تجزیه و تحلیل چگونگی ورود ارزش در نظریه های توسعه و پیشرفت اقتصادی (مقاله علمی وزارت علوم)

چکیده

نظریه های توسعه به طور معمول ارزش خنثی، فنی، تحلیلی و علمی قلمداد می شوند. در این مقاله به بررسی چگونگی ورود ارزش در نظریه های توسعه و پیشرفت اقتصادی می پردازیم. بنا به فرضیه مقاله که به روش تحلیلی بررسی شده، ارزش ها در قالب تحلیل ارزشی، و ارزش داوری وارد نظریه های توسعه و پیشرفت شده و موجب تمایز آنها می شوند. تحلیل ارزشی عمدتاً حاکی از ارزیابی نقش ارزش ها در مسیر دستیابی به توسعه و پیشرفت است. در مقابل، ارزش داوری حاکی از قضاوت ارزشی نظریه پردازان به دو صورت ارزش داوری معرفتی و اخلاقی (ارزش داوری آرمانی و سیاستی) است. ارزش داوری معرفتی حاکی از جهت گیری ارزشی محقق اقتصاد توسعه و پیشرفت در تدوین نظریه است. مهم ترین بخش ارزش داوری اخلاقی در اقتصاد توسعه و پیشرفت، ارزش داوری آرمانی شامل تعریف توسعه، تعیین و تعریف اهداف آن، رتبه بندی اهداف، تدوین شاخص های آن و همچنین تعیین استانداردهای رفتار اقتصادی مطلوب در قالب فروضی همچون عقلانیت اقتصادی است. ارزش داوری سیاستی نیز حاکی از توصیه به اصلاحات ساختاری و برنامه ای برای دستیابی به توسعه و پیشرفت است. هرچند ارزش های اخلاقی به عنوان فرض وارد نظریه های توسعه و پیشرفت می شود، در ادامه مورد قضاوت ارزشی قرار گرفته و مبنای توصیه ارزشی اقتصاددانان قرار می گیرد. بر اساس چهارچوب تحلیلی ارائه شده، تمایز میان نظریه های توسعه و پیشرفت اقتصادی را می توان از منظر ارزش های معرفتی و اخلاقی اثرگذار بر آن در حوزه آرمان ها، رفتارها، ساختارها و سیاست ها ارزیابی کرد. تمایزات ارزشی در نظریه های توسعه و پیشرفت باعث تغییر در اولویت های پژوهشی، واقع نمایی نظریه ها، شاخص ها، سیاست های و برنامه های توسعه و پیشرفت خواهد شد.