فرصت ها و چالش های دورکاری اساتید دانشگاه ها در دوره همه گیری ویروس کرونا (مقاله علمی وزارت علوم)

چکیده

مسئله و هدف: در پی شیوع ویروس کرونا در جهان، دورکاری و آموزش های مجازی در دانشگاه ها و مراکز آموزشی اهمیت دوچندانی پیدا کرده است. ﻫﺪف از این پژوهش، ﺑﺮرﺳﯽ فرصت ها و چالش های دورکاری در دانشگاه ها در دوره ﺷﯿﻮع ویﺮوس ﮐﺮوﻧﺎ از دیﺪﮔﺎه اساتید است. روش: این پژوهش بر مبنای هدف، کاربردی و بر اساس گردآوری اطلاعات، اکتشافی است. اساتید دانشگاه در رشته های مختلف، جامعه آماری پژوهش را تشکیل داده اند و برای جمع آوری داده ها از مصاحبه های عمیق نیمه ساختاریافته استفاده شده است. با استفاده از روش نمونه گیری نظری، مصاحبه ب ا 17 نفر تا حد اشباع ادام ه پی دا ک رد. ب رای اطمین ان از روای ی و پای ایی داده ها از روش ب ازنگری توس ط شرکت کنندگان و روش چندجانبه نگری از طریق مصاحبه با گروه های متفاوت مشارکت کنندگان استفاده شد و برای تحلی ل داده ها از تحلیل مضمون استفاده شده است. یافته ها: نتایج نشان داد دورکاری اساتید و انجام آموزش به شیوه برخط دارای نقاط قوتی همچون مزایای ارتباطی، ارتقای ظرفیت های آموزش و پژوهش و بهبود کارایی و دارای چالش هایی همچون مشکلات ارتباطی، آسیب های آموزشی و پژوهشی، ضعف بسترهای اولیه، تعارض کار-خانواده و کاهش آرامش روان می باشد. حجم مطالبی که اساتید در آموزش های مجازی ارائه می دهند به دلیل کاهش ارتباطات چهره به چهره، افزایش یافته و در عین حال امکان ذخیره سازی و بازخوانی وجود دارد. تقویت فرهنگ در دسترس بودن اساتید از طریق ارتباطات الکترونیکی از آثار این دوره و کاهش تمرکز دانشجو در کلاس درس و افت یادگیری او از آسیب های آموزش مجازی است. ارائه آموزش در منزل و لزوم وجود الزامات خاصی برای برگزاری کلاس ازجمله فضای فیزیکی مناسب و همچنین فقدان سروصدای محیطی باعث بروز چالش هایی برای اساتید شده است. تداخل ساعات کار اداری و غیر اداری نیز از دیگر پیامدهای دورکاری اساتید بوده است. نتیجه گیری: دورکاری اساتید دارای پیامدهای دوگانه مثبت و منفی است و حتی بنا بر امکانات شخصی آن ها در شرایط دورکاری دارای اثرات متفاوتی است. نقطه قوت عمده آن، صرفه جویی و توسعه زمانی بیشتر برای انجام پژوهش هایی است که به فضای آزمایشگاهی وابسته نیست. نقطه ضعف عمده آن نیز افت سطح یادگیری دانشجویان است.