جهاد سازندگی در کشاکش با قفس آهنین بوروکراسی مدرن در ایران (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
جهاد سازندگی، پس از انقلاب اسلامی برای رفع محرومیت در روستاها و رونق کشاورزی شکل گرفت، اما غفلت از توجه به نظم اجتماعی و مبانی فلسفیِ حاکم بر آن، باعث شد تا در مدت کوتاهی تبدیل به وزارت خانه شود. هدف این مقاله، نشان دادن تمایز منطق سازمانی جهاد سازندگی از سازمان بوروکراتیک مدرن در سطح تحلیل نظم اجتماعی و مبانی فلسفی آن است. به این منظور در این مقاله با توجه به نظریه اجتماعی ماکس وبر و کارل مارکس، نشان داده شده که بوروکراسی مدرنِ غربی چه نسبتی با توسعه سرمایه داری غربی دارد. پس از آن، با نظر به مدرنیزاسیون یا تجدد اجباری رضاخان و برنامه های توسعه سرمایه داری پهلوی دوم، تاثیرات آن در توسعه بوروکراسی غربی در ایران بررسی شده است. در مرحله بعد، با تعدیل نظریه داده بنیاد تحت تاثیر نظریه اجتماعی انقلاب اسلامی با روایت شهید مرتضی مطهری (ره)، مولفه های جهاد سازندگی از طریق کدگذاری باز، محوری و انتخابیِ کدهای 30 مصاحبه، احصاء شده و با مولفه های بوروکراسی رایج در دوره پهلوی مقایسه شده است. یافته های حاصل از تحقیق نشان می دهد که غفلت از تحلیل جهاد سازندگی در سطح نظریه اجتماعی و مبانی فلسفی انقلاب اسلامی، باعث شد تا جهاد سازندگی در وزارت جهاد کشاورزی استحاله شود.Constructive Jihad in the struggle with the iron cage of modern bureaucracy in Iran
Constructive Jihad was formed after the Islamic Revolution to eliminate poverty in the villages and promote agriculture,but neglecting to pay attention to the social order and the philosophical foundations governing it, caused it to become a ministry in a short period of time. The purpose of this article is to show the difference between the organizational logic of constructive jihad and the modern bureaucratic organization at the level of social order analysis and its philosophical foundations. In the following, according to the social theory of Max Weber and Karl Marx, it has been shown how modern western bureaucracy has a relationship with the development of western capitalism. After that, considering Reza Khan's forced modernization and Pahlavi II's capitalist development programs, its effects on the development of western bureaucracy in Iran have been examined. In the next step, referring to the social theory of the Islamic Revolution and its philosophical foundations, with the reading of Morteza Motahari, the components of Constructive Jihad were counted through open, central and selective coding of the codes of 30 interviews and compared with the common bureaucracy components in the Pahlavi period. The findings of the research show that neglecting the analysis of constructive jihad at the level of social theory and the philosophical foundations of the Islamic Revolution, caused the transformation of constructive jihad in the Ministry of Agricultural Jihad.
تبلیغات
