توسعهی یکپارچهی منطقهای از موضوعات بسیار مهم در برنامهریزی منطقهای است. استانهای ایران در سطوح متفاوتی از توسعه قرار دارند که درعین حال، نابرابریهای درون منطقهایِ آشکاری نیز در داخل آنها وجود دارد. علیرغم سیاست منطقهای در ایران مبنی بر کاهش شکاف توسعه بین مناطق مختلف و ایجاد تعادل نسبی در توسعهی مناطق، هنوز برخی از مناطق با کمبود شدید خدمات و امکانات پایه و اولیه روبرو هستند. به منظور اتخاذ سیاستها و اجرای برنامههای مناسب برای توسعهی متعادل مناطق، برنامهریزان نخست باید وضعیت موجود سطح توسعه را بررسی و تحلیل نمایند. هدف از پژوهش حاضر، تحلیل شاخصهای توسعه در شهرستانهای استان مازندران میباشد؛ بدین منظور، 50 شاخص توسعه با استفاده از روش تحلیل عاملی مورد ارزیابی قرار گرفت که نتیجهی آن، استخراج 5 عامل مرتبط با 33 شاخص بود که عبارتند از: عامل زیربنایی، کشاورزی-صنعتی، درمانی، آموزشی و ارتباطی که تقریباً 76 درصد واریانس را توضیح میدهند. نتایج نشان داد که نابرابریهای آشکاری در میزان توسعهیافتگی شهرستانهای استان مازندران وجود دارد. بنابراین، ارتقاء شاخصهای توسعه به ویژه در شهرستانهای محروم و کمتر توسعه یافته ضروری است که مطالعهی حاضر، شهرستانهای گلوگاه و جویبار را به عنوان محرومترین شهرستانهای استان قلمداد مینماید
