دانشگاه های ایران

هدف: بررسی امکان استفاده از ظرفیت های فنی بازی وارسازی در آموزش فهرست نویسی و شناسایی تأثیر آن در یادگیری دانشجویان. روش: پژوهش حاضر با رویکرد کمّی انجام شد. جامعه پژوهش دانشجویان مقطع کارشناسی رشته علم اطلاعات و دانش شناسی 17 دانشگاه سطح یک بود که از فهرست وزارت علوم و دفترچه انتخاب رشته کنکور سراسری سال های 1398-1399 استخراج شد. این فهرست شامل دانشگاه های اصفهان، الزهرا، بیرجند، تبریز، علامه، خوارزمی، شهید باهنر کرمان، شاهد، فردوسی مشهد، شهیدچمران اهواز، یزد، قم، سمنان، رازی کرمانشاه، شیراز، شهید مدنی آذربایجان و زابل است. تعداد کل جامعه دانشجویان 436 نفر استخراج شد که با روش نمونه گیری تصادفی و استفاده از جدول کرجسی- مورگان، حجم نمونه 204 نفر تعیین شد. با توجه به الگوی ورباخ و هانتر به منزله چارچوب اصلی پژوهش، تعداد 7 مؤلفه بنیادی بازی وارسازی(داینامیک ها، مرحله، پروفایل، رقابت و پاداش، امتیاز، نشان، تابلوی پیشرفت) به دست آمد. در بخش نظریه یادگیری خودراهبر تعداد سه مؤلفه اساسی (خودکنترلی، خودمدیریتی، انگیزش و رغبت به یادگیری) جمع آوری شد. در بخش آماری پژوهش در رابطه با مؤلفه ها، ضریب آلفای کرونباخ همه مؤلفه ها و متغیرها بزرگ تر از 7/0 به دست آمد. در این پژوهش برای تحلیل داده ها از نرم افزارهای اس.پی.اس.اس و پی.ال.اس استفاده شد. نتیجه گیری : بازی وارسازی و یادگیری خودراهبر هر دو با هدف مشترک یادگیری مادام العمر می توانند سبب افزایش ظرفیت درگیرشدن در محیط آموزشی و افزایش سطح آمادگی و استقلال افراد در یادگیری و عملکرد خودراهبر دانشجویان تحصیلات تکمیلی شوند. هنگامی که افراد کاری را از روی علاقه انجام می دهند، آن کار برایشان جذاب و مهم می شود که نتیجه آن، خودکارآمدی و بهره وری خواهد بود. پژوهش هایی نظیر پژوهش حاضر می توانند برای برنامه ریزی بلندمدتِ تغییر در الگوی آموزش الکترونیکی در قلمرو علم اطلاعات و دانش شناسی را ارائه دهند و به نحو مطلوبی زمینه ساز به کارگیری فناوری های نوآورانه در محیط های با قابلیت ابتکار عمل باشند؛ بنابراین برای ایجاد طرح جدید در آموزش کتابداران و تأثیرگذاری مثبت در آینده شغلی آنان استفاده از زمینه های فناوری برتر، امری مهم و ضروری است.

مسئله و هدف: گزینش رئیس دانشگاه با عنایت به نقش دانشگاه در جهان دانش محور امروزی هرساله از پیچیدگی بیشتری برخوردار می گردد. ازاین رو انتظار می رود که در زمان انتصاب یا انتخاب چنین مدیری از یک فرآیند دقیق و آگاهانه استفاده شود. با توجه به اهمیت گزینش رؤسای دانشگاه بر اساس معیارهای مناسب، پژوهش حاضر با هدف تدوین الگوی مطلوب معیارهای گزینش رئیس دانشگاه به منظور کاربست در دانشگاه های ایران انجام شد. روش کار: این پژوهش ازلحاظ هدف، کاربردی و ازنظر رویکرد، ترکیبی اکتشافی متوالی بود. جامعه آماری (میدان پژوهش) بخش کیفی را آیین نامه مدیریت دانشگاه ها در کشورهای جهان و بخش کمی را، اعضای هیئت علمی دارای سابقه مدیریت و یا تدریس دروس مدیریتی شامل می شدند. نمونه آماری بخش کیفی شامل آیین نامه مدیریت دانشگاه در شانزده کشور جهان و در بخش کمی 20 نفر از خبرگان آموزش عالی بود. روایی پژوهش، با استفاده از روایی محتوایی و پایایی آن با استفاده از روش گروه همتایان تائید شد. پایایی بخش کمی نیز با استفاده از نرخ ناسازگاری کمتر از 1/0 به دست آمد. داده های بخش کیفی با استفاده از روش گراندد تئوری و بخش کمی با روش تحلیل سلسه مراتبی با استفاده از نرم افزار expert choice تجزیه وتحلیل شد. یافته ها: یافته های پژوهش حاکی از آن بودند که از 16 سند، تعداد 78 کد باز استخراج شده است که این کدها در مرحله بعدی در شش معیار ویژگی های مدیریتی، گزینش غیرمتمرکز، ساختار، ویژگی های عمومی، ویژگی های شخصیتی و ویژگی های علمی و در پایان تحت دو معیار کلی سازمانی و فردی طبقه بندی شدند. نتایج تحلیل سلسله مراتبی نشان داد میانگین وزن تلفیقی معیارها بدین صورت می باشد: معیار سابقه مدیریت دانشگاهی 047/0، مدیریت علمی 046/0، دوراندیشی علمی 039/0، نگرش علمی 038/0، صلاحیت حرفه ای 037/0، تناسب رشته با مدیریت 036/0، مدیریت ارتباطات، مدیریت تغییر و سابقه مدیریت در سایر سازمان ها 031/0، امور دانشجویی 026/0، برنامه ریزی 023/0، قدرت تصمیم گیری 022/0، توانمندی علمی و تفکر استراتژیک 021/0، مشارکت در امور دانشجویی، انتخاب تعاملی و مشارکتی، اقتدار و صلاحیت علمی 020/0. نتیجه گیری: بر اساس نتایج پیشنهاد می شود، ضمن استفاده مسئولین وزارت علوم، تحقیقات و فناوری از الگوی جامع تدوین شده در این پژوهش ، سعی شود معیارهای به دست آمده این مطالعه در هنگام گزینش رؤسای دانشگاه های کشور مدنظر قرارگرفته گیرد و کمیته ای منتخب از خبرگان نظام آموزش عالی و ذی نفعان این نظام، انتخاب رئیس دانشگاه را بر عهده گیرند.

هدف : شناخت نحوه ذخیره و سازماندهی اشیای یادگیری الکترونیکی در مخازن سازمانی و اینکه به چه میزان ذخیره سازی و سازماندهی منابع آموزشی در مخازن سازمانی دانشگاهی به درستی و براساس استانداردهای فراداده ای موجود در این حوزه صورت می پذیرد. روش :  از روش ارزیابانه و مشاهده سیستمی استفاده شده اشیای یادگیری موجود در ۱۸ مخزن سازمانی بازیابی شد .سپس عناصر فراداده ای آن ها استخراج  و برای پرکاربردترین استاندارد (استاندارد فراداده شیء یادگیری) بررسی شد. ابزار گردآوری داده ها سیاهه وارسی شامل ۶۰ عنصر در ۹ دسته  برگرفته از استانداردهای فراداده ای موجود بود. یافته ها : عناصر فراداده ای استفاده شده در مخازن سازمانی دانشگاه های مطالعه شده، بین ۶ تا ۱۶ عنصر متغیر بود. یافته ها نشان داد که تعداد عناصر توصیف شده در مقایسه با استاندارد فراداده LOM بسیار محدود است. سیاهه وارسی طراحی شده نشان داد که بسیاری از عناصر استاندارد یادگیری الکترونیکی مورد نظر پوشش داده نمی شوند و از تعداد ۶۰ عنصر استاندارد فراداده ای شیء یادگیری، ۲۵ عنصر (41%) ازطریق مجموع مخازن سازمانی پوشش داده شده است. یافته ها همچنین نشان می دهند که جست وجوی منابع موجود در مخازن سازمانی با تعداد محدودی از عناصر فراداده ای کلیدی، که برای توصیف اشیای یادگیری به کار گرفته شده است، نتایج مرتبط کمتری را بازیابی می کند. با مطالعه میدانی و طبق بررسی های پژوهشگر در جست وجوی منابع آموزشی موجود در مخازن سازمانی، عناصر فرداده ای به کاررفته در سازماندهی اشیای یادگیری مخازن سازمانی استاندارد مشخصی ندارند وبرخی از کارکنان اذعان کردند که هیچ استاندارد فراداده ای مشخصی در سازماندهی اشیا یادگیری الکترونیکی موجود در مخازن سازمانی به کار نرفته است. نتیجه گیری : این مطالعه نشان می دهد که اجرانکردن صحیح استاندارد فراداده در مخازن سازمانی دانشگاهی وجود دارد

هدف : پژوهش حاضر با هدف طراحی الگوی اشتراک گذاری اطلاعات در کتابخانه های دانشگاه های ایران انجام شده است. روش پژوهش : این پژوهش از نظر هدف کاربردی است.از نظر روش اجرای پژوهش کیفی است. صاحب نظران و خبرگان حوزه کتابداری و حوزه آموزش اعم از اساتید دانشگاه ها به عنوان جامعه پژوهش در نظر گرفته  شده اند که با روش هدفمند گلوله برفی با انجام 20 مصاحبه، تشخیص محقق این بوده است که اطلاعات گردآوری شده به نقطه اشباع رسیده است. ابزار گردآوری داده ها بررسی پژوهش های ملی و بین المللی مرتبط با موضوع و همچنین مصاحبه اکتشافی نیمه ساختار یافته بود. در نهایت پس از جمع آوری اطلاعات از بخش های مصاحبه و بررسی منابع، در این مرحله از کدگذاری (باز، محوری و انتخابی)، برای طبقه بندی داده ها استفاده شد. برای بررسی اعتبار درونی(قابلیت اعتبار) یافته ها، علاوه بر اینکه داده ها با مطالعه مبانی نظری، پیشینه تحقیق، منابع، مصاحبه با افراد کانونی انتخاب و تأیید شدند، نظرات و رهنمودهای گروهی از خبرگان نیز لحاظ شد و قبل از کدگذاری، جرح و تعدیل نهایی به عمل آمد. برای تأیید دقّت و صحّت داده ها، در مورد اعتبار مطالعه از شیوه بررسی به وسیله اعضای پژوهش  استفاده گردید. یافته ها : یافته های پژوهش بیانگر آن بود که الگوی مناسب اشتراک گذاری اطلاعات در کتابخانه های دانشگاه های کشور، متشکل از ابعادی چون بکارگیری فناوری، سیاست های سازمانی، مهارت های فردی و گروهی، آمادگی محیطی، الزامات اجرایی و پیش نیازهای سازمانی و مدیریتی  می باشد. نتیجه گیری : الگوی اشتراک گذاری اطلاعات در کتابخانه ها کمک می نماید تا زمینه برای ارتباط بهتر بین مسئولان کتابخانه ها و بهره گیری از نظرات و دیدگاه های سایر همکاران برای آنها فراهم گردد.

حوزه علوم انسانی که از مبانی فکری و فلسفی آغاز شده و تا کاربردی ترین دانش های مورد نیاز بشری امتداد یافته، به عنوان یکی از زیرساخت های مهم علمی، رابطه نزدیکی با مفهوم توسعه و پیشرفت دارد که بدون در نظر گرفتن این حوزه، مسیر علم و پیشرفت کند خواهد بود. هدف این مقاله، مطالعه تجربه زیسته دانشجویان پیرامون علل ناکارآمدی علوم انسانی در دانشگاه های ایران می باشد که از روش پدیدارشناسی و مصاحبه نیمه ساختاریافته استفاده شده است، مشارکت کنندگان پژوهش از دانشجویان دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی دانشگاه تهران و به روش هدفمند انتخاب شدند.  ابزار پژوهش، مصاحبه نیمه ساختاریافته بوده و جمع آوری داده ها در پنجاه وپنج مصاحبه به اشباع رسید. یافته ها حاکی از آن است که ناکارآمدی علوم انسانی در گرو عدم اعتلای دستاوردهای علمی و پژوهشی آن، عدم توجه کافی به رشته علوم انسانی در بحث سیاست گذاری های کشوری و نبود بینش وسیع و جامع در حوزه علوم انسانی است. این موارد بیانگر وابستگی کامل علوم انسانی به نهادهای سیاست گذار است.  

مسئله و هدف: برخلاف تصور رایجی که فنّاوری را تنها محدود به افزار و تجهیزات فیزیکی (فنّاوری سخت) می داند، جنبه ای از فنّاوری تحت عنوان فنّاوری های نَرم وجود دارد که به عوامل انسانی، فرهنگی، حقوقی و سیاستی مربوط است. تأکید بر جنبه سخت فنّاوری در نظام های آموزشی، گستره کاربرد فنّاوری را در تأمین نیازهای یادگیری جوامع محدود می سازد. این مقاله آمادگی یادگیری الکترونیکی در دانشگاه های کشور را از منظر جنبه های نَرم فنّاوری موردتوجه قرار می دهد. روش شناسی: بر این اساس، با بهره گیری از مطالعات اسنادی و نظر خبرگان، ابعاد ارزیابی آمادگی نَرم تعیین و وزن هر یک از آن ها محاسبه شده است و سپس بر اساس مدل حاصل، میزان آمادگی فنّاوری نَرم در تعدادی از دانشگاه های کشور، شامل: دانشگاه های ارومیه، بیرجند، تربیت مدرس، حکیم سبزواری، رازی کرمانشاه، زنجان، سیستان و بلوچستان، شهید باهنر کرمان، علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، کردستان، محقق اردبیلی و یزد، بررسی شده تا تصویری از وضعیت آمادگی در دانشگاه های کشور را نشان دهد. یافته ها: نتایج حاصل نشان می دهد که بُعد «قوانین و مقررات» از بالاترین اهمیت نسبی برخوردار است درحالی که سطح آمادگی آن در میان دانشگاه های منتخب ضعیف برآوردشده است. در بُعد «فرهنگ» سطح آمادگی حدود «متوسط» و در سایر ابعاد، سطح آمادگی «پایین تر از سطح متوسط» و «ضعیف» است. بدین ترتیب میزان آمادگی کلّی دانشگاه های کشور در ابعاد مختلف فنّاوری نَرم «ضعیف» ارزیابی می شود که علت آن کسب امتیاز بسیار پایین در سه بُعد «قوانین و مقررات»، «مالی» و «استاندارد» در سنجش آمادگی فناوری های نَرم دانشگاه های منتخب است. نتیجه گیری: بر اساس تحلیل های این مقاله، موضوعاتی اعم بر «اولویت دهی سیاستی به یادگیری الکترونیکی»، «تأمین و تخصیص بودجه موردنیاز»، «توسعه استانداردهای محتوایی»، «تدوین مقررات و آیین نامه های پشتیبان»، «طراحی نظام ارزیابی و نظارت»؛ و «افزایش آگاهی ذی نفعان» می باید در سیاست گذاری های نظام آموزش عالی الکترونیکی کشور موردتوجه جدّی قرار گیرد.

هدف: هدف این پژوهش، بررسی مؤلفه های کلان تأثیرگذار بر توسعه آموزش  رشته حسابداری در دانشگاه های ایران می باشد. روش پژوهش: روش تحقیق پژوهش حاضر، تحلیل محتوای کیفی است. جامعه آماری این پژوهش اساتید حسابداری دانشگاه های برتر ایران که در پیدایش و توسعه حسابداری دانشگاهی در ایران تأثیرگذار بوده اند می باشد. راهبرد نمونه گیری این پژوهش نمونه گیری مبتنی بر هدف است. روش گردآوری داده ها، مصاحبه غیرساختارمند بوده که در سال های 1398 و 1399 انجام شده است. یافته ها: تحلیل ها نشان می دهد که 10 مؤلفه کلان (مؤلفه های اقتصادی، فرهنگی، سیاسی، پدیده های اجتماعی و تاریخی، دولت، الزامات قانونی، حساب خواهی و حسابدهی، دانشگاه ها و سایر مراکز و نهادها، ارتباطات آموزشی و پژوهشی و  صلاحیت و شایستگی دانشگاه ها)، بر توسعه آموزش رشته حسابداری در دانشگاه های ایران تأثیرگذار است. نتیجه گیری: از میان سازه های ده گانه برآمده از نتایج پژوهش حاضر عوامل اقتصادی، سیاسی و دولت بیشترین تأثیر را بر توسعه آموزش رشته حسابداری در دانشگاه های ایران داشته است. همچنین اقتصاد و سیستم آموزش عالی دولتی در ایران به عنوان مانعی در توسعه آموزش رشته حسابداری در دانشگاه های ایران شناسایی شد. یافته های این پژوهش می تواند به تصمیم گیرندگان در حوزه آموزش حسابداری در دانشگاه های کشور در راستای توسعه آموزش حسابداری کمک نماید

آزمون جامع دکتری در مرحله گذار از بخش آموزشی به بخش پژوهشی برگزار می شود. هدف از اجرای این آزمون ارزیابی توانمندی هایی است که دانشجو در بخش آموزشی کسب کرده است. در این تحقیق یک مطالعه تطبیقی و مقایسه ای در زمینه اهمیت و اجرای آزمون جامع دکتری در دانشگاه های منتخب آمریکا و ایران انجام شده است. با توجه به آنکه این آزمون یک آزمون تخصصی است، این مطالعه برای رشته مهندسی شیمی انجام شده است. نتایج پژوهش نشان داد که در دانشگاه های منتخب آمریکا و دانشگاه های منتخب ایران آزمون جامع به صورت کتبی یا شفاهی یا ترکیبی از هر دو برگزار می شود. در بیشتر دانشگاه های منتخب ایران این آزمون به صورت کتبی برگزار می شود. البته، پیشنهاد می شود که برای بررسی تسلط دانشجو بر اصول و مبانی رشته مهندسی شیمی، آزمون جامع به صورت شفاهی هم برگزار شود. همچنین نتایج مطالعه تطبیقی نشان داد که در دانشگاه های منتخب آمریکا سرفصل و منابع این آزمون مشخص است و به دانشجویان اعلام می شود. این در حالی است که منابع و سرفصل این آزمون در دانشگاه های ایران مشخص نیست. همچنین در دانشگاه های آمریکا آزمون جامع شامل مبانی مهندسی شیمی است که بیشتر در سطح کارشناسی برگزار می شود، اما در دانشگاه های منتخب ایران آزمون جامع بیشتر در سطح  تخصیلات تکمیلی برگزار می شود.

در دهه اخیر فنّاوری اطلاعات به عنوان عامل کلیدی توسعه همه جانبه کشورهای جهان و از جمله کشورهای منطقه چشم انداز 1404 معرفی شده و به ویژه در بازساختاردهی و بازطراحی نظام آموزش عالی این کشورها به کارگرفته شده است. با توجه به ضرورت پیاده سازی دوره های آموزش الکترونیکی در مواجهه با پاندمی کرونا، این مقاله درصدد پاسخ گویی به این پرسش است که چرا دانشگاه های ایران در عرصه آموزش های الکترونیکی (به عنوان مهم ترین نمود آموزش غیرحضوری در عصر اطلاعات) ناموفق بوده اند؟ بدین منظور با تبیین مدلی برای ارزیابی توانایی دانشگاه ها برای بهره مندی از یادگیری الکترونیکی، تلاش می شود در مطالعه ای تطبیقی چهار دانشگاه مهم ایران با چهار دانشگاه مهم ترکیه در مواجهه با پاندمی کرونا مورد مطالعه قرارگیرد. بدین منظور با اعزام گروهی متخصص به دانشگاه های مذکور وگردآوری داده های واقعی و میدانی، میزان توانمندی آنها برای ایجاد محیط یادگیری الکترونیکی مورد بررسی قرارگرفته است. نتایج این پیمایش نشان می دهد میزان توانمندی دانشگاه های منتخب ترکیه در سطح «متوسط و بالاتر از متوسط» قرار دارد اما توانمندی دانشگاه های منتخب ایران در سطح «نسبتاً ضعیف» برآورد می شود. در پایان بر اساس تحلیل دلایل عدم موفقیت دانشگاه های منتخب کشور در تحقق یادگیری الکترونیکی، به ویژه در مقایسه با دانشگاه های هم تراز کشور رقیب، رهنمودهایی برای برنامه ریزی و سیاستگذاری منسجم تر ارائه شد.

مقاله حاضر، با استفاده از آمارهای پایگاه مؤسسه اطلاعات علمی به بررسی و تجزیه و تحلیل وضعیت تولیدات علمی پژوهشگران ایران طی سالهای 2000 تا 2009 با استفاده از پرداخته است. اطلاعات و (ISI) شاخص های علم سنجی پایگاه مؤسسه اطلاعات علمی یافته های پژوهش حاضر نشان می دهد که پژوهشگران ایرانی طی دوره ده ساله مورد بررسی، ،SCIE در مجموع 65091 تولید علمی داشته اند که از این تعداد 63928 عنوان در بخش نمایه شده است. A&HCI و تعداد 191 عنوان در بخش SSCI تعداد 2561 عنوان در بخش اکثر تولیدات علمی ایران طی بازه زمانی مورد بررسی در قالب مقاله و به زبان انگلیسی بوده است. دانشگاه تهران با 7446 عنوان در رده اول و دانشگاههای علوم پزشکی تهران، دانشگاه ، آزاد اسلامی، دانشگاه صنعتی شریف و دانشگاه تربیت مدرس به ترتیب با 4235 ،5180، 4287 و 4096 عنوان تولید علمی در رده های دوم تا پنجم قرار دارند. گروه موضوعی شیمی میان رشته ای و شیمی آلی، گروه های موضوعی برتر ایران طی دوره زمانی مورد بررسی بوده و به ترتیب با 4212 و 2653 عنوان تولید علمی در رده اول و دوم گروه های موضوعی ایران با 651 عنوان در رده نخست Asian Journal of Chemistry جای گرفته اند. نشریه Iranian Polymer نشریات منتشرکننده تولیدات علمی ایران قرار گرفته است. نشریه ایرانی به ترتیب با 451 و 317 Iranian Journal of Science and Technology و Journal عنوان در رده های 5 و 10 نشریات منتشر کننده تولیدات علمی ایران قرار گرفتهاند.

هدف: علی رغم افزایش تعداد دانشجویان بین المللی در ایران دانش کمی از عواملی موثر بر رضایت دانشجویان بین المللی وجود دارد لذا این پژوهش با هدف شناسایی و رتبه بندی عوامل موثر بر رضایت دانشجویان بین المللی دانشگاه های ایران انجام شد.روش پژوهش: پژوهش از لحاظ هدف کاربردی است. عوامل موثر بر رضایت دانشجویان بین المللی از پژوهش های گذشته در این زمینه استخراج و در 7 گروه طبقه بندی و بصورت پرسشنامه در اختیار دانشجویان قرار گرفت. طی یک بازه سه ماهه در سال 1400 تعداد 532 دانشجوی بین المللی از 30 دانشگاه مختلف و 12 ملیت متفاوت به این پرسشنامه  پاسخ دادند. داده ها با استفاده از آزمون های تی ،تحلیل واریانس و فریدمن تجزیه و تحلیل شدند.یافته ها: طبق نتایج بدست آمده، به ترتیب ابعاد فناوری اطلاعات، برنامه های مدیریتی و سازمانی، شرایط مالی و اقتصادی و خدمات آموزشی بیشترین تاثیر را  در بین هفت بعد مورد بررسی در این پژوهش در رضایت دانشجویان بین المللی در ایران دارد.نتیجه گیری: این پژوهش مشخص نمود که عوامل موثر بر رضایت دانشجویان بین المللی در ایران به ترتیب اهمیت شامل: فناوری اطلاعات، برنامه های مدیریتی و سازمانی دانشگاه، شرایط مالی و اقتصادی، ارائه خدمات آموزشی، پشتیبانی علمی، امکانات رفاهی و روابط اجتماعی هستند. به جز عامل رضایت از شرایط مالی و اقتصادی، میزان میانگین در دو گروه جنسیتی زنان و مردان تفاوت معناداری باهم ندارند. میزان اهمیت عوامل در بین مقاطع مختلف تحصیلی یکسان هستند. همچنین به جز امکانات رفاهی و ارتباطات اجتماعی میزان اهمیت عوامل در بین گروه های مختلف سنی دانشجویان بین الملل متفاوت بود.