عوامل مؤثر بر ارتکاب جرم: فرا تحلیل کمّی مطالعات (مقاله علمی وزارت علوم)

چکیده

جرم به عنوان یک پدیده نامطلوب اجتماعی، پیامد عوامل متعددی است. فزونی ارتکاب به جرم، افزایش تحقیقات علمی در حوزه های مطالعاتی مرتبط با جرم در ایران در چند دهه گذشته را در پی داشته؛ به طوری که اطلاعات وسیعی درباره سبب شناسی و فراگیرشناسی جرم در حوزه های مختلف آن تولید شده است. پژوهش حاضر با رویکرد فراتحلیل به مهم ترین دلایل و علت های ارتکاب جرم در ایران بر اساس پژوهش های انجام گرفته در حوزه های مختلف پرداخته و به این پرسش پاسخ داده است که عوامل مؤثر بر ارتکاب جرم کدام اند و درمجموع این عوامل تا چه اندازه در ارتکاب جرم در حوزه های مختلف تأثیرگذارند؟ روش پژوهش از نوع فراتحلیل (کمّی) با هدف تعیین اندازه اثر پژوهش ها بود. حجم نمونه شامل 107 سند پژوهشی (80 مقاله و 27 پایان نامه) بود که با توجه به معیارهای داشتن ضریب همبستگی، اعتبار مقاله، کیفیت انتشار و اطلاعات روشی انتخاب شدند. یافته ها نشان داد بیشترین تأثیر در ارتکاب جرم را به ترتیب متغیرهای مشارکت اجتماعی، فرهنگ بزهکاری، منطقه محل سکونت، تراکم جمعیتی، روابط اجتماعی، کنترل اجتماعی، احساس محرومیت و نابرابری اجتماعی، پایگاه اقتصادی-اجتماعی و اختلافات خانوادگی داشته اند که درمجموع دلالت بر تأثیرِ بیشتر عوامل سطح اجتماعی در ارتکاب جرم دارد.