سید عدنان اشکوری

سید عدنان اشکوری

مطالب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدید‌ترین

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱ تا ۱۷ مورد از کل ۱۷ مورد.
۱.

غربت زدگی در شعر مهاجران عراقی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش در زبان و ادبیات عربی سال اول ۱۳۸۹ شماره ۱

کلید واژه ها: شعر عراق مهجر احمد مطر اغتراب

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی ادبیات ادبیات جهان جریان ها و مکتب های ادبی
  2. حوزه‌های تخصصی ادبیات سبکها و جریانهای ادبی معاصر ادبیات اجتماعی و سیاسی
تعداد بازدید : ۲۰۲۵ تعداد دانلود : ۱۱۲۲
شرایط سیاسی و اقتصادی عراق در سه دهه آخر قرن بیستم بسیاری از نخبگان این کشور را به مهاجرت به سمت مناطق مختلف جهان وادار کرد. در میان این نخبگان تعداد زیادی شاعر و ادیب فرهیخته وجود داشت که نقش به سزایی در بازگویی جو خفقان سیاسی در عراق داشتند. مهاجرت این دسته از شعرا زمان زیادی طول کشید و دوری از خانه، کاشانه و خویشان به شکل عمیقی در شعر آنان اثر گذاشت؛ به گونه ای که میتوان احساس غربت را مهم ترین ویژگی شعرشان به شمار آورد. از سوی دیگر، احساس ناامیدی از تغییر در جامعه و نظام استبدادی بعث، احساس غربت اجتماعی را در میان آنان دوچندان میکند. پدیده اغتراب یا غربت زدگی یکی از مهم ترین شاخص های شعر معاصر عراقی در خارج از این کشور است. اغتراب بسته به علت آن دارای انواع گوناگونی است که معروف ترین آنها اغتراب جغرافیایی یا مکانی است، اما اغتراب شاعران مهاجران عراقی بیشتر جنبه سیاسی دارد. در این مقاله ضمن تعریف این پدیده، نمونه هایی از انواع اغتراب را در شعر احمد مطر شاعر پرآوازه عراقی (متولد دهه پنجاه میلادی از قرن بیستم) بررسی کرده ایم.
۲.

بررسی انتقادی کتاب «مبادیءالعربیة(4)»: قسم الصرف

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه انتقادی سال دهم بهار و تابستان ۱۳۸۹ شماره ۱ (پیاپی ۲۰)
تعداد بازدید : ۱۵۵۸ تعداد دانلود : ۸۳۰
مقالة حاضر، با هدف نقد، بررسی و اصلاح کتاب مبادئ العربیة (جلد چهارم، قسم الصرف) به قلم رشید الشرتونی و ویرایش حمید محمدی به نگارش درآمده است. البته در این زمینه تلاش بر آن بوده است که این کتاب در آغاز از دیدگاهی کلی بررسی و نقاط قوت و ضعف آن به عنوان یکی از منابع مهم تدریس دانشگاهی و حوزوی در شاخة صرف عربی آشکار و اصلاح شود ؛ سپس بررسی دقیق تری در متن کتاب انجام شود، که در طی این بررسی، هم اشتباهات مربوط به مؤلف وهم اشتباهات چاپی همراه با ذکر دلایل مستند استخراج و ارائه شده است. در پایان نتایج حاصل از این بحث در اختیار دانش پژوهان و علاقه مندان قرار داده شده است.
۳.

دراسة صَدی المقاومة فی شعرعدنان الصائغ(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: اضاءات نقدیه سال پنجم پاییز ۱۳۹۴ شماره ۱۹

کلید واژه ها: الأدب العراقی الحدیث شعر المقاومة عدنان الصائغ

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی ادبیات عرب شعر
  2. حوزه‌های تخصصی ادبیات انواع ادبی ادبیات حماسی ادب جنگ و مقاومت
تعداد بازدید : ۱۳۶۴ تعداد دانلود : ۷۶۸
یعدّ أدب المقاومة مظهراً للضمیر الیقظ المتصدّی لتعسّف الأعداء والمطالب بإعادة الحقوق الإنسانیة المغتصبة، وردَّ فعلٍ جماعی أمام هیمنة الظالمین، سواء کانوا من داخل البلاد أو خارجها. لقد شهد العراق فی العقود الأخیرة سنوات سوداء استفحلت فیها سیاسة الرعب، والکبت، والتنکیل، ورزح تحت وطأة حروب طاحنة أذکى نیرانها النظام البعثی البائد، هذا بالإضافة إلى الهجوم الأمیرکی الغاشم والعقوبات العالمیة المفروضة التی لم تثقل إلّاکاهل الشعب العراقی البائس، ممّا مهّد لظهورأدب المقاومة وبروز شعراء مناضلین عراقیین فی العراق والمنفى. ومن هؤلاء، الشاعر المعاصر عدنان الصائغ (ولد 1955م). حیث تتکوّن مادّته الشعریة من: صرخات الاعتراض تجاه الظلم البعثی والاحتلال الأمیرکی وغطرسة قوى الاستکبار العالمی، ونداءات التضامن مع الحرکات الشعبیة، والدفاع عن الشعب الفلسطینی المظلوم. وهذا المقال هوعبارة عن محاولة لاستجلاء مظاهر المقاومة فی شعر الصائغ ضمن أسالیبه البیانیة وذلک فی إطار وصفی- تحلیلی. حیث نراه یوظّف شتى الأسالیب من أجل البوح بما تجود به قریحته الشعریة، ومن تلک الأسالیب: استدعاء الحوادث الدینیة والتاریخیة، واستخدام قناع بعض الشخصیات التاریخیة، والقصائد القصصیة، وعنصر الحوار، والفکاهة والسخریة والرموز الطبیعیة.
۴.

کشف معانی در متن از نظریه معنی المعنی تا عدم قطعیت معنا(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: زبان و ادبیات عربی سال هشتم پاییز و زمستان ۱۳۹۵ شماره ۱۵

کلید واژه ها: معنا ساختارگرایی ساختارشکنی معنی المعنی عدم قطعیت معنا

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۶۳ تعداد دانلود : ۶۷۸
ممعناشناسی و دلالت های معنایی یک متن، از مهم ترین مسائل مورد توجه پژوهشگران است. عبدالقاهر جرجانی از جمله پژوهشگرانی است که به این موضوع، توجه داشت. وی با تکیه بر حاکمیت منظور مؤلف در شناخت معانی متن، نظریه معنی المعنی را ارائه کرد. این نظریه عامل تمایز میان زبان عادی و شعری است و معنای ثانویه ای به متن ادبی می افزاید. در دهه های اخیر مکتب های ساختارگرایی و ساختار شکنی با نقض این نظریه، شیوه های جدیدی جایگزین درک متن کردند. ساختارگرایی، متن را در فهم معنا کافی می داند و ساختارشکنی، فهم معنا را به خواننده می سپرد و نظریه تعدد خوانش ها یا مرگ مؤلف را مطرح می کند. پژوهش حاضر بر آن است تا روند تحول معنی المعنی را از آغاز شکل گیری تاکنون و سه روش کشف معانی موجود در متن را بررسی کند. یافته های پژوهش نشان می دهد ۱. معنی المعنی به دو گانگی معنا در یک متن و امکان کشف معنایی واضح از طریق ادراک منظور مؤلف معتقد است؛ ۲. بلاغت پژوهان معاصر، تغییراتی در معنی المعنی ایجاد کرده و رکن جدیدی بدان افزودند؛ ۳. ساختارگرایان و ساختارشکنان، اعتباری برای معنی المعنی قائل نیستند. ساختارگرایی بر سیاق متن در شناخت معنا مبتنی است و ساختار شکنی بر ادراک خواننده جهت کشف معانی متن استوار است.
۵.

إیحاءات التوحّد فی کلام أمیر المؤمنین علی بن أبی طالب علیه السلام

نویسنده:
منبع: آفاق الحضاره سال سیزدهم پاییز و زمستان ۱۴۳۱ شماره ۲ (پیاپی ۲۶)

کلید واژه ها: التوحّد الإمام علیّ علیه السلام نهج البلاغة الاغتراب الحق

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۰۰ تعداد دانلود : ۷۹۳
لقد اتّفق الکثیر من المؤرّخین وذوی العلم والمعرفة علی کون شخصیة أمیر المؤمنین علی بن أبی طالب علیه السلام شخصیة فذّة لا یکاد یضاهیها أحد. فهو إنسان ذو أبعاد عدیدة جلّت عن أن یبلغ کنهها المتمعّنون. وقد ذهب البعض إلی أنّ الإمام علیاً کان قد سبق عصره بکثیر. فحارت کثیر من الأفهام تجاه هذه العظمة وذهبت مذاهب شتی. فمنهم من لم یُطِق سموّه فنصب له ولأتباعه العداء. ومنهم من ألّهه وجعل یدعو لعبودیته. وقصُر آخرون عن درک عظمته فقصّروا فی حقّه ولم یتوانوا عن التوانی فی نصرته. ولم یکن سوی فئة صغیرة من أتباعه وأهل بیته ممّن قدروه حقّ قدره فلم یُفـِْرطوا فی حقّه ولم یفرّطوا. کلّ ذلک جعل منه رجلاً متوحّداً فذّاً مغترباً بین أبناء جلدته وعشیرته. وقد بثّ الإمام علیه السلام لواعج وحدته هذه فی طیّات خطبه ورسائله وکلماته ومواقفه المختلفة. ترمی هذه الدراسة إلی معرفة أبعاد التوحّد الذی عاشه أمیر المؤمنین علی بن أبی طالب علیه السلام، من خلال استعراض موضوعی لکلامه فی نهج البلاغة مبتدئة البحث بتمهید لمبحث التوحّد فی المفهوم والمصداق وتقدیم نماذج شعریة من الشعور بالتوحّد.
۶.

مظاهر الصحوة الإسلامیة فی آثار فاروق جویدة مسرحیة ""الخدیوی"" و""دماء على أستار الکعبة"" نموذجاً(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: اضاءات نقدیه سال چهارم زمستان ۱۳۹۳ شماره ۱۶

کلید واژه ها: الصحوة الإسلامیة فاروق جویدة مسرحیة الخدیوی مسرحیة دماء على أستار الکعبة

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۷۵ تعداد دانلود : ۳۲۷
لقد ظهرت بوادر الصحوة الإسلامیة فی أوائل القرن الرابع عشر الهجری بعد سبات عمیق أدّى بالأمّة الإسلامیة إلى القهقرى والتخلّف، فصارت تطمح إلى مستقبل واعد وترجو أن تستعید سؤددها وعزّها بعد أن نال الاستعمار منها. وکان للنخبة المثقّفة والواعیة الباع الطویل فی استنهاض الأمّة من نوع الغفلة. ومن هؤلاء السیّد جمال الدین الأسد آبادی (المتلقّب بالأفغانی) حیث تأثّرت ثلّة کبیرة من العلماء والأدباء بأفکاره، وبدأت تدعو بما أوتیت من حظّ إبداعی إلى هذه الیقظة. فظهرت هذه الدعوات التنویریة فی أطر مختلفة. منها مجال المسرح والأدب. ومن الملتزمین بهذه الدعوة فی عصرنا الحاضر الأدیب المصری فاروق جویدة الذی وظّف شعره وأدبه فی العملیة التنویریة المطالبة بالتمسّک بمبادئ الدین الإسلامی الحنیف والتحرّر من براثن الاستعمار والفکر التغریبی. یتناول هذا المقال مؤسّساً على المنهج الوصفی-التحلیلی جانباً من مظاهر الإصلاح فی آثار هذا الأدیب وقد کرّس هذا الجهد على مسرحیّتی ""الخدیوی"" و""دماء على أستار الکعبة"" لیتعرّف على مظاهر هذه الصحوة فی هاتین المسرحیّتین. ووصل المقال إلى أنّ فاروق جویدة لم یکتبْ هاتین المسرحیتین من أجل الفنّ فحسب بل جعلهما فی خدمة نشر الوعی وتحریض الأمة على تفهّم الواقع والانتباه إلى ما یحاک لها من مؤامرات.
۷.

مقارنة بین أبی العتاهیة و ناصر خسرو فی شعر الزهد

نویسنده:
منبع: کاوش نامه ادبیات تطبیقی (نقد و ادبیات تطبیقی سابق) سال اول بهار ۱۳۹۰ شماره ۱

کلید واژه ها: ناصرخسرو الأدب المقارن شعر الزهد ابوالعتاهیة

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۰۷ تعداد دانلود : ۳۷۷
إنّ أفضل شاعر استطاع أن یؤسّس شعر الزّهد فی الأدب العربیّ و أظهر مقدرته فی هذا الباب هو ابوالعتاهیّة الّذی یجب أن نعدّه رأس الشّعراء العرب فی هذا الغرض. أمّا الّذی أصبح شاعر الزّهد فی الشّعر الفارسیّ و وقف قسماً کبیراً من شعره علی هذا الموضوع، بحیث یشار إلیه بالبنان بسبب نظمه القصائد الطّوال فی الزّهد و الوعظ فهو ناصر خسرو القبادیانیّ البلخیّ. بحثنا فی هذا المقال یدور حول محورین أساسیین: أوّلاً: مقدّمة فی تعریف شعر الزّهد و تطوّره فی أدبی العربیّ و الفارسیّ. ثانیاً: مقارنة تطبیقیّة بین الشّاعرین، أبی العتاهیة و ناصر خسرو، فی أسباب نزعتهما الزّهدیة (النّفسیة، الاجتماعیة، ... )، ثمّ الحدیث عن المضامین و الأسالیب الشّعریّة(المتشابهة أو المتباینة) لدی کلا الشّاعرین. و أمّا منهجنا فی هذه المقارنة، فبُنی علی أساس المدرسة الفرنسیة الّتی تؤکّد علی قضیة التّأثیر و التّأثر فی ضوء العلاقات الثاریخیة، کما نعدّ بعض أو عدّ المضامین المشترکة من باب التّناص والتّوارد إلی الأذهان أو التّجارب الشّعریة المشترکة.
۸.

بررسی ابعاد بحران هویت دراشعار «عدنان الصایغ»(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه نقد ادب عربی دوره هفتم پاییز و زمستان ۱۳۹۵ شماره ۱۳ (پیاپی ۷۱) 105-130 صفحه

کلید واژه ها: بحران هویت شعر معاصر عراق عدنان الصایغ

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۸۵ تعداد دانلود : ۳۷۸
«هویت» از مهم ترین مؤلفه های شخصیتی انسان و تلقی او از خود یا پاسخ به سؤال «چه کسی بودن» است. در دنیای کنونی، انسان به دلیل وجود تهدیدهای فراوان سیاسی، اجتماعی و فرهنگی دچار بحران شده و بحران هویت در آثار ادبی و به ویژه در شعر شاعران معاصر نمود یافته است. اوضاع سیاسی- اجتماعی چند دهه ی اخیر عراق، شرایط بروز بحران هویت در ادبیات معاصر این کشور را فراهم آورده است. عدنان الصایغ (متولد1955م) شاعر معاصر عراقی از نزدیک شاهد شرایط نابسامان عراق است و ابعاد مختلف فردی و ملی بحران هویت در اشعارش منعکس شده است. نوع زندگی او در عراق و شرایط سیاسی این کشور و مهاجرت اجباری شاعر از عواملی است که بحران هویت را در او ایجاد کرده است. هدف ما در این پژوهش این است که با روش توصیفی- تحلیلی به بررسی ابعاد مختلف این بحران در اشعار این شاعر مهاجر عراقی بپردازیم.
۹.

مظاهر الفکاهة بین ابن دانیال وعبید زاکانی فی تمثیلیّة طیف الخیال ورسالة أخلاق الأشراف (دراسة مقارنة فی الأبعاد الأخلاقیّة)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: کاوش نامه ادبیات تطبیقی سال هفتم بهار ۱۳۹۶ شماره ۲۵

کلید واژه ها: الفکاهة الأدب المقارن عبید زاکانی طیف الخیال أخلاق الأشراف ابن دانیال الموصلی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۷۳ تعداد دانلود : ۵۴۸
لقد احتلّت الفکاهة حیّزاً من أدب العصر الوسیط حیث امتازت بها آثار الشّعراء بأنواعها المختلفة. والشّعوب بمختلف سلائقها تستذوق الفکاهة وتتفاعل معها خاصّة لو ساد علیها الطّابع التّهکّمی السّاخر من الأوضاع الاجتماعیّة والسّیاسیّة. یحاول هذا المقال واعتماداً على مبادئ المدرسة الأمیرکیّة فی الأدب المقارن، أن یقوم بدراسة مقارنة لعنصر الفکاهة فی العصرین المملوکی والمغولی عند الشّاعر والکاتب المسرحی العربی ابن دانیال الموصلی (685 ه ) والشّاعر الفارسی عبید زاکانی (772 ه ). وقد توصّلت الدّراسة إلى أنّ الشّاعرین قد صوّرا مثالب مجتمعیهما فی صور فکاهیة مؤثّرة تشابهت لا لکون أحدهما متأثّرا بالآخر بل للشبه الشّدید بین مآسی المجتمعین واستشراء حالات الفساد الاجتماعی فیهما. ومن المضامین الّتی تطرّق إلیها أدبهما النّثری والشّعری زوال العفّة والشّجاعة والعدل والأخلاق.
۱۰.

تحلیل سردیه قصه الاطفال فی أثر فراشه الأمیره الحمراء حسب نظریه جیرار جینیت(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: دراسات فی السردانیة العربیة جلد ۲ الربیع و الصیف ۱۴۴۳ شماره ۲ (پیاپی ۴) 251-273

کلید واژه ها: قصه للأطفال السردانیه جیرارجینیت نبیل خلف فراشه الأمیره الحمراء

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۷۸ تعداد دانلود : ۲۰۲
تمثل السردیه انجازا لتطور المناهج البنیویه فی عصرنا الحالی ویمثل الفرنسی جیرار جینیت أحد أبرز السردیین الذی تحظى آراؤه بإهتمام جل الباحثین فی مجال الأدب، وقد حظیت مؤلفاته الادبیه التی کتبها للکبار بالتحلیل السردی لکنه قلما حصل إهتمام مماثل بقصص الاطفال ومما لاشک فیه فإن التحلیلات الادبیه لقصص الاطفال یمکنها التعریف بالابعاد المختلفه لنص القصه المخصصه للطفل والإضاءه على الشرائح الخفیه لنصوص تلک القصص. وفراشه الأمیره الحمراء، هی قصه مؤلفه من وحی الخیال العلمی ألفها الکاتب المصری نبیل خلف عام (2004م). والبحث الحاضر بصدد استعراض اسلوب الوصف التحلیلی من خلال الاستعانه بمصادر المکتبات وتطبیق منهج جیرار جینیت السردی على قصه فراشه الامیره الحمراء.وتُبین نتائج البحث لنا أن الکاتب إستعان بادوات القصه الداخلیه والخارجیه فی سرد جذاب لهذه القصه. لکننا نلاحظ إن عنصر الزمان فی هذه القصه، لم یطوی مسیره الخطی لذلک نشاهد اضطراب الزمان فی بعض أقسامه بصوره جلیه، ومن حیث المداومه، نلاحظ وجود زمان مضغوط فی 15 قسما من اقسام القصه،کذلک فإن وجه القصه حافل باجواء عاطفیه من فرح وحزن وخوف تُلهِم أحاسیس الطفل، وبعد دراسه القصه بصوره سردیه، یخلص المؤلفون الى هذه النتیجه وهی أن قواعد السردیه لم یُهتم بها لدى کتابه قصه فراشه الأمیره الحمراء والحال إنها قصه جذابه ومناسبه للأطفال.
۱۱.

بازتاب اسلام در ادبیات داستانی عراق مطالعه موردی: داستان های آمنه صدر (بنت الهدی)

نویسنده:
منبع: زن و فرهنگ سال هشتم پاییز ۱۳۹۵ شماره ۲۹ 7-30

کلید واژه ها: ادبیات زنان اخلاق هوشیاری اسلامی آمنه صدر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۴۴ تعداد دانلود : ۲۵۶
پژوهش حاضر تلاشی برای ارزیابی آثار داستانی آمنه صدر با هدف تحلیل دیدگاه های او در مبارزه با واپس گرایی زنان مسلمان و همچنین تجددگرایی لجام گسیخته آنان در عراق و سایر کشورهای اسلامی است. به همین دلیل، آثار داستانی صدر را باید در زمره ادبیات هوشیاری اسلامی به شمار آورد و آن-را برخاسته از یک نیاز اجتماعی در عراق معاصر دانست؛ زیرا نویسنده از نگارش این داستان ها به دنبال تصحیح معنا و مفهوم ارزش ها و مفاهیم دینی از پیرایه های محیطی و اجتماعی است. برای عملی ساختن اهداف و مبانی پژوهش می کوشیم با روش توصیفی و تحلیلی به شناسایی شخصیت ها، پیام ها و آیات و روایات سه مجموعه داستان کوتاه صدر به نام های «لیتنی کنت أعلم»، «صراع من واقع الحیاه»، «الخاله الضائعه» و چهار داستان بلند او به نام های «الفضیله تنتصر»، «إمرأتان ورجل»، «لقاء فی المستشفی» و «الباحثه عن الحقیقه» بپردازیم. یافته های پژوهش نشان می دهد اسلام دین مهرورزی، ساده زیستی، کرامت، عفاف و اعتماد است، زنان می توانند همانند مردان الگوی اسلام شناسی باشند، توکل بر خدا رمز آرامش و آسایش انسان است، برهنگی نشانه آزادی و برخورداری زنان از حقوق برابر اجتماعی نیست بلکه آغازی بر تباهی آنان است، پوشش اسلامی رهبانیت نیست و اسلام مخالفتی با سوادآموزی زنان و حضور آن ها در فعالیت های اجتماعی ندارد.
۱۲.

تحدید المستوى المصنف لمهاره المحادثه لدى متعلمی اللغه العربیه وفقاً للإطار العالمی ACTFL المعیاری فی تعلیم اللغات الأجنبیه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش در زبان و ادبیات عربی پاییز و زمستان ۱۴۰۰ شماره ۲۵ 1 - 22

کلید واژه ها: اللغه العربیه للناطقین بغیرها اختبار المهارات اللغویه مهاره المحادثه العربیه نظام ACTFL المعیاری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۳۴ تعداد دانلود : ۲۸۶
اللغه هی الوسیله الأساسیه للتواصل والتفاهم بین البشر، ویکون ذلک عن طریق تعلم اللغات وتعلیمها سواء للناطقین بها أو للناطقین بغیرها، وهذا یحتم على المهتمین والمختصین فی تعلیم اللغات وتعلمها وضع أطر عامه ومعاییر محدده تکون دلیلاً مرجعیاً للمعلمین والمتعلمین على حد سواء، یمکن قیاس محتویات هذه الأطر من خلال مؤشرات أداء علمیه دقیقه؛ لیکون التعلیم صحیحاً یؤتی ثماره ویحقق أهدافه من خلال مخرجاته. ومن أهم الأطر العالمیه فی تعلیم مهارات اللغات الأجنبیه، إرشادات المجلس الأمریکی لتعلیم اللغات الأجنبیه ACTFL، وقد قام بوضع هذه الأطر فریق من المتخصصین والعاملین فی حقل تدریس اللغات. ویعد هذا الإطار دلیل مرجعی عالمی فی تعلیم اللغات الأجنبیه. ومهاره المحادثه باعتبارها المهاره اللغویه الرئیسه الثانیه بعد الاستماع وذات أهمیه للتواصل الشفهی مع الناطقین بالعربیه؛ والطلاب بصوره عامه من غیر الناطقین بالعربیه یحفظون المفردات وأسالیب اللغه العربیه، لکن معظهم عاجزون عن تطبیق ما یتعلمونه من المفردات والأسالیب فی المحادثه. والعینه التی تم اختیارها للدراسه 30 طالباً وطالبه فی الفصل الدراسی الثامن من مرحله البکالوریوس فی قسم اللغه العربیه وآدابها بجامعه الخوارزمی. واتبعت الدراسه المنهج الوصفی الاستقرائی فی إطار میدانی، للکشف عن مستوى أداء الطلاب فی المحادثه، وأسباب ضعفهم، وتم استخدام الملاحظه والاختبار فی جمع البیانات کأداه للدراسه. ومن أبرز النتائج التی توصلت إلیها الدراسه هی أن الطلبه الناطقین بغیر العربیه ورغم دراستهم لاثنتی عشره وحده دراسیه، خاصه بمهاره المحادثه (3 مستویات)، وبمختبر اللغه العربیه (3 مستویات)، لم یحققوا المستوى المطلوب المعیاری، وذلک لعده أسباب، منها: قلّه الساعات المخصّصه لتعلیم مهاره المحادثه، ودوافعهم لدراسه هذه اللغه، والمحتوی الدراسی العلمی للمنهج، وطرائق التدریس، ووسائل وأنشطه التعلیم، وأخیراً التقویم.
۱۳.

الغربه فی الشعر العربی (الشاعر العراقی المهاجر نموذجاً)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: دراسات فی العلوم الانسانیه دوره ۱۵ سال ۱۴۲۹ شماره ۴ 63-75
تعداد بازدید : ۵۳۲ تعداد دانلود : ۵۱۲
لمصطلح الإغتراب مدلولات عدیده و متباینه أحیاناً فی العلوم الإنسانیه، و من هذه المفاهیم: الشعور بالغربه و عدم التجانس مع المجتمع نتیجه للظروف السیاسیه و الاجتماعیه و الثقافیه. و قد ینعکس هذا الإغتراب على سلوک الفرد و تعامله مع الآخرین و على أسلوبه فی الحدیث، خاصّه إذا کان الفرد من طبقه الشعراء أو الفنّانین. و الأدب العربی من بدایه نشأته و حتى یومنا هذا حافل بأنواع الإغتراب الذی کان یعانیه الشعراء فی الظروف المختلفه. تعرض هذه الدراسه نماذج من الإغتراب فی الشعر العربی و أسبابه و من ثمّ تعرّج على دواعی الإغتراب فی البلاد العربیه المعاصره، و هی عباره عن: التجزئه والتفتت الإجتماعی حیث سیاده فئه قومیه أو طائفیه على الباقی، هیمنه الدوله على المجتمع وانعدام المجتمع المدنی، تسلّط الأنظمه الإجتماعیه القسریه، کالأحزاب الحاکمه والقبائل والعشائر البدویه وما شابه ذلک، الإستغلال الطبقی والظلم والحرمان والقهر ووجود فجوات عمیقه بین الضعفاء والفقراء من ناحیه، والأقویاء والأغنیاء من ناحیه أخرى، التبعیّه والسیطره الخارجیه على الموارد العربیه بالتحالف مع الحکام والطبقات المهیمنه، طقوسیه الماضویه اللاعقلانیه. وفی الختام یتناول المقال نماذج من الإغتراب فی شعر المهاجرین العراقیین، حیث یعدّ أهمّ سمه تمیّزه عن غیره. ویبدو أنّ شعر هؤلاء یشترک فی ثلاثه أنماط من الإغتراب هی: الإغتراب المکانی و الإغتراب الزمانی و الإغتراب السیاسی.
۱۴.

واکاوی ترجمه ساختارهای نحوی نشاندار و بی نشان در ترجمه موسوی گرمارودی از خطبه جهاد براساس نظریه لمبرکت(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های ترجمه در زبان و ادبیات عربی سال یازدهم پاییز و زمستان ۱۴۰۰ شماره ۲۵ 225 - 283

کلید واژه ها: نهج البلاغه ترجمه موسوی گرمارودی ساخت اطلاعی مبتداسازی کانونی سازی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۹۷ تعداد دانلود : ۱۸۷
ساختِ اطلاع و نشانداری از مباحث مهم در زبان شناسی نقش گرا به شمار می آید که توجه نظریه پردازان ترجمه را به خود جلب کرده است. از جمله ساختارهای نحوی نشاندار، مبتداسازی وکانونی سازی است که در آن ها سازه مبتدا وکانون از جایگاه اصلی خود در جمله خارج شده و در جایگاه دیگر مثلاً ابتدای جمله قرار می گیرند. از آنجا که از منظر ساخت اطلاعی، جابه جایی در عناصر جمله و نشانداری، بار معنایی بیشتری را ایجاد می کند، درک این موضوع خصوصاً در ترجمه متون دینی از اهمیت بسزایی برخوردار بوده و نیازمند دقت بیشتر مترجم و شناخت و رعایت ساختار دو زبان مقصد و مبدأ است؛ زیرا ممکن است دو گزاره به لحاظ ظاهری، معنای یکسانی داشته باشند، اما به لحاظ ارتباطی و کلامی معانی متفاوتی داشته باشند. پژوهش حاضر با شیوه تحلیل محتوا و با رویکرد تطبیقی با تکیه بر نظریه لمبرکت، ترجمه موسوی گرمارودی از خطبه جهاد را از حیث ترجمه ساختارهای نشاندار مورد بررسی قرار داده است. نتایج نشان می دهد مترجم به طور کلی در ترجمه این ساختارها چندان موفق عمل نکرده و اکثر این ساختارها را به صورت بی نشان در فارسی ترجمه کرده است. البته این امر به روانی ترجمه وی لطمه نزده است، اما بدون شک از منظر ساخت اطلاعی به دلیل تغییر ساختارها از نشانداری به بی نشانی، انتقال دقیق بخشی از معانی ارتباطی کلام میسر نشده است.
۱۵.

بازخوانی رمزگان شناختی اشعار محمد عفیفی مطر بر اساس سیاق سخن و طبقه بندی آن بر پایه نظریه دنیل چندلر(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: زبان و ادبیات عربی زمستان ۱۴۰۰ شماره ۲۷ 40 - 62

کلید واژه ها: شعر معاصر رمزگشایی رمزگان محمد عفیفی مطر دنیل چندلر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۱۷ تعداد دانلود : ۱۷۷
رمزگان یا صورت تأویل شده رمز بر اساس سیاق سخن و چیدمان طولی و عرضی اجزای آن، یکی از مهم ترین و در عین حال پیچیده ترین طرق رسیدن به لایه های نهان هر سروده یا نوشتار ادبی و کشف وجوه نامحسوس آن به شمار می آید که شاعر یا نویسنده در آن از رمز به گستره مشهودی بهره برداری کرده باشد. نوشتار حاضر با رویکرد توصیفی تحلیلی پس از ارائه تعریفی جامع از مفهوم رمز، با تکیه بر نظریه دنیل چندلر مبنی بر آفریده شدن رمزگان تازه از بطن رمز ادبی مستعمل و امکان طبقه بندی آن در زیر مجموعه های گوناگون مانند اجتماعی، سیاسی و یا حتی تفسیری و زبانی به بازخوانی شعر محمد عفیفی مطر می پردازد. این بازخوانی به بررسی سیاقی سروده وی یعنی تبیین تأثیرپذیری هر رمز از واژگان و تعابیر هر عبارت و میزان این اثربخشی در آفرینش معانی تازه و بدیع اهتمام دارد. این پژوهش قصد دارد تا نوآوری محمد عفیفی مطر در سرودن اشعار عمیق و لایه بندی شده با به کارگیری رموز مستعمل ادبی و خلق رمزگان تازه به واسطه آن ها را شرح داده و حاصل را به یاری نظریه دنیل چندلر طبقه بندی نماید. شاعر همواره در تلاش بوده است تا از رمز تنها بهره برداری ادبی نکرده بلکه با استفاده از آن سعی داشته تا گاهی در لباس یک مصلح اجتماعی و گاه در کسوت یک ناقد سیاسی به اصلاح جامعه و نقد وضع سیاسی مواجه با خود بپردازد؛ وی در این امر تنها به شرح نقطه ضعف موجود اکتفا نکرده و به طرح راه حلی مطلوب از نظر خود نیز پرداخته است.
۱۶.

نمود نقش رمزواره در خلق معانی بدیع در شعر سعدی یوسف با تکیه بر نظریه آگاهی دنیل چندلر (مطالعه موردی دیوان «السّاعه الاخیره»)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه نقد ادب عربی دوره ۱۲ بهار و تالستان ۱۴۰۱ شماره ۲۴(پیاپی ۸۲) 297 - 334

کلید واژه ها: شعر معاصر نظریه آگاهی رمزواره رمزگان سعدی یوسف دنیل چندلر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۱۱ تعداد دانلود : ۱۶۵
با در نظر داشتن ظرفیت معناگستری رمز، دنیل چندلر با اعتقاد به لزوم برخورداری یک پژوهشگر ادبی از دانش کیفی و تشخیصی، نظریه آگاهی را مبنی بر نمایش نحوه و میزان تأثیرگذاری عناصر گوناگون اجتماعی و فرهنگی در یک اثر منظوم یا منثور با تکیه بر نقش زبانی و ادبی عناصر کلام پایه ریزی کرده است؛ یعنی صاحب سخن هر قدر از این عناصر بهره جویی آگاهانه تری کرده باشد، به طبع مفهوم مطلوب خود را پخته تر و ارزنده تر ساخته است؛ مفهومی که از نظر چندلر بیش از هر موضع دیگری در ساختار رمز ادبی و تبدیل شدن آن به رمزگان یعنی ساختار تفصیل شده بر اساس عوامل تأثیرگذار نامبرده حاضر می گردد. پژوهش حاضر درصدد است تا با روش مطالعه کتابخانه ای و با رویکردی توصیفی - تحلیلی و در کار بستن رمزواره یعنی کشف مفاد نظریه آگاهی در شعر سعدی یوسف - شاعری عراقی که همواره وطن خویش را از پنجره کوچک غربت نگریسته و وصف نموده است- و نمود نقش هر یک در آفرینش رمزگان اشاره کرده و مدعای خویش را به یاری عناصر درون زا یعنی ادبی، زبانی، ساختاری و گاه نگارشی به اثبات برساند؛ از مهمترین دستاوردهای رمزواره در این نوشتار تبیین روشن بهره برداری هوشمندانه سراینده از موارد مذکور در راستای تعمیق معانی فرهنگی و اجتماعی پنهان شده در پس هر رمزگان است؛ زیرا شاعر هیچگاه به برشماری عیان مزایا یا معایب اکتفا نکرده و همواره سیاق سخن خود را به گونه ای ترتیب داده است که ابتدا کل کلام، معنای مدّ نظر او را تصدیق کرده و سپس جزء جزء سخن با تأکید آن به واسطه ابزار های گوناگون زبانی و ادبی از جمله الفاظ، تعابیر، افعال، قیود، روایتگری و دیگر وسائط، مقصود اصلی را به گوش مخاطب برساند.
۱۷.

بررسی جلوه های رئالیسم جادویی در رمان "وقائع المدینه الغریبه" اثر عبد الجبار العش(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: زبان و ادبیات عربی زمستان ۱۴۰۱ شماره ۳۱ 30 - 47

کلید واژه ها: روایت شناسی رئالیسم جادویی وقائع المدینه الغریبه عبد الجبار العش

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۹ تعداد دانلود : ۹۷
این پژوهش قصد دارد تا ضمن واکاوی مؤلفه های رئالیسم جادویی در رمان تونسی "وقائع المدینه الغریبه"، دریابد که "عبد الجبار العش"، نویسنده این رمان، چگونه با تکیه بر ژانر رئالیسم جادویی یا نمایش واقعیت ها از دریچه امور شگفت انگیز و خیالی توانسته است به آسودگی به بیان مشکلات و کاستی های سیاسی و اجتماعی بپردازد. موفقیت این رمان عربی در دریافت جایزه ادبی کومار تونس و ناشناخته بودن این رمان نویس تونسی در میان جامعه ادبی و دانشگاهی ایران، یکی از ضرورت های این پژوهش را تببین می کند؛ مورد بعدی بیان یک سری انتقادات سیاسی و اجتماعی در این رمان است که تنها به جامعه تونس محدود نمی شود و به گونه ای با مسائل جامعه امروزی ما نیز هم پوشانی دارد. نگارندگان پژوهش، پس از بررسی این رمان به روش توصیفی-تحلیلی دریافتند که نویسنده با تکیه بر مؤلفه هایی مانند: طرح وقایع شگفت انگیز، نمادپردازی، تقابل مدرنیته و سنت، درون مایه سیاسی-اجتماعی و همچنین توصیفات اکسپرسیونیستی -که ازجمله مؤلفه های مشترک داستان های رئالیسم جادویی شمرده می شوند- موفق شده است، عمق و گستردگی مشکلات اجتماعی و سیاسی جامعه تونس را بیان کند و از این رهگذر با آگاهی دادن به خواننده، او را برای ایجاد تغییر در جامعه ترغیب سازد. العش در این داستان، مرز واقعیت و خیال را کم رنگ می سازد. او زبان طنزآمیز خود را به عنوان چاشنی به خدمت می گیرد تا بتواند تلخ ترین و سیاه ترین وقایع روز جامعه را در قابی جذاب برای مخاطبان خود به تصویر بکشد. پس از طرح وقائع شگفت انگیز، حضور نمادها در این داستان سهم چشم گیری را به خود اختصاص می دهد. علت این امر آن است که کشف امور پیچیده برای ذهن مخاطبان از جذابیت بیش تری برخوردار است؛ بنابراین العش در شخصیت پردازی و هنگام بیان انتقادات خود، نمادپردازی را چاره کار خویش قرار می دهد.

کلیدواژه‌های مرتبط

پدیدآورندگان همکار

تبلیغات

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان