محمود کریمی

نمایش ۱ تا ۲۰ مورد از کل ۲۳ مورد.

۱.

آغاز پیدایش جهان در تفسیر آیات و آخرین یافته های کیهان شناسی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: محمود کریمی سید مهران موسوی

منبع: مطالعات تفسیری سال هشتم تابستان ۱۳۹۶ شماره ۳۰

کلید واژه ها: انفجار بزرگ آیات آفرینش آیات علمی پیدایش جهان

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۳۸۶۴ تعداد دانلود : ۱۳۴۳

در آیات متعددی از قرآن کریم به مسئله آغاز آفرینش جهان اشاره و در آن به مسائلی مانند چیستی و چگونگی جهان قبل از آفرینش، مواد اولیه سازنده هستی و توسیع یا گسترش آسمان ها پرداخته شده است. با ظهور نظریه های جدید در علوم تجربی، منکران اسلام در صدد مخالف نشان دادن برخی علوم تجربی با مسائل مطرح شده در قرآن برآمده اند تا در وحیانی بودن قرآن تردید کنند، از این رو شناخت و تبیین دقیق دیدگاه قرآن در باره چگونگی آغاز آفرینش جهان دارای اهمیت است تا روشن گردد مطالب قرآن با عقل و علوم قطعی تجربی در تضاد نیست، بلکه در موارد بسیاری با آخرین یافته های کیهان شناسی، هماهنگی وصف ناپذیر دارد و چه بسا بتوان در مواردی دیدگاه قرآن را در کنار سایر نظریه های مطرح علمی به عنوان نظریه مستقل و ممتاز مطرح نمود. مقاله پیش رو ضمن بیان آخرین یافته های کیهان شناسی پیرامون منشأ جهان، به بررسی مهم ترین اقوال مفسران و اندیشمندان در باره آیات مربوط در این زمینه پرداخته و پس از بیان دیدگاه مختار، شباهت ها و تفاوت های آن را با نظریه انفجار بزرگ بیان نموده است.

۲.

بررسی تخریج و صدور حدیث یکونُ بَعْدِی اثْنَاعَشَرَ خَلِیفَهً در منابع اهل سنت(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: محمود کریمی رحیم امرایی

منبع: حدیث پژوهی سال هشتم پاییز و زمستان ۱۳۹۵ شماره ۱۶

کلید واژه ها: اثناعشر خلیفه اثناعشر امیراً تخریج حدیث اثناعشر صدور حدیث اثناعشر کلهم مِنْ قُرَیشٍ مصادیق خلفای اثناعشر

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۲۰۷۷ تعداد دانلود : ۱۳۹۸

حدیث «یکونُ بَعْدِی اثْنَاعَشَرَ خَلِیفَهً» از احادیث شاخص در بحث خلافت پیامبر 2 است که بر جانشینی و امامت ائمه شیعه دلالت دارد و در پرتو این روایات، حقانیت اعتقادات امامیه اثبات می شود. نقل های فراوانی از روایت «اثناعشر خلیفه» در منابع اهل سنت وجو دارد. بیشتر علمای این مذهب در تطبیق حدیث مذکور بر خلفای خود، بر عبارت های الحاقی آخر حدیث تکیه کرده اند. از شرایط ضروریِ کشف دلالت دقیق این حدیث و نقد توجیهات برخی علمای اهل سنت درباره مفاد آن، روشن نمودن مسئله تخریج، فضای صدور و عبارت های الحاقی آن است که مقاله حاضر به آن ها خواهد پرداخت. از سوی دیگر، دانشمندان اهل سنت با تکیه بر دو عبارت « کلّهم تجتمع علیه الامه» و «کلّهم مِنْ قُرَیشٍ» که در برخی نقل های این حدیث یافت می شود، بر تفسیر شیعه از «اثناعشر خلیفه» و تطبیق آن بر امامان اهل بیت k اشکال کرده اند. ازاین رو، در مورد سند و دلالت این دو عبارت نیز می بایست پژوهش شایسته ای صورت پذیرد . مقاله حاضر با بررسی سندی این دو عبارت و دقت در فضای صدور آن ها و تفاوت آن با وضعیتِ سندی و فضای صدور اصل حدیث، نشان خواهد داد که این عبارت ها از جانب ناقلان به آخر حدیث افزوده شده و تفاسیر ناصوابی با تکیه بر این دو عبارت، از جانب مفسران اهل سنت صورت گرفته است.

۳.

بازخوانی گزاره «إنّما البیعُ مثلُ الرِّبا» تحلیلی سه سطحی مبتنی بر زبان شناسی نقشگرا(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: محمود کریمی محمدحسن شیرزاد محمدحسین شیرزاد

منبع: پژوهش های زبان شناختی قرآن (کاوشی نو در معارف قرآنی) سال پنجم پاییز و زمستان ۱۳۹۵ شماره ۲ (پیاپی ۱۰)

کلید واژه ها: ربا بیع زبان شناسی نقشگرا مایکل هالیدی

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۹۳۲ تعداد دانلود : ۷۴۵

یکی از گزاره هایی که توجه مفسران را به خود جلب کرده، «إنّما البیعُ مثلُ الرّبا» است؛ تنها گزاره ای که به صورت بی واسطه بازتاب دهنده جایگاه «ربا» در بافت اقتصادی شبه جزیره در عصر نزول است. به رغم تفاوت آرای مفسران پیرامون این گزاره، همگی به دلیل تشبیه بیع به ربا بر غیرطبیعی بودنِ چینشِ واژگان در این گزاره متفقند. مطالعه حاضر تلاش دارد با بهره گیری از نگره نقشگرای مایکل هالیدی دست به بازخوانی این گزاره زند. هالیدی، سه کارکرد ذاتی زبان را که فرانقشِ «متنی»، «اندیشگانی» و «بینافردی» هستند، شناسایی کرده و متناظر با آنها، سه لایه معنایی را برای هر گزاره ساماندهی کرده است. فرانقش متنی نشان می دهد که «بیع» هنگام تولید این گزاره، پدیده ای نو، و «ربا» پدیده ای شناخته در بافت اقتصادی شبه جزیره بوده است. نیز فرانقش اندیشگانی حکایت از آن دارد که گویندگان این گزاره از «فرآیند رابطه ای» که کارکرد تعریفِ هویت را داراست، بهره برده اند. هنگامی به تعریف یک پدیده چون بیع روی آورده می شود که نو و ناشناخته باشد. فرانقش بینافردی نیز نشان می دهد، گویندگان این گزاره با استفاده از اداتِ «إنّما» به عدم حتمیت خویش به مفاد این گزاره اذعان کرده اند. بنابراین مبتنی بر نگره نقشگرای هالیدی، کیفیت چینش واژگان در این گزاره، غیرطبیعی نبوده، بلکه در هنگامه تولید این گزاره، برای مخاطبان قابل فهم و بازتاب دهنده بافت اقتصادی شبه جزیره بوده است.

۴.

آثار خانوادگی و اجتماعی رفق و مدارا از منظر فریقین(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: محمود کریمی زهرا یوسفی

منبع: مطالعات تقریبی مذاهب اسلامی (فروغ وحدت سابق) سال دوازدهم پاییز ۱۳۹۵ شماره ۴۵

کلید واژه ها: مدارا فضایل اخلاقی روابط اجتماعی روابط خانوادگی تحکیم خانواده رفق

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۹۴۸ تعداد دانلود : ۷۵۷

زندگی خانوادگی و اجتماعی، با ناملایمات و مشکلاتی آمیخته است که از تزاحم منافع افراد با یکدیگر ناشی می شود. در صورتی که این ناملایمات استمرار یابد، نه تنها افراد، بلکه نهاد خانواده و جامعه با انحطاط و نابودی مواجه می شوند. اسلام به منظور تحکیم روابط خانوادگی و اجتماعی، مراعات اصولی، همچون «رفق» و «مدارا» را پیشنهاد می کند. آگاهی از آثار خانوادگی و اجتماعی رفق و مدارا، خانواده ها را تشویق می کند، تا در ناملایمات واکنش منطقی نشان داده، از تندروی بپرهیزند. در این صورت، افراد و اعضای خانواده با انعطاف خردمندانه، زندگی خانوادگی را سرشار از آرامش، همدلی و همراهی می نمایند و از طرفی آرامش و کمال را برای دیگران نیز به ارمغان می آورند. اصول رفق و مدارا در مقام تعامل افراد با یکدیگر در احادیث فریقین و نیز آثار علمای امامیه و اهل سنت از همان سده های نخستین اسلام مورد اهتمام بوده است. پژوهش حاضر به روش توصیفی تحلیلی، اصول رفق و مدارا را در منابع فریقین مورد بررسی قرار داده و برجسته ترین آثار آنها را در روابط خانوادگی و اجتماعی تبیین می نماید. دستاوردهای مقاله نشان می دهد که سلامت جسمی و روانی، آرامش، برکت، بهره مندی مشروع، رزق وافر و تربیت سالم فرزندان، از جمله آثار خانوادگی، و کینه زدایی، امنیت، محبوبیت، پایداری روابط اجتماعی و تألیف قلوب، از جمله آثار اجتماعی رفق و مدارا هستند.

۵.

ریشه شناسی واژه قرآنی «تدبّر»(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: محمود کریمی مرتضی سلمان نژاد

منبع: مطالعات قرآن و حدیث سال هشتم پاییز و زمستان ۱۳۹۳ شماره ۱ (پیاپی ۱۵)

کلید واژه ها: قرآن تدبر ریشه شناسی زبان های سامی تیپولوژی

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تفسیر و علوم قرآن تفسیر قرآن کلیات مفهوم شناسی

تعداد بازدید : ۲۳۸۳ تعداد دانلود : ۸۴۵

«تدبّر» از جمله مفاهیم کلیدی در قرآن کریم به شمار می آید که با استناد به آیه 29 سوره ص به عنوان هدف نزول قرآن کریم معرفی شده است. اگرچه مفهوم مذکور تنها در چهار آیه در قرآن کریم به کار رفته، ولی به دلیل جایگاه و پردازش هایی که در سه دهه اخیر درباره آن صورت پذیرفته است، خوانش های گوناگونی در فضای علمی عصر حاضر نسبت به آن بوجود آمده است. آنچه به ابهام واژه تدبّر در پژوهش های امروزین می افزاید، عدم تحلیل ماده آن (د ب ر) است. به صورتی که محققان در این حوزه صرفاً با استناد به گزارش لغویان متأخر، به بررسی دیگر ابعاد مفهومی غیر لغوی این واژه می پردازند. جستار حاضر ضرورت بکارگیری رویکرد ریشه شناسی را در تحلیل مؤلفه های لغوی این واژه دنبال می نماید. از این رو تلاش کرده است تا فرایند ساخت از ماده [دبر] به ساخت «تدبّر» را مورد بررسی قرار دهد. روشی که جهت تحلیل فرایند مذکور در نظر گرفته شده بدین قرار است که در ابتدا معانی موجود در دیگر زبا های سامی همچون؛ زبان عبری، آرامی، حبشی، اکدی و... استقصاء گردیده و سپس این معانی در پنج دسته معنایی مشخص تقسیم شده اند. در ادامه در راستای گزینش داده های سودمند جهت دستیابی به فرایند ساخت تدبّر، معانی مذکور تصفیه شده و اطلاعات مفید جهت کشف ارتباط بین معانی مورد استفاده قرارگرفته است و در پایان مبتنی بر تحلیل مذکور، فرایند ساخت تدبّر، به کمک ساخت مشابه (تیپولوژی) آن در زبان انگلیسی تبیین گردیده است. آنچه به کمک ساخت مشابه در زبان انگلیسی (understand) به دست آمده حاکی از آن است که واژه تدبّر نیز از دو بخش ساخته شده است: [دبر (به عنوان ماده فعل) + وزن تفعّل (به معنای stand)]. در نتیجه معنایی که از تدبّر فهم می گردد، مواجهه ادراکی با موضوع یا پدیده ای جهت پی بردن به پشت و ورای آن است.

۶.

روش های رویارویی امام رضا(ع) با پیروان ادیان، فرق و مذاهب اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: یحیی میرحسینی محمود کریمی

منبع: مطالعات فرهنگ - ارتباطات سال چهاردهم پاییز ۱۳۹۲ شماره ۲۳

کلید واژه ها: هدایت امام رضا (ع) ادیان غیراسلامی فرق و مذاهب اسلامی الگوی مبارزه و رویارویی

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۷۴۱ تعداد دانلود : ۸۲۹

دین اسلام، امر به معروف و نهی از منکر را به عنوان بهترین شیوة رویارویی با مخالفان و منحرفان معرفی کرده است. اهمیت این آموزه را می توان در آیه های قرآن و یادکرد پربسامدش در روایت ها دید. هرچند عمل به این آموزه بر هر مسلمانی واجب است، برای کسانی که از مقام دینی و دنیوی بالاتری برخوردار باشند، ضرورت بیشتری ایجاب می کند. از آنجا که والاترین امرِ به معروف، ارشاد مردمان به دین حق و مهم ترین نهی از منکر، بازداشتن گمراهان از باورهای فاسدشان می باشد، ائمه(ع) مهم ترین وجهة همت خود را به ارائة واقعی دین خدا و هدایت گمراهان به مذهب امامیه منعطف نمودند. امام رضا(ع) نیز به مقابله و مبارزه با ادیان و فرقه های منحرف پرداختند، زمانی که اکثر فرقه ها به تئوریزه کردن عقاید و تبلیغ باورهایشان مشغول بودند. این مقاله در پی پاسخ به این پرسش است که امام رضا(ع) با چه شیوه هایی به مقابله با فرق رفته اند؟ آیا می توان از آن ضابطه و قاعده استخراج و آن را به عنوان یک الگوی مبارزاتی تعریف کرد؟

۷.

مبانی و روش شیخ صدوق در تفسیر قرآن کریم(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: محمود کریمی محسن دیمه کار گراب

منبع: پژوهش های قرآن و حدیث سال چهل و ششم پاییز و زمستان ۱۳۹۲ شماره ۲

کلید واژه ها: تفسیر اجتهادی شیخ صدوق تفسیر ادبی تفسیر قرآن به سنت تفسیر قرآن صدوق تفسیر محدثان

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۵۰۷ تعداد دانلود : ۱۱۵۲

شیخ صدوق از فقها و محدثان طراز اول امامیه در قرن چهارم هجری قمری است. نظر به صبغهٔ روایی اغلب آثارش، بیشتر در زمره محدثان به شمار آمده و وجههٔ تفسیری او کمتر مورد توجه قرار گرفته است. کتاب تفسیر قرآن صدوق به ما نرسیده لکن در میان آثار به جامانده از وی می توان به برخی از دیدگاه های تفسیری اش دست یافت. این نوشتار در صدد است تا مبانی و روش تفسیری وی را از میان آثار مذکور استخراج کند. قدسی بودن و وحیانی بودن، نص و قرائت واحد، قابل فهم بودن و جواز تفسیر قرآن و نیز ساختار چند معنایی و پیوستگی آیات آن، از مهم ترین مبانی تفسیری شیخ صدوق است. تفسیر قرآن به قرآن و تفسیر قرآن به سنّت، ناظر به روش ابن بابویه در تفسیر قرآن به مأثور است. از سوی دیگر تفسیر ادبی، تأویل آیات متشابه، بیان بطون آیات، بیان وجه جمع بین روایات تفسیری، نقد روایات تفسیری و نقد آراء تفسیری دیگران، ناظر به روش تفسیر اجتهادی اوست. بررسی شیوهٔ تفسیر موضوعی در ارائه مباحث تفسیری، تحلیل ارتباط روش تفسیری قرآن به قرآن با روایت «ضرب قرآن» در آثار شیخ صدوق، بررسی شیوهٔ وی در تبیین مفردات قرآن و اشاره به گرایش روایی و کلامی وی در تفسیر قرآن کریم از دیگر مباحث این نوشتار است.

۸.

نسبت حکم حکومتی با احکام و فتاوای مجتهدین در نظام سیاسی اسلام(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: محمود کریمی سلمان مرتضوی

منبع: دانش سیاسی سال نهم بهار و تابستان ۱۳۹۲ شماره ۱ (پیاپی ۱۷)

کلید واژه ها: حکم حکومتی فتوا نظام سیاسی اسلام نقض حکم حکم فقیه

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم سیاسی اندیشه سیاسی اندیشه سیاسی در ایران تاریخ و مبانی اندیشه سیاسی در ایران اسلامی تاریخ و مبانی اندیشه سیاسی از انقلاب اسلامی تا به امروز

تعداد بازدید : ۱۸۰۰ تعداد دانلود : ۷۹۷

انقلاب اسلامی مسائل سیاسی و حقوقی زیادی را فراروی اندیشمندان قرار داده است. یکی از این مسائل چگونگی ارتباط مجتهدین با حاکم در نظام سیاسی اسلام است. دراین نظام فقیه جامع الشرایطی که در رأس جامعه اسلامی است حاکم شرعی جامعه است و مجتهدان جامع الشرایط دیگری در جامعه اسلامی هستند که به امر افتا مشغولند. حاکم جامعه اسلامی به عنوان نایب امام ، اختیاراتی از طرف معصوم دارد؛ از جمله این اختیارات حکم حکومتی است. گاهی حکمی حکومتی صادر می شود و این حکم با حکم یا فتوای مجتهدین دیگر در تعارض است. مقاله حاضر این مسأله را مورد بررسی قرار داده با تتبع در آراء فقهاء ، نسبت بین حکم حکومتی و فتاوا و احکام مجتهدین را تبیین کرده مشخص می کند در چه مواردی حکم حکومتی حاکم با احکام و فتاوای دیگر فقهاء قابل جمع است و مجتهدین و مقلدین می توانند هم به فتاوا و احکام خود و هم به حکم حکومتی حاکم عمل کنند و در چه مواردی امکان جمع بین فتاوا و احکام مجتهدین و حکم حکومتی وجود ندارد.

۹.

مقایسه و تحلیل برنامه های سوم و چهارم توسعه کلان ورزش استان آذربایجان غربی و تحلیل یافته ها با رویکرد متدولوژی مهندسی ارزش(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: سحر احمدی میر محمد کاشف مهرداد محرم زاده محمود کریمی

منبع: مطالعات مدیریت ورزشی (پژوهشکده تربیت بدنی) زمستان ۱۳۹۱ شماره ۱۶

کلید واژه ها: تحلیل مهندسی ارزش مقایسه برنامه سوم و چهارم توسعه

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی تربیت بدنی مدیریت ورزشی

تعداد بازدید : ۱۹۸۱ تعداد دانلود : ۹۷۴

این پژوهش در چهارچوب طرحی توصیفی- تحلیلی انجام شد که به مقایسه برنامه سوم و چهارم توسعه استان آذربایجان غربی و تحلیل آن با متدولوژی مهندسی ارزش پرداخته است. در این تحقیق 15 شاخص برنامه توسعه، 4 شاخص در بخش عمرانی و 11 شاخص در بخش ورزش قهرمانی با هدف شناسایی ضعف¬ها و قوت¬های برنامه و ارائه راه¬کار بررسی شد. نتایج پژوهش نشان می دهد استان در شاخص مدال های جهانی با درصد رشدی برابر (760%) بهترین عملکرد را داشته و در شاخص دعوت¬شده به تیم ملی با درصد رشدی منفی برابر (73/207-%) عملکرد ضعیفی داشته است و در دیگر شاخص ها: مساحت فضاهای سرپوشیده (73/41%)، مساحت فضاهای روباز (60/37%)، سرانه فضاهای سرپوشیده (58/41%)، سرانه فضاهای روباز (55/37%)، ورزشکاران سازمان¬یافته (92/65%)، مقام های کشوری (14/53%)، تیم های حاضر در لیگ های کشوری (69/45%)، رشته های ورزشی فعال (9/19%)، کلاس های آموزشی داوری و مربیگری (24/126%)، میزبانی کشوری (42/231%)، مدال های آسیایی (88/8%)، اعزام به قهرمانی کشور (73/122%) درصد رشد را در برنامه چهارم، در مقایسه با برنامه سوم نشان می دهند و در شاخص مدال های بین المللی با رشد (03/13-%) رشدی منفی در برنامه چهارم، در مقایسه با برنامه سوم مشاهده شد. در مجموع، برنامه چهارم، در مقایسه با برنامه سوم رشد داشته، اما با توجه به تحلیلی بر مبنای متدولوژی کارکردگرای مهندسی ارزش دارای نقاط ضعفی است.

۱۰.

اهمیت و آسیب شناسی تاریخ و تاریخ نگاری از منظر امام خمینی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: محمود کریمی سعید طاووسی مسرور

منبع: تاریخ فرهنگ و تمدن اسلامی سال سوم بهار ۱۳۹۱ شماره ۶

کلید واژه ها: امام خمینی تاریخ نگاری علم تاریخ منابع تاریخی ت‍اری‍خ ن‍گ‍اران آسیب شناسی تاریخ

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۲۶۲۲ تعداد دانلود : ۱۱۵۷

مقاله حاضر پس از اشاره اجمالی به اهمیت و فواید تاریخ، به بررسی تفصیلی آسیب شناسی تاریخ و تاریخ نگاری از دیدگاه امام خمینی می پردازد. این مقاله آسیب شناسی تاریخ نگاری در محورهایی چون عدم بی طرفی مورخ، تحریف تاریخ، بی دقتی در ثبت وقایع، تاریخ نگاری بدون نقد و تحلیل، عدم توجه به توده مردم در تدوین تاریخ و نبود نگاه قرآنی در تحلیل های تاریخی را از منظر و بیان امام خمینی به بحث می گذارد.

۱۱.

تحلیل انتقادی نظرات «اتان کولبرگ» در موضوع جهاد از دیدگاه امامیه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: محمود کریمی سید سجاد طباطبایی نژاد

منبع: مطالعات قرآن و حدیث سال ششم پاییز و زمستان ۱۳۹۱ شماره ۱ (پیاپی ۱۱)

کلید واژه ها: امامیه جهاد مستشرقان تحلیل انتقادی اتان کولبرگ

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی فقه و اصول فقه اندیشه و فقه سیاسی فقه سیاسی مفاهیم فقه سیاسی امنیت ملی،صلح و جهاد

تعداد بازدید : ۱۶۱۳ تعداد دانلود : ۸۷۳

یکی از برجسته ترین خاورشناسان شیعه پژوه معاصر، «اتان کولبرگ» است. در این نوشتار، پس از معرفی اجمالی کولبرگ و آثار وی، گزارش کاملی از مقاله وی در موضوع جهاد ارائه شده و در مقام بررسی مقاله، در دو بخش نقد محتوایی و نقد منابع، آراء وی در بوته نقد قرار گرفته است. وی در مقاله خود تحت عنوان «تطور نظریه جهاد در شیعه امامیه» با مطالعة تاریخی و استناد به برخی روایات، به بررسی رویکرد امامیه نسبت به «جهاد» در عصر امیرالمؤمنین(ع) و پس از آن پرداخته است. او در این رهیافت ابتدا شباهت ها و تفاوت های میان امامیه و اهل سنت در باب مفهوم جهاد را مطرح نموده و مستندات امامیه در وجوب جهاد را بیان می کند، سپس به بررسی جنگ های امیرالمؤمنین(ع) پرداخته، و به مناسبت از احکام قتال اهل بغی سخن به میان می آورد. در پایان نیز وضعیت جهاد را از نگاه تاریخی، پس از خلافت حضرت علی (ع) تا عهد قاجار مورد بررسی قرار می دهد. مقاله حاضر با بیان نکات محوری اتان کولبرگ در موضوع جهاد، آن ها را از نظر محتوا و نیز منابع مورد استفاده در بوته نقد قرار می دهد.

۱۲.

نقد مقاله «تشیع و قرآن» بار آشر در دایرةالمعارف قرآن لیدن(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: محمود کریمی مرتضی سلمان نژاد محمدجواد نیک روش

منبع: مطالعات قرآن و حدیث سال پنجم بهار و تابستان ۱۳۹۱ شماره ۲ (پیاپی ۱۰)

کلید واژه ها: قرآن مفسران تشیع روش تفسیری تحریف

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی

تعداد بازدید : ۱۷۴۹ تعداد دانلود : ۹۲۲

مقاله «تشیع و قرآن» اثر مستشرق یهودی «بارآشر» است، که با تأکید بر برخی اقوال ناصواب و برجسته نمودن بعضی از فرقه های نادر و حتی مطرود شیعه، درصدد ارائه تصویری غیرواقعی از نگاه شیعه پیرامون قرآن کریم می باشد. مقاله مزبور در دایرةالمعارف قرآن (لیدن) منتشر شده که یکی از دایرةالمعارف های برجسته و مورد رجوع جهانی پیرامون قرآن کریم است و مطالب آن در سراسر جهان مورد رجوع و استناد قرار میگیرد. نوشتار پیش رو ضمن اشاره به محتوای مقاله مذکور، نظریات ناصواب بارآشر درباره نگاه شیعه به قرآن را با استفاده از مصادر معتبر شیعی و استدلال های متقن در بوته نقد قرار داده است. این مقاله در آغاز به معرفی سوابق علمی مؤلف پرداخته و در ادامه هر یک از بخش های مقاله مذبور را به همراه ذکر موارد ناصواب آن به اختصار ارائه کرده و سپس نقد هر قسمت به صورت مجزا و با تکیه بر منابع مهمی که مؤلف از آن ها استفاده چندانی ننموده را بیان کرده است

۱۳.

بازیابی ابعاد تفسیر کلامی آیه «إِنِّی جاعِلٌ ِ فِی الْأرْضِ خَلِیفَةً»(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: محمود کریمی محمدحسن رستمی محسن دیمه کار گراب

منبع: پژوهشنامه تفسیر و زبان قرآن پاییز و زمستان ۱۳۹۱ شماره ۱

کلید واژه ها: خلافت امامت عصمت غیبت رجعت حضرت آدم علیه السلام جعل خلیفة

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تفسیر و علوم قرآن تفسیر قرآن معارف قرآن موارد دیگر

تعداد بازدید : ۵۰۰۸ تعداد دانلود : ۸۷۳

هر چند به نظر می رسد آیه «إِنِّى جاعِلٌ ِفِى الْأرْضِ ِخَلِیفَةً» در سورة بقره تنها طلیعه و مقدمه داستان خلقت ِ حضرت آدمعلیه السلام است، لکن این آیه مشتمل بر نکات تفسیری کلامى ارزشمندی است که برخی از آنها از دیرباز به اجمال و پراکنده در آثار علمى فریقین به ویژه امامیه بیان شده ولی هیچ گاه تبیین نشده است. نوشتار حاضر بر آن است تا ابعاد تفسیری کلامی این آیه را در میراث علمى امامیه و اهل سنت، مورد بررسی قرار گیرد؛ ابعادی همچون هدف از آفرینش خلیفه در زمین، لزوم وجود خلیفه در زمین و ضرورت ِنیاز به امام، تقدم وجود خلیفه بر دیگران، اختصاص تعیین خلیفه به خداوند، لزوم عصمت خلیفه و امام و غیرهم. این موارد مهمترین مباحث کلامى است که برخی از محدّثان و مفسّران متکلّم با استناد به آیه مذکور به آنها اشاراتی داشته اند. در آثار علمى اهل سنت نیز در خصوص این آیه، تنها به مباحث معدودی همچون عصمت ملائکه، علم یکی از شروط خلافت، و برترى آدمعلیه السلام بر ملائکه اشاره شده که این استفاده اندک از آیه، ناظر به تفاوت مبانى کلامى اهل سنت با امامیه در موضوع ِ امامت است. پاسخ به دیدگاه اسماعیلیه در خصوص تعارض غیبت امام با «قراردادن خلیفه در زمین» و نیز اشاره به استفاده فقهی برخی از فقیهان امامی و اهل سنت از این آیه در خصوص مشروعیت ِقضاوت و تعلق زمین به خلیفه خدا از دیگر مباحث مطرح ِشده در این نوشتار به شمار مى آید.

۱۴.

تفسیر قصص قرآن در رویکرد علّامه طباطبائی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: محمود کریمی رحیم امرایی

منبع: معرفت سال بیست و یکم اردیبهشت ۱۳۹۱ شماره ۲ (پیاپی ۱۷۳) ویژه علوم قرآنی

کلید واژه ها: قصص علامه طباطبائی رویکرد قصص قرآنی اقوام پیامبران فعل انبیا

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی

تعداد بازدید : ۳۰۹۹ تعداد دانلود : ۱۰۹۳

خداوند متعال در قرآن کریم برای القای پیام ها و مقاصد الهی، آیات خود را بر اساس روش ها و قالب های گوناگونی نازل کرده است. برای مثال، اخلاق انبیا را به عنوان الگویی برای مخاطبان، تبیین میکند یا به اخبار و سرگذشت اقوام و ملل گذشته میپردازد. همچنین برخی از محاورات انبیا با سلاطین و حاکمان ستمگر را بیان میکند. یکی از قالب هایی که بدین منظور، مکرّر در قرآن به کار رفته، قالب «قصّه» است. بخش قابل توجهی از آیات قرآن را قصص قرآنی به خود اختصاص داده است. این مقاله با رویکرد تحلیلی به دنبال پاسخ سؤال اصلی مقاله است که تفسیر علّامه طباطبائی از قصص قرآن با سایر مفسّران چه تفاوت هایی دارد؟ موضوعاتی همچون بیان ولایت الهی، تأویل حوادث و وقایع، عبرت پذیری، بیان سنّت های الهی، و تسلّی بخشیدن به پیامبر صلیالله علیه و آله و امت ایشان از مهم ترین اهداف قصّه های قرآنی در دیدگاه علّامه طباطبائی است. تأکید بر واقع نمایی قصص قرآن، تبیین زوایای قصص، کشف ویژگیهای شخصیتی قهرمانان قصص، مراجعه به سایر آیات و سوره ها در تفسیر قصص، ارائه تفسیر دقیق با استناد به ظاهر آیات، نقد توضیحات کتب مقدس از قصص قرآنی، و تبیین صحیح روش انبیا، از ویژگیهای تفسیر المیزان در تفسیر قصص قرآن است.

۱۵.

تکالیف خبرنگاردر اسلام(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: محمود کریمی احسان علی اکبری بابوکانی

منبع: پژوهش های ارتباطی سال نوزدهم پاییز ۱۳۹۱ شماره ۳ (پیاپی ۷۱)

کلید واژه ها: رسانه بهره وری بازمهندسی فرایند تأمین برنامه

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی ارتباطات

تعداد بازدید : ۶۵۳ تعداد دانلود : ۴۱۴

بررسی مسائل حوزه خبر و خبررسانی، با توجه به عصر ارتباطات و لزوم پاسخگویی فقه به مسائل این حوزه، از اهمیت ویژه ای برخوردار است. مقاله حاضر، برخی از تکالیف خبرنگار رسانه ای همچون ممنوعیت گمراه کردن افکار عمومی، اشاعه فحشا و منکرات، تضعیف باورهای دینی، تجسس در اسرار مردم و افشای آن، کذب، بهتان، اغرا به جهل، اهانت و سرقت را با توجه به ادلّه احکام در فقه امامیه و نظر به آرا و دیدگاه های فقها که منبعث از ادلّه احکام است، مورد بحث قرار داده است. درواقع، بررسی این عنوان ها در پاسخ به این پرسش است که آیا خبرنگار، در کنار حقوقی که برای وی شناخته شده، ملزم به رعایت اصول و چهارچوب این حرفه و تکالیف مقرر شده نیز هست یا خیر؟ مقاله حاضر با روش کتابخانه ای و اسنادی تدوین شده و با بررسی فقهی حقوقی، به رسالت خبرنگار از زاویه ای جدید نگریسته و بر آن است که اسلام برای برخورداری از رسانه دینی، تکالیفی را برای خبرنگار به عنوان یکی از مکلفان جامعه اسلامی مقرر کرده است.

۱۶.

انگیزه های سیاسی در جعل روایات مدح و ذم بلاد(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: محمود کریمی سعید طاووسی مسرور

منبع: دانش سیاسی بهار و تابستان ۱۳۸۹ شماره ۱

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم سیاسی اندیشه سیاسی اندیشه سیاسی در اسلام تاریخ و مبانی اندیشه سیاسی در جهان اسلام

تعداد بازدید : ۱۹۱۲ تعداد دانلود : ۹۹۸

۱۷.

جایگاه عهدنامه امیرالمومنین علی(ع) به مالک اشتر در منابع اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: محمود کریمی صالح زارعی

منبع: پژوهش های قرآن و حدیث سال چهل و سوم پاییز و زمستان ۱۳۸۹ شماره ۲

کلید واژه ها: نهج البلاغه منابع اسلامی سند عهدنامه محتوای عهدنامه عهدنامه ی مالک اشتر

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی

تعداد بازدید : ۲۴۶۲ تعداد دانلود : ۹۶۹

مقاله ی حاضر، به بررسی جایگاه عهدنامه ی امیرالمومنین علی(ع) به مالک اشتر، در منابع اسلامی و ویژگی های آن می پردازد. در این پژوهش، منابع عهدنامه ی مالک، اعم از منابع شیعه و اهل سنت، جایگاه آن در منابع فقهی و تفسیری و شهرت آن در نقاط مختلف جهان اسلام، مورد بررسی قرار می گیرد. به علاوه، سند این عهدنامه مورد تدقیق قرار گرفته و دیدگاه های مختلف در این باره بیان می شود. این مقاله ، در پایان، به مضامین و محتوای عهدنامه پرداخته و محورهای اصلی آن را مورد بحث قرار می دهد. سند صحیح و مضامین عالی عهد نامه، از جمله دلایل برجستگی خاص آن در بین نامه های نهج البلاغه است و جایگاه ویژه ای را در منابع اسلامی به آن اختصاص داده است.

۱۸.

بررسی و نقد دیدگاه ویتگنشتاین متأخر در باب زبان دین(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: محمود کریمی رحیم امرایی

منبع: فلسفه دین بهار ۱۳۸۹ شماره ۵

کلید واژه ها: بازیهای زبانی زبان دین معرفت بخشی نظریه تصویری ویتگنشتاین متأخر

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی فلسفه و منطق

تعداد بازدید : ۲۳۵۲ تعداد دانلود : ۹۹۰

یکی از مسائلی که در حوزه دین شناسی در قرون اخیر در غرب مطرح شده، دین و زبان مربوط به آن است. معناشناسی صفات الهی، مشکل تعارض علم و دین، پیدایش مکاتب فلسفی معارض چون پوزیتیویسم و پوزیتیویسم منطقی از عواملی است که بحث زبان دین را در میان فلاسفه و متکلمان مطرح کرد. معرفت بخشی در گزاره های دینی از چالش های شایان توجه دین پژوهی معاصر در زبان دین است و از پرسش معناداری یا بیمعنایی و نگرش های پوزیتیویسمی اهمیت فزون تری دارد. در این باب، ویتگنشتاین در دو مرحله از حیات فلسفی خود دو رأی کاملا متفاوت را ابراز نموده است. در تلقی نخست، یعنی نظریه تصویری معنا، زبان، تصویری از واقعیت امور است. وی در دیدگاه دوم، یعنی نظریه کاربردی معنا، بازیهای زبانی را مطرح کرد. مقاله حاضر ضمن تبیین نظریه بازیهای زبانی با مراجعه به منابع اصلی، به نقد آن میپردازد.

۱۹.

راهبری خلاقانه شهر

نویسنده: محمود کریمی

منبع: شهرداریها سال یازدهم آبان ۱۳۸۹ شماره ۱۰۰

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی مدیریت مدیریت سازمانی و منابع انسانی رفتار سازمانی

تعداد بازدید : ۱۴۱۰ تعداد دانلود : ۹۸۸

۲۰.

شخصیت حدیثی عماربن یاسر(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: محمود کریمی سعید طاووسی مسرور

منبع: پژوهش های قرآن و حدیث پاییز و زمستان ۱۳۸۸ شماره ۱

کلید واژه ها: حدیث پیامبر (ص) فریقین عماربن یاسر اهل بیت علیهم السلام

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی حدیث و علوم حدیث حدیث کلیات تاریخ حدیث رواه و محدثان

تعداد بازدید : ۲۱۲۶ تعداد دانلود : ۱۴۵۷

عماربن یاسر از بزرگان صحابه و سابقان در اسلام است. او پس از پیامبر (ص) یک شیعه راستین بود و به عنوان یکی از ارکان شیعه شهرت یافت. درباره عمار تاکنون نوشته های فراوان و گوناگونی منتشر شده اما آنچه در این میان مغفول مانده، شخصیت حدیثی و شخصیت تفسیری این صحابی بزرگ است. با توجه به ثقه بودن عمار نزد فریقین، در منابع روایی شیعه و سنی، میراث حدیثی قابل توجهی از وی به یادگار مانده است. البته تعداد روایات منقول از وی، در جوامع حدیثی شیعه نسبت به روایات او در منابع اهل سنت کمتر است. این مقاله ضمن بازشناسی منابع روایات عمار، به بررسی علل اهتمام بیشتر محدثان متقدم اهل تسنن به نقل احادیث وی، در قیاس با محدثان شیعه پرداخته است. افزون بر آن، روایات جناب عمار را، از حیث محتوایی نیز مورد توجه قرار داده است؛ محتوای عمد? روایات عمار را می توان چنین دسته بندی کرد: سیره و معجزات پیامبر (ص) ـ فضائل اهل بیت علیهم السلام ـ تاریخ اهل بیت علیهم السلام، ـ ملاحم، فتن و علائم ظهور مهدی موعود عجل الله فرجه الشریف ـ تفسیر قرآن ـ موضوعات فقهی.

محمود کریمی

مطالب
ترتیب بر اساس: جدیدترین پربازدید‌ترین

آغاز پیدایش جهان در تفسیر آیات و آخرین یافته های کیهان شناسی(مقاله علمی وزارت علوم)

بررسی تخریج و صدور حدیث یکونُ بَعْدِی اثْنَاعَشَرَ خَلِیفَهً در منابع اهل سنت(مقاله علمی وزارت علوم)

بازخوانی گزاره «إنّما البیعُ مثلُ الرِّبا» تحلیلی سه سطحی مبتنی بر زبان شناسی نقشگرا(مقاله علمی وزارت علوم)

آثار خانوادگی و اجتماعی رفق و مدارا از منظر فریقین(مقاله علمی وزارت علوم)

ریشه شناسی واژه قرآنی «تدبّر»(مقاله علمی وزارت علوم)

روش های رویارویی امام رضا(ع) با پیروان ادیان، فرق و مذاهب اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)

مبانی و روش شیخ صدوق در تفسیر قرآن کریم(مقاله علمی وزارت علوم)

نسبت حکم حکومتی با احکام و فتاوای مجتهدین در نظام سیاسی اسلام(مقاله علمی وزارت علوم)

مقایسه و تحلیل برنامه های سوم و چهارم توسعه کلان ورزش استان آذربایجان غربی و تحلیل یافته ها با رویکرد متدولوژی مهندسی ارزش(مقاله علمی وزارت علوم)

اهمیت و آسیب شناسی تاریخ و تاریخ نگاری از منظر امام خمینی(مقاله علمی وزارت علوم)

تحلیل انتقادی نظرات «اتان کولبرگ» در موضوع جهاد از دیدگاه امامیه(مقاله علمی وزارت علوم)

نقد مقاله «تشیع و قرآن» بار آشر در دایرةالمعارف قرآن لیدن(مقاله علمی وزارت علوم)

بازیابی ابعاد تفسیر کلامی آیه «إِنِّی جاعِلٌ ِ فِی الْأرْضِ خَلِیفَةً»(مقاله علمی وزارت علوم)

تفسیر قصص قرآن در رویکرد علّامه طباطبائی(مقاله علمی وزارت علوم)

تکالیف خبرنگاردر اسلام(مقاله علمی وزارت علوم)

انگیزه های سیاسی در جعل روایات مدح و ذم بلاد(مقاله علمی وزارت علوم)

جایگاه عهدنامه امیرالمومنین علی(ع) به مالک اشتر در منابع اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)

بررسی و نقد دیدگاه ویتگنشتاین متأخر در باب زبان دین(مقاله علمی وزارت علوم)

راهبری خلاقانه شهر

شخصیت حدیثی عماربن یاسر(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌های مرتبط

پدیدآورندگان همکار

تبلیغات

پالایش نتایج جستجو

محمود کریمی

مطالب ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدید‌ترین

کلیدواژه‌های مرتبط

پدیدآورندگان همکار

تبلیغات

پالایش نتایج جستجو

مطالب
ترتیب بر اساس: جدیدترین پربازدید‌ترین