جاذبه های گردشگری

شناخت توان های طبیعی، اقتصادی، اجتماعی و غیره در هر منطقه موجب اصلاح طرح ها و پیشگیری از بروز ناکامی ها در توسعه گردشگری می شود و از تخریب پیش بینی نشده محیط زیست جلوگیری می کند. از مسائل مهم در زمینه گردشگری، شناخت پتانسیل ها، رتبه بندی زیرساخت ها و جاذبه های گردشگری در نواحی مختلف یک شهرستان و توزیع متعادل این زیر ساخت ها و تسهیلات هست. استان کهگیلویه و بویراحمد با دارا بودن جاذبه های متعدد طبیعی، تاریخی و فرهنگی می تواند سالانه گردشگران زیادی را به خود جذب کند. هدف این مقاله اولویت بندی جاذبه های گردشگری استان کهگیلویه و بویراحمد می باشد که به روش توصیفی- تحلیلی و پیمایشی تدوین شده و برای تجزیه و تحلیل داده ها از ترکیب دو مدل F-AHP و F-TOPSIS استفاده گردیده است. جامعه آماری این پژوهش تعداد 25 نفر از کارشناسان بخش گردشگری است که با استفاده از ابزار پرسشنامه اطلاعات مورد نیاز جمع آوری شده است. از ضریب آلفای کرون باخ برای سنجش پایایی پرسشنامه به میزان 85/0 استفاده شده است و نتایج حاصل از مدل تاپسیس فازی، مکان های گردشگری استان کهگیلویه و بویراحمد جهت بازدید گردشگران به ترتیب زیر اولویت بندی نمود: آبشار یاسوج با امتیاز (530/0) رتبه یک، دریاچه کوه گل با امتیاز (527/0) رتبه دوم، چشمه میشی با امتیاز (478/0)، منطقه حفاظت شده دنا با امتیاز (465/0)، رتبه های سوم و چهارم و پارک جنگلی یاسوج، چشمه بلقیس آبشار کمر دوغ، روستای کریک، گردنه شلال دان و تنگ سروک به ترتیب با امتیاز (460/0)، (435/0)، (415/0)، (370/0)، (368/0) و (361/0) در اولویت های بعدی قرار گرفتند.

بررسی و مطالعه توانها و قابلیتهای هر منطقه، بویژه جاذبه های گردشگری مذهبی، تاریخی، فرهنگی و طبیعی آن، مهمترین مرحله شناخت و زیر بنای برنامه های توسعه ی اقتصادی و اجتماعی محسوب می شود.امروزه جهانگردی بزرگترین و متنوع ترین صنعت دنیا محسوب می شود و بسیاری از کشورها، این صنعت پویا را بعنوان منبع اصلی درآمد، اشتغالزایی و توسعه ساختار زیربنایی خود محسوب می کنند. شهرستان تویسرکان با مساحتی حدود 1556 کیلومتر مربع یکی از شهرهای استان همدان و در غرب استان واقع شده است. ارتفاع متوسط شهر تویسرکان از سطح دریا 1784 متر است. این شهرستان بدلیل کوهستانی بودن و مرتفع بودن دارای آب و هوای معتدل کوهستانی است. این شهرستان از سه شهر تویسرکان، سرکان و فرسفج و دو بخش مرکزی و قلقل رود و 7 دهستان تشکیل شده است. وجود مقبره یک پیامبر و یک شاعر بزرگ و همچنین دیگر جاذبه های تاریخی و طبیعی توان بالقوه مناسبی در توسعه صنعت گردشگری دارد که در صورت اجرای طرحی جامع و کامل و سرمایه گذاری در بخش گردشگری و برنامه ریزی های دقیق و حساب شده در زمینه افزایش کمی و کیفی تاسیسات و تجهیزات توریستی، شبکه راهها و خطوط حمل و نقل و کلیه زیر ساخت هایی که بخش گردشگری از آنها متاثر می گردد می توان از این صنعت به عنوان محور توسعه اقتصادی منطقه استفاده های مطلوب تری به عمل آورد همچنین با تاکید بر پتانسیل های موجود گردشگری شهرستان با برنامه ریزی و هدایت آن می توان صنعت گردشگری را در منطقه بهبود بخشید.

یکی ازمولفه های مهم در گردشگری رضایتمندی و وفاداری گردشگران می باشد احساس رضایت از مقصد از یک سو و تشویق و ترغیب دوستان و آشنایان از سوی دیگر باعث بازدید مکرر از مقاصدگردشگری می شود، هدف از این پژوهش شناسایی شاخص های موثر در رضایتمندی و وفاداری گردشگران ورودی به شهرستان سرعین می باشد،که نقش اصلی را در کسب درآمدهای حاصل از گردشگری ایفا می کند،پژوهش مورد نظر از نظر هدف و ماهیت کاربردی و از نظر روش پژوهش توصیفی-تحلیلی و روش جمع آوری داده ها پیمایشی می باشد، بعد از بررسی ۲۷ شاخص مورد مطالعه این نتایج به دست امد، که۱۷ شاخص ازجمله: ایمنی مناطق مورد بازدید، جذابیت جاذبه ها، کیفیت آب های درمانی در رضایتمندی و وفاداری گردشگران موثر بوده اند، اما ۱۰ شاخص از جمله: اطلاع رسانی بخش دولتی درمورد جاذبه های گردشگری، اطلاع رسانی بخش خصوصی درمورد جاذبه های گردشگری، راهنمایی مناسب گردشگران درمورد جاذبه ها در رضایتمندی و وفاداری گردشگران موثر نبوده اند، همچنین براساس میانگین بدست آمده ازمجموعه شاخص ها مشخص شدکه میانگین تجربی از میانگین نظری که ۳ بیشتر است بنابراین رابطه بین رضایتمندی و وفاداری گردشگران و جاذبه های گردشگری مورد تایید قرار گرفت، و مشخص شد،6/65 درصد پاسخ دهندگان برای سومین بار یا بیشتر است، که از شهرستان سرعین بازدید می کنند، و این بیانگر آن است، اکثرا گردشگران از جاذبه های گردشگری این شهرستان رضایت دارند، و این خود باعث ایجاد وفاداری در گردشگران و بازدید مکرر آنها از این مکان توریستی زیبا می شود.

در این مطالعه عوامل موثر بر جذب و طول اقامت گردشگران ملی در استان های ایران مورد بررسی قرار گرفت. به منظور انجام این بررسی از رویکرد داده های تابلویی و اطلاعات 31 استان کشور برای دوره (1393-1390) استفاده شد. نتایج حاصل از برآورد الگوها نشان داد که عوامل طرف عرضه (تعداد اماکن اقامتی، تعداد تخت مراکز درمانی، اعتبارت دولتی، آزاد راه ها) و برخی از جاذبه های گردشگری استان ها (جاذبه های طبیعی و فرهنگی) بر تعداد گردشگران تاثیر مثبت و معنی دار دارند. همچنین طول اقامت گردشگران و فاصله جغرافیایی تاثیر منفی بر تعداد گردشگران دارد. این در حالی است که نتایج بدست آمده از برآورد الگو ها حاکی از آن است که تاثیر عوامل عرضه بر طول اقامت گردشگر معنی دار نبوده، اما درآمد گردشگر و برخی از ویژگی های منطقه از جمله جمعیت، تعداد پزشک متخصص، تعداد دانشجو و همچنین جاذبه های طبیعی مقصد گردشگری بر طول اقامت گردشگر تاثیر معنی دار دارند.

هتل ها نقش محوری در بین مرامز اقامتگاهی بخش گردشگری ایفا می نمایند. اما نحوه توزیع و مکانیابی آنها می تواند در ارائه خدمات و جذب گردشگری تاثیر بسزایی داشته باشد. از این رو پژوهش حاضر به بررسی وضعیت پراکنش هتل های شهری کشور ایران پرداخته است. روش پژوهش توصیفی- تحلیلی است. بدین منظور کشور ایران به هفت منطقه براساس جغرافیای گردشگری شامل منطقه شمال، شرق، مرکز، البرز، جنوب، غرب و شمال غرب، تقسیم شده است و سپس در هر یک از این مناطق و بصورت کلی برای کل کشور ایران، تحلیل صورت گرفته است. نتایج پژوهش حاکی از آن است که براساس میانگین نزدیکترین همسایه، الگوی پراکنش هتلها در مناطق غرب و شمال غرب بصورت پراکنده بوده و وضعیت پراکنش هتلها در کل ایران بصورت خوشه ای می باشد. همچنین براساس تحلیل خوشه ای فضایی چند فاصله ای پراکنش هتلهای کشور ایران در مجموع دارای پراکنش خوشه ای هستند. همچنین توزیع بسیاری از هتلها در مراکز استان صورت گرفته است. بصورت کلی می توان گفت بسیاری از شهرها و مناطق دارای توان بالقوه گردشگری از این نوع زیرساخت اساسی محروم هستند. بنابراین باید در توزیع فضایی هتلها همه مناطق کشور مورد توجه قرار گیرند.

مقدمه با افزایش یافتن شهرنشینی، تنزل یافتن درآمد خانواده ها، ضعیف شدن صنعت کشاورزی، نیازمندی به فعالیت های پررونق و جایگزین ضرورت می یابد. با توجه به دلایل یادشده تمرکز کردن به مسئله گردشگری در توسعه یابی پایدار شهری با بهره گیری مناسب از منابع طبیعی و انسانی، علاوه بر رشد اقتصادی می تواند موجب ترویج کشاورزی و تولید صنایع دستی محلی شود و در بهبود شرایط زیست محیطی تأثیرگذار باشد [1]. در بسیاری از شهرهایی که از صنعت کشاورزی بهینه ای برخوردار هستند و به دلایل عنوان شده دچار افت اقتصادی شده اند، توجه کردن به مشاغلی که باعث رشد و توسعه اقتصادی شوند همانند صنعت گردشگری - به عنوان مکمل صنعت کشاورزی- می تواند تضمینی در بهبود شرایط زندگی شهروندان شود [2]. مطالعاتی که تا کنون در رابطه با مفاهیم اقتصادی گردشگری انجام شده، نا متوازن بوده است. پژوهش های انجام شده، موضوعاتی همچون تقاضای گردشگری، پیش بینی نوسان های تقاضا و اثرات تکاثری گردشگری بر سایر حوزه های اقتصادی را تشریح کرده و به سایر ابعاد اقتصادی گردشگری همچون بُعد عرضه کمتر توجه شده است. اما پژوهش هایی که در مورد ساختار تولید و ارائه خدمات گردشگری انجام شده، به بررسی عرضه محصولات و خدمات گردشگری پرداخته اند. توجه و تمرکز به ساخت وسازها در مناطق پر گردشگر شهری، مرمت آثار سنتی و تاریخی گسترده در شهر، رسیدگی به مراکز تفریحی به اقتصاد گردشگری کمک می کند. پیشرفت روزافزون در توسعه پایدار گردشگری شهری در مقابل رقبا، تمرکز به خواسته های گردشگران، پشتیبانی کردن از بخش های خصوصی و مردم در جهت فراهم کردن خواسته های گردشگران، برنامه ریزی های توسعه ای مختلف در زمینه گردشگری شهری باید مهم تلقی شده و با مدیریت دقیق به اجرا درآورده شوند. اشاعه دادن شناخت از گردشگری شهری در داخل یا خارج از کشور، گسترش دادن مراکز فرهنگی، ترویج گردشگری شهری، آموزش گردشگری شهری از لحاظ رشد و توسعه اقتصادی می توانند در پایدار گردشگری شهری مؤثر واقع شوند [3]. مهم ترین عوامل توسعه پایدار گردشگری شهری در کشور می توانند عدول دیدگاه مردم و مسئولان در جذب گردشگر شهری، طرز برخورد مناسب با گردشگر شهری، کنترل کردن مشکلات آنان، دقت در روند اطلاع رسانی و... محسوب شوند [4]. اقتصاد گردشگری؛ سنجش کردن سفرها و عواقب و پیامدهای اقتصادی آن ها معنا می شود [5]. علم اقتصاد در بسیاری از حوزه ها همچون اثرات اقتصادی و کنترل آثار گردشگری و نیروهای بازار، تقاضای گردشگران به عرضه و کالاهای گردشگری نقش ایفا می کند. یک اقتصاددان، گردشگری را از منظر مدل اقتصادی، موجودی حساب ها، معاملات خارجی، کسب درآمد، تولید ناخالص ملی و آینده پژوهی اقتصادی و... بررسی می کنند. در صنعت گردشگری جاذبه های شهری، خدمت رسانی های رفاهی به جای کالا به گردشگر ارائه می شود و دیدار آن ها از منطقه ها و جاذبه های گردشگری، به عنوان تقاضا محسوب می شود [6]. مطالعه اقتصاد گردشگری؛ بررسی موضوعاتی همچون تقاضا، بنگاه ها و بازارها، وابستگی ها و تعاملات بین المللی آن ها، عرضه و ساختارهای بازار، قیمت گذاری و محاسبه ارزش افزوده فعالیت های گردشگری است. در واقع مطالعه تمامی ابعاد، اثرات، نتایج و عوامل اقتصادی مؤثر بر صنعت گردشگری است. یکی از راه های داشتن گردشگری و توسعه پایدار اقتصادی و زمینه های بهبود وضعیت درآمدی ساکنان شهرستان بستان آباد در حوزه گردشگری، توجه به زیرساخت هایی همچون ساخت هتل ها، مسافرخانه ها، هتل آپارتمان ها و... است که بدون در نظر گرفتن موارد یادشده و عدم سرمایه گذاری در بخش های مختلف گردشگری نمی توان به توسعه گردشگری رسید که مستلزم توجه کافی به سرمایه گذاری در بخش های مختلف به صنعت گردشگری در کشور است. می توان امید داشت که با سرمایه گذاری و برنامه ریزی در صنعت گردشگری، شهرستان بستان آباد می تواند به قطب بزرگ گردشگری در منطقه تبدیل شود، به نحوی که در میان مدت و بلندمدت درآمدهای ارزی حاصل از آن به عنوان عاملی مؤثر بر برون رفت از اقتصاد تک محصولی مطرح شود [7]. بنابراین، شهرستان بستان آباد با توجه به رویکرد اقتصادی و از نظر کسب درآمد از طریق جاذبه های توریستی و توسعه پایدار اقتصاد مورد بررسی قرار گرفت. بازدیدکنندگان از جاذبه های گردشگری به عنوان جامعه آماری پژوهشی انتخاب شد. از فرمول کوکران برای محاسبه نمونه های آماری استفاده شد. برای تجزیه وتحلیل داده از مدل سلسله مراتبی و روش پرالونگ استفاده شد. به این منظور، این پرسش در این پژوهش مطرح شده است: عوامل مؤثر در گردشگری شهرستان بستان آباد با رویکرد کسب درآمد از جاذبه های توریستی و توسعه پایدار اقتصادی شهرستان چیست؟  مواد و روش پ ژوهش پیش رو با توجه به اهداف و مؤلفه های مورد بررسی از نوع کاربردی است. جامعه آماری مورد مطالعه گردشگران، بازدیدکنندگان جاذبه های گردشگری شهرستان هستند. نمونه آماری بر اساس فرمول کوکران برای گردشگری 354 نفر محاسبه شده است. برای جمع آوری اطلاعات از روش کتابخانه ای (اسنادی) و میدانی استفاده شده است. ابزار جمع آوری اطلاعات کتاب ها، مقالات علمی پژوهشی، پایان نامه ها، طرح های پژوهشی و سایر اسناد و مدارک ازجمله پرسشنامه هستند. برای تکمیل داده ها از آمارهای رسمی سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری، دفاتر خدمات گردشگری، راهنماهای تور، بروشورهای سازمان های فعال در عرصه گردشگری استفاده شده است. برای تعیین ارزش هریک از جاذبه های گردشگری شهرستان بستان آباد از روش پرالونگ، به منظور تجزیه وتحلیل میزان اثرگذاری شاخص های مختلف اقتصادی در توسعه گردشگری در این شهرستان و مدل تحلیل سلسله مراتبی استفاده شده است. یافته ها اولین گام در فرایند تحلیل سلسله مراتبی، ایجاد یک ساختار سلسله مراتبی از موضوع مورد بررسی است. در آن اهداف، معیارها، زیرمعیارها، گزینه ها و ارتباط بین آن ها نشان داده می شود. بنابراین یک سلسله مراتب چهارسطحی متشکل از هدف، معیارها، زیرمعیارها و گزینه ها وجود دارد. پس چهار معیار توان اقتصادی، ظرفیت های گردشگری، جاذبه های گردشگری و میزان خدمات بر اساس اهمیتی که نسبت به هم دارند، ارزش گذاری می شوند. به گونه ای که برای اهمیت برابر عدد 1، برای اهمیت قوی عدد 5، برای اهمیت خیلی قوی عدد 7 و برای مقادیر واسطه ای عدد 4 در نظر گرفته می شود و برای ستون های جدول معکوس اعداد و وزن های فوق اعمال می شوند. ماتریس نرمال از تقسیم حاصل جمع ستون های ماتریس زوجی بر اعداد ماتریس زوجی به دست می آید. برای تبیین ضریب اهمیت (وزن) معیارها و زیرمعیارها، دوبه دو آن ها را با هم مقایسه می کنند که بر اساس آن و با توجه به هدف بررسی، شدت برتری معیار i نسبت به معیار j تعیین می شود. تمامی معیارها دوبه دو با هم مقایسه می شوند. یکی از مزیت های فرایند تحلیل سلسله مراتبی امکان بررسی سازگاری در قضاوت های انجام شده برای تعیین ضریب اهمیت معیارها و زیرمعیارها است. مکانیزمی که ساعتی برای بررسی ناسازگاری در قضاوت ها در نظر گرفته شده، محاسبه ضریبی به نام ضریب سازگاری است که از تقسیم شاخص ناسازگاری به شاخص تصادفی بودن به دست می آید. چنانچه این ضریب کوچک تر یا مساوی 0/1 باشد، سازگاری در قضاوت ها مورد قبول است وگرنه باید در قضاوت ها تجدید نظر شود. در روش پرالونگ، ارزش گردشگری تالاب قوری گل و آب گرم معدنی بستان آباد (پربازدیدترین عناصر گردشگری شهرستان) به روش زیر به دست آمد: میانگین شاخص های گردشگری، معماری، زیبایی ظاهری، فرهنگی و تاریخی، اجتماعی - اقتصادی و امکانات رفاهی و خدماتی که از طریق نمره دهی به 5 سطح مختلف انجام می شوند، به دست آمد. (طیف لیکرت) مقیاس یا طیف لیکرت پنج سطحی شامل پنج گزینه برای پاسخ است. مقیاس لیکرت پنج سطحی معمولاً برای اندازه گیری و سنجش رضایت استفاده می شود. این امتیازها بر اساس نظرات و دیدگاه های متخصصان و خبرگان به دست آمده است. در این روش ارزش بهره وری کنونی تالاب قوری گل و آب گرم معدنی بستان آباد نیز مورد ارزیابی قرار گرفته است. در واقع، میزان کیفیت بهره وری، ارزش بهره وری اقتصادی را مورد ارزیابی قرار می دهد تا توانمندی بالقوه و بالفعل این مکان ها مشخص شود. نتایج حاصل از ارزیابی صورت گرفته از ارزش گردشگری تالاب قوری گل و آب گرم معدنی بستان آباد نشان می دهد که شاخص زیبایی ظاهری باارزش 0/75 و 0/875، معیار اجتماعی – اقتصادی برای تالاب قوری گل با ارزش 0/7 و معیار گردشگری با ارزش 0/8125 برای آب گرم معدنی بیشترین نقش را در جذب گردشگران داشته اند (جدول 5). در مجموع از دیدگاه گردشگران ارزش گردشگری این دو اثر بسیار زیاد است و نیازمند سرمایه گذاری در بخش های مختلف این دو اثر است که باید مد نظر نهادهای متولی این اثرات قرار گیرد. نتیجه گیری نتایج حاصل از ارزیابی ارزش گردشگری برخی از جاذبه های مهم گردشگری این شهرستان مانند تالاب قوری گل و آب گرم معدنی بستان آباد، نشان می دهد شاخص زیبایی ظاهری با ارزش 0/75 و 0/875 و معیار اجتماعی – اقتصادی برای تالاب قوری گل با ارزش 0/7 و همچنین، معیار گردشگری با ارزش 0/8125 برای آب گرم معدنی بیشترین نقش را در جذب گردشگران داشته است و بر اساس تحلیل سلسله مراتبی و معیارهای آن، شاخص سازگاری برابر 0/0335 و نرخ سازگاری آن 0/0373 است و شاخص های توان اقتصادی شهرستان بستان آباد شامل پتانسیل های ارزشمند در حوزه صنایع دستی (قالی)، محصولات کشاورزی (هویج و سیب زمینی)، سوغاتی (فطیر بستان آباد) که منشأ شکل گیری واحدهای تجاری و ایجاد اشتغال هستند و با مقدار 0/6033 بیشترین نقش در رونق گردشگری در این شهرستان را دارند.

مقدمه و هدف: رقص های محلی ایران به دلیل داشتن ریشه های آئینی و اسطوره ای که برخی از آن ها هنوز در میان اقوام نواحی مختلف ایران متداول است، به عنوان یک میراث معنوی و ناقل ارزش های فرهنگی، دارای قابلیت های ذاتی جهت هویت بخشی به جامعه و فرهنگ ایران می باشد؛ اما متأسفانه این پدیده سال هاست که در این مرزو بوم به عنوان یک کالای فرهنگی، مهجور مانده و حالت آرشیوی به خود گرفته است، تحقیق پیش رو با هدف بازشناسی، ثبت و احیای مجدد رقص های محلی ایران، به عنوان یک جاذبه ی فرهنگی برای گردشگران صورت پذیرفته است. روش تحقیق: این پژوهش با روش کیفی از نوع توصیفی_تحلیلی و با استفاده از اسناد کتابخانه ای انجام شده است. نتیجه گیری: رقص های محلی ایران، با داشتن ریشه های کهن در فرهنگ عامه، همانند همه ی پدیده های (فولکلور) برآمده از مفاهیم اساسی زندگی بوده و در نتیجه سازگار و همگام با ساختار معیشتی، فکری و اخلاقی اقوام ایرانی، با مضامین متنوعی همچون، شادی و تغزل، حماسه و رزم، کار و درمان و با در نظر گرفتن ارزش های مثبت و ماندگار آن ها، به عنوان یکی از جاذبه های گردشگری فرهنگی این سرزمین به شمار می آید.

رویکرد ۱۵ دقیقه ای که به آن شهر ۱۵ یا ۲۰ دقیقه ای گفته می شود، به نظر می رسد یک مدل محبوب برای سازمان فضایی محله، و همچنین شهر بزرگ باشد. اجرای سیاست های شهر 15 دقیقه ای یکی از روش های جدید و تأثیرگذار در کاهش انباشتگی و آلودگی است؛ ازآنجایی که که این آثار همواره جاذب سفرهای گردشگری هستند اجرای سیاست های شهر 15 دقیقه ای می تواند ارتباط مستقیم بارونق گردشگری داشته باشد؛ به عبارتی نتایج حاصل از اجرای سیاست های شهر 15 دقیقه ای در کنار سایر طرح های بازآفرینی به شهر کمک می کند تا به مقصد گردشگران تبدیل شود؛ چراکه فضای فاقد ازدحام و آلودگی بستر را برای حفظ میراث طبیعی و تاریخی و نیز نمایش هرچه مطلوب تر آن ها فراهم می کند. مقوله گذراندن اوقات فراغت در ارتباط مستقیم با گردشگری قرار دارد، شهری با اجتماع سالم و آرام، با هویت و خلاق همان جایی است که بسیاری از انسان ها برای گذران اوقات فراغت به آن گرایش دارند و شهرهای 15 دقیقه ای توانایی ایجاد چنین امکانی را آن هم در سطح بالا دارا هستند. مقاله حاضر تلاش می کند تا ارزیابی کند که آیا و چگونه جاذبه های گردشگری بر ایجاد شهرها و یا محلات 15 دقیقه ای تأثیر می گذارند. با توجه به هدف پژوهش ابتدا شاخص ها و مؤلفه های تأثیرگذار در این موضوع در ابعاد مختلف اقتصادی، اجتماعی و کالبدی جمع آوری شد که 14 معیار مربوط به شهر یا محله 15 دقیقه ای مرتبط با این ابعاد از مبانی نظری تحقیق شناسایی شده است. به منظور تجزیه وتحلیل داده ها با استفاده از تحلیل عاملی تأییدی نوع عوامل موثر مشخص و سطح بندی شده اند که ابعاد اقتصادی، سپس اجتماعی و بعدازآن جاذبه های کالبدی بیشترین تأثیر را در ایجاد شهرهای 15 دقیقه ای داشته اند

گردشگری یکی از عوامل اصلی توسعه پایدار اقتصادی و اجتماعی بسیاری از کشورها بوده و شناسایی و تحلیل منابع گردشگری نقش مهمی در توسعه چشم انداز برنامه ریزی گردشگری ایفا می کند. دره خرم آباد در مرکز استان لرستان با وجود پتانسیل های طبیعی و تاریخی متعدد گردشگری و معرفی آن به عنوان یکی از نخستین سکونتگاه های بشری، تاکنون به دلایل متعددی در فهرست میراث جهانی ثبت نشده است. پژوهش حاضر باهدف، مطالعه اهمیت دره خرم آباد در توسعه پایدار گردشگری استان و فراهم نمودن زمینه ثبت آن در فهرست جهانی تدوین شده است. روش تحقیق تحلیلی- میدانی و جهت تجزیه وتحلیل اطلاعات از مدل SWOT، TOPSIS و AHP استفاده شده است. همچنین در زمینه اهمیت اثر در رابطه با ثبت جهانی، ملاک های اجرایی کنوانسیون میراث جهانی معیارهای بوده اند که در این پژوهش ملاک عمل قرارگرفته اند. نتایج حاصل از تحلیل AHP نشان داد که در بین مؤلفه های مورد ارزیابی در بخش طبیعی وجود دریاچه ها و آب بندها در سطح شهر، از مؤلفه های فرهنگی وجود موزه ها تاریخی و فرهنگی معتبر و در بین مؤلفه های تفریحی وجود پارک های بزرگ، بیشترین اهمیت را در بین قابلیت های گردشگری دره خرم آباد داشته اند. هم چنین بررسی مؤلفه های اثرگذار بر توسعه گردشگری دره خرم آباد و فراهم نمودن زمینه ثبت جهانی بیانگر این است که بهره گیری از سیستم مشارکتی مردم، سازمان ها و نهادهای دولتی و غیردولتی، امنیت و رضایت در مناطق گردشگری، تنوع بخشی به امکانات و خدمات گردشگری، تبلیغات و اطلاع رسانی خدمات گردشگری و تخصیص تسهیلات بانکی و حمایت های قانونی، رتبه اول تا پنجم را در توسعه گردشگری دره خرم آباد دارند.