بازخوانی کارکردهای تربیتی آزمون ها و ابتلائات الهی با رویکردی بر آیات و روایات (مقاله علمی وزارت علوم)

چکیده

یکی از اساسی ترین مسائل زندگی انسان بر اساس سنت الهی در قرآن و روایات، مسئله آزمایش و ابتلا است؛ بر این اساس در مقاله حاضر با هدف شناخت نقش آزمایش های الهی در تربیت انسان تلاش شده است به بررسی مباحثی همچون آگاهی از اهداف، ویژگی ها، کارکردها و اثرات تربیتی آزمایش های الهی برای انسان و نقشی که این موارد در رشد، سعادت و کمال انسانی دارند، پرداخته شود. آزمایش های الهی بر مبنای قرآن کریم، اهدافی نظیر تشخیص مؤمنان واقعی و تمحیص اعمال آنها، شناخت مجاهدان و صابران، تعیین بهترین سرنوشت برای انسانها و تقویت صبر آنها دارد. همچنین اختصاصاتی نظیر افتراق در مراتب دشواری آزمایش ها، عام البلوی بودن ابتلائات الهی در زندگی، دائمی بودن و غیر مقطعی بودن و سنخیت ابتلائات با رشد فکری و اجتماعی انسانها و جوامع بشری دارد. از مسائل مهم دیگری که در این پژوهش مورد بررسی قرار گرفته است، نتایج و کارکردهای تربیتی آزمونها و ابتلائات الهی است که در مواردی همچون ایجاد معرفت و خودشناسی، تکامل ذات و ارتقای بشر، شایستگی پاداش و کیفر و استحکام اراده و تحریک انگیزه، بررسی و تحلیل شده است.