آسیب شناسی و ارائه راهکارهای ارتقای آموزش های دینی در فضای مجازی (مقاله علمی وزارت علوم)

چکیده

با آغاز هزاره سوم میلادی و توسعه و رشد فناوری های نوین اطلاعات و ارتباطات و نیز با حضور و گستردگی رسانه ها در سپهر عمومی و شئون زندگی، چارچوبی فراهم شده است که آموزش، فرهنگ، سیاست و اجتماع انسانی حول محور ارتباطات و رسانه در بستر فضای مجازی جریان یابد. از طرف دیگر، انسان قرن بیست و یکم با توجه به مشغله زیاد در عصر مدرن و نداشتن وقت کافی برای حضور در دوره های آموزش حضوری، به سبک جدیدی از آموزش به نام آموزش مجازی نیاز پیدا کرده که اکنون در سرتاسر دنیا در حال گسترش است. این پژوهش که با روش کیفی از نوع توصیفی- پیمایشی، کتابخانه ای و مشاهده مشارکتی انجام شده، با هدف آسیب شناسی آموزش های دینی و علوم اسلامی در فضای مجازی و ارائه راهکارهای ارتقای آن صورت گرفته است. همچنین مبانی نظری برای تبیین علمی پژوهش بر اساس آموزه های دینی در اهمیت تعلیم، تعلم و تبلیغ انجام یافته و در حوزه ارتباطات نیز بر اساس نظریه های ارتباطی اشاعه و نوآوری اورت راجرز، تبلیغات به مثابه گفتمان دانش- قدرت میشل فوکو، نقش های اجتماعی ارتباطات هارولد لاسول و چارلز رایت، نقش وسایل ارتباط جمعی ویلبر شرام، نظریه آموزشی اثربخش بزرگسالان و نقش ارتباطات گرافیکی انجام شده است. نتایج پژوهش نشان می دهد با توجه به ساختار نوین ارتباطی در عصر ارتباطات و فناوری اطلاعات؛ ﻓﻀﺎی ﻣﺠﺎزی دارای کارکرد، فرصت، ظرفیت مناسب و ﻧﻘﺶ تأثیرگذاری در ﺷﮑﻞﮔﯿﺮی سبک جدیدی از آموزش غیر حضوری و الکترونیک در حوزه آموزش دینی است؛ اما با توجه به نوپا بودن آموزش های دینی در فضای مجازی لازم است با برنامه ریزی مناسب، آسیب ها و ضعف ها شناسایی شود تا با ساماندهی و رفع چالش های موجود از این فرصت برای تحقق منویات مقام معظم رهبری در خصوص سواد فضای مجازی، اهداف آموزشی، فرهنگی، تبلیغی و احیا و گسترش تمدن اسلامی استفاده گردد.