اتواتنوگرافی به مثابه روش پژوهش (مقاله پژوهشی حوزه)

چکیده

پس از دهه ها توجه به روش های اثبات گرایانه به عنوان رویکردی کمی در پژوهش های حوزه علوم انسانی، بار دیگر روش های کیفی مورد توجه قرار گرفته است. از روش های کیفی پژوهشی جدید که در شاخه های مردم شناسی، علوم ارتباطات و انسان شناسی مورد توجه قرار گرفته است، راهبرد روش شناختی «خودمردم نگاری» یا اتواتنوگرافی است. اتواتنوگرافی علی رغم ریشه عمیقی که در مطالعات مردم شناسی و روش شناختی دارد، شاید کمی بیش از یک دهه است که با کاربرد گسترده تر از سوی محققان مورد استفاده قرار می گیرد. اتواتنوگرافی ظرفیت های متعددی برای تحلیل جامعه، فرهنگ، انسان و تجربه های زیستی در اختیار پژوهشگر قرار می دهد و شرایطی را مهیا می کند تا محقق بتواند به بازاندیشی محیط و موضوع مورد مطالعه خود بپردازد و بستری را فراهم می کند تا پژوهشگر بتواند به تولید دانش در زیست بوم مورد مطالعه بپردازد. در این رویکرد پژوهشی، تجارب محقق از جمله منابع اطلاعاتی مهم در فرایند تحقیق است و کمک می کند تا به فهم عمیق تری از محیط اجتماعی و فرهنگی برسد و حتی پژوهش های اجتماعی و فرهنگی را با بهره گیری از نوعی خودآگاهی انتقادی در قالب تجربه های شخصی به حوزه عمومی گسترش دهد. روش اتواتنوگرافی با مولفه ی بازخوداندیشی و بازخودنگری را می توان با قرائتی اصیل از مبانی نظری اسلامی بازتعریف و ارتقا داد. به عبارتی در این نوشتار به دنبال معرفی روش کیفی اتواتنوگرافی هستیم. در این پژوهش نشان خواهیم داد که آن دسته از تجارب شخصی که قابلیت اشتراک گذاری با سایر افراد جامعه را دارد، با روش اتواتنوگرافی به خوبی توصیف، تببیین و تحلیل خواهد شد.