بررسی مفهوم استراتژی باز: رویکرد فراترکیب (مقاله علمی وزارت علوم)

چکیده

امروزه مفهوم باز بودن در سازمان ها گسترش پیدا کرده و سازمان ها علاقه خاصی به رویکردهای باز نشان داده اند، در این میان استراتژی باز نیز بخشی از روند و تمایل اجتماعی گسترده به سمت گشودگی بیشتر است. استراتژی باز پدیده ای چندوجهی است که به سرعت در حال پیشرفت بوده و نیازمند شناخت بیشتر است. در این مقاله تلاش می شود به کمک روش پژوهش کیفی فراترکیب به بررسی دقیق تر مفهوم استراتژی باز در قالب چیستی آن پرداخته شود. با بررسی صورت گرفته در پایگاه اسکوپوس، درنهایت 38 مقاله در بازه زمانی 1990 تا 2020 با محوریت استراتژی باز انتخاب و به روش کیفی تحلیل شدند. در این پژوهش، مهم ترین تعاریف ارائه شده در این حوزه شناسایی شده و سپس با توجه به تعدد تعاریف، مشخصه ها و رویکردهای استفاده شده با نگاهی کلان تر به نوع شناسی معرفی استراتژی باز پرداخته می شود. نتایج پژوهش نشان می دهد که می توان شیوه های شناسایی و تعریف استراتژی باز را در 5 دسته فلسفی، بعدشناسی، دامنه کاربرد، فرآیندی و سطح تجزیه وتحلیل تقسیم بندی کرد. از منظر مبانی فلسفی، رویکرد استراتژی باز عمدتاً ذهنی و در پارادایم پست مدرن است. از منظر بعدشناسی، دارای دو بعد اصلی شفافیت و فراگیری است که هر کدام دارای ابعاد فرعی نیز هستند. دامنه کاربردهای مختلف این پدیده در قالب هشت رویکرد شناخته می شود. از منظر فرآیندی، دارای سه نوع شناسی مهم بوده و از منظر سطح تجزیه وتحلیل نیز به دو طریق تعداد یا نوع شناخته می شود. جزئیات و شاخص های این 5 دسته، به تفصیل در مقاله اشاره شده است. شایان ذکر است که ماهیت پویا و تأثیرگذار استراتژی باز و راه های مختلف نگاه به این حوزه، نشان می دهد محققین باید تلاش بیشتری برای درک بهتر این پدیده جدید داشته باشند.