جهانی شدن و هویت ملّی ایرانی: فراتحلیلی از پژوهش های پیشین در ایران (مقاله علمی وزارت علوم)

چکیده

در زمینه ی تأثیر جهانی شدن بر تضعیف یا تقویت هویت ملّی ایرانی، مطالعات متعددی در داخل کشور صورت گرفته است و نویسندگانِ هر یک از این تحقیقات متناسب با شاخه علمی خود به تفسیر و تبیین این روابط پرداخته اند و یافته های برخی از آن ها جهانی شدن را عاملی تقویت کننده و برخی دیگر عاملی تضعیف کننده بیان نموده اند. پژوهش حاضر نیز با اتخاذ رویکردی جدید در حوزه روش و بهره گیری از فراتحلیل، درصدد است یافته های مطالعات مستقل و مشابه در این زمینه را ترکیب کند و درنتیجه تحلیلی ورای تحلیل های صورت گرفته، ارائه دهد. درواقع، هدف این پژوهش، فراتحلیل پژوهش های انجام شده درزمینهٔ تأثیر جهانی شدن بر هویت ملّی ایرانی است تا از این طریق تصویری جدید و مشخص از وضع فعلی پژوهش ها و کاستی های این حوزه به دست آید. جامعه آماری پژوهش، تحقیقات صورت گرفته درزمینهٔ تأثیر جهانی شدن بر هویت ملّی است که از طریق جستجو در پایگاه اطلاعات علمی مگیران، پرتال جامع علوم انسانی، پایگاه مجلات تخصصی نورمگز، پایگاه مرکز اطلاعات علمی جهاد دانشگاهی و ایرانداک به دست آمده اند. از بین تحقیقات صورت گرفته، پس از پالایش اولیه، 17 مورد با توجه به معیارهای فراتحلیل به عنوان نمونه برگزیده شدند. یافته ها در دو بخش مرور نظام مند و محاسبه اندازه اثر با استفاده از نرم افزار جامع فراتحلیل (CMA2) ارائه شده اند. مهم ترین نکات ضعف پژوهش های این حوزه عبارت اند از: استفاده کم از پرسشنامه های استاندارد، استفاده از مؤلفه های متعدد و گاه بی ربط برای اندازه گیری متغیر جهانی شدن و حتی هویت ملّی، نبود چهارچوب نظری مشخص، کم توجهی به اعتبار و پایایی ابزار پژوهش در اکثر تحقیقات، مبهم و غیرکاربردی بودن پیشنهاد های ارائه شده در بخش نتیجه گیری پژوهش ها. همچنین، محاسبه اندازه اثر بیانگر آن است که جهانی شدن بر هویت ملّی 47/0- تأثیر معناداری دارد.