باقری

هدف از پژوهش حاضر بررسی نقش میانجی گری سرمایه اجتماعی در رابطه بین مدیریت دانش و عملکرد سازمانی بوده است. این تحقیق از نوع تحقیقات توصیفی – همبستگی است. جامعه آماری آن را کارکنان شرکت گاز طبیعی آغار و دالان تشکیل داده است . مطابق جدول کرجسی و مورگان تعداد نمونه 100 نفر تعیین شد و پرسش نامه ها به روش نمونه گیری تصادفی ساده بین آنها توزیع گردید . یافته ها نشان می دهد که مدیریت دانش بر سرمایه اجتماعی و عملکرد سازمانی به ترتیب با 0/633و 0/341، دارای تأثیر مثبت و معنادار می باشند و در این میان، نقش مؤلفه به کارگیری دانش (0/916) و تسهیم دانش (0/868) پُررنگ تر است. همچنین تأثیر مثبت و معنادار سرمایه اجتماعی بر عملکرد سازمانی نیز با 0/475 مورد تأیید قرار گرفت. از بین مؤلفه های سرمایه اجتماعی، مؤلفه روابط (0/902)، شبکه ها (0/877) و همکاری (0/838) بیشترین نقش را دارا می باشند. با تأیید نقش میانجیِ سرمایه اجتماعی، مشخص شد که مدیریت دانش دارای اثری غیرمستقیم برابر 0/300بر روی عملکرد سازمانی است.

مدیریت استعدادها یکی از جدیدترین مباحث مدیریت منابع انسانی است که در سال های اخیر توانسته است توجه بسیاری از فعالان این حوزه را در جهان به خود جلب نماید. پیاده سازی موفق این نظام می تواند آثار فراوانی در ایفای نقش راهبردی حوزه مدیریت منابع انسانی سازمان داشته باشد. صنعت نفت ایران به عنوان یکی از مهمترین مجموعه های اقتصادی و فنی در کشور، زمینه های فراوانی برای پیاده سازی این نظام دارد. این مقاله با مصاحبه با خبرگان صنعت نفت کشوربا استفاده از نمونه گیری گلوله برفی و تحلیل محتوای کیفی آنها تلاش کرده است تا با بررسی عوامل محیطی و سازمانی اثرگذار بر اجرای نظام مدیریت استعدادها در صنعت را یادآور شود و جهت گیری کلان مورد نیاز برای پیاده سازی آن را تعیین کند. محققین این عوامل اثرگذار را در 3 سطح محیط عمومی صنعت نفت، چالش های موجود منابع انسانی صنعت نفت و تعریف استعداد در صنعت دسته بندی و رویکرد توسعه ای رقابتی را برای اجرای نظام مدیریت استعدادها در صنعت نفت کشور پیشنهاد کرده اند.

در عصر اطلاعات، جوامعی دارای رشد و توسعه خواهند بود که چرخه تولید دانش و نوآوری در آنها از رونق و استمرار بیشتری برخوردار باشد و در این بین، دانشگاه ها به عنوان پایگاه های اصلی تولید علم، نقشی اساسی در این امر ایفا می نمایند، از این رو لازم است که نظام تولید دانش در دانشگاه مورد مطالعه، آسیب شناسی و بررسی مستمر قرار گرفته تا از آسیب های احتمالی مصون بماند. یکی از مهم ترین منابع تولید علم در دانشگاه ها فرآیند تدوین و ارزیابی پایان نامه ها است. اما به دلیل این که این امر در یک گروه شامل: دانشجو، استاد راهنما، استاد مشاور و استاد داور صورت می پذیرد در برخی از مواقع ما شاهد وقوع پدیده طفره روی اجتماعی هستیم. از این رو، محققین تمرکز خود را بر روی شناسایی عوامل موثر بر ایجاد این طفره وری قرار داده و با این هدف و با استفاده از روش تحقیق آمیخته اکتشافی و استفاده از روشِ تحلیل محتوای کیفی در بخش کیفی (برای شناسایی عوامل موثر بر طفره روی اجتماعی از دید خبرگان و دست یابی به مدل اولیه) و سپس در مرحله دوم استفاده از روش پیمایشی و استفاده از مدل معادلات ساختاری در بخش کمّی (به منظور تایید کمَی مدل استخراج شده در بخش کیفی) به بررسی عوامل موثر در ایجاد طفره روی اجتماعی پرداخته و پس از دست یابی به کفایت نظری در مصاحبه با خبرگان و اجرای روش تحلیل محتوای کیفی، اقدام به توزیع پرسش نامه با استفاده از روش پیمایشی نموده و به 14عامل موثر بر طفره روی اجتماعی در تیم های تدوین پایان نامه حوزه ی علوم انسانی در 2 دسته عوامل تیمی(شامل: بی انگیزگی اعضای تیم، محدودیت زمانی اعضا، نامناسب بودن موضوع، مرتبط نبودن تخصص اساتید، ضعف ارتباطات درون تیمی، رویکرد محافظه کارانه اعضا، تعداد اعضا، خطاهای ادراکی افراد) و عوامل فراتیمی(شامل: ضعف فرهنگ کار تیمی در کشور، سیاست های دانشگاه، رویه های توزیع پایان نامه، بهینه نبودن نظام نظارت، فراهم نکردن منابع تحقیق توسط دانشگاه، دیدگاه مادی نسبت به علم و رفتارهای غیرعلمی) دست یافته اند.

یکی از عوامل تأثیرگذار در بقا، پویایی و تحقق سیاست ها و اهداف سازمان، منابع انسانی با انگیزه است. قبل از هرگونه اقدام در زمینه ایجاد انگیزش، باید به شناخت درستی در مورد ابعاد وجودی انسان رسید و باتوجه به تفاوت نگاه اسلام و غرب به ابعاد وجودی انسان، کشورها و سازمانهای اسلامی نیازمند طراحی الگو های بومی و اسلامی در زمینه انگیزش منابع انسانی مسلمان خود هستند. این پژوهش به دنبال طراحی الگوی محتوایی انگیزش کارکنان و طراحی الگوی فرایندی انگیزش کارکنان از دیدگاه حضرت علی علیه السلام است. پژوهش، جزء تحقیقات اکتشافی و از نظر هدف، بنیادی و نیز از لحاظ فرایند، نظریه پردازی داده بنیاد است که با استفاده از این روش به طراحی الگو های محتوایی و فرایندی انگیزش کارکنان براساس اسناد، کتابها و مقالات درباره سیره امام علی علیه السلام اقدام شده است. هم چنین به منظور اعتبارسنجی الگو از شاخص کاپا استفاده شده است که برای هر دو الگو در سطح معتبر اندازه گیری شد. نتایج نشاندهنده این است که الگوی محتوایی انگیزش منابع انسانی براساس سیره امام علی علیه السلام شامل 23 شاخص، نه مؤلفه و سه بعد (نیازهای معنوی، نیازهای روانشناختی و نیازهای طبیعی) و هم چنین الگوی فرایندی انگیزش منابع انسانی براساس سیره ایشان شامل ابعاد شرایط علّی، شرایط مداخله گر، شرایط زمینه ای، مقوله محوری، راهبردها و پیامد طراحی شد. انتظار می رود یافته های این تحقیق در زمینه ایجاد انگیزش در کارکنان، راهگشای مدیران در جوامع اسلامی باشد.

این مطالعه در قالب پژوهشی ترکیبی به منظور ارائه مدل توسعه اکوتوریسم در ایران اجرا گردیده است. در بخش کیفی به مصاحبه با خبرگان گردشگری اقدام و داده ها با روش تحلیل مضمون، تحلیل شد که به شناسایی 4 بعد اصلی و 19 استراتژی انجامید. در بخش کمی، با بکارگیری پرسشنامه به این ابعاد و استراتژی ها توسط خبرگان صنعت گردشگری کشور امتیاز داده شد. نتایج تحلیل داده ها با استفاده از روش مجموعه های فازی مردد، گویای این است که مهمترین ابعاد توسعه اکوتوریسم به ترتیب عبارتند از ابعاد مدیریتی، توسعه زیرساخت ها، بازاریابی، و آموزش و توسعه منابع انسانی. یافته ها نشان داد انجام فعالیت های بازاریابی برای افزایش سهم بازار (رسوخ در بازار)، تنوع بخشی به محصول اکوتوریسم (تنوع ناهمگون)، بهبود وضعیت راه های دسترسی به روستاهای هدف گردشگری و افزایش تاب آوری مقصدها در مقابل بلایای طبیعی به ترتیب مهمترین استراتژی های توسعه اکوتوریسم در ایران محسوب می شوند.

با توجه به اهمیت عنصر انسانی در فرایند بازسازی کسب وکارهای گردشگری در پساکرونا به عنوان یکی از آسیب دیده ترین بخش های اقتصادی در اثر بحران پاندمی کرونا در سطح جهان، مطالعه حاضر با هدف شناسایی و اولویت بندی راهکارهای ارتقاء مدیریت منابع انسانی در کسب وکارهای گردشگری در پساکرونا طراحی و اجرا گردید. پژوهش حاضر از نظر هدف پژوهشی کاربردی است که در دسته پژوهش های آمیخته قرار می گیرد. نتایج حاصل از تحلیل داده ها با استفاده از روش بررسی نظام مند ادبیات در بخش کیفی نشان می دهد که راهکارهای ارتقاء مدیریت منابع انسانی در کسب وکارهای گردشگری در پساکرونا می توانند در 4 راهکار (بعد) اصلی و 20 راهکار فرعی مورد توجه قرار گیرند. مراجعه به تحلیل های انجام شده در بخش کمی با استفاده از مجموعه راف بهترین- بدترین نشان می دهد مهمترین راهکارهای اصلی ارتقاء مدیریت منابع انسانی در کسب وکارهای گردشگری از دیدگاه خبرگان و فعالین این صنعت عبارت اند از راهکارهای آموزش و توسعه منابع انسانی، راهکارهای کارمندیابی، انتخاب و تامین منابع انسانی، راهکارهای جبران خدمات و مزایا و راهکارهای بکارگیری منابع انسانی. بررسی ها همچنین نشان می دهد مشارکت کنندگان در پژوهش حاضر، بازنگری و اصلاح برنامه های توسعه مدیریت، متناسب سازی پرداخت ها به کارکنان با توجه به ویژگی های شغل ها و وظایف سازمانی در دوران پساکرونا و بازنگری برنامه های آموزش و توسعه منابع انسانی و انتقال دانش و مهارت های مورد نیاز در شرایط جدید به کارکنان را به عنوان مهمترین راهکارهای فرعی در این ارتباط معرفی کرده اند.

با توجه به اهمیت ارتقاء کسب وکارهای گردشگری به عنوان یکی از آسیب دیده ترین بخش های اقتصادی در اثر بحران پاندمی کرونا در سطح جهان، مطالعه حاضر با هدف شناسایی و اولویت بندی راهکارهای ارتقاء کسب وکارهای گردشگری و مهمان نوازی در پساکرونا طراحی و اجرا گردید. پژوهش حاضر از نظر هدف پژوهشی کاربردی است که در دسته پژوهش های آمیخته قرار می گیرد. نتایج حاصل از تحلیل داده ها با استفاده از روش بررسی نظام مند ادبیات در بخش کیفی نشان می دهد که راهکارهای ارتقاء کسب وکارهای گردشگری و مهمان نوازی در پساکرونا می توانند در 4 راهکار اصلی و 17 راهکار اصلی مورد توجه قرار گیرند. همچنین مراجعه به تحلیل ها در بخش کمی با استفاده از تحلیل آر- سوارا نشان می دهد مهمترین راهکارهای ارتقاء کسب وکارهای گردشگری از دیدگاه خبرگان و فعالین این صنعت عبارت اند از راهکارهای اجرایی، راهکارهای بازاریابی، راهکارهای حمایتی و راهکارهای منابع انسانی.

برخی از اندیشمندان قرن بیست و یکم را قرن گردشگری می دانند قرن صنعتی پاک و بی دود که نقش بسزایی را در توسعه کشورها بر عهده دارد. کشور ایران به دلیل دارا بودن جاذبه ها و مقاصد بی بدیل استعداد بسیار زیادی در استفاده از مزایا و منافع این صنعت را دارا می باشد. اما علیرغم برخورداری از این پتانسیل بالقوه، صنعت گردشگری کشور به صورت مطلوبی توسعه نیافته است که یکی از دلایل عمده آن از دید صاحب نظران و خبرگان صنعت، عدم وجود نیروهای مستعد و باکیفیت در صنعت می باشد که در واقع می بایست از طریق برنامه ریزی استراتژیک سرمایه انسانی به جذب آنها در صنعت اقدام نمود. برنامه ریزی استراتژیک سرمایه انسانی یک رویکرد جامع و ساختار یافته پیرامون فرآیند تحلیل تعداد و استعداد های مورد نیاز سازمان و یا صنعت در راستای جهت گیری های استراتژیک فعلی و آتی آن می باشد که محققین در این مقاله سعی در شناسایی و تبیین عوامل موثر بر این برنامه ریزی در صنعت گردشگری کشور نموده اند. این مقاله با این هدف و با استفاده از روش تحقیق آمیخته اکتشافی و با استفاده از روش تحلیل محتوای کیفی در بخش کیفی و استفاده از روش پیمایشی و نرم افزارهای SPSSوLISREL در بخش کمی به بررسی این عوامل پرداخته و پس از دستیابی به کفایت نظری در مصاحبه با خبرگان و اجرای روش تحلیل محتوای کیفی بر روی مصاحبه ها، اقدام به توزیع پرسشنامه با استفاده از روش پیمایشی نموده و به 48 عامل در 4 دسته عوامل موثر بر برنامه ریزی استراتژیک سرمایه انسانی در صنعت گردشگری کشور در بخش های دولتی صنعت، خصوصی صنعت، سطح ملی و سطح بین المللی صنعت دست یافته است.

با توجه به اهمیت تحقق دولت اسلامی در فرایند شکل گیری تمدن نوین اسلامی و اهمیت و جایگاه کارگزاران در این فرایند ازیک طرف و از طرف دیگر، اهمیت آسیب شناسی و بررسی موانع و چالش های موجود در این مسیر، پژوهش حاضر به منظور آسیب شناسی کارگزاران در تحقق دولت اسلامی در روند شکل گیری تمدن نوین اسلامی از دیدگاه آیت الله خامنه ای طراحی و اجرا گردید. پژوهش حاضر از نظر هدف، مطالعه ای کیفی است که در دسته ی پژوهش های کاربردی قرار می گیرد که با استفاده از روش تحلیل مضمون، بیانات آیت الله خامنه ای، طراحی و اجرا گردیده است. نتایج حاصل از تحلیل داده های گردآوری شده در این مطالعه، نشان می دهد که آسیب های کارگزاران در تحقق دولت اسلامی در روند شکل گیری تمدن نوین اسلامی از دیدگاه آیت الله خامنه ای می تواند در سه دسته آسیب اصلی یعنی آسیب های فردی (شامل 9 آسیب)؛ آسیب های مدیریتی (شامل 17 آسیب) و آسیب های سیاسی (شامل 7 آسیب) موردبررسی و تحلیل قرار گیرند.      

استعدادها افرادی اند با ویژگی های خاص که در دستیابی یک سازمان به اهداف خود نقش برجسته ای دارند. با توجه به اهمیت یافتن استعداد ها در اقتصاد دانش بنیان امروز و نیز افزایش ضرورت توجه به مبانی دینی در تولید علوم انسانی، توجه و تبیین نگاه دین به انسان در ابعاد مختلف آن افزایش یافته است. از این رو، هدف از نگارش این مقاله شناسایی ویژگی های کارگزاران بااستعداد، از دیدگاه حضرت علی علیه السلام و پاسخ به این سؤال است که یک کارگزار بااستعداد از دیدگاه حضرت علی علیه السلام چه ویژگی هایی دارد؟. در این راستا، با توجه به اینکه مالک اشتر یکی از برجسته ترین افراد نظام حکومتی حضرت امیر علیه السلام بوده است، پژوهشگران تمرکز خود را بر ویژگی های وی از دیدگاه امام علیه السلام به عنوان یک کارگزار بااستعداد و برجسته قرار داده اند و با استفاده از روش تحلیل محتوای کیفی به سه بعد اصلی، شامل ویژگی های فردی، سازمانی و اجتماعی و یازده شاخص ذیل به عنوان ویژگی های یک کارگزار با استعداد دست یافته اند؛ قاطعیت، شجاعت، ولایت مداری، بصیرت، تقوای الهی، استقامت در راه حق، خیرخواهی برای حکومت و سازمان، عملکرد عالی، قابل اعتماد بودن، اصلاح گری و خیرخواهی برای مردم.

امروزه رقابت به عنوان یک مفهوم اقتصادی بر توسعه ی پایدار صنعت سفر و گردشگری تأثیر به سزایی گذاشته است. هدف از این پژوهش ارایه مدل تفسیری ساختاری شاخص های رقابت پذیری سفر و گردشگری استان فارس مبتنی بر گزارش مجمع جهانی اقتصاد در سال 2015 می باشد. تحقیق حاضر به دلیل ایجاد درک و دانشی کاربردی برای مسئولان و سیاست گذاران صنعت گردشگری استان فارس در زمینه شناسایی و سطح بندی شاخص های مؤثر بر رقابت پذیری گردشگری، از نظر هدف یک تحقیق کاربردی است و از منظر روش جمع آوری داده، توصیفی از نوع پیمایشی است. به منظور نهایی کردن شاخص های رقابت پذیری سفر و گردشگری در استان فارس از روایی محتوایی و با نظرسنجی از 10 نفر از متخصصان علمی و اجرایی حوزه گردشگری استان فارس و جهت سطح بندی این شاخص ها از مدل سازی تفسیری ساختاری استفاده شده است. یافته های حاصل از انجام روش روایی محتوایی در نهایت 17 شاخص کلیدی در شش سطح را معرفی می کند. نتایج پژوهش نشان می دهد که اولویت صنعت گردشگری برای دولت کلیدی ترین شاخص در جهت افزایش رقابت پذیری صنعت گردشگری استان فارس بوده و جایگاه نازل ایران از منظر این شاخص در آخرین رتبه بندی مجمع جهانی اقتصاد بیانگر لزوم توجه روزافزون دولت به توسعه صنعت گردشگری است. از سوی دیگر  شاخص هایی مانند نحوه برخورد با مشتری، پایداری توسعه صنعت سفر و گردشگری و شمار سایت های تاریخی ثبت جهانی بیشترین وابستگی را به دیگر شاخص ها داشته و تحت تأثیر آنها می باشند.

زمینه و هدف: با توجه به اهمیت صنعت گردشگری به عنوان یکی از مهم ترین ابزارهای توسعه پایدار مقصدها و جوامع مختلف در ابعاد اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی از یک طرف و نیز اهمیت تدوین برنامه ها و سیاست های مناسب در راستای توسعه و بهره مندی از این صنعت رقابتی از طرف دیگر، مطالعه حاضر به منظور شناسایی اولویت های اجرایی دولت در راستای توسعه صنعت گردشگری ایران طراحی و اجرا گردید.روش شناسی: مطالعه حاضر در دسته پژوهش های کاربردی قرار می گیرد که به روش ترکیبی و با استفاده از روش تحلیل مضمون و روش بهترین- بدترین فازی  انجام شده است. جامعه آماری پژوهش حاضر نیز متشکل از کارشناسان و خبرگان صنعت گردشگری است که در بخش کیفی نمونه ای به حجم 35 نفر و در بخش کمی 10 نفر با روش هدفمند انتخاب شده است.یافته ها: تحلیل داده های گردآوری شده نشان می دهد دولت در راستای توسعه صنعت گردشگری می بایست 5 دسته اولویت اصلی را مورد توجه قرار دهد که به ترتیب اهمیت عبارت اند از: اولویت های حمایتی (متشکل از 5 اقدام اصلی)، اولویت های مدیریتی (متشکل از 6 اقدام اصلی)، اولویت های مدیریت منابع انسانی (با 5 اقدام اصلی)، اولویت های بازاریابی (با 5 اقدام اصلی) و اولویت های مرتبط با تقویت و توسعه زیرساخت ها (شامل 4 اقدام اصلی).نتیجه گیری و پیشنهادها: توجه دولت به اولویت بندی ارائه شده در پژوهش حاضر در هنگام برنامه ریزی و اجرا می تواند زمینه ی توسعه بهتر صنعت گردشگری کشور را فراهم آورد.نوآوری و اصالت: در پژوهش حاضر برای اولین بار نسبت به شناسایی اولویت های اجرایی در سطح کلان ملی در راستای توسعه صنعت گردشگری پرداخته شده است.

در دنیای امروز، یکی از عوامل مهم برای توسعهٔ روستاها، کاهش فقر و محرومیت زدایی از چهرهٔ روستا گردشگری روستایی است که ابزاری قدرتمند برای پیشرفت و توسعهٔ اقتصادی روستا و کاهش مهاجرت است، اما همواره در مسیر توسعه با چالش ها و موانعی مواجه بوده است. بر این اساس، پژوهش حاضر با هدف شناسایی چالش های توسعهٔ گردشگری روستایی در شهرستان لنده با بهره جستن از رویکرد نگاشت شناختی فازی انجام شد. پژوهش حاضر، از نظر هدف، کاربردی است و، از نظر ماهیت، آمیختهٔ اکتشافی است. جامعهٔ موردمطالعهٔ پژوهش را خبرگان آگاه به مسائل گردشگری شهرستان و دارای سوابق کاری بالا و استادان دانشگاه تشکیل می دهند. برای گردآوری اطلاعات با استفاده از روش نگاشت شناختی فازی، با انجام جلسات گروهی، چالش های موردنظر استخراج و شناسایی شدند. یافته ها نشان دادند که نگاشت شناختی چالش های گردشگری روستایی شامل 48 عنصر است. تحلیل نگاشت به کمک FCMaper نشان داد که این عناصر شامل 23 عنصر معمولی، 14 عنصر فرستنده و 11 عنصر دریافت کننده هستند. نتایج به دست آمده از نگاشت نشان دهندهٔ این است که عنصر استفادهٔ نادرست وام ها و تسهیلات بانک ها در فعالیت های غیرمرتبط، با داشتن بیشترین درجهٔ ورودی، اثرپذیر ترین عنصر نگاشت و عنصر نبود جادهٔ مناسب ارتباطی در طول مسیرهای هدف گردشگری، با داشتن بیشترین درجهٔ خروجی، اثرگذارترین عنصر نگاشت موردمطالعه هستند. همچنین، تحلیل ها نشان می دهند که عنصر نبود جادهٔ مناسب ارتباطی در طول مسیرهای هدف گردشگری، با داشتن بیشترین درجهٔ ورودی و خروجی، مرکزی ترین عنصر نگاشت شناخته شده است. نتایج این پژوهش می تواند درک و فهم افراد درخصوص ابعاد جدید این حوزه و چالش های پیش روی گردشگری روستایی را افزایش دهد.