هدف پژوهش حاضر تحلیل مفهوم شناسی عدالت به لحاظ نظری و الزامات اجرایی شدن آن در جامعه، براساس کلام و سیره حکومتی علوی است. روش پژوهش توصیفی – تحلیلی بوده و یافته های مقاله را می توان در سه سطح گفتمان سازی، مؤلفه های ناظر به اقامه و اجرای عدالت صورت بندی نمود و براساس آن ناظر به چالش های نظری و عملیاتی شدن عدالت، راه کارهایی ارائه داد. از دیدگاه امام علی(ع) مهم ترین تبلور عدالت، عدالت در ساختار فرهنگی و اجتماعی و گفتمان سازی است و اجرای عدالت، فرع بر نهادینه کردن عدالت در جامعه است. امام علی(ع) با توجه به نگاه سیستمی ای که به جامعه دارد، در مرحله ی اول به دنبال تحقق گفتمان سازی عدالت و تبدیل کردن آن به مطالبه ی عمومی در جامعه ی اسلامی است. در مرحله ی دوم، اقامه ی عدالت را با وضع قوانین و هنجارهای اجتماعی دنبال می کند و در نهایت به اجرای عدالت نظر دارد.