فراوان شدن گروه های نوپدید دینی و معنوی یکی از جلوه های عمومی تحولات دینی در دنیای معاصر است. اندیشمندان اجتماعی از نیمه دوم سده بیستم، تا کنون راه های مختلفی را برای مطالعه این تحولات پیموده اند. بررسی چرایی و چگونگی شکل گرفتن این گروه ها و پیوستن جوانان به این گروه ها از مهم ترین عرصه های پژوهش در این موضوع بوده است که در این جا تحت عنوان تغییرآیین مورد بررسی و ارزیابی قرار گرفته است. روشِ مورداستفاده، تحلیل و استنتاج منطقی از پژوهش ها و یافته های مربوط به قلمرو جامعه شناسی دین و حوزه های مرتبط است. هر چند، هنوز یک مدل یا نظریه مورد قبول عموم که به طور کامل ساز و کار تغییرآیینِ جوانان و پیوستن ایشان به جنبش های دینی جدید را توضیح دهد وجود ندارد، مدل ها و گونه های تغییرآیین که در این جا مطرح می شوند می توانند خطوط اصلی و گرایش های اکثری را در مورد واقعیت فرایند تغییرآیین ترسیم کرده، پیش بینی و برنامه ریزی فرهنگی را مستند نمایند.