مطالب مرتبط با کلیدواژه

متغیر


۱.

مقایسه مبنای منطق سنتی و منطق فرگه در تحلیل قضیه(مقاله ترویجی حوزه)

نویسنده:
منبع: معارف عقلی ۱۳۸۵ شماره ۱

کلیدواژه‌ها: شیء مفهوم نسبت قضیه موضوع محمول تابع متغیر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۱۴۹
قضیه، یکی از مهم‌ترین موضوعات منطق است. در طول تاریخ منطق، دربارة اجزای قضیه دیدگاه‌های متفاوتی ابراز شده است. اما منطق سنتی و منطق جدید، که با کارهای فرِگه آغاز شده است، در این زمینه تفاوت مبنایی مهمی دارند. در منطق سنتی قضیة حملی به موضوع و محمول تجزیه می‌شود، اما در منطق فرگه قضیه به تابع و متغیر تجزیه می‌گردد و تحلیل قضیه به موضوع و محمول، به نقد کشیده می‌شود. مقالة حاضر، پس از گزارش هر یک از این دیدگاه‌ها، دیدگاه فرگه را نقد کرده و کوشیده است تا لوازم ناپذیرفتنیِ آن را نشان دهد.
۲.

مرورى بر ویژگى هاى فرضیه و نقش آن در مطالعات تجربى(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: معرفت فلسفی سال هفتم زمستان ۱۳۸۸ شماره ۲ (پیاپی ۲۶)

کلیدواژه‌ها: متغیر قانون قیاس استقرا فرضیه ابطال آزمون نظریه پیش فرض

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۳۹ تعداد دانلود : ۱۲۲۹
فرضیه به عنوان پاسخ موقّت به سؤالات تحقیق، برآورد حدسىِ روابط بین متغیّرهاى آن، وهدایتکننده منظّم و استوار فرایند پژوهش، یکى از سازه هاى مهمّ معرفتى در هر پژوهش علمى بهشمار مى رود؛ ابزار نیرومندى است که با هدف دستیابى به نتایج اطمینان بخش، ابداع شده است.فرضیه با الهام از تفکرى تئوریک، و برپایه شناخت مقدّماتى پدیده مورد مطالعه (مرحله اکتشاف)،بیانگر استنباطى مستدل درباره اوصاف، حالات، و رفتارهاى پدیده مورد مطالعه است. به استثناىمطالعات توصیفى و اکتشافى، تقریبا همه مطالعات با فرضیه یا مجموعه اى از فرضیات به هم پیوستهآغاز مى شوند و استمرار مىیابند. این نوشتار درپى آن است تا پس از بررسى ابعاد مفهومىِ«فرضیه»، با رویکردى روش شناختى، به بحث درباره گونه ها، ویژگى ها، و کارکردهاى آن در فرایندمطالعه علمى بپردازد و دیدگاه هاى مختلف در این خصوص را تحلیل نماید.
۳.

خاستگاه نظریه پردازی علمی اقتصاد اسلامی با رویکرد نهادی آن(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: نظریه های کاربردی اقتصاد (پژوهش های اقتصادی کاربردی سابق) سال سوم تابستان ۱۳۹۵ شماره ۲

کلیدواژه‌ها: متغیر نهاد ترتیبات نهادی ثابت اعتباریات اجتماعی احکام شریعت

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی اقتصاد اقتصاد اسلامی فرصت ها و چالش های نظریه پردازی در اقتصاد اسلامی، اهمیت
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی فقه و اصول فقه فقه اقتصادی مباحث کلی
تعداد بازدید : ۱۱۷۱ تعداد دانلود : ۵۸۸
این مقاله اولاً به دنبال اثبات رابطه منطقی واقعی بین نهادها و اعتباریات اجتماعی و احکام شریعت با علوم اجتماعی است و ثانیاً در جستجوی اثبات تأثیر نهادهای اقتصادی هماهنگ با احکام شریعت بر شکل گیری واقعیت های اقتصادی متناسب با همان نهادهاست. اقتصاددان می تواند واقعیت های اقتصادی نشأت گرفته از نهادهای اقتصادی هماهنگ با شریعت را مورد توجه و براساس آنها متغیرهای مستقل و تابع این واقعیت های اقتصادی را در قالب نظریات علمی تحلیل و تبیین نماید. در این مطالعه ابتدا در بخش مفاهیم تعریف نهاد از نظر نورث و سرل مورد بررسی قرار گرفته است. آنگاه چیستی اعتباریات اجتماعی از دیدگاه علامه طباطبایی(ره) و همسانی آنها با چیستی نهاد از نظر سرل، رابطه اعتباریات اجتماعی با احکام شریعت، مبنا قرار گرفتن این احکام جهت شکل گیری نهادها مورد تحقیق واقع شده است. این مباحث زمینه ساز تحول علوم اجتماعی با رویکرد تأثیرپذیری این علوم از احکام ثابت و متغیر شریعت اسلامی است؛ زیرا رابطه منطقی واقعی بین نهادها و اعتباریات اجتماعی و احکام شریعت با موضوع علوم اجتماعی، به عنوان واقعیت های اجتماعی، به وجود می آید.
۴.

اصول سبکزندگی قرآنی(مقاله ترویجی حوزه)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه سبک زندگی سال اول پاییز و زمستان ۱۳۹۴ شماره ۱

کلیدواژه‌ها: سبک زندگی قرآن متغیر اصول ثابت

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی دین
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی فرهنگ سبک زندگی
تعداد بازدید : ۱۳۵۷ تعداد دانلود : ۷۹۹
در این نوشتار نخست اصول سبکزندگی قرآنی، مفهومشناسی شده سپس تقسیمات متعددی در مورد اصول سبکزندگی مطرح گردیده و در ادامه به اصول ثابت و متغیر سبکزندگی قرآنی پرداخته شده است. در ادامه پس از بیان پیشینه آن در آثار مفسران و فقها، به ضوابط اصول ثابت (همچون نصوص قرآنی، حدود الهی، مقاصد شریعه و مانند آن) و اصول متغیر سبکزندگی قرآنی همچون عرف، احکام ثانوی اضطراری، احکام حکومتی، و ... اشاره شده است. در پایان، نتیجهگیری شده که در قرآن کریم بسیاری از اصول ثابت سبکزندگی قرآنی و اصول متغیر آن بیان شده است.
۵.

بررسی همخوانی دین ثابت و نیازهای متغیر بشری در نگاه علامه طباطبایی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: اندیشه نوین دینی سال دوازدهم پاییز ۱۳۹۵ شماره ۴۶

کلیدواژه‌ها: اسلام علامه طباطبایی متغیر قوانین نیاز ثابت

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی منطق، فلسفه و کلام اسلامی فلسفه اسلامی کلیات مکتب های فلسفی حکمت متعالیه
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی منطق، فلسفه و کلام اسلامی فلسفه اسلامی کلیات فلاسفه اسلامی
  3. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی منطق، فلسفه و کلام اسلامی کلام دین پژوهی فلسفه دین
تعداد بازدید : ۲۱۸۸ تعداد دانلود : ۴۴۹
مجتمع بشری در ادوار گوناگون تکوّن خود، هماره دچار تحوّلی است که لازمه آن ، نیازهای متغیر است. حال بین دین ثابت با منابعی محدود و ادعای جاودانگی و خاتمیت، با نیازهای متغیر و بی شمار جوامع انسانی، نوعی دوگانگی و ناسازگاری وجود دارد. علامه طباطبایی با اذعان به این مطلب، قواعد اسلام را به دو بخش ثابت و متغیر تقسیم نموده است؛ قسم اول در تطبیقی تامّ و جامع با فطرت بشری است که تا بشریت ادامه دارد، این احکام نیز دارای بقا و استمرارند. ایشان در مقابل، در باب مقرراتی که جنبه موقتی یا محلی دارند و با پیشرفت تدریجی مدنیت، تغییر می یابند، معتقد است دین فطری اسلام بر اصل ثابت و حکم ضروری فطرت، یعنی ولایت صحّه گذشته است که طبق آن، والی حکومت اسلامی براساس موازینی خاصّ می تواند در جهت ساماندهی حوائج متغیر و متکثّر جامعه، قوانینی را بنا نهد که همانند مواد شریعت حقّ و لازم الاجرا هستند.
۶.

تاملی بر مفهوم و جایگاه دین، شرع و فقه در قوانین موضوعه در نظام حقوقی جمهوری اسلامی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات حقوق بشر اسلامی سال پنجم پاییز و زمستان ۱۳۹۵ شماره ۱۱

کلیدواژه‌ها: حقوق متغیر اعتباریات شرع ثابت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۶۴ تعداد دانلود : ۱۸۶۲
ارتباط بین دین و حقوق از جمله مباحث مطروحه در فلسفه دین و فلسفه حقوق است. فرض بر آن است که بین حقوق و شرع رابطه متقابلی وجود دارد. اندیشمندان مسلمان در تبیین این ارتباط نظرات گوناگون و بعضاً متضاد داده اند. مفروض آن است که عقل توانایی درک بخشی از این روابط را دارد. اما سخن در میزان و معیار ارائه شده است. از نظر طباطبایی و مطهری هم شریعت و هم حقوق هر دو از سنخ اعتبارات هستند، و البته ملاک حقانیت اعتبارات را ارجاع به واقعیت مبتنی بر فطرت می دانند. بر این اساس راه فهم ثبات یا عدم ثبات احکام ارجاع به نیازهای ثابت یا متغیر است. عقلانیت طباطبایی و مطهری نظر مشهور در حوزه ارتباط حقوق و شرع است. عدم اعتبار ملاک اعلامی موضوع نوشتار حاضر است به طریقی که مشخص خواهد شد نظریه مطروحه هم در مرحله ثبوت و هم در مرحله اثبات و هم در عمل دچار نقصان است و با مشکلات عدیده ای مواجه است.
۷.

نسبت استکبارستیزی با صلح و مذاکره در منابع سیاست خارجی ج.ا.ا

نویسنده:
منبع: اندیشه سیاسی در اسلام بهار ۱۳۹۷ شماره ۱۵

کلیدواژه‌ها: استکبارستیزی مذاکره صلح ثابت متغیر اجتهاد مصلحت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۴۲ تعداد دانلود : ۱۰۰۲
استکبارستیزی یکی از شاخصه های مهم سیاست خارجی دولت اسلامی و به تبع آن جمهوری اسلامی است. این شاخصه، مبنای مسلم قرآنی دارد. با آغاز مذاکرات هسته ای جمهوری اسلامی ایران با 6 قدرت جهانی و دست یابی به توافق برجام، مسئله نسبت میان استکبارستیزی با مذاکره و مصالحه مورد سؤال قرار گرفت؛ بدین بیان که در صورت مذاکره و مصالحه با مستکبرین، تکلیف استکبارستیزی چه می شود؟ در نگاه اولی اصل استکبارستیزی با مذاکره و مصالحه در تعارض است درصورتی که در سنت و سیره نبوی نیز مذاکره و مصالحه با مستکبرین هم عصر خود، وجود دارد درحالی که نمی توان معصومین (علیهم السلام) را متهم به سازش با کفار کرد. برای دستیابی به مدلی برای تحلیل رفتار سیاست خارجی دولت اسلامی و همچنین سیره عملی معصومین، به این نکته دست یافتیم که احکام و قوانین اسلامی سه گونه است: اول؛ اصول ثابت و لایتغیر که استکبارستیزی ازجمله آن هاست. دوم؛ متغیر به حسب زمان و مکان. برخی احکام اسلام مربوط به موضوعات و مسائل خاص است که به حسب زمان، مکان و موقعیت قابل تغییر است. تاکتیک رویارویی مستقیم (جنگ)، تخاصم مستقیم بدون شرایط جنگ، مذاکره و صلح از احکام متغیر به حسب شرایط زمان و مکان است و مدل سوم، اصول ثابت اما متغیر که از آن تعبیر به اجتهاد، مصلحت، اهم و مهم و مقتضیات زمان و مکان می شود. حاکم اسلامی با ابزار اجتهاد، مصلحت و... اصول لایتغیر را بر موضوعات متغیر به حسب زمان و مکان و مقتضیات، تطبیق می دهد. لذا به لحاظ منطقی ممکن است دولت اسلامی استکبارستیز باشد در عین اینکه به خاطر شرایط خاص، دست به مذاکره زده و به توافقی هم دست یابد. در متن مقاله این مدل طراحی و تبیین شده است.
۸.

عناصر متغیر حقوق اساسی جمهوری اسلامی ایران از منظر فقه و حقوق(مقاله ترویجی حوزه)

نویسنده:
منبع: اندیشه های حقوق عمومی سال هفتم پاییز و زمستان ۱۳۹۶ شماره ۱ (پیاپی ۱۲)

کلیدواژه‌ها: ثابت متغیر حقوق اساسی احکام‏ حکومتی فقه حقوق

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۴۴ تعداد دانلود : ۴۰۰
حقوق اساسی جمهوری اسلامی ایران با الگوگیری از آموزهای فقه و حقوق اسلامی، برخی عناصر را ثابت و برخی دیگر را متغیر قرار داده است. عناصر ثابت مبتنی بر نیازها یا شرایط ثابت و عناصر متغیر مبتنی بر نیاز ها یا شرایط متغیر است. شناسایی و تفکیک عناصر متغیر از عناصر ثابت حقوق اساسی، از این نظر اهمیت دارد که مشخص می کند حقوق اساسی مبتنی بر اندیشه اسلامی، می تواند پاسخ گوی نیازهای متغیر و تنظیم کننده روابط پیچیده سیاسی و اجتماعی عصر حاضر باشد یا نمی تواند. نوشتار حاضر در صدد پاسخ به همین مسئله مهم سامان یافته است. بر اساس ملاک منطقی و عقلی، پنج عنصر متغیر شناسایی شده اند که سه عنصر(آن احکام حکومتی، شیوه اجرایی حکومت و قوانین شکلی و صوری) مربوط به امور داخلی، و دو عنصر دیگر (سیاست خارجی دولت اسلامی، قراردادها و معاهدات بین المللی) مربوط به امور خارجی و بین الملل است. شناسایی و تحلیل این عناصر از منظر فقهی و حقوقی، شرح و تفسیری است بر اصل 177 قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران که در آن، برخی عناصر ثابت نظام سیاسی ج . ا. ا. به اجمال ذکر شده، اما به عناصر متغیر در نظام سیاسی ج .ا .ا. هیچ اشاره ای نشده است. این در حالی است که عناصر متغیر حقوق اساسی بیانگر کارآمدی و کارایی نظام سیاسی است که با اوضاع و احوال متغیر جامعه قابل انطباق بوده و با پیشرفت علوم و تجارب بشری می توان برای آنها مؤلفه های جدید و کارآمدی پیشنهاد کرد که هزینه کمتر و کارایی بیشتری داشته باشد.
۹.

توسعه سرمایه روان شناختی با تأکید بر مؤلفه بخشش در نهج البلاغه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه اخلاق سال دوازدهم پاییز ۱۳۹۸ شماره ۴۵ ۱۹-۳۲

کلیدواژه‌ها: سازمان بخشش سرمایه روان شناختی نهج البلاغه متغیر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۷۴ تعداد دانلود : ۵۰۷
این پژوهش بخشش را به عنوان مؤلفه پنجم در کنار چهار مؤلفه شناخته شده سرمایه روان شناختی به تبیین و تحلیل کشانده است. روش تحقیق بر اساس مبانی وحیانی و با محوریت نهج البلاغه تحلیلِ محتوای کیفی از نوع جهت دار است. چرا که بخشش موجب رشد اخلاقی افراد و افزایش سرمایه اجتماعی و روان شناختی می گردد که در آن ارتباط افراد سازمان گسترش می یابد و طیف وسیعی از رضایتمندی را در فرد بخشنده و بخشوده شده ایجاد می نماید. روش های بخشش از نگاه دین به صورت عفو، صفح، غفران، تغافل و تجاوز می باشد زیرا که شیوه های بخشش در هر سازمانی باید نسبت به افراد مختلف، متفاوت باشد. در این تحقیق بدست آمد بخشش باید به یک فرهنگ سازمانی فراگیردرآید، تا مدیران به صورت منطقی و کارا در راستای بهره وری بهتر سازمان و توسعه سرمایه روان شناختی از آن استفاده نمایند.
۱۰.

معیارها و مصادیق ثابت و متغیر در اندیشه شهید مطهری(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: حکومت اسلامی سال بیستم پاییز ۱۳۹۴ شماره ۳ (پیاپی ۷۷) 129-154

کلیدواژه‌ها: مقتضیات زمان عرف اجتهاد ثابت متغیر شهید مطهری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۴۴ تعداد دانلود : ۳۸۹
حدود چهار دهه از حکومت اسلامی در ایران می گذرد و اکنون یکی از مهمترین مباحثی که حکومت و قانونگذاری اسلامی با آن روبروست، نوع، میزان و چگونگی پیوستگی این حوزه با عرف جامعه است. بحث از میزان ارتباط احکام اسلامی با عرف، بی تردید بحث احکام ثابت و متغیر را در دوران معاصر، ضرورتی اجتهادی و فقهی می نماید. دلیل این ضرورت نیز نیازهای ثابت و متغیری است که در آدمیان وجود دارد و یکی از اولین کسانی که در دوران معاصر، حساسیت مسأله زمان و مکان در حوزه دین را به خوبی دریافت، شهید آیهالله «مرتضی مطهری» است که حاصل حساسیت ایشان، مجموعه مباحثی بود که تحت عنوان «اسلام و مقتضیات زمان» مطرح نمود. در این پژوهش، معیار پیوستگی احکام ثابت و متغیر، از دیدگاه شهید مطهری مورد بررسی قرار گرفته و سپس در محورهای ثابت و متغیر، مواردی چند از میان آثار ایشان بازبینی شده است. از این معیارها، می توان به توجه به مصلحت، حفظ آبروی جامعه اسلامی، توجه به پیشرفت و توسعه در جوامع اسلامی، تکیه بر منفعت جمعی و مد نظر قراردادن روح شریعت اشاره کرد. در سرانجام این تحقیق، این نتیجه گرفته شده است که بازنگری در اندیشه شهید مطهری در پذیرفتن مقتضیات زمان و توجه به معیارهای ثابت و متغیر در وضع قوانین اسلامی، کلید حل بسیاری از مشکلات حوزه اجتهاد و فقاهت در عرصه های حقوقی، اجتماعی و سیاسی حکومت اسلامی خواهد بود.
۱۱.

شخصیّت متغیّر در مقالات شمس تبریزی

نویسنده:
منبع: شفای دل سال سوم بهار و تابستان ۱۳۹۹ شماره ۵ 189 - 204

کلیدواژه‌ها: شخصیت متغیر عرفان سیر مقالات شمس

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۶۷ تعداد دانلود : ۳۷۹
یکی از مهم ترین ویژگی های متغیر و بارز عرفان و آثار عرفانی و آثار منثور غنایی، شخصیّت متغیّر است. سیر شخصیّت متغیّر نیز از مهم ترین مسائل عرفان و آثار منثور غنایی است؛ تا آنجا که شخصیّت متغیّر با سیری بغرنج به تکامل شخصیتی نزدیک می شود. تکامل شخصیتی شخصیّت متغیّر به اشکال گوناگونی در آثار عرفانی و آثار منثور غنایی به ویژه مقالات شمس تبریزی نمود می یابد. شخصیّت متغیّر عرفانی در مقالات شمس همچون پهلوان ژانر حماسی، ابزارهای گوناگونی در اختیار دارد، ولی در عین حال از پهلوان حماسی متمایز است. مکمّل شخصیّت متغیّر در مقالات شمس، سیر عرفانی اوست. او برای رسیدن به تکامل یا وصال باید این سیر را آغاز کند، امّا آغاز سیر در مقالات شمس منوط به گذر از مراحل دیگر است. این مراحل، شخصیّت متغیّر را با یک ندای درونی فرامی خواند؛ تا آنجا که شخصیّت متغیّر دچار یک ناخودآگاهی می شود. پس از عبور از مراحل مذکور، شخصیّت متغیّر به سیری پرمانع گام برمی دارد، این موانع در سیر عرفانی او متمایزند و به اشکال گوناگونی در مقابل شخصیّت متغیّر عرفانی قرار می گیرند. گاه حرکت شخصیّت متغیّر خود مانعی در مقابل اوست، این بی ثباتی موانع، موجب تمایز شخصیتّی شخصیّت متغیّر نیز می شود. این پژوهش به شیوه توصیفی- تحلیلی مبتنی بر تحلیل ساخت گرایانه با تکیه بر مقالات شمس تبریزی می کوشد تا شخصیّت متغیّر را در سیر تکاملی مورد مطالعه قرار دهد و به فرضیه های تکرار آغاز شخصیّت متغیّر در پایان سیر و عدم ایستایی شخصیّت متغیّر در سیر تکاملی دست یابد.
۱۲.

چگونگی شکل حکومت دینی با تحلیل حکومت انبیاء در قرآن کریم(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه معارف قرآنی (آفاق دین) سال یازدهم زمستان ۱۳۹۹ شماره ۴۳ 91 - 118

کلیدواژه‌ها: شکل حکومت انبیاء قرآن ثابت متغیر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۴۵ تعداد دانلود : ۴۰۵
شکل حکومت دینی به عنوان یکی از مسائل پرچالش در حوزه اندیشه سیاسی اسلام همواره مورد اختلاف نظر واقع شده است، دانشورانی که دخالت دین در سیاست را پذیرفته و حتی معتقدند دین در مبانی و اصول حکومت توصیه هایی را بیان داشته در مورد شکل حکومت با یکدیگر هم فکر و هم نظر نیستند گروهی از ایشان معتقدند شکل حکومت نیز همانند دیگر عناصر سیاست منصوص بوده و توسط خدای متعال به گونه ای ثابت و لایتغیر مشخص شده است برخلاف گروه دوم که معتقدند خدای متعال در مورد شکل حکومت اظهار نظری نداشته و در این باره سکوت کرده است، بهرحال هر دو گروه برای اثبات مدعی خود به ادله ای استناد کرده اند ازجمله یکی از این ادله چگونگی یادکرد قرآن کریم از حکومت انبیاء گذشته است که به موجب آن مشخص می شود خدای متعال ساختار هرمی قدرت را برای حکومت دینی ثابت کرده و یا اینکه چنین نکرده و قائل به شکل خاصی برای حکومت نیست، این نوشته با تحلیل همین دلیل و با روش تفسیری [اجتهادی] و استمداد از روایات و نقل های تاریخی به داوری بین این دو دیدگاه پرداخته و به این نتیجه فائق آمده است که هیچ گونه شاهدی مبنی بر ثبات شکل حکومت و ساختار ثابتِ هرمی آن در داستان انبیاء در قرآن کریم وجود ندارد، و برای اثبات این مدعا قابل استفاده نیست.
۱۳.

کهن الگوی قهرمان در مقالات شمس تبریزی(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده:
منبع: مطالعات زبان و ادبیات غنایی سال نهم زمستان ۱۳۹۸ شماره ۳۳ 99 - 107

کلیدواژه‌ها: قهرمان عرفان سیر متغیر مقالات شمس

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۱۹ تعداد دانلود : ۳۴۸
یکی از مهم ترین ویژگی های متغیر و بارز عرفان و آثار عرفانی و آثار منثور غنایی، کهن الگوی قهرمان است. سیر قهرمان نیز از مهم ترین مسائل عرفان و آثار منثور غنایی است تا آن جا که کهن الگوی قهرمان با سیری بغرنج به تکامل شخصیتی نزدیک می شود. تکامل شخصیتی قهرمان به اشکال گوناگونی در آثار عرفانی و آثار منثور غنایی به ویژه مقالات شمس تبریزی نمود می یابد. قهرمان عرفانی در مقالات شمس همچون قهرمان ژانر حماسی، ابزارهای گوناگونی در اختیار دارد، ولی در عین حال با قهرمان حماسی متمایز است. مکمل شخصیت قهرمان در مقالات شمس، سیر عرفانی اوست. او برای رسیدن به تکامل یا وصال باید این سیر را آغاز کند، اما آغاز سیر در مقالات شمس منوط به گذر از مراحل دیگر است. این مراحل، قهرمان را با یک ندای درونی فرامی خواند تا آن جا که قهرمان دچار یک ناخودآگاهی می شود. پس از عبور از مراحل مذکور، قهرمان به سیری پرمانع گام برمی دارد؛ این موانع در سیر عرفانی قهرمان متغیّرند و به اشکال گوناگونی در مقابل قهرمان عرفانی قرار می گیرند. گاه حرکت قهرمان خود مانعی در مقابل اوست؛ این متغیّر بودن موانع موجب تغیّر شخصیتی قهرمان نیز می شود. این پژوهش به شیوه توصیفی- تحلیلی مبتنی بر تحلیل ساخت گرایانه با تکیه بر مقالات شمس تبریزی می کوشد تا کهن الگوی قهرمان را در سیر تکاملی مورد مطالعه قرار دهد و به فرضیات تکرار آغاز قهرمان در پایان سیر و عدم ایستایی شخصیت متغیّر قهرمان در سیر تکاملی دست یابد.
۱۴.

رابطه امور متغیّر عالم با علم ثابت خداوند در حکمت متعالیه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: حکمت صدرایی سال نهم بهار و تابستان ۱۴۰۰ شماره ۲ (پیاپی ۱۸) 103 - 115

کلیدواژه‌ها: علم وحدت کثرت ثابت متغیر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۴۶ تعداد دانلود : ۵۱۲
علم خداوند به عالم، عین ذات اوست و همانگونه که ذات الهی ثابت و لایتغیّر است، علم او نیز ثابت و لایتغیّر است، از سویی همواره شاهد تغییر مداوم در جهان متکثر مادی هستیم. مسأله این است که چگونه تغییر در امور جزئی و متکثر عالم موجب تغییر در صفت علم الهی و در نتیجه تغییر در ذات یگانه و ثابت خداوند نمی گردد؟ فلاسفه اسلامی علم خداوند را به گونه ای تبیین نموده اند که در رابطه علمی ذات ثابت و یگانه خداوند با موجودات متغیّر هیچگونه تغییر و تکثری در ذات الهی لازم نیاید. لذا فیلسوفان علم خداوند را علم تفصیلی بعد از ذات یعنی زاید بر ذات دانستند، ابن سینا این نحو علم ثابت به معلومات مادی متغیّر را علم به جزئی متغیّر به نحو کلی نامید. غزالی با رد نظر فلاسفه آنان را تکفیر کرد. اشکال غزالی به فلاسفه این بود که در اینصورت اگر چه خداوند به همه امور جزئی عالم است، اما علم او بدانها تنها به نحو کلی خواهد بود و علم خداوند محدود به کلیات و مفاهیم عام می شود. ملاصدرا علم اجمالی در عین کشف تفصیلی خداوند را اثبات و به اشکال غزالی پاسخ داد. براساس قاعده بسیط الحقیقه علم خداوند به موجودات متغیّر و متکثر ، حضور اشیاء نزد حق است. خداوند در مرتبه ذات علم به اشیاء دارد، بدون آنکه کثرتی در مرتبه ذات باشد و معلومات با همه کثرات و تفصیلات به وجود واحد بسیط موجودند و از حیثی که کثرت در آن نیست آشکار و منکشف هستند.
۱۵.

بررسی تأثیر متغیرهای مختلف بر رشد اقتصادی در بین کشورهای منتخب اسلامی با روش داده های تابلویی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و برنامه ریزی منطقه ای سال هفتم تابستان ۱۳۹۶ شماره ۳ (پیاپی ۲۷) 239 - 253

کلیدواژه‌ها: متغیر رشد اقتصادی داده های تابلویی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۴ تعداد دانلود : ۱۲۱
در این مقاله موضوع تأثیر گذاری عوامل و متغیرهای مختلف، بر رشد اقتصادی با روش داده های تابلویی بررسی شده است. این روش، از کارآمدترین روش ها برای برآورد تاثیرگذاری عوامل محسوب می شود. درمقاله حاضر، از تأثیر متغیرهای مختلف از جمله (مخارج دولتی، باز بودن اقتصاد، سرمایه گذاری مستقیم خارجی، تورم، نوسانات نرخ ارز) بر رشد اقتصادی در دوره 1393-1382، بین کشورهای منتخب اسلامی در حال توسعه (ایران، اندونزی، اردن، کویت، مالزی، مصر، مراکش، عمان، عربستان سعودی، سنگال، ترکیه و امارات متحده عربی) با روش داده های تابلویی استفاده شده است. نتایج مقاله حاکی از آن است، که سرمایه گذاری مستقیم خارجی بر روی رشد اقتصادی، در بین کشورهای منتخب اسلامی در حال توسعه، تأثیر گذاری بیشتری دارد. نتیجه دیگر آن است، که چهار متغیر از جمله (مخارج دولتی، سرمایه گذاری مستقیم خارجی، تورم، نوسانات نرخ ارز) بر روی رشد اقتصادی، تأثیر مثبتی را نشان می دهد. فقط متغیر باز بودن اقتصادی، بر روی رشد اقتصادی کشورهای مورد بررسی، دارای اثر منفی می باشد. . طبقه بندی:JEL O1، O43،N1
۱۶.

برون رفت نهایی حکمت متعالیه از چالش ارتباط متغیر با ثابت بر پایه اندیشه ی استاد جوادی آملی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: اندیشه دینی دوره ۲۲ بهار ۱۴۰۱ شماره ۸۲ 57 - 79

کلیدواژه‌ها: ربط سیال به ثابت جوادی آملی متغیر ثابت تشکیک حکمت متعالیه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۳۳ تعداد دانلود : ۲۶۴
مسئله ارتباط امر متغیر با ثابت، یکی از پیچیده ترین مسائل فلسفی است؛ چراکه متغیر از جهتی که متغیر است، نمی تواند با ذات ثابت خداوند متعال در ارتباط باشد. ازاین رو بسیاری از فیلسوفان مسلمان کوشیده اند تا وَجه ثباتی برای متغیر در نظر گیرند. به رغم نکات ارزنده ای که پیشنهادهای ایشان برای گره گشایی از معضل یادشده دارند، اما هیچ یک به تنهایی نمی توانند این چالش را حل نمایند؛ چراکه در ثبات و تغیر، نسبت به غیر لحاظ نشده است؛ پس نمی توان برای امر متغیر دو چهره وجودی در نظر گرفت که از منظر امور ثابت، ثابت و از منظر امور متغیر، متغیر باشد. آیت الله جوادی آملی خوانش جدیدی در گره-گشایی از این مسئله دارند که بر تشکیک وجود استوار است. برابر این دیدگاه، همه مراتب وجود به ثباتی نفس الامری و غیر نسبی متصف هستند که برپایه مرتبه وجودی آنها شدت و ضعف می یابد. ضعف ثبات در مراتب پایین وجود، مایه شکل گیری مفهوم منافق «تغیر» از این مراتب می گردد. نوشتار پیش رو با هدف حل نهائی مسئله ربط متغیر به ثابت بر اساس اصول حکمت متعالیه، نخست به تحلیل و بررسی اجمالی آرای مهم حکیمان مسلمان پرداخته و سپس با واکاوی دیدگاه استاد جوادی آملی، به برتری های دیدگاه ایشان نسبت به اقوال دیگر اشاره می کند.
۱۷.

متغیرها و معیارهای مؤثر بر پدافند غیرعامل درمواجهه با تهدید ناآرامی های اجتماعی در محدوده کشور ایران(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و مطالعات محیطی سال بازدهم زمستان ۱۴۰۱ شماره ۴۴ 178 - 191

کلیدواژه‌ها: پدافند غیرعامل متغیر تهدیدات مردم محور تحلیل سلسله مراتبی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۹ تعداد دانلود : ۱۳۳
تهدیدات روبه گسترش مردم محور، جایگاه ویژه ای در میان تهدیدات پدافند غیرعامل دارند که نه ازجانب دشمن خارجی بلکه از طرف یکی از ارزشمندترین دارایی ها- مردم- واقع می شود و سازوکار مقابله با این تهدید پیچیده و حساس است. با پذیرش ضرورت عدم خشونت ورزی در مواجهه با این تهدید، علم میان رشته ای پدافند غیرعامل با ماهیت غیرنظامی خود یکی از مناسب ترین روشها برای مواجهه با ناآرامی های اجتماعی ذیل تهدیدات مردم محور است. در این راستا، اهداف پنج گانه تعریف شده در این علم -با اولویت بازدارندگی- ضرورت شناخت جامع و تخصصی متغیرها و ماهیت آنها را بیان می دارد و با شناخت متغیرها، امکان پایش و ارزیابی آنها و درنتیجه پیش بینی و مدیریت مطلوب بحران فراهم می گردد.  هدف کلان این پژوهش، استخراج و اولویت بندی متغیرهای کلان مؤثر بر علم پدافند غیرعامل با تأکید بر تهدیدات مردم محور، با رویکرد بازدارندگی و با استفاده از روش تحلیل سلسله مراتبی (AHP) است. با تاکید بر اهمیت فرآیند تعریف متغیرها، این پژوهش به روش توصیفی- تحلیلی با ابزار مطالعه کتابخانه ای و مصاحبه به استخراج فهرست اولیه متغیرها پرداخته و پس از تدقیق فهرست به کمک پرسشنامه نیمه باز، به اولویت بندی آنها به روش مقایسات زوجی برمبنای نظر نخبگان می پردازد. در فرآیند انجام پژوهش، هشت متغیر کلان استخراج گردید که اولویت اول مربوط به متغیرکلان سیاست داخلی بوده و درمیان زیرمجموعه های آن، متغیر مشروعیت سیاسی از اولویت بالاتری نسبت به سایر متغیرها برخوردار است. نتایج پژوهش ضمن تاکید بر ارتباط اندام وار پدافند غیرعامل با طیف وسیعی از علوم دیگر، بر اهمیت متغیرهای غیرکالبدی در مواجهه با تهدیدات مردم محور شدیداً تأکید دارد.
۱۸.

معماری امروز و ابهامی در باب ثابت و متغیر(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: هنرهای زیبا - معماری و شهرسازی دوره ۱۷ پاییز ۱۳۹۱ شماره ۵۱ 61 - 70

کلیدواژه‌ها: ثابت سنت الهی فطرت متغیر معماری امروز

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۶ تعداد دانلود : ۹۰
در معماری امروز ما، هم در عرصه نظر معیارهای چندان ثابت و روشنی در دست نیست و هم در عرصه عمل، عواملی چون تکرار محض صورت های معماری گذشته، اصالت تمایز، شگفتی آفرینی و ابراز خودخواهانه خویش و پذیرش کثرت و تغییر محض یا ایجاد وحدت از طریق یکسان و همانند سازی و اهمیت یافتن صِرف صورت معماری بدون اعتنا به معنای آن، به این بی معیاری و نابسامانی دامان زده است. چنین است که می توان یکی از علل آشفتگی کنونی معماری را، ابهامی عمیق در چیستی امر ثابت و امر متغیر دانست. با تکیه بر جهان بینی حکمی، روشن ساختن ابهام در باب ثبات و تغییر نه از اندیشه صرف در چگونگی صورت معماری، بلکه از بازاندیشی در چیستی امر ثابت و متغیر در زندگی انسان که معماری ظرف آن است آغاز می شود تا راه را برای شناخت ثابت و متغیر در معماریِ دربرگیرنده این زندگی بگشاید. انسان ها دارای مرتبه ای ثابت اند که در پاسخ به فطرت و براساس سنت بی تغییر الهی، بی زمان و مکان است. بدین ترتیب می توان مرتبه ای برای معماری تعریف کرد که ثابت است و تحت دامنه-ای خاص می تواند در مرتبه صورت ها، متغیر و ثابت مدار باشد.
۱۹.

تحلیل مسئله ربط متغیّر به ثابت و راه حلّی دیگر در این باب(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: حکمت معاصر سال ۱۴ بهار و تابستان ۱۴۰۲ شماره ۱ (پیاپی ۳۶) 71 - 94

کلیدواژه‌ها: متغیر ثابت ضرورت علی ملاصدرا حرکت جوهری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۴ تعداد دانلود : ۳۸
یکی از مباحث اساسی در فلسفه، تبیین تغییراتی است که در بخش های مختلف این جهان مشهود است. در مورد این تغییرات از جهات مختلف می توان سخن گفت؛ لکن یکی از مباحث اساسی در این زمینه، تببین رابطه دو بخش متغیر با ثابت است. فیلسوفان اسلامی، در طول تاریخ ، پاسخ هایی به پرسش مذکور داده اند. مسئله این مقاله این است که افزون بر راه حلّ های مورد مناقشه در این خصوص، چه راه حلّ قوی تری در این زمینه می توان ارائه نمود؟ این مقاله در پاسخ به این پرسش، ابتدا، با روش توصیفی – تحلیلی، آرای مطرح شده در این زمینه را دسته بندی و تحلیل نموده و در نهایت، نظری جدید براساس تلقی نهایی از حرکت جوهری ارائه نموده است. براساس این یافته، حرکت جوهری در تحلیل نهایی، همان اشتداد وجودی است و موجود متحرک، در این شکوفایی وجودی، پیوسته به سعه وجودیِ آن افزوده می شود و چیزی از هویّت و مقومات آن از بین نمی رود. آنچه در این مسیر، از بین می رود، همان نقص وجودی آن است. حال می توان گفت که علتِ ثابت، وجودی را افاضه می کند که در متنش، تجدد و شکوفایی نهفته است و در پرتو این تجدد نیز، زوال ِکمالِ وجودی رخ نمی دهد و در نتیجه، تخلف معلول از علت صورت نمی گیرد.
۲۰.

تحلیل محتوای کتاب درسی ریاضی پایه هفتم، از منظر فرآیند ساخت مفهوم متغیر و عبارت های جبری(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: اندازه گیری تربیتی سال ۱۳ پاییز ۱۴۰۲ شماره ۵۳ 58 - 79

کلیدواژه‌ها: جبر متغیر نظریه اسفارد نظریه گری و تال

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۵ تعداد دانلود : ۲۷
هدف از پژوهش حاضر، بررسی نحوه ساخت مفهوم متغیر و عبارت های جبری، در کتاب درسی ریاضی پایه هفتم، بر اساس نظریه های ساخت مفهوم Sfard (1991) و Tall and Gray (1994) است. این تحقیق، با رویکرد تفسیری از نوع کیفی است. روش مورداستفاده، روش تحلیل محتوا است. ازنظر هدف در گروه تحقیقات کاربردی و ازنظر جمع آوری و کنترل متغیرها در گروه تحقیقات غیرآزمایشی قرار دارد. فصل سوم کتاب ریاضی پایه هفتم، شامل 4 بخش الگوهای عددی، عبارت های جبری، مقدار عددی یک عبارت جبری و معادله است که این پژوهش به بررسی روند ساخت مفاهیم جبری در دو بخش متغیر و عبارت های جبری، می پردازد. یافته های پژوهش نشان می دهد که آموزش این دو مفهوم به گونه ای است که فرصت آموزشی لازم برای مرحله فشرده سازی (مرحله دوم ساخت مفهوم) پیش بینی نشده است و این مرحله، اغلب حذف شده است. همچنین در روند آموزشی، فرصت عبور از مرحله فشرده سازی به مرحله شی انگاری (مرحله سوم) فراهم نشده است. بنا بر نظریه گری و تال، ساخت مفهوم در مرحله رویه مانده و به مرحله آخر یعنی درک مفهوم نرسیده است؛ بنابراین با توجه به نظریه های ساخت مفهوم، مراحل درک ساختاری و مفهومی برای متغیر و عبارت های جبری در نگارش کتاب درسی پیش بینی نشده است.