هویت شناسی رسانه های جدید ارتباطی و تأثیر آن بر آموزش مفاهیم دینی در چارچوب ایده رسانه های سرد و گرم مک لوهان (مقاله علمی وزارت علوم)

چکیده

با توجه به اهیمت زیاد رسانه ها در زندگی روزمره، فهم کلان نظری نسبت به رسانه ها اهمیت پیدا می کند، که در این میان رسانه های جدید در بستر فضای مجازی- مانند اینترنت- از منظرهای مختلف نظری و کابردی قابلیت بررسی و کنکاش دارد. این پژوهش با روش تحلیلی- توصیفی در پی پاسخ به این پرسش است که هویت رسانه های جدید چیست و بر مبنای ایده رسانه های سرد و گرم مک لوهان، رسانه های جدید ارتباطی، رسانه های سرد محسوب می شوند یا گرم و این که تأثیر چنین هویتی بر آموزش معارف دینی چیست؟ به همین دلیل پژوهش حاضر، ابتدا به تعریف فضای مجازی پرداخته و خصلت های مهم آن را جدا کرده است؛ سپس با توجه به ایده رسانه های سرد و گرم مک لوهان که از مباحث کاربردی در حوزه نظریه های ارتباطی است و نیز رویکرد فرهنگی و فلسفی دارد، استفاده نموده تا فضای مجازی که در عصر مک لوهان وجود نداشته را تحلیل کند. مقاله در مرحله اول به وضع اصطلاحات جدیدی از سرد و گرم دست یافته که آن ها را به رسانه های واضح و غامض نامگذاری می کند؛ در مرحله دوم نیز فضای مجازی را به صورت طیفی تحلیل کرده و در طیف بندی به پنج مرحله رسانه های سرد و واضح، کم مایه، معتدل، پرمایه و گرم و غامض دست می یابد و در مرحله سوم و در ادامه تحقیقات خود به ماهیت اکتشافی این پژوهش- هویت آمیخته فضای مجازی- پرداخته و آن را تبیین می کند؛ در انتهای پژوهش نیز جایگاه رسانه های جدید بر اساس طیف بیان شده، نزدیک به رسانه های سرد و واضح معرفی شده است. با توجه به این تقسیم بندی، محققین معتقدند مفاهیم دینی به علت نزدیکی به ابعاد معرفتی و آموختنی، ظرفیت محدودی برای مطرح شدن در فضای مجازی دارند.