سعید بهشتی

سعید بهشتی

مدرک تحصیلی: استاد گروه فلسفه تعلیم و تربیت، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران. ایران.

مطالب

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱ تا ۲۰ مورد از کل ۸۸ مورد.
۱.

تبیین چگونگی تربیت اخلاقی متعالیه براساس تفاسیر ملاصدرا(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: اصل و روش تربیت اخلاقی تفاسیر ملاصدرا حکمت متعالیه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۲ تعداد دانلود : ۱۰۲
مقاله حاضر به تببین چگونگی تربیت اخلاقی متعالیه، براساس تفاسیر ملاصدرا، می پردازد. این پژوهش که با روش تحلیل محتوای قیاسی استقرایی انجام شده است، برای تبیین چگونگی تربیت اخلاقی به تحلیل محتوای تفاسیر ملاصدرا پرداخته و اصول و روش های تربیت اخلاقی را واکاوی کرده است. اصول و روش های تربیت اخلاقی در دو دسته سلبی و ایجابی ناظر به دو مرحله اصلی تخلیه و تحلیه در تربیت اخلاقی متعالیه دسته بندی شده اند. بر این اساس، در بخش سلبی، پنج اصل و هفت روش و در بخش ایجابی نیز هشت اصل و شش روش استخراج شده است. اصول بخش سلبی عبارتند از: تهذیب ظاهر، مراقبت از اعمال، تهذیب نفس، دوری از حبّ دنیا و مراقبت از خواطر ذهنی. اصول بخش ایجابی نیز عبارتند از: عقل ورزی، تفکر، مراقبت در مسیر کسب علم، تکرار، ایجاد ملکات نیکو، تعدیل قوای جسمانی و نفسانی، توجه به تفاوت وسع ها و به گزینی در معاشرت. روش های سلبی عبارتند از: ریاضت، زهد، انفاق، دوری از هم نشین بد، پاسخ به شبهات، دوری از عادات نامناسب، دوری از افراط و تفریط. روش های ایجابی نیز عبارتند از: اطاعت از شرع، عمل به مقتضای علم، برهان، تذکر، ایجاد عادات پسندیده و موقعیت مداری.
۲.

جایگاه علم حضوری در رابطه دانش و عمل اخلاقی از دیدگاه صدرالمتألهین(مقاله پژوهشی حوزه)

کلید واژه ها: علم حضوری دانش اخلاقی کنش اخلاقی حکمت متعالیه صدرالمتالهین

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۲ تعداد دانلود : ۹۷
رابطه دانش و عمل اخلاقی در فلسفه اخلاق، همواره با چالش مهمی به عنوان خطای آگاهانه اخلاقی و شکاف میان علم و عمل اخلاقی مواجه بوده است. چنین چالشی بیشتر به تلاش هایی برای رفع این خلاء با تأکید بر ساحت های دیگری همچون عواطف و اراده انسان ها منجر شده است. در میان متفکران مسلمان، رویکرد وجودی ملاصدرا نسبت به همه کمالات از جمله معرفت و خیر، بیشتر بر رویکرد سقراطی نسبت به معرفت و فضیلت قابل انطباق بوده و در نتیجه در معرض چالش یادشده قرار می گیرد. این پژوهش با اعتقاد به تقدم تبیین حدود طرفین رابطه بر اصل آن و با نگاه تحلیلی استنباطی به دیدگاه معرفت شناختی و ارزش شناختی صدرالمتالهین، به بررسی این مسئله می پردازد. بر اساس حکمت صدرایی به دلیل ارادی بودن فعل اخلاقی و مسبوقیت اراده به ادراک نفس، ادراک امر ملائم و ادراک تلائم میان آنها، منشاء انگیزش فعل اخلاقی هستند. از طرفی اثر انگیزشی ادراکات نسبت به افعال، متناسب با مرتبه وجودی آنهاست و علم حضوری به دلیل عینیت با معلوم از قوت وجودی بالاتری نسبت به علم حصولی برخوردار بوده و در مقایسه با آن، انگیزه بخشی بیشتری نسبت به فعل انسان دارد. ازاین رو در صورت تناقض ادراکات حضوری و حصولی فرد در حیطه ادراکات یادشده، علوم حضوری میان انگیزش علوم حصولی و فعل اخلاقی قرار گرفته و مانع تحقق فعل مقتضی آنها می شوند. حاصل این که تشکیک در رابطه معرفت و فضیلت، حاصل غفلت از علوم حضوری، در فرایند کنش گری اخلاقی است و راهکار آن توجه به این موضوع می باشد.
۳.

مبانی، اصول و روش های ارزش شناختی تربیت اخلاقی در دیدگاه شهید مطهری(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: تربیت تربیت اخلاقی مبانی اصول روش ها دیدگاه شهید مطهری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۷۲ تعداد دانلود : ۱۴۱
نظرات اندیشمندان اسلامی در عرصه تربیت اخلاقی چون به آموزه های وحیانی پیوند خورده، می تواند مورد بهره برداری کنش گران آموزشی قرار گیرد. در این راستا پژوهش حاضر به دنیال تبیین مبانی، اصول و روش های ارزش شناختی تربیت اخلاقی در دیدگاه شهید مطهری است. روش پژوهش، توصیفی تحلیلی بوده و به منظور گردآوری داده های لازم جهت نیل به اهداف پژوهش، منابع موجود و مرتبط، با استفاده از فرم های فیش برداری از منابع، جمع آوری شده است. نتایج پژوهش بیانگر آن است که «معنویت توحیدی ارزش، حقیقی بودن و واقعی بودن ارزش، اعتباریابی ارزش از طریق عقل، فطرت و نظام معیار دینی، هم زمانی حسن فعلی و حسن فاعلی در ارزش»، ازجمله مبانی ارزش شناختی تربیت اخلاقی مدنظر شهید مطهری هستند؛ که اصولی چون «پیوند با معنویت، اعتدال، سعادت، توجه به مطلوبیت فعلی و فاعلی» و روش هایی مانند «دعا، خطابه، ارائه الگو، تسهیل و تیسیر» را به همراه دارند.
۴.

مبانی انسان شناختی علّامه حسن زاده آملی و اصول تربیت اجتماعی منتج از آن(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: علامه حسن زاده آملی مبانی انسان شناختی اصول تربیت اجتماعی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۸۲ تعداد دانلود : ۱۶۳
هدف، بررسی مبانی انسان شناختی علامه حسن زاده آملی واصول تربیت اجتماعی منتج از آن با استفاده از الگوی فرانکنا است. در این روش، با ترکیب گزاره های توصیفی مبانی انسان شناختی و گزاره های تجویزی ناظر به هدف تربیت اجتماعی، می توان به گزاره های تجویزی مربوط به اصول تربیت اجتماعی دست یافت. نتایج نشان داد مبانی عمده انسان شناختی علامه عبارتند از: اصالت فردواجتماع؛ وجود تفاوتهای فردی درعین برابری انسانها؛ قدرت اندیشه ورزی درانسان؛ گرایش نوعدوستی ومهربانی درانسان؛ فطرت عدالتخواهی درانسان؛ آزادی، اراده و اختیار درانسان. براساس مبانی فوق، اصول تربیت اجتماعی شامل: «باید به تأثیر متقابل فردو اجتماع بریکدیگر توجه شود»؛ «باید به تفاوتهای فردی توجه شود»؛ «باید قوای عقلانی انسان پرورش یابد»؛ «باید جامعه عقلانی انسانی ایجاد شود»؛ «باید به تأثیر متقابل علم وعمل توجه شود»؛ «باید با فطرت نوعدوستی و مهربانی بامردم رفتارشود»؛ «باید به دیگران احترام گذاشته واز آنها قدردانی نمود»؛ «باید بایکدیگر تعاون وهمکاری نمود»؛ «باید باارحام، صله داشت»؛ «باید عدالت طلب بود وبا ظلم وستم مبارزه نمود»؛ «باید درزندگی اعتدال داشت»؛ «باید انسان آزاده پرورش داد»؛ «باید مسئولیت پذیر بود»؛ «باید به عدم طفره(تدریجی بودن) درتربیت اجتماعی توجه نمود» می باشد.
۵.

کاوش الگوی تربیت مدنی از دیدگاه ابونصرفارابی: یک مطالعه کیفی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: تربیت تربیت مدنی فارابی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۹۲ تعداد دانلود : ۱۵۱
تربیت مدنی به عنوان یکی از کارکردهای مهم تعلیم و تربیت شناخته می شود، که لزوم آموزش و فراگیری آن مستلزم وجود الگوی تربیت مدنی است. یکی از نظریه های مهم در رابطه با تربیت مدنی مربوط به فارابی که فیلسوف ایرانی−اسلامی است. هدف پژوهش حاضر کاوش الگوی تربیت مدنی از دیدگاه فارابی می باشد. رویکرد پژوهش مطالعه کیفی و روش تحلیل محتوا است. کلیه منابع ترجمه شده ی دست اول و دوم مربوط به فارابی که با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند و تکنیک در دسترس انتخاب شده بودند، مورد کاوش قرار گرفت. برای تجزیه و تحلیل نتایج پژوهش از روش تحلیل مضمون بهره گرفته شد. یافته های حاصل از تحلیل مضمون در قالب 50 مقوله، 34 مضمون پایه، 7 مضمون سازمان دهنده و 4 مضمون فراگیر سازماندهی شد. نتایج پژوهش حاکی از این امر بود که بایستی موضوع تربیت مدنی و ابعاد آن که متناسب با فرهنگ و ارزش های جامعه است را وارد سیستم آموزشی نمود. همچنین این پژوهش به معرفی برخی روش های تعلیم مدنی فعال و مشارکتی و نحوه کاربرد آنها از دیدگاه فارابی پرداخته است.
۶.

بررسی مفهوم عدالت وچگونگی تحقق آن دردیدگاه ملا صدرا با تکیه بر نقش حکمت در آموزش(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: دیدگاه ملا صدرا عدالت حکمت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۲ تعداد دانلود : ۷۵
پژوهش با هدف بررسی چگونگی تحقق عدالت طبق دیدگاه ملا صدراصورت گرفت. برای دستیابی به هدف پژوهش، آثار ملاصدرا به عنوان جامعه و مواردی در آثار ملا صدرا درارتباط با اهداف پژوهش از طریق نمونه گیری هدفمند به عنوان نمونه مورد بررسی قرار گرفت.رویکرد بکار گرفته شده در پژوهش بنیادی وکیفی است. درپژوهش از روش تحلیل محتوای کیفی استفاده گردید.به منظور تحلیل داده ها از روش تحلیل محتوای (استقرائی-قیاسی) استفاده گردید. نتایج بدست آمده نشان می دهد که مفهوم عدالت دردیدگاه ملا صدرا عبارت است از حرکتی مستمر ، پیوسته ومشکک تا نفس، آنچه که صلاحیت و استعدادش را دارد،دریافت نمایدو تجلی صفات الهی گردد. استعداد حقیقی انسان همان خداگونه شدن است وبرای اینکه انسان در مسیر خدا گونه شدن قرار بگیرد، آموزش او در ساحت های چهار گانه او درارتباط با خدا ، خود، مردم وهستی در جهت خدا گونه شدن وهمینطور پاسخ به نیاز های اساسی انسان ها درراستای تحقق عدالت در جامعه اهمیت دارد . ملا صدرا معتقد است که حکمت انسان را متصف به عدل می کند، با عدالت در ابعاد وجودی ،انسان متصف به حکمت می شود و فرد حکیم عادل است و عدالت را در جامعه برپا می کند.
۷.

تبیین مبانی معرفت شناختی اخلاق باور دردیدگاه جوادی آملی به منظور طراحی الگوی مفهومی آموزش اخلاق باور(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: باور اخلاق باور الگوی مفهومی آموزش اخلاق باور جوادی آملی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۲ تعداد دانلود : ۸۷
پیوند اخلاق با فرایند باور تحت عنوان «اخلاق باور» اولین بار در فلسفه غرب توسط کلیفورد در قرن نوزدهم مطرح گردید و باعث پرسش های زیادی در این زمینه شد. اما پیشینه آن در فلسفه اسلامی نیز تحت مضامین خاص مثل اخلاق درتفکر و بینش در مرحله کسب اعتقاد قلبى و ایجاد باور وجود دارد. هدف اصلی این مقاله طراحی الگوی مفهومی آموزش اخلاق باور مبتنی بر مبانی معرفت شناختی جوادی آملی است. محقق با بررسی منابع مکتوب ایشان با روش تحلیل مفهومی و قیاس نظری موفق به احصاء پنج مبنای معرفت شناختی ،تلازم( اراده و تکلیف معرفتی، قرینه وشهود، درونگرایی و برونگرایی، فضایل معرفتی و اخلاقی، شبکه باور باعمل فردی و اجتماعی) در زمینه اخلاق باور شد و بر اساس این مبانی با استفاده از الگوی قیاس عملی و مدل فرانکنا نیز بترتیب موفق به استخراج اصول تربیتی (تکلیف گرایی در فرایند تشکیل باورها ، مسئولیت دربرابر حقیقت) و(پاک سازی درون،خردورزی وهمبستگی) و(یکپارچگی توجیه) و (وحدت حسن فاعلی و فعلی باور) و(شبکه باور وایمان و حکمت) برای الگوی آموزش اخلاق باور شد.
۸.

واکاوی ضرورت تدوین الگوی بومی آموزش تفکر به کودکان با توجه به پیش فرض های هستی شناختی و معرفت شناختی صدرالمتالهین(مقاله علمی وزارت علوم)

تعداد بازدید : ۱۸۴ تعداد دانلود : ۱۴۹
مقاله حاضر با هدف بررسی ضرورت تدوین الگوی بومی آموزش تفکر به کودکان با توجه به تباین پیش فرض های هستی شناختی و معرفت شناختی در الگوی مطلوب با الگوهای جاری نگاشته شده است. این «تباین» با تبیین «واقع گرا» بودن این پیش فرض ها در نگرش صدرایی و غیرواقع گرا بودن آنها در پیش فرض های کلی فبک جاری به اثبات رسیده است. این پیش فرض ها با مشخص کردن «آرمان» یا «هدف نهایی» کلاس آموزش تفکر به کودکان، اصول پیشبرد کلاس و در نتیجه الگوی مورد نظر را تعیین می کنند. این الگو در پژوهش حاضر اهداف، اصول، محتوا و روش ها را در بر خواهد داشت و همه آنها از این آرمان متأثر می شوند. بنابر نتایج پژوهش حاضر در الگوی مطلوب با رویکرد صدرایی، آرمان نهایی در این کلاس «حقیقت آن گونه که در واقع خود هست» و «باور به بودن آن»، و معرفت بدان «ساختنی، کامل شونده و مرحله مند» خواهد بود که با معناشناسی در دستگاه اندیشه صدرایی معنایی متفاوت با برداشت های فبک جاری از آن خواهد داشت. پژوهشگر در این تحقیق از روش تحلیلی−استنباطی برای رسیدن به اهداف بنیادی پژوهش کیفی خود استفاده نموده است.
۹.

The Pattern of Application of Moral Education in Cyberspace Based on the View of Allameh Tabataba'i(مقاله علمی وزارت علوم)

تعداد بازدید : ۲۵۴ تعداد دانلود : ۱۶۵
Background: Despite the developments and progress in various fields of education, unfortunately, in the field of approaches and methods of moral and value education, especially in the field of cyberspace, no useful and sufficient efforts have been made. Therefore, the main purpose of this study is to explain the application of moral education based on the views of Allameh Tabatabai in cyberspace. Method: The present study was conducted in two parts: quantitative and qualitative. In the qualitative part; an inferential analytical approach was used. The research community of all books and commentaries (20 volumes of Al-Mizan commentary) is Allameh Tabatabai. Coverage sections are the subject of postgraduate training and were purposefully selected and sampled. Data were analyzed by inferential method. In a small part; the statistical population was Quranic and philosophy specialists in education, from which 14 people (5 Quranic specialists and 9 philosophical and educational specialists) were selected by convenience sampling method. The instrument of the questionnaire was a researcher-made qualitative section and the data were analyzed by Lawshe content panel evaluation method. Results: The results of the research indicate that according to Allameh Tabatabai, the principles of moral education are: education based on knowledge, guardianship and nearness to God, etc. Also, Allameh aims to achieve monotheistic education, cognition, self-knowledge, perfection. He considered human beings and the need for harmony in the development of values. And considers the method of warning and evangelism accessible. Conclusion: The golden point of applying Allameh's moral theory in cyberspace is to awaken the inner restraint in people, in which the role of guides is very important and vital. Article number: 3
۱۰.

راهبردهای تعلیم و تربیت برآمده از انسان شناختی قرآنی با تاکید بر نقش گرایش ها در وجود انسان(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: گرایش آگاهی عمل راهبرد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۴۶ تعداد دانلود : ۲۳۰
هدف این تحقیق استنباط راهبردهای تعلیم و تربیت مبتنی بر انسان شناسی قرآنی می باشد. تحقیق حاضر به لحاظ هدف خود بنیادی-کاربردی، با رویکرد کیفی و روش آن استنتاجی است. یافته های این پژوهش عبارتند از: انسان دارای شناخت، گرایش و توانایی عمل است، تاثیرات متقابل این ابعاد سه گانه عبارتند: گرایش ها گوهره وجودآدمی است که با آگاهی و عمل تقویت و تضعیف می شوند. گرایش ها به دو دسته عمیق – پایدار و سطحی – زودگذر تقسیم می شود.گرایش ها می توانند همدیگر را تقویت یا تضعیف کنند. آگاهی در صورت فعال بودن گرایش ها متناسبِ با آن، بر گرایش دیگری تاثیر می گذارد. هرچقدر آگاهی روشن تر باشد به همان میزان به باور نزدیک تر و توجه بیشتر به شناخت و رجوع مکرر به آن باعث تقویت و تضعیف بیشتر گرایش خواهد شد. انجام عمل خاص، هم گرایش پشتوانه خود و هم، همه گرایش های متناسب با آن را تقویت و گرایش های متضادش را تضعیف می کند.راهبردهای تربیتی عبارتنداز: توجه به عمل و بهره گیری مستمر از آن، بستر سازی و تسهیل گری و استفاده از محیط به عنوان ابزار هدایت، ارایه شناخت به صورت تدریجی و متناسب با تمایلات و نیازها، عرضه خوب ها و خوبی ها جهت شکوفایی و تقویت امیال فطری، بهره گیری ازهادیان اهل رشدوتزکیه، بهره گیری از قالب های متنوع ارائه محتوا و زمینه سازی جهت گذر کردن از علایق چگونگی انسان، گرایش، آگاهی، عمل، راهبرد. سطحی و ناپایدار به علایق عمیق و پایدار
۱۱.

بررسی حقیقت علم در وجود شناسیِ معرفتِ حکمت متعالیه و استنباط مدلول های تربیتی آن(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: علم وجودشناسی معرفت حکمت متعالیه تعلیم وتربیت اسلامی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۱۳ تعداد دانلود : ۳۹۶
هدف پژوهش حاضر، بررسی چیستی حقیقتِ علم در وجودشناسیِ معرفتِ حکمت متعالیه و استنباط مدلول های تربیتی آن بوده است. در بخش اول پژوهش که به تدوین نظام مند گزاره های هستی شناسی معرفت در حکمت متعالیه درخصوص حقیقت علم، اختصاص داشته است، از روش توصیفِ تحلیلی و در بخش دوم آن، با هدف استنباط مدلول های تربیتی گزاره های مذکور، از روش استنتاجی (قیاس عملی) بهره برداری شده است. در بخش اول، چهار گزاره مبنایی از مباحث صدرالمتألهین در هستی شناسی معرفت درخصوص حقیقت علم، استخراج و به صورت نظام مند ذیل سرفصل های از سنخ وجودبودنِ علم، تعریف ناپذیربودنِ علم و مجرّدبودنِ علم، تبویب و تدوین شده است. پس ازآن، مدلول های تربیتی گزاره های مذکور با رعایت ملاحظات روش شناختی، به تفکیک گزاره های مبنایی هر سرفصل، استنباط شده و دو هدف، هشت اصل تربیتی و دو روش تربیتی، ارائه شده است.
۱۲.

بررسی تطبیقی جایگاه دیگرگزینی در نظریه تربیت اخلاقی جان وایت و مرتضی مطهری(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: دیگرگزینی تربیت اخلاقی بهروزی روش تحلیلی - مقایسه ای

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۴۶ تعداد دانلود : ۴۰۹
هدف این پژوهش، بررسی تطبیقی جایگاه دیگرگزینی در آرای تربیت اخلاقی جان وایت و مرتضی مطهری است. این تحقیق از نوع نظری بوده و در آن از روش تحلیلی مقایسه ای برای بررسی نظریات تربیت اخلاقی جان وایت و مرتضی مطهری استفاده شده است. این پژوهش برای دستیابی به اهداف خود این سؤال را مطرح می کند که وجوه اشتراک و افتراق نظریات دیگرگزینانه وایت و مطهری در حوزه تربیت اخلاقی کدامند؟ و به این نتایج می رسد که هر دو متفکر با اتخاذ رویکرد وحدت گرایانه مسئله دیگرگزینی را در نظریه تربیت اخلاقی خود سامان می بخشند. وایت درخصوص بهروزی فردی منافع دیگران و منافع شخصی را ذیل چتر بهروزی جانمایی می کند و مطهری با ارائه نظریه خود حقیقی و توسعه مفهومی خود، تأکید دارد که در مسائلِ اخلاقی محل نزاع باید از خود و دیگری به خود و خود حقیقی تغییر یابد. لذا هر دو متفکر قائل به دیگرگزینی روان شناختی براساس تقریر ضعیف هستند، یعنی انسان ها می توانند برای منفعت رساندن به دیگران نیز افعالی را انجام دهند. وایت، هدف نهایی تربیت اخلاقی را بهروزی متربیان مطرح می کند، اما مطهری براساس آموزه های اسلامی هدف غائی تربیت اخلاقی را قرب الهی درنظر می گیرد. همچنین باتوجه به تفاوت بنیادین فکری فلسفی میان اندیشه های وایت و مطهری، وایت دین را نفی کرده و در فضایی کاملاً لیبرال دموکراتیک به دنبال تربیت اخلاقی است، مطهری از آموزه های دینی برای تأیید و اثبات دیدگاه های خود بهره گرفته است.
۱۳.

اهداف آموزش مفاهیم اخلاقی به کودکان بر اساس دیدگاه های آیت الله جوادی آملی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: اخلاق مفاهیم اخلاقی آموزش به کودکان دیدگاه های آیت الله جوادی آملی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۰۲ تعداد دانلود : ۳۲۱
از جمله وظایف نظام تربیت رسمی و غیررسمی در دوره ابتدایی، آموزش اخلاق به کودکان است چرا که دارای قلبی پاک و زلال و آماده دریافت بذری چون کسب فضایل هستند. در این راستا پژوهش حاضر با هدف شناسایی اهداف آموزش مفاهیم اخلاقی به کودکان دوره دوم ابتدایی(سنین 10 تا 12 سال) بر اساس دیدگاه های آیت الله جوادی آملی انجام شد. روش پژوهش تحلیلی–استنباطی بود. نتایج نشان داد که قرب الی الله هدف غایی و مواردی مانند خودشناسی، پرورش خداجویی و خدابینی، تفکر در مسائل اخلاقی، روی آوردن به مسئولیت پذیری، افزایش آستانه صبر و بردباری، توفیق در اکرام، احترام و محبت به انسان ها، بهبود حس زیبایی گرایی ازجمله اهداف واسطه ای آموزش مفاهیم اخلاقی به کودکان هستند که می توان از دیدگاه آیت الله جوادی آملی شناسایی نمود. رسیدن به این اهداف در دوره دوم ابتدایی بشارت دهنده ورود متخلقانه و معتقدانه به دوره نوجوانی است که اگر آن هم از برنامه ریزی منسجمی برخوردار باشد می تواند در شکل گیری هویت پایدار اخلاقی مورد نظر اسلام مؤثر باشد.
۱۴.

بررسی مبانی معرفت شناختی غزالی و ملاصدرا و دلالت های آن بر تربیت عقلانی

کلید واژه ها: معرفت شناختی تربیت عقلانی غزالی ملاصدرا

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۸۴ تعداد دانلود : ۲۴۴
هدف پژوهش حاضر، مطالعه تطبیقی بنیان های معرفت شناختی براساس دیدگاه های ابوحامد محمد غزالی و ملا صدرا و استنتاج مدلولات آن در حوزه تربیت عقلانی با تاکید بر هدف ها و روش های تربیتی آن است. نوع پژوهش کیفی و روش پژوهش تحلیلی، مقایسه ای و استنتاجی است. یافته ها نشان داد که این دو متفکر در پاره ای از مبانی معرفت شناختی دارای نقاط اشتراک و در برخی موارد اختلاف نظر داشتند. هدف های تربیت عقلانی براساس نقاط اشتراک عبارت بودند از: عقل به منزله امکان کسب معرفت برای همگان، عقل به مثابه منبع شناخت، طبیعت (آفریده های عالم) به مثابه منبع شناخت، قلب (دل) به مثابه منبع شناخت، تقویت حواس ظاهری (بینایی، شنوایی، بویایی، چشایی و لامسه)، تقویت حواس باطنی (خیالی)، رعایت سلسله مراتب (از ساده به پیچیده و انتزاعی) در امر آموزش و ارائه معارف و علوم، نیل به شناخت فرامفهومی (حقیقی) به مثابه هدفی از آموزش کلاسی ... . همچنین نقاط افتراق شامل این موارد است: حصول ماهیت اشیاء و تحقق صور در اذهان، تقدم معارف حسّی بر معارف عقلی، آشنائی با سرگذشت و شرح حال پیشینیان، بصیرت افزایی، استکمال عقلی به کمک معارف و آموزه های دینی، ایجاد اتحاد بین عالم و معلوم، استمداد از منابع شرع مقدس (قرآن و روایات و سنّت)، معیار قرار دادن منابع معارف دینی جهت محک محتوای آموزش، اهتمام در راستای معرفه النفس (خودشناسی) در روند آموزش... .
۱۵.

مدلولات تربیت عقلانی در هندسه معرفت شناختی ابو حامد غزالی و صدرالمتالهین(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: معرفت شناسی تربیت عقلانی غزالی صدرالمتالهین

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۷۶ تعداد دانلود : ۲۳۳
هدف پژوهش حاضر، تحلیل تطبیقی بنیان های معرفت شناختی بر اساس دیدگاه های غزالی و ملاصدرا و استنتاج مدلولات آن در حوزه ی تربیت عقلانی با تأکید بر اهداف، اصول و روش های تربیتی آن است. یافته های حاصل حاکی از این است که نخست هر دو صاحب نظر در زمینه امکان کسب معرفت شناخت حقایق جهان هستی را برای همه ی انسان ها میسر می دانند. همچنین با توجه به نظراتی که پیرامون منابع معرفتی که هر یک ارائه می دهند به تبع آن روش های کسب معرفتی گوناگونی پیشنهاد داده اند. با توجه به این مبانی، مدلولات تربیت عقلانی در قالب اهداف، اصول و روش های تربیتی قابل استخراج است. برخی از اهداف از دیدگاه غزالی عبارت اند از: منطبق بودن علوم با واقعیات، گذر از معرفت عقلانی به معرفت وحیانی و...برخی از اصول عبارت اند از: تحصیل معرفت وحیانی، تکیه بر شواهد علمی، خودشناسی و خلوت گزینی، و.... پاره ای از روش های تربیتی شامل: علم آموزی، الگوسازی، مشورت با خردمندان، غفلت زدایی و... پاره ای اهداف ازنظر ملاصدرا عبارت اند از: تلاش در جهت عروج نفس به عالم عقل، ارتحال از عالم عین به عالم علم، ارائه علوم بر اساس سلسله مراتب؛ و بعضی از اصول تربیت عقلانی عبارت اند از: اندیشه ورزی و تعقل، کمال یابی، تکیه بر شهودگرایی در آموزش معارف و... . برخی از روش های تربیتی شامل: اشتداد وجودی (صیرورت)، پرهیز از سطحی نگری و آینده نگری، تکیه بر شهودگرایی و پرهیز از تجربه گرایی محض، توجه به روش شناختی های مختلف مطالعات علمی و تکیه بر دروس مفاهیم کانونی.
۱۶.

شناسایی بایسته های معرفت شناختی اخلاق باور از دیدگاه آیت الله جوادی آملی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: باور اخلاق باور بایسته های معرفت شناختی جوادی آملی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۶۴ تعداد دانلود : ۳۴۹
ویژگی مهم انسان این است که باورهایی دارد و در شرایطی باورهایش را تغییر میدهد؛ این فعل آدمی که به قوای معرفتی او مربوط میشود را فرآیند «باورسازی وتنظیم باور» مینامند. با کاربرد اخلاق در معرفت شناسی، این فرآیند هویت جدیدی یافته است. «اخلاق باور» اولین بار در قرن نوزدهم توسط کلیفورد مطرح و زمینه ساز پژوهشهای بسیاری شد. با این حال میتوان پیشینه آن را در فلسفه اسلامی نیز، تحت مفاهیم خاصی مانند «اخلاق درتفکر» و «بینش در مرحله کسب اعتقاد قلبى و ایجاد باور» پیدا کرد. هدف این مقاله شناسایی بایستههای معرفت شناختی اخلاق باور، در دیدگاه اندیشمند معاصر، آیت الله جوادی آملی، به روش تحلیل مفهومی و قیاس نظری است. ما با بررسی آثار ایشان به شش بایسته متلازم، دست یافته ایم: تلازم اراده و تکلیف معرفتی، تلازم قرینه و شهود، تلازم شاهدگرایی و اعتمادگرایی در توجیه باور، تلازم توجیه معرفتی با توجیه اخلاقیِ باور، تلازم حسن فاعلی با حسن فعلیِ باور و تلازم شبکه باور با عمل فردی و اجتماعی.
۱۷.

تبیین تحلیلی تربیت عبادی کودک براساس اندیشه تربیتی ابن سینا(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: ابن سینا تربیت عبادی کودک

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۴۳ تعداد دانلود : ۶۶۳
هدف این پژوهش تبیین تربیت عبادی کودک براساس اندیشه تربیتی ابن سینا می باشد. روش تحقیق نیزتوصیفی تحلیلی از نوع تحلیل محتوا می باشد. تربیت عبادی در نگاه ابن سینا، تجلی حکمت، رحمت و نعمت عظیم خداوندی است. حکمت، از آن جهت که نظام زندگی بشر را استوار می سازد. رحمت، از آن رو که خداوند به دین داران پاداش جزیل اخروی عطا می کند. نعمت از آن جهت که انسان مقید به اوامر شرع، به معرفت عالی از جهان آفرین نائل می گردد. «هدف اولیه» تربیت عبادی، آشناکردن متربی  با اعمال عبادی است. مقصد نهایی آن از نظر ابن سینا، رسیدن به قرب حق اول،ذات احدیت، معرفی گردید. زمینه های تربیت عبادی ازدواج و محیط هستند. اصول تربیت عبادی نیز شامل آشنایی متربی با اعمال عبادی و اصل اعتدال است. در رابطه با روش ها می توان از روش آماده سازی، الگوپذیری و آشنایی با اماکن مذهبی نام برد. محتوای تربیت عبادی نیز از دید ابن سینا کلیه شعایردینی است. براساس  بیانات بوعلی عوامل تربیت عبادی شامل خانواده، مدرسه و دوستان است. روش تحقیق نیز تحلیل محتوای قیاسی می باشد.
۱۸.

بررسی مدرّج بودن ادراک از منظر صدرالمتألهین و استنتاج مدلولهای تربیتی آن(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: ادراک مدرج بودن ادراک وجودشناسی معرفت حکمت متعالیه فلسفه تعلیم و تربیت اسلامی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷ تعداد دانلود : ۵
هدف: هدف پژوهش حاضر، بررسی مدرّج بودن ادراک از منظر صدرالمتألهین و استنتاج مدلولهای تربیتی آن بوده است. روش: در بخش اول پژوهش که به توصیف و تبیین بحث مدرّج بودن ادراک در حکمت متعالیه از حیث وجودشناختی آن و تدوین نظام مند گزاره های مبنایی ذیل آن اختصاص دارد، از روش توصیفِ تحلیلی استفاده شد. در بخش دوم پژوهش که هدف، استنباط مدلولهای تربیتی از گزاره های مبنایی مذکور بود، روش قیاس عملی به کار گرفته شد. یافته ها: در بخش اول، 12 گزاره مبنایی از مباحث صدرالمتألهین در بحث مدرّج بودن ادراک، استخراج شده است. پس از آن، مدلولهای تربیتیِ گزاره های مبنایی با رعایت ملاحظات روش شناختی، استنتاج شده و 18 اصل، دو هدف و دو روش تربیتی ارائه شده است. نتیجه گیری: بر اساس سیر و صیرورتی که در بطن مباحث هستی شناسی معرفت صدرا وجود دارد، نسبت و روابط منطقی مدلولهای استنباط شده، تبیین و این مدلولها در قالب الگویی مفهومی سامان داده شده است.
۱۹.

مبانی انسان شناختی علامه حسن زاده آملی واستنتاج اصول وروشهای تربیت اجتماعی ازآن(مقاله علمی وزارت علوم)

تعداد بازدید : ۱۶۱ تعداد دانلود : ۱۲۰
هدف پژوهش حاضر، استنتاج اصول وروشهای تربیت اجتماعی ازدیدگاه انسانشناختی علامه بااستفاده ازروش استنتاجی فرانکنا ازکتابهای انسانشناختی ایشان است. پارادایم تحقیق، کیفی و نوع آن کاربردی است. نتایج نشان داد اصول تربیت اجتماعی ایشان عبارتنداز: تأثیر متقابل فردواجتماع بریکدیگر؛ وجود تفاوتهای فردی درانسانها؛ پرورش قوای عقلانی انسان؛ ایجاد جامعه عقلانی انسانی؛ تأثیر متقابل علم وعمل بریکدیگر؛ نوعدوستی ومهربانی بامردم؛ تکریم انسانها؛ تعاون وهمکاری بایکدیگر؛ صله ارحام؛ عدالت طلبی ومبارزه باظلم وستم؛ اعتدال؛ آزادی واختیار(پرورش انسان آزاده)؛ مسئولیت پذیری؛ عدم طفره. روشهای تربیت اجتماعی نیز عبارتنداز: دوری ازافراد طالح وپیوستن به افراد صالح؛ توجه به وسع وتوانایی انسانها؛ پیروی ازدستورات قرآن وائمه (پیاده کردن قرآن درزندگی)؛ استفاده ازعلوم وتجربیات؛ تطهیرقوه خیال؛ استفاده ازاساتید ومربیان خبره؛ الگوبرداری وتبعیت ازالگوی انسان کامل؛ تعلیم وتأدیب؛ بهره گیری ازعلم نافع وعمل صالح؛ محبت ونیکی بامردم؛ تواضع وفروتنی باهمه مردم؛ احترام وقدرشناسی ازمردم؛ مشارکت بایکدیگر؛ رسیدگی به خویشان و نزدیکان؛ خودمعیاری؛ اقتصاد ومیانه روی درزندگی؛ بکارگیری دین درشناخت آزادی حقیقی؛ مخالفت باهوای نفس؛ انجام درست وظایف؛ تدریجی بودن تربیت اجتماعی؛ غنیمت شمردن زمان.
۲۰.

تمهیدی بر نظریه انکشاف در معرفت نفس با تأکید بر فراروی از قرائت رایج از فلسفه ملاصدرا در دیدگاه علامه حسن زاده آملی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: نظریه انکشاف حکمت متعالیه معرفت نفس وحدت شخصی وجود علامه حسن زاده آملی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۰۲ تعداد دانلود : ۱۹۶
نگارندگان این جُستار، با تأکید بر اینکه قرائت رایج از حکمت متعالیه، روایت سفر نفس از خلق به حقّ است روایت نهائی را روایتی مطابق با سفر از حق به خلق معرفی می کنند. برای تدارک این روایت، به روش توصیفی - استنباطی، نشان داده می شود که روایت دوّم که در آثار خود ملاصدرا به صورت ضمنی وجود دارد، در اندیشه علامه حسن زاده در «معرفت نفس» با صراحت بیشتری دنبال می شود، به نحوی که می توان معرفت نفس علامه حسن زاده را تداوم و تکمیل قرائت متأخّر ملاصدرا از حکمت متعالیه دانست.  تحلیلها و استنباطها از معرفت نفس علامه حسن زاده، نگارندگان را به پنج اصل فلسفی هدایت کرده که عبارتند از وحدت شخصی وجود، روحانیه السّوس بودن نفس، حرکت حبّی، انتشای ادراکات، اتّحاد اندکاکی؛ که به ترتیب جانشین اصول پیشین می شوند. مجموعه این اصول و روایت مبتنی بر آنها، ما را به تصویری از نفس انسانی می رساند که با تصویر اشتدادی کاملاً متفاوت است. «نظریه انکشاف» عهده دار تبیین این تصویر است. این مقاله در مقام تبیین مبانی فلسفی نظریه انکشاف ارائه می شود و پیگیری مدّعا و محتوای اصلی این نظریه، به عنوان نظریه ای در انسان شناسی فلسفی، و مؤلّفه های وجودی نفس در آن را به پژوهش های بعدی موکول می کند.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان