بررسی ابعاد پدیده مخاطب پنداری در جوامع اسلامی (مقاله علمی وزارت علوم)

چکیده

در این مقاله، مدل مفهومی مخاطب پنداری، در مورد نحوه نگاه صاحب منصبان به مخاطبان و رسانه ها (موردنگاری کشور ایران) ارائه می شود. مخاطب پنداری، مفهومی است که به مجموعه تصورات و دیدگاه ها درباره رسانه ها و مخاطبان اطلاق می شود. این نوع نگاه، از این تفکر نشات می گیرد که نقش و نحوه عملکرد رسانه ها نیز همچون منبر[1] است. مدل مذکور با استفاده از نتایج پژوهشی استخراج شده که طی سال های 2005 تا 2010 (سپنجی، 1389) انجام شد. در این پژوهش، بیش از 10370 دیدگاه و سخن از صاحب منصبان پیش گفته استخراج شد. این دیدگاه هابه 371 گزاره تبدیل و پس از آن گزاره ها با شیوه های کمی و کیفی مورد تحلیل قرار گرفت. سه مولفه اصلی مدل مخاطب پنداری در قالب دو زیر بخش عبارتند از: 1-الف) تاثیرات وعملکردهای منفی رسانه ها بر افراد آن سوی رسانه ها، مبتنی بر ذهنیت مخاطب پندار؛ ب) توقعات پدرسالارانه و عملکردی از رسانه ها برای تاثیر بر مخاطبان، مبتنی بر ذهنیت مخاطب پندار؛ 2- نحوه نگاه به رسانه ها مبتنی بر ذهنیت مخاطب پندار. هر یک از این دو بخش نیز به زیرمولفه هایی تقسیم می شود. [1]منبر، جایگاهی مرتفع در مساجدو اماکن اجتماع مسلمانان از صدر اسلام تاکنون، با حدود یک تا سه متر ارتفاع است که معمولا از چوب ساخته می شود و سخنران یا خطیب دینی بر فراز آن می نشیند. این رسانه به عنوان ابزاراصلی تبلیغ دین در اسلام شناخته می شود.