نیروی دریایی تجاری - نظامی ایران در خلیج فارس در عصر نادرشاه افشار
آرشیو
چکیده
ﺧﻠیﺞ ﻓﺎﺭﺱ به عنوان ﺷﺎﻫﺮگ ﺍﺻﻠﻰ ﺗﺠﺎﺭﺕ ﺍیﺮﺍﻥ ﺩﺭ ﻃﻮﻝ ﺗﺎﺭیﺦ ﻧﻘﺶ کﻠیﺪﻯ ﺩﺭ ﺭﻭﻧﻖ ﺑﺎﺯﺍﺭ ﻣﻌیﺸﺘﻰ ﺍیﺮﺍﻥ ﻭ کﺸﻮﺭﻫﺎﻯ ﺣﺎﺷیﻪ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﺍﺳﺖ. ﻫﺮﮔﻮﻧﻪ ﺗﺤﻮﻟﻰ ﺑﺮ ﺍﺛﺮ ﻋﻮﺍﻣﻞ ﺑیﺮﻭﻧﻰ ﻭ ﺩﺭﻭﻧﻰ، ﻃﺒﻌﺎً ﺑﺮ ﻭﺿﻌیﺖ ﺍﻗﺘﺼﺎﺩﻯ ﺍیﻦ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺗﺄﺛیﺮﮔﺬﺍﺭ ﺑﻮﺩﻩ ﺍﺳﺖ. تاریخچه دریانوردی ایرانیان در خلیج فارس به دوره باستان یعنی نزدیک به پانصد سال قبل از میلاد بازمی گردد اما دریانوردی ایرانیان بعد از دو دوره شکوفایی یعنی هخامنشی و ساسانی، پس از ورود اسلام به ایران دیگر آن جایگاه سابق را نداشت. مقارن با روی کار آمدن نادرشاه افشار در ایران (قرن دوازدهم هجری/ هجدهم میلادی) خلیج فارس از اهمیت ویژه ای برخوردار شد. کمپانی های هند شرقی اروپایی (انگلیس، هلند و فرانسه) و نیز همسایگان ایران (ترکیه عثمانی و عمان) در این مقطع فعالاانه به دنبال اهداف سیاسی و تجاری خود در خلیج فارس بودند. نادرشاه با اشراف بر این موضوع، با کاهش نفوذ سیاسی و نظامی عثمانی و عمان در خلیج فارس و سرزمین های مجاور آن و همچنین افزایش تجارت بازرگانی خلیج فارس که بیشتر در دست کمپانی های هند شرقی اروپایی بود، روابط خارجی خود را بیشتر از هر حوزه دیگر در خلیج فارس متمرکز کرد. این مقاله به شیوه توصیفی- تحلیلی با ارائه چشم اندازی از فراز و نشیب های روابط سیاسی و تجاری، به بازتاب اهمیت خلیج فارس در روابط خارجی ایران و همچنین سابقه کشتی سازی و اهمیت نیروی دریایی ایران عصر نادری، در خلیج فارس می پردازد.تبلیغات
