امیرحسین اخروی

با تصویب قانون برنامه پنجم توسعه، وزارت نفت مجاز شد برای تأمین سرمایه گذاری های صنعت نفت صکوک منتشر کند. یکی از مناسب ترین ابزارهای مالی اسلامی برای این کار اوراق سلف است. در این راستا، سازمان بورس و اوراق بهادار پس از تأیید کمیته فقهی بورس دستورالعمل اجرایی اوراق سلف موازی استاندارد نفتی را تصویب کرد. از آنجا که در طراحی هر ابزار مالی اسلامی باید به ابعادِ فقهی، حقوقی و اقتصادی طراحی مدل مالی و مدیریت ریسک توجه کرد؛ در این مقاله ابتدا براساس روش تحلیلی-توصیفی و با استفاده از منابع کتابخانه ای ریسک های اوراق سلف موازی استاندارد نفتی برای هر یک از ارکان درگیر در ساختار این اوراق شناسایی و در قالب سه طبقه کلی ریسک های سرمایه گذاران، ریسک های بانی و ریسک های واسط طبقه بندی شدند و به تأیید خبرگان رسیدند. سپس ریسک های شناسایی شده با رویکرد تحلیل سلسله مراتبی فازی اولویت بندی شدند. بنا بر یافته های مقاله ریسک های نرخ ارز، نوسانات قیمت دارایی پایه، نقدشوندگی، نوسانات سطح عمومی قیمت ها و نرخ سود بانکی از طبقه ریسک های بازار سرمایه گذاران در اولویت یک تا پنج قرار گرفتند.

این تحقیق به دنبال پاسخ به این سوال است که برای بهبود وضع فعلیِ کیفیت جامع در صنعت در دست مطالعه ، چه بخش یا بخش هایی از آن در اولویت بهبود قرار دارند. برای این منظور، ابتدا مولفه ها و زیرمولفه های موثر بر کیفیت جامع در این صنعت، شناسایی و سپس وضع موجود این عناصر و اهمیت آن ها تعیین شده است. برای تعیین مولفه ها و زیرمولفه ها، از عوامل کلیدی موفقیت در مدیریت کیفیت جامع استفاده شده است. همچنین با استفاده از روش دلفی برای متناسب سازی این عوامل با صنعت در دست مطالعه ، توافق جمعی خبرگان اخذ شد. سپس، با استفاده از AHP گروهی-فازی، وزن مولفه ها و زیرمولفه ها تعیین شد. علاوه بر این، پرسشنامه ارزیابی وضع موجود را تیم جامع تری تکمیل کرد. در این تحقیق، به طور کلی چهار مولفه و شانزده زیرمولفه بررسی شدند. پس از تعیین وزن عناصر از سویی و شکاف آن ها از سوی دیگر، با محاسبه شکاف موزون، اولویت بهبود تعیین شد و زیرمولفه های کار تیمی، مشارکت کارکنان و پاداش در اولویت اول تا سوم قرار گرفتند.

در راستای انجام این تحقیق، پس از آنکه خودارزیابی براساس مدل EFQM توسط صاحبنظران صنعت انجام شد، پروژه های بهبود استخراج گردید. مسلماً پروژه هایی باید اجرا شوند که بیشترین بهبود را ایجاد نمایند. انتخاب شاخص-های مناسب، ازجمله ""میزان منابع مورد نیاز""، ""میزان تأثیر بر ذینفعان"" و ""احتمال موفقیت پروژه"" تأثیر بسزایی در انتخاب دارند؛ که این شاخص ها در ماتریس تلاش-موفقیت مدنظر قرار گرفته اند. همچنین، ازآنجا که هر پروژه به یکی از معیارهای EFQM وابسته است، وزن این معیارها نیز بومی شده اند. در نرم افزار طراحی شده در این تحقیق، ازیک سو، مکانیزم امتیازدهی پروژه ها براساس ماتریس تلاش-موفقیت، و ازسوی دیگر امکان تعیین وزن بومی با استفاده از روش AHP گروهی-فازی تعبیه شده است. در این مقاله نحوه اولویت بندی پروژه های بهبود توسط نرم افزار نیز تشریح شده است. در نهایت، خروجی این روش، نرم افزار و تحقیق، تعیین پروژه هایی است که بیشترین بهبود را برای صنعت در بر دارند و در اولویت بالاتری قرارگرفته اند.

شناسایی نقاط قوت، ضعف، فرصت ها و تهدیدهای مجتمع های تولید شیر در استان سیستان و بلوچستان و تدوین راهبردهای مناسب جهت ارائه راهکارهای مدیریتی این صنعت، از اهداف اصلی این پژوهش محسوب می شوند. بر اساس وضعیت موجود، از طریق پرسشنامه تعداد 10 قوت، 18 ضعف،10 فرصت و 13 تهدید در چارچوب ابعاد (مدیریت و سیاست، عملکرد مالی، سرمایه گذاری، بهره وری، زمین و مراتع، بهداشت دام، خانواده و نوع زندگی و اقلیم) توسط سه گروه مسئولین (20 نفر)، دامداران (40 نفر) و فارغ التحصیلان (40 نفر) بررسی گردید. مجموع وزن ها، میانگین آن ها، وزن نسبی و رتبه هر یک از این نقاط از دیدگاه سه گروه پاسخ دهنده محاسبه شد و ماتریس SWOT جهت تعیین راهبردهای رقابتی (SO)، بازنگری (WO)، تنوع (ST) و تدافعی (WT) تشکیل گردید. همچنین به منظور اولویت بندی نهایی، ضریب اهمیتی بین صفر تا یک، برای مسئولان (50/0)، دامداران (30/0) و فارغ التحصیلان (20/0) در نظر گرفته شد. مولفه پایین بودن نرخ مرگ و میر دام ها مهمترین قوت و مولفه پایین بودن نرخ سرمایه گذاری، اولویت اول ضعف های توسعه دامداری های مورد مطالعه به شمار می رود. علاوه بر این مولفه های تقاضای مصرف شیر در بین خانوارها و خشکسالی های متناوب به ترتیب به عنوان مهمترین فرصت و تهدید توسعه دامداری ها شناسایی شدند. سپس از مدل AHP گروهی فازی و نرم افزار طراحی شده، به منظور اولویت بندی راهبردها استفاده شد. بر این اساس راهبردهای رقابتی/تهاجمی جهت بهبود شرایط مدیریت واحدهای تولیدات دامی (شیر) در اولویت می باشد.

تصمیم گیری صحیح یکی از مسائل کلیدی است که می تواند در محیط دفاعی شرایط را برای طرفینِ درگیری دستخوش تغییر نماید. فرمانده ی عملیات می باید تعیین کند که هر یک از اهداف مهاجم با کدام سلاح مورد اصابت قرار گیرد. مسئله تحقیق حاضر آن است که در موقعیت درگیری نیروهای خودی با دشمن (اهداف)، اهداف را از یک سو «با توجه به میزان تهدید، اهمیت هر یک از اهداف و ارزیابی وضعیت آن ها با عنایت به پویایی صحنه ی نبرد»، و از سوی دیگر «با توجه به توانمندی مقرهای خودی در انهدام اهداف، احتمال اصابت و ریسک درگیری با هرکدام از اهداف»، طبقه بندی و یک دید کلی را برای فرمانده عملیات فراهم نماید که در قالب یک نمودار دو بعدی، سناریوهای درگیری هر یک از مقرهای خودی مشخص می شود. محورهای این نمودار دو بعدی در قالب 4 ناحیه و هر ناحیه یک سناریوی درگیری تعریف می شوند که با استفاده از تلفیق تکنیک های تصمیم گیری فازی/قطعی و با ایده ای ترکیبی از ماتریس های دو بعدی محاسبه شده است. در راستای آزمون این الگو، تیم خبرگان دانشی و عملیاتی اظهار نظر نمودند و داده های مورد نیاز جهت تعریف موقعیت فرضی نبردِ 3 مقر با 7 هدف، تولید شدند. نرم افرازی در محیط اکسل طراحی شد که امکان بررسی شرایط لحظه به لحظه را با توجه به داده های حاصل از تابع توزیع یکنواخت برای حداکثر 10 مقر و 20 هدف داراست. در نهایت با توجه به تحلیل داده های واقعی از خبرگان و موقعیت فرضی نبرد در خروجی الگو، هر یک از اهداف به 3 مقر فرضی تخصیص داده شدند.

هدف از این پژوهش، شناسایی معیارهای ارزیابی ارائه کیفیت خدمات و عملکرد باشگاه های تندرستی بانوان مشهد با روش ترکیبی کارت امتیازی متوازن، گسترش عملکرد مدیریت و فرایند تحلیل سلسله مراتبی فازی بود. سنجه های ارزیابی ارائه کیفیت خدمات و عملکرد باشگاه های تندرستی با مطالعات مقدماتی، مصاحبه های انجام شده با مدیران و مسئولان باشگاه ها و تصمیم گیری نهایی توسط خبرگان ورزشی، ازطریق کدگذاری شناسایی شدند و پس از طراحی نهایی پرسش نامه، بین 13 تن از خبرگان ورزشی توزیع شدند. سپس، اطلاعات جمع آوری شده با استفاده از روش فرایند تحلیل سلسله مراتبی فازی و میانگین هندسی در چهارچوب روش گسترش عملکرد مدیریت تجزیه وتحلیل شد. نتایج نشان داد که معیارهای تقویت ارزش مشتری و توسعه فرصت های درآمدزا، به ترتیب با درجه اهمیت 433/0 و 324/0 در منظر مالی، ارائه خدمات ویژه برای مشتریان وفادار و داشتن امکانات جذاب و نوین، به ترتیب با درجه اهمیت 58/0 و 55/0 در منظر مشتری، شناسایی نقاط ضعف و قوت باشگاه و حفظ کفایت و شایستگی آموزش دهندگان، به ترتیب با درجه اهمیت 31/1 و 15/1 در منظر فرایندهای داخلی و درنهایت، تقویت مهارت های مدیریتی، ارزیابی صلاحیت مربیان و نحوه عملکرد آن ها، به ترتیب با درجه اهمیت 78/2 و 65/2 در منظر رشد و یادگیری، بالاترین امتیاز را نسبت به سنجه های دیگر در باشگاه های تندرستی بانوان داشتند. از بررسی های انجام شده می توان نتیجه گرفت که تعیین ظرفیت های فعالیت های ورزشی و اطمینان از کیفیت برنامه باشگاه های ورزشی برای سلامت و ارائه خدمات کیفی به شکل نوین، ضرورت اجتناب ناپذیری است. بهبود کیفیت برنامه های اطلاع رسانی و تشکیل تیم متخصص بازاریابی در شناسایی مربیان با سوابق اجرایی بالا و در وفاداری مشتریان تأثیر اساسی دارد و علاوه بر افزایش اطلاعات مشتریان ورزشی درباره مسئولیت ها و وظایف باشگاه، در کاهش مشکلات مربوط به زمان ارائه خدمات نیز آثار و نتایج اثربخشی را به همراه خواهد داشت.

یکی از مسائل اصلی که در حوزه بهبود مدیریت مطرح می شود، مدیریت کیفیت جامع است. در این تحقیق، سعی شده است تا عوامل کلیدی موفقیت در مدیریت کیفیت جامع، در صنعت مورد مطالعه شناسایی و اولویت بندی شوند. در این راستا، عوامل مذکور با استفاده از ادبیات موضوع و نیز نظرات مدیران صنعت شناسایی و پس از جمع بندی شانزده عامل مؤثر بر کیفیت جامع مشخص شدند. سپس وضع موجود این عوامل با استفاده از پرسشنامه ای که در اختیار نمونه 50 نفری از مدیران آگاه در حوزه TQM قرار گرفت، ارزیابی شد. روایی این پرسشنامه که برمبنای ادبیات تحقیق طراحی شده بود، با استفاده از دیدگاه صاحبنظران صنعت و دانشگاه و پایایی آن با آلفای کرونباخ 97.1% تأیید شد. آزمون فریدمن نشان داد که میانگین امتیازهای اختصاص یافته به مؤلفه های مؤثر بر کیفیت جامع یکسان نیست. همچنین آزمون کروسکال-والیس نیز نشان داد که میانگین امتیازات سؤالات متفاوت است. بنابراین پس از محاسبه میانگین امتیازات؛ سه عامل چشم انداز، پاداش و مشارکت کارکنان، کمترین امتیاز را کسب کردند و در واقع در اولویت بهبود، قرار گرفتند.

اطمینان از عملکرد مناسب مراکز درمانی در شرایط بحران، مسئله مهمی است. تاب آوری سازمانی به توانایی سازمان در انطباق با شرایط پیش بینی نشده و انطباق پذیری با موقعیت های بحرانی تعریف می شود. بنابراین تاب آوری سازمانی نوعی آینده نگری نسبت به رویارویی با عدم قطعیت و تلاش در راستای اجرای تغییرات در سازمان می باشد. هدف اصلی مقاله حاضر، طراحی مدل جامع تاب آوری مراکز درمانی از طریق شناسایی عوامل موثر بر تاب آوری این مراکز می باشد. روش مطالعه این پژوهش برای بهبود عملکرد مراکز درمانی، مدل سازی عملکرد از منظر مهندسی تاب آوری است. از این رو در این پژوهش، از نظرات 12 متخصص از جمله مدیران و کارکنان دانشگاه علوم پزشکی مشهد در قالب پرسشنامه استفاده شده و با تکنیک مدلسازی ساختاری تفسیری، به مرحله اجرا در آمده است. این تکنیک براساس پارادایم تفسیری جهت شناسایی روابط بین متغیرهای زیربنایی و چندوجهی تاب آوری سازمانی استفاده شده است. طبق بررسی ادبیات تحقیق عوامل موثر بر تاب آوری مراکز بهداشت و درمان، چیدمان بیمارستان، آموزش، سیستم حمل و نقل، سیستم ارتباطات و فناوری اطلاعات، ظرفیت و امکانات، پاسخگویی، هماهنگی، لجستیک و تأمین کننده، سرمایه های انسانی و سیستم مدیریت می باشد. نتایج این پژوهش نشان می دهد که سیستم ارتباطات و فناوری اطلاعات، کلیدی ترین و پایه ای ترین عامل فعلی برای تاب آوری این مرکز درمانی است. انتظار می رود از نتایج پژوهش حاضر، مدیران و تصمیم گیرندگان حوزه بهداشت کشور بتوانند برای برنامه ریزی بهتر استفاده نمایند.

با شیوع اینترنت و دستگاه های تلفن همراه، سازمان های خبری باید خود را با روند دیجیتالی شدن سازگار نمایند. ویراستاران رسانه های اجتماعی، نقش جدیدی برای بقای سازمان های خبری ایفاء می کنند. ویراستاران وظیفه دارند تا عملکردهای بازاریابی، تولید محتوا و تجزیه و تحلیل داده ها را در رسانه های اجتماعی تسهیل کنند. باتوجه به نظریه حفاظت از منابع، رهبری و استقلال شغلی هر دو بر کارکنان در محیط کارتأثیر می گذارند. این پژوهش در پی بررسی نقش میانجی استقلال شغلی و تاب آوری در تأثیر سبک رهبری منفعل بر عملکرد (تعامل آنلاین) ویراستاران در رسانه های اجتماعی می باشد. نمونه آماری با استفاده از روش نمونه گیری غیر احتمالی هدفمند، ویراستاران روزنامه شهرآرا مشهد انتخاب شدند. به منظور جمع آوری اطلاعات از پرسشنامه استاندارد شده رهبری منفعل(کیلوی و همکاران، 2006)، استقلال شغلی(برویغ، 1985)، تاب آوری(استفن و همکاران، 2013) و تعامل آنلاین(لیو، 2003) استفاده شده است. آزمون فرضیه های پژوهش از طریق مدل معادلات ساختاری با استفاده از نرم افزار Smart-PLS انجام شده است. نتایج پژوهش نشان می دهد که رهبری منفعل تعامل آنلاین را تحت تأثیر منفی قرار می دهد و رهبری منفعل، استقلال شغلی و تاب آوری ویراستاران را تحت تأثیر منفی قرار می دهد و افزایش تاب آوری و استقلال شغلی ویراستاران تعامل آنلاین را تسهیل و بهبود می بخشد. همچنین تاب آوری و استقلال شغلی تأثیر منفی رهبری منفعل بر تعامل آنلاین ویراستاران در رسانه های اجتماعی کاهش می دهد.

مقدمه: باتوجه به اهمیت درک ارتباط بین ویژگی های شغلی با سبک تصمیم گیری، شخصیت و ویژگی های جمعیت شناختی برای مدیریت منابع انسانی صنایع دفاعی و با استفاده از تحقیقات مشابه در صنایع مورد مطالعه، اطلاعات مدیران سطوح مختلف مورد بررسی قرار گرفت. روش: با استفاده از تحلیل واریانس چندمتغیره سه راهه (MANOVA) به بررسی تأثیر شخصیت (تیپ شخصیتی (AیاB) و مرکز کنترل درونی/بیرونی) و سبک تصمیم گیری 42 نفر از مدیران سطوح مختلف بر ویژگی های شغلی ایشان، پرداخته شد. نتایج: نتایج مطالعه نشان داد که تعامل تیپ شخصیتی و نوع استخدام، تعامل تیپ شخصیتی و سابقه کاری و نیز تعامل مرکز کنترل و نوع استخدامِ مدیران بر درک آنها از بردار ویژگی های شغلی تأثیرگذار است. همچنین باتوجه به MANOVA یک راهه، می توان گفت هرکدام از متغیرهای تیپ شخصیتی، حوزه کاری، سطح سازمانی و نوع استخدام، بطور جداگانه بر درک مدیران از ویژگی های شغلی تأثیرگذارند، اما سبک تصمیم گیری بر درک آنها از ویژگی های شغلی تأثیری نداشته است. بحث: از آنجا که در حوزه صنایع دفاعی ویژگی های شغلی خاصی حکمفرماست، لذا تیپ شخصیتی و مرکز کنترل مدیران این صنایع، بر درک آنها از این ویژگی های شغلی تأثیرگذار است. اما از آنجا که انعطافی در سبک تصمیم گیری وجود ندارد، تأثیر خاصی بر درک آنها از ویژگی های شغلی شان نداشته است. همچنین حوزه کاری و نوع استخدام مدیران به عنوان عوامل مؤثر بر درک آنها از ویژگی های شغلی شناخته شد.

قدرت نرم شامل شکل دادن به ترجیحات دیگران از طریق جذابیت و جذب است. دانشگاه ها، در صحنه بین المللی از مؤلفه های مهم در جذب اذهان و ایجاد قدرت نرم به شمار می رود. انجمن های علمی دانشجویی، نهادهای مهمی هستند که باهدف تقویت نشاط علمی در میان دانشجویان و حمایت از هسته های پژوهشی تشکیل شده اند؛ اما برخی از انجمن ها، در این راه توفیق چندانی نداشته اند. این تحقیق با هدف عارضه یابی فعالیت انجمن های علمی در دانشگاه ها، شناسایی و حذف علل ریشه ای، انجام شده است. در این پژوهش به عنوان مطالعه موردی، برای شناسایی چالش های انجمن های علمی و علل ریشه ای آن ها، یک جلسه نگارش فکری براساس روش تحلیل تضاد ریشه ای، با حضور تیم خبرگان شش نفره از دانشگاه گناباد برگزار شد. پس از جمع بندی، نمودار RCA+ ترسیم و علل ریشه ای مشکلات انجمن های علمی در سه حوزه 1) ارتباطات، هماهنگی و مشارکت 2) سازماندهی و برنامه ریزی، و 3) کیفیت شناسایی گردید. پس از اولویت بندی علل ریشه ای با استفاده از روش IPA-FGAHP و تحلیل سناریوهای بهبود در ماتریس شکاف موزون-توانمندی، علل ریشه ای اولویت دار شناسایی و برای رفع آنها، با استفاده از رویکرد TRIZ، راهکارهایی پیشنهاد گردید.از مهم ترین علت های ریشه ای، می توان به نقص در آیین نامه انجمن ها، رأی دهی بدون شناخت کافی، عدم اهتمام و راهنمایی کافی مسئولان گروه و دانشگاه را نام برد. راهکارهایی برای کاهش آسیب زائی علل ریشه ای پیشنهاد گردید؛ که به عنوان نمونه، می توان به بازبینی در آیین نامه انجمن ها، تغییر ماهیت فضاهای موجود به اتاق انجمن اشاره کرد. همچنین درنهایت دانشگاه می تواند از برون سپاری های ارزان قیمت برای انجام برخی فعالیت های مربوط به برنامه ها استفاده کند.

هدف این پژوهش، تحلیل پدیده فرسودگی شغلی کادر درمان مبتنی بر منطق فازی و با استفاده از آزمون فرض فازی، برحسب ویژگی های جمعیت شناختی است. این پژوهش بصورت مطالعه موردی، در یک بیمارستان تخصصی پیاده سازی گردیده است. بدین منظور، پرسشنامه استاندارد فرسودگی شغلی مازلاک، توسط یک نمونه 120 نفری تکمیل شده و فرسودگی شغلی در سه بعد تحلیل(خستگی)عاطفی، مسخ شخصیت و کاهش پیشرفت فردی، مورد بررسی قرار گرفت. همچنین درمورد ویژگی های جمعیت-شناختی، اطلاعاتی از قبیل سن، تحصیلات، تأهل، سابقه ، درآمد، نوع شغل و نوع استخدام از افراد اخذ گردید. ازآنجا که بحث درحوزه علوم انسانی، با قطعیت همراه نیست، نمی توان بطور قطعی فرضیه هایی را در این حوزه رد یا تأیید نمود؛ بنابراین استفاده از آزمون فرض فازی در این حوزه، پیشنهاد شد. در آزمون فرض فازی، تأیید یا رد یک فرضیه مطرح نیست، بلکه درجه درستی آنها مهم است؛ لذا در این تحقیق، 3888 فرضیه وجود داشت که فقط 350 مورد آن درجه تأیید بالاتر از صفر داشتند. از این میان درنهایت 12 فرضیه ای که بیشترین درجه تأیید را دارا بودند، مورد بررسی قرار گرفتند. فرضیاتی که دارای درجه تأیید بالایی هستند، نشان دهنده فرسودگی متوسط کادر درمانی در این بیمارستان تخصصی می باشند.