اعتیاد و دیگربودگی: مطالعه جامعه شناختی فیلم دارکوب از منظر آلوده انگاری (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
دارکوب (1396) فیلمی به کارگردانی بهروز شعیبی است که تأثیر اعتیاد را در برساخته شدن هویت فردی و اجتماعی شخصیت اصلی فیلم، مهسا، به تصویر می کشد. در طول فیلم، اعتیاد مهسا باعث می شود که اطرافیانش او را فردی انزجارآور و گونه ای از آلودگی اجتماعی محسوب کنند و به تحقیر و طرد او بپردازند؛ ازاین رو، شخصیت مهسا و چگونگی برساخته شدن هویت اجتماعی او از دیدگاه آلوده انگاری قابل بررسی است. ساختار روایی دارکوب را می توان دارای دو سطح از آلوده انگاری دانست؛ سطح نخست، به برساخته شدن شخصیت مهسا به عنوان «امر آلوده» اجتماعی دلالت می کند و سطح دوم، ارتباط او با جمعیت های آلوده انگاشته و چگونگی شکل گیری آن ها را نشان می دهد؛ به همین دلیل، در این مقاله از تلفیق دو رویکرد موجود در نظریه آلوده انگاری، یعنی رویکردهای روان شناختی و جامعه شناختی، برای بررسی ماهیت اعتیاد به عنوان آلودگی اجتماعی و معتاد به عنوان «امر آلوده» استفاده می شود. این دو رویکرد دارای مؤلفه های مشترکی همچون «دیگربودگی امر آلوده»، «برساخته شدن گفتمانی آن» و «سیالیتش در مرزهای سوژه» هستند. با استفاده از این سه مؤلفه، چگونگی شکل گیری فرد معتاد به عنوان «امر آلوده» و ارتباط این برساخته آلوده انگاری با تشکیل «جمعیت های آلوده انگاشته» و جغرافیای فرهنگی مربوط به آن ها بررسی می شود. در این مقاله مشخص می شود که سه مؤلفه مشترک در دو رویکرد آلوده انگاری نه تنها عواملی برای برساختن فرد به عنوان «امر آلوده» هستند، بلکه منجر به تشکیل جمعیت های آلوده انگاشته و مناطق حاشیه ای آلوده می شوند.Abjection and Otherness: The Sociological Study of Axing from the Abjection Approach
Axing (2018) is a movie directed by Beheooz Shoaibi depicting the influences of addiction on its female character’s social and personal identity. In the movie, Mahsa’s addiction is considered as a source of disgust and social contamination, and a reason for her abandonment. Therefore, Mahsa’s character and the way her social identity is constructed can be analyzed based on theories of abjection. Abjection in Axing has two narrative layers. The first layer pivots on Mahsa’s interactions with her ex-husband’s new family and her own family, while the second narrative layer relates Mahsa to the abject populations and zones who reside on the margins of society. Accordingly, in this article, the two approaches of abjection, psychological and social, are utilized for the study of addiction as social abjection and an addicted person as “the abject”. The two approaches are found to share three same features: “the otherness of the abject”, “its discursive construction” and “wandering on the borders of subject”. Therefore, by utilizing these three features, the construction of an addicted person as a construct of abjection is studied and its relation with the formation of abject populations and zones are explained. In this article it is clarified that the mentioned features are not only the main factors in the social construction of an addicted person as “the abject”, but also result in the formation of abject populations and zones.
تبلیغات
