استان خوزستان در دهه ی 1365-1375 از نظر مطالعه جابه جایی جمعیت و در مقایسه با سایر استان های کشور، جایگاه شایان توجهی داشته است. شکل غالب مهاجرت در کشورهای جهان سوم، مهاجرت روستاییان به شهرهاست که بیش تر طبق الگوی "مهاجرت مرحله ای" صورت می گیرد و نخست از روستا به نزدیک ترین شهر شروع شده و مهاجر پس از تطابق با شرایط کار و زندگی در شهر و پس از گذشت سه تا چهار سال (کم تر یا بیش تر) راهی شهرهای بزرگ تر می شود که در آن جا فرصت شغلی بهتر و احتمال درآمد بیش تر فراهم است. اما در دهه مذکور استان خوزستان الگوی دیگری از مهاجرت را نشان می دهد که گرچه مقطعی بوده، اما در روندهای توسعه ی استان تاثیر قابل مطالعه داشته است. و آن الگوی "مهاجرت بازگشتی" افرادی است که در اوایل دهه 1370 در اثر جنگ عراق علیه ایران از مناطق جنگی به شهرهای دیگر کوچ کرده و مجددا در سال های پایانی دهه 1370 به اقامتگاه قبلی ـ یا اصلی ـ خود بازگشته اند. هدف عمده این مقاله ضمن توجه به الگوی کلاسیک مهاجرت مرحله ای، توجه بیش تر به الگوی مهاجرت بازگشتی است که در کشورهای جهان سوم چندان عمومیت نداشته، ولی در زندگی اجتماعی و اقتصادی شرایط کنونی خوزستان موثر بوده است
