مطالب مرتبط با کلیدواژه

کشاورزی پایدار


۱.

نظام شالیزاری کشور مورد پژوهی در دشت هراز(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: پژوهش موردی شالیزارها کشاورزی پایدار هراز ( دشت )

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۹۲۱
بررسی کشاورزی پایدار و زیرنظام های آن به منظور شناخت و آگاهی بیشتر از وضعیت این نظام ها، و تدوین راهبردها و برنامه های مناسب برای نیل به توسعه کشاورزی پایدار اهمیت اساسی دارد. در این پژوهش که به صورت مورد پژوهی همراه با مصاحبه های باز و عمیق در دشت هراز در شمال کشور صورت گرفت، وضعیت نظام شالیزاری این دشت بر مبنای دیدی سیستمی و بر اساس چارچوب کشاورزی پایدار و در تعامل با محیط چهارگانه اجتماعی، اقتصادی، طبیعی، و سیاسی بررسی شد. نتایج بررسی نشان داد که وضعیت نظام شالیزاری دشت هراز پایدار نیست و تداوم وضعیت و روند فعلی موجب افزایش ناپایداری می شود. بنابراین، پیشنهادهای ویژه ای در این زمینه ارایه شده است.
۲.

تبیین پایداری توسعه روستایی به کمک نمادها(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: محیط زیست توسعه پایدار کشاورزی پایدار

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۱۰۱ تعداد دانلود : ۹۰۳
ناپایداری محیط زیست موضوعی جهانی است که برای همهْ ملت ها حائز اهمیت است. از این رو موفقیت در زمینه حفاظت از محیط زیست مستلزم دارا بودن آگاهی های زیست محیطی و برقراری ارتباط با مردم است به نحوی که یادگیری و پذیرش حفظ محیط زیست به طور هم زمان انجام پذیرد. برای این منظور، معرف های(1) پایداری از جمله مهم ترین ابزارهایی هستند که به افراد، نهادها و جوامع کمک می کنند تا درباره آینده محیط زیست خود به انتخاب های متفاوت و مناسب تری دست زنند. این معرف ها به خودی خود پاسخ محسوب نمی شوند بلکه در صورت ارائه اطلاعات معتبر درباره موضوعات ارزشمند زندگی می توانند هادی ما به سوی پاسخ های بهتر باشند. این معرف ها به سه دسته متمایز، تطبیقی و جهت دار تقسیم می شوند. معرف های جهت دار(2) بیش از آنکه بر نمادهای عددی متمرکز باشند؛ بر اقدام متمرکزند. این معرف ها که به صورت نماد می باشند به دلیل پویایی؛ تفاوت های فردی، اجتماعی، فرهنگی و جغرافیایی را در نظر داشته و در اطلاع رسانی، آموزش و یادگیری درباره پایداری محیط زیست کارکرد بسیار بالایی دارند. هدف این مقاله آن است تا با تشریح معرف های جهت دار پایداری محیط زیست، کارکردهای آنها را ترسیم کند.
۳.

تحلیل رگرسیونی عوامل موثر بر پایداری کشت سیب زمینی در شهرستان فریدونشهر(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: کشاورزی پایدار کشت سیب زمینی پایداری کشت فریدونشهر تحلیل رگرسیونی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۱۹۷
هدف کلی پژوهش، شناسایی عوامل مؤثر بر پایداری کشت سیب زمینی در شهرستان فریدونشهر است. نظر به غالب بودن کشت سیب زمینی در این منطقه و در نتیجه نقش مهم آن در اقتصاد ، شناسایی عوامل تهدیدکننده تولید پایدار و مستمر این محصول، اهمیت ویژه ای دارد. این تحقیق در سال زراعی 84-1383 انجام گرفته و رویکرد غالب تحقیق، پیمایشی است. جامعه آماری تحقیق شامل 1200 سیب زمینی کار شهرستان فریدونشهر است که با روش نمونه گیری چند مرحله ای با انتساب متناسب 160 سیب زمینی کار به عنوان نمونه انتخاب شدند. نتایج تحقیق توصیفی نشان داد که بیشتر کشاورزان، سالمند و بی سواد ند. نتایج نشان می دهد که 78/66 درصد از نظام های کشت در گروه نسبتا" پایدار قرار دارند. تحقیق نشان دهنده وجود رابطه مثبت و معنی دار بین پایداری کشت با سن، سابقه کار کشاورزی، سابقه کشت سیب زمینی، عضویت در شرکت تعاونی، نوع زراعت سیب زمینی، وسعت زمین زراعی، وسعت زمین زیر کشت سیب زمینی، ویژگی های بوم شناختی، منزلت اجتماعی، دانش کشاورزی پایدار و نگرش است. در تحلیل رگرسیونی چندمتغیره برای شناسایی عوامل تأثیرگذار بر پایداری کشت، متغیرهای پیش بینی کننده پایداری درشش گام قرار گرفتند که میزان تولید کل، نگرش به کشاورزی پایدار، مقدار تسهیلات دریافتی، دانش کشاورزی پایدار، مشارکت اجتماعی و ویژگی های ارتباطی وارد تحلیل شدند که حدود 81 درصد متغیر وابسته پایداری کشت را تبیین می کنند.
۴.

تحلیل مولفه های پایداری نظام کشت گندم در استان فارس(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: توسعه کشاورزی کشاورزی پایدار نظام کشت گندم

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۱۹۵ تعداد دانلود : ۱۳۸۴
پایداری در نظام های کشت گندم به مؤلفه های متعدد اکولوژیکی، اقتصادی و اجتماعی بستگی دارد. شناخت این مؤلفه ها می تواند در تدوین سیاست ها و راهبردهای کشاورزی پایدار نقش بسزایی ایفاء کند. بر این اساس پژوهش حاضر با هدف شناخت و تحلیل مولفه های پایداری نظام کشت گندم در استان فارس طرح ریزی شده است. این پژوهش به صورت پیمایشی انجام گرفته و جامعه آماری آن کشاورزان گندم کار آبی استان فارس می باشند. حجم نمونه از طریق فرمول کوکران برآورد و نمونه ها به روش نمونه گیری چند مرحله ای و به صورت تصادفی انتخاب گردیدند. ابزار تحقیق پرسشنامه ای بود که روایی آن از طریق پانلی مشتمل بر صاحب نظران توسعه کشاورزی و متخصصین ذیربط مورد تایید قرار گرفت. پایایی گویه های پرسشنامه از طریق محاسبه آلفای کرونباخ بین 77/0 تا 94/0 بدست آمد. برای تحلیل داده ها از روش تحلیل عاملی استفاده شد و کلیه محاسبات با نرم افزار SPSS انجام گرفت. نتایج حاصل از تحلیل عاملی نشان داد که 5 عامل، اکولوژیکی ـ زراعی، عملیات زراعی پایدار محور، خدمات حمایتی ـ ترویجی، وضعیت اجتماعی ـ مشارکتی و عامل اقتصادی که مجموعاً 21 متغیر را در برگرفته است، بیش از 72 درصد از واریانس عوامل پایداری نظام کشت گندم در استان فارس را تبیین می کنند.
۵.

نقش ترویج در توسعه کشاورزی اُرگانیک (زیستی) در روستاهای کشور(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: کشاورزی پایدار نظام آموزشی ترویج محصولات ناب زراعی فرایند کشاورزی زیستی تولیدات روستایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۸۵۱ تعداد دانلود : ۱۶۸۹
استفاده از سموم و کودهای شیمیایی گوناگون، بهره برداری روزافزون از منابع طبیعی پایه در بخش کشاورزی و نیز بکارگیری فزاینده انرژی های فسیلی، در ناسالم بودن محصولات کشاورزی و آلودگی محیط زیست در روستاها نقش مهمی داشته اند. گرچه این موارد، موجب افزایش کمی تولیدات در بخش های صنعت و کشاورزی شده اند، ولی در طول زمان، آسیب ها و چالش هایی را نیز ایجاد کرده اند. مسئله اساسی در مقاله حاضر، آلودگی مداوم و روزافزون محصولات کشاورزی و فرآورده های غذایی به باقی مانده سموم گیاهی، علف کش ها، آنتی بیوتیک ها و هورمون های گیاهی و دامی است. از جمله مهمترین آسیب ها این است که آلودگی های ناشی از وجود این گونه باقی مانده های شیمیایی، نه تنها موجب ظهور بیماری های ناشناخته در میان انسان ها شده، بلکه به تخریب و فرسایش منابع پایه کشاورزی نیز منجر شده است. همچنان که تخریب منابع طبیعی نیز از دیگر آسیب هایی است که بدین سبب به محیط زیست جوامع انسانی، گیاهی و جانوری وارد شده است. هدف مطالعه حاضر، بررسی نقش ترویج در توسعه کشاورزی ارگانیک در روستاهای کشور است و روش بررسی نیز از نوع کلینیکی یا «تشخیص بالینی» و در برخی از مزارع «تولیدات ناب» در نواحی روستایی است. کاهش هزینه های درمانی، افزایش کمی و کیفی تولیدات کشاورزی، افزایش صادرات و حفاظت از محیط زیست، نیازمند نگرش زیست محیطی و تولید کشاورزی به شیوه ای پایدار و ارگانیک است که این کار نیز مستلزم بهره مندی از یک سامانه ترویجی جامع نگر است. این سامانه ترویجی نیز مبتنی بر سه رکن آموزش مداوم، انگیزش خودیاری و گسترش مشارکت روستاییان در راستای توسعه پایدار منابع انسانی است. در پایان، برخی از راهبردهای مؤثر در پذیرش شیوه های تولید در سامانه کشاورزی ارگانیک در روستاهای کشور بیان شده است. شایان ذکر است که راهبردهای مذکور، در واقع بخشی از پیام ها یا آموزه-هایی هستند که سامانه ترویج، برای نشر و تنفیذ آنها بین مخاطبان روستایی در این فرایند تلاش می کند.
۶.

نگرش کارشناسان سازمان جهاد کشاورزی آذربایجان شرقی نسبت به مفاهیم کشاورزی پایدار و عوامل موثر بر آن(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: نگرش آذربایجان شرقی کشاورزی پایدار کارشناسان کشاورزی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۵۱ تعداد دانلود : ۸۵۷
مطالعه حاضر با هدف بررسی نگرش کارشناسان سازمان جهاد کشاورزی آذربایجان شرقی نسبت به مفاهیم کشاورزی پایدار و عوامل موثر بر آن انجام گرفت. پژوهش از نوع توصیفی- همبستگی بود. جامعه آماری تحقیق شامل کلیه کارشناسان ستادی (200 نفر) سازمان جهاد کشاورزی آذربایجان شرقی بود. نمونه ای شامل 77 پاسخگو به روش نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب شد. ابزار جمع آوری داده ها پرسش نامه ای بود که روایی محتوای آن با نظر اساتید تایید گردید و برای تعیین پایایی آن با انجام یک آزمون مقدماتی، ضریب آلفای کرونباخ 72/0 بدست آمد. نتایج نشان داد که نگرش کارشناسان سازمان جهاد کشاورزی آذربایجان شرقی نسبت به مفاهیم کشاورزی پایدار در سطح متوسطی قرار دارد. بر اساس نتایج مدل رگرسیونی، عوامل نوع مدرک تحصیلی، سابقه کشاورزی در مزرعه، سابقهکاری، مطالعه نشریات علمی و ترویجی کشاورزی، تعداد منابع اطلاعاتی و درآمد افراد اثر معنیداری روی نگرش داشته و حدود 53 درصد از تغییرات نگرش کارشناسان به مفاهیم کشاورزی پایدار را تبیین میکنند.
۷.

عوامل موثر بر اجرای تناوب زراعی توسط کشاورزان بخش حومه شهرستان گرگان(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: کشاورزی پایدار استان گلستان شهرستان گرگان حاصلخیزی خاک تناوب زراعی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی اقتصاد اقتصاد بخشی،اقتصاد صنعتی،کشاورزی،انرژی،منابع طبیعی،محیط زیست اقتصاد کشاورزی تحلیل های خرد بنگاه های کشاورزی،خانوارهای کشاورز و بازار نهاده های کشاورزی
  2. حوزه‌های تخصصی اقتصاد اقتصاد بخشی،اقتصاد صنعتی،کشاورزی،انرژی،منابع طبیعی،محیط زیست اقتصاد کشاورزی مالکیت زمین و اجاره داری،اصلاحات ارضی،استفاده از زمین
تعداد بازدید : ۲۱۲۵ تعداد دانلود : ۸۸۴
هدف این تحقیق تعیین عوامل موثر بر اجرای تناوب زراعی توسط کشاورزان بخش حومه شهرستان گرگان بوده است. این تحقیق از نوع توصیفی- همبستگی بوده، جامعه آماری شامل کلیه کشاورزان ساکن در 14 روستای بخش حومه شهرستان گرگان در استان گلستان بوده اند که تعداد آنها بر مبنای اطلاعات موجود 4000 نفر بوده است که از این تعداد 350 نفر با روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای با انتساب متناسب به عنوان نمونه های تحقیق انتخاب شده اند.. اعتبار محتوایی پرسشنامه با نظرخواهی از اعضای هیات علمی گروه ترویج و آموزش کشاورزی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان و کارشناسان زراعت سازمان جهاد کشاورزی استان گلستان انجام شده و مقدار ضریب آلفای کرونباخ در مورد پایایی ابزار تحقیق 88/0 بوده است.. نتایج مدل رگرسیون لجستیک نشان داد متغیرهای فاصله مزرعه تا بازار فروش محصولات، تجربه کار کشاورزی، تعداد محصولات زراعی، عضویت در شورای اسلامی، وسعت اراضی آبی، شرکت در کلاس های آموزشی- ترویجی، تعداد محصولات تحت پوشش بیمه و فاصله محل سکونت تا مرکز خدمات به عنوان مهمترین عوامل متمایزکننده دو گروه مجری و غیر مجری عملیات تناوبی در مجموع توانسته اند 4/95 درصد از کل پاسخگویان را به درستی تفکیک کنند.
۸.

بررسی نگرش کشاورزان سیب زمینیکار دشت اردبیل نسبت به عملیات کشاورزی پایدار(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: کشاورزی پایدار سنجش نگرش عملیات کشاورزان سیب زمینیکار

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۳۴ تعداد دانلود : ۷۱۶
هدف این مطالعه، بررسی نگرش کشاورزان سیب زمینیکار نسبت به عملیات کشاورزی پایدار بوده است. این تحقیق به روش پیمایشی انجام گرفت. جمعیت مورد مطالعه آن بهره برداران 24 هزار هکتار از اراضی سیب زمینیکاری دشت اردبیل واقع در شهرستان های اردبیل، نمین و نیر بوده اند. اندازه نمونه شامل 140 نفر بود که با استفاده از فرمول کوکران تعیین گردید. نمونه گیری به روش طبقه ای انجام گرفت. ابزار اصلی تحقیق پرسشنامه بود که روایی آن به کمک متخصصین ترویج و آموزش و کارشناسان کشاورزی به دست آمد. پایایی ابزار تحقیق با یک مطالعه راهنما (آلفا 87/0) بدست آمد. نتایج نشان داد که پاسخگویان نسبت به اصول کلی پایداری و عملیاتی، نظیر ضرورت حفاظت از آب و خاک، اثرات منفی نهاده های شیمیایی کشاورزی، رعایت تناوب زراعی، اثرات زیست محیطی عملیات بیرویه کشاورزی و ضرورت حفظ محیط زیست به مثابه اولویت اصلی، نگرش مثبتی داشتند. ولی نسبت به ضرورت کاهش کاربرد فناوریهای مدرن کشاورزی، کاهش مصرف کودها، سموم و عملیات خاکورزی نگرش منفی داشتند و در مورد سایر عملیات کشاورزی مورد بررسی نگرش متوسطی داشتند. تحلیل همبستگی نشان داد که نگرش پایداری با متغیرهای منابع کسب اطلاعات، مشارکت ترویجی و تحصیلات رابطه مثبت و با متغیرهای سن و تجربه در کشاورزی رابطه منفی معنیداری داشت ولی با متغیرهای مصرف نهاده های شیمیایی کشاورزی و شرایط مزرعه رابطه معنیداری نداشت که بیانگر تناقض نگرش و عمل آنان است.
۹.

تحلیل پایداری نظام های بهره برداری زراعی خانوادگی و تعاونیهای تولید روستایی (مطالعه موردی: شهرستان آق قلا)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: کشاورزی پایدار شهرستان آق قلا نظام بهره برداری تعاونی تولید روستایی نظام بهره برداری خانوادگی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۷۱۲ تعداد دانلود : ۱۳۰۳
به کارگیری بیرویه نهاده های تولیدی به منظور افزایش عملکرد محصول طی دهه های اخیر و در نتیجه تخریب محیط زیست از یک طرف و ضرورت استمرار تولید در راستای امنیت غذایی از طرف دیگر، اهمیت توجه به پایداری نظام های بهره برداری را دو چندان کرده است. دراین میان نظام بهره برداری خانوادگی و تعاونیهای تولید روستایی از جمله مهمترین و گسترده ترین نظام های بهره برداری زراعی محسوب میشوند که شناسایی میزان پایداری و تبیین عوامل مؤثر بر پایداری این نظام ها، موضوع مهم و کلیدی در نیل به توسعه پایدار روستایی محسوب میشود، در این راستا پژوهش حاضر در شهرستان آق قلا با هدف بررسی و تحلیل پایداری نظام های بهره برداری زراعی خانوادگی و تعاونیهای تولید روستایی انجام گرفت. رویکرد غالب پژوهش، پیمایشی است و داده های مورد نیاز با استفاده از پرسشنامه و بهره گیری از روش نمونه گیری طبقه بندی چند مرحله ای، به صورت مقطعی در سال زراعی 88-1387 از 190 بهره بردار در گروه خانوادگی و 150 بهره بردار در گروه تعاونی در شهرستان آق قلا گردآوری و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج تحقیق نشان داد 7/14 درصد بهره برداریهای مورد مطالعه (اعم از تعاونی و خانوادگی) در وضعیت بسیار ناپایدار، 1/42 درصد ناپایدار، 1/22 درصد در وضعیت پایداری متوسط، 3/20 در وضعیت پایدار و بالاخره تنها 9/0 درصد از بهره برداران در وضعیت بسیار پایدار میباشند. همچنین مقایسه میانگین پایداری دو نظام بهره برداری مورد مطالعه نشان داد میزان پایداری نظام بهره برداری تعاونی در ابعاد سه گانه اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی نسبت به نظام بهره برداری خانوادگی از وضعیت بهتری برخوردار است. همچنین نتایج تحلیل مسیر برای تبیین علی عوامل مؤثر بر پایداری نظام های بهره برداری نشان داد که 6 متغیر سرمایه گذاری، سن بهره-بردار، میزان مشارکت، اندازه زمین زراعی، دسترسی به نهاده ها و ماشین آلات دارای اثرات مستقیم و متغیرهای بهره برداری از منابع اطلاعاتی کشاورزی و سطح سواد بهره برداران، به طور غیرمستقیم بر سطح پایداری نظام های بهره برداری زراعی تأثیرگذار هستند.
۱۰.

بررسی رفتار پذیرش روش های کشاورزی پایدار توسط مددکاران ترویجی استان قزوین(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: پذیرش نگرش کشاورزی پایدار دانش مددکاران ترویجی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۵۹ تعداد دانلود : ۸۶۹
در پی استفاده گسترده از نهاده های شیمیایی در تولید محصولات کشاورزی منابع و ذخایر طبیعی کشور در معرض تخریب قرار گرفته است. متخصصان بهکارگیری روش های کشاورزی پایدار را برای حفظ تعادل طبیعی توصیه میکنند. برای تحقق این امر, ضرورت دارد که این روش ها از سوی بهره برداران منابع طبیعی مورد پذیرش قرار گیرد. هدف اساسی این تحقیق بررسی وضعیت رفتار پذیرش روش های کشاورزی پایدار توسط مددکاران ترویجی استان قزوین بوده است. این تحقیق به روش پیمایشی انجام شد که از نوع توصیفی- همبستگی میباشد. جامعه آماری این تحقیق گندمکاران استان قزوین بوده که در نقش مددکاران ترویجی استان ایفای نقش میکردند و تعداد آنها 365 نفر بود که از بین این مددکاران تعداد 185 نفر به روش نمونه گیری کاملاً تصادفی ساده به عنوان نمونه های این تحقیق انتخاب گردیدند. روایی محتوایی پرسشنامه توسط متخصصان کشاورزی پایدار و ترویج کشاورزی مورد تأئید قرار گرفت. آزمون پیش آهنگی در خارج از محدوده جغرافیایی تحقیق با جامعه آماری مشابه انجام شد و اعتبار پرسشنامه با ضریت آلفای کرونباخ محاسبه شد و میزان قابل قبولی (78/0) بدست آمد. متغیر وابسته این تحقیق رفتار پذیرش روش های کشاورزی پایدار بود که نمرات حاصل از سنجش دانش (شامل آگاهی و دانش فنی) و نگرش (شامل علاقمندی، رغبت و پذیرش) برآورد شد. نتایج حاصل نشان میدهد بین پذیرش و سن, تعداد قطعات, سابقه و میزان عملکرد گندم آبی رابطه معنیدار منفی و بین میزان سواد و سطح کل اراضی رابطه معنیدار مثبت به دست آمد. نتایج آزمون رگرسیون چندمتغیره نشان داد که متغیرهای میزان سواد و سطح اراضی دیم 9/67 درصد تغییرات رفتار پذیرش روش های کشاورزی پایدار در مخاطبان را تبیین می کنند.
۱۱.

تبیین رفتارکشاورزان در پذیرش فناوریهای مدیریت تلفیقی آفات(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: پذیرش کشاورزی پایدار فناوریهای مدیریت تلفیقی آفات

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۸۱۹ تعداد دانلود : ۹۳۲
هدف از این تحقیق تبیین رفتار کشاورزان در پذیرش فناوریهای مدیریت تلفیقی آفات در مزارع برنج بود. از ابزار پرسشنامه برای پیمایش استفاده شد. جامعه آماری تحقیق کشاورزان عضو گروه های مدرسه در مزرعه با سه سال سابقه آشنایی با این فناوریها در استان های گیلان و مازندران بودند که از بین آنها 305 نفر به عنوان نمونه آماری انتخاب گردید. یافته های تحقیق نشان داد که اولاً 5/57 درصد از کشاورزان پذیرنده با انجام فعالیت های کنترل بیولوژیکی فناوریهای IPM را اجرایی کرده اند و ثانیاً هر چند پذیرندگان از نظر دانش، نگرش، افق برنامه ریزی، مقدار زمین تحت کشت، وابستگی کمتر به منابع درآمدی بیرون از مزرعه در مقایسه با ناپذیرندگان وضعیت بهتری دارند. اما از نظر سنی مسن تر هستند. نتایج رگرسیون لجستیک نشان داد که از میان متغیرهای وارد شده در معادله، دانش، نگرش، افق برنامه ریزی، دسترسی به نهاده ها، عضویت در گروه های محلی و کیفیت خاک بر رفتار پذیرش اثر مثبت داشته و مالکیت زمین اثر منفی بر رفتار پذیرش داشته است. بالاخره نتایج نشان داد که متغیرهای معادله قادرند به میران 87 درصد رفتار پذیرندگان را از عدم پذیرش به درستی پیش بینی نمایند. بر اساس نتایج، توسعه ظرفیت فردی و نهادی کشاورزان جهت ایجاد بستر مناسب برای پذیرش فناوریهای کشاورزی پایدار به همراه اشاعه فناوریهای حاصلخیزی خاک و تمرکز ترویج بر کشاورزان خرده مالک پیشنهاد شد.
۱۲.

بررسی عوامل مؤثر بر پایداری نظام کشت گلخانه ای در منطقه جیرفت و کهنوج(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: کشاورزی پایدار پایداری کشت گلخانه ای منطقه جیرفت و کهنوج

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۲۴۶ تعداد دانلود : ۹۶۵
این تحقیق با هدف بررسی عوامل مؤثر بر پایداری نظام کشت گلخانه ای در منطقه جیرفت و کهنوج صورت پذیرفت. از نظر روش پژوهش، این تحقیق از نوع تحقیقات توصیفی- همبستگی محسوب میشود. جامعه آماری تحقیق حاضر شامل تمامی گلخانه داران منطقه جیرفت و کهنوج در شش دهستان بود (1862N=). با توجه به فرمول کوکران، حجم نمونه 154 نفر بدست آمد که برای افزایش دقت به 180 نفر افزایش یافت. برای دستیابی به نمونه ها و تکمیل پرسشنامه ها، از روش نمونه گیری طبقه ای با اختصاص متناسب بهره گرفته شد. داده ها با استفاده از پرسشنامه ای که از طریق بررسی منابع و بر اساس اهداف تحقیق تدوین گردیده بود، گردآوری شدند. اعتبار پرسشنامه با پانل متخصصان و کارشناسان در زمینه موضوع مورد پژوهش مورد تایید قرار گرفت. برای تعیین قابلیت اعتماد ابزار تحقیق پیش آزمون (30 نفر خارج از نمونه اصلی) انجام گرفت که مقدار آلفای کرونباخ محاسبه شده برای مقیاس های اصلی پرسشنامه بیشتر از 75/0 بود که بیانگر قابلیت اعتماد مناسب ابزار تحقیق میباشد. نتایج آمار توصیفی نشان داد که به لحاظ پایداری کشت در حدود 31/11 درصد گلخانه های مورد مطالعه پایدار، 56/49 درصد نسبتاً پایدار و 13/39 درصد آنها ناپایدار میباشند. همچنین، نتایج تحلیل رگرسیون حاکی از آن بود که در حدود 9/53 درصد از تغییرات سطح پایداری کشت گلخانه ای را پنج متغیر سطح دانش کشاورزی پایدار، سطح تحصیلات، نگرش به کشاورزی پایدار، میزان شرکت در کلاس های آموزشی- ترویجی و سابقه فعالیت گلخانه ای تبیین مینمایند.
۱۳.

عوامل موثر بر دانش کشاورزی پایدار: مطالعه موردی شالیکاران استان مازندران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: مازندران (استان) کشاورزی پایدار دانش کشاورزی پایدار شالیکاران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۲۴ تعداد دانلود : ۷۱۵
مطالعه حاضر با هدف بررسی عوامل تاثیرگذار بر دانش کشت پایدار ارقام پرمحصول برنج در استان مازندران به روش پیمایشی انجام گرفته است. نمونه آماری این پژوهش، 270 نفر از شالیکاران شهرستان های آمل، بابل و ساری هستند که به روش نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب شده اند. داده های پژوهش با استفاده از ابزار پرسشنامه جمع آوری شد. یافته های این مطالعه نشان داد که بین متغیرهای سن، سطح تحصیلات، سطح مشارکت، عملکرد ارقام پرمحصول برنج، درآمد ناخالص ارقام پرمحصول برنج، ویژگی های مدیریتی، تجربه کشت برنج، سطح کل اراضی زراعی، سطح کل اراضی زیرکشت برنج و سطح اراضی زیرکشت ارقام پرمحصول برنج، با متغیر دانش کشت پایدار ارتباط مثبت و معنی داری وجود دارد. همچنین براساس نتایج حاصل از تحلیل رگرسیون، متغیرهای ویژگی های مدیریتی، سطح تحصیلات، سن، سطح کل اراضی زیرکشت برنج، سطح مشارکت و تجربه کشت برنج حدود 35 درصد از تغییرات متغیر وابسته دانش کشت پایدار را تبیین می کنند.
۱۴.

عوامل موثر بر پایداری عملیات کشاورزی در شهرستان جیرفت(مطالعه موردی محصولات: پیاز، سیب زمینی و گوجه فرنگی)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: جیرفت کشاورزی پایدار شاخص پایداری عملیات کشاورزی سبزی ها

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۳۹ تعداد دانلود : ۷۵۶
در دهه های اخیر، مصرف بیشتر نهاده ها در بخش کشاورزی موجب رشد تولیدات کشاورزی در دنیا شده است، اما مشکلات بوجود آمده در اثر عدم توجه به مسائل زیست محیطی و خطرات مصرف بیش از حد مواد شیمیایی بر سلامتی انسان یک نگرانی برای مردم و سیاست گذاران به وجود آورده است. لذا کشاورزی پایدار به عنوان کلید رهائی از مشکلات بوجود آمده مطرح شده است. به سبب اهمیت بخش کشاورزی در اقتصاد شهرستان جیرفت و اهمیت محصولات پیاز، سیب زمینی و گوجه فرنگی در امنیت غذایی جامعه تحقیق حاضر در سال زراعی 1388-1387 با هدف سنجش پایداری عملیات کشاورزی و عوامل موثر بر آن در شهرستان جیرفت، صورت پذیرفته است. جامعه آماری شامل 1320 نفر از زارعین پیاز، سیب زمینی و گوجه فرنگی کار این شهرستان است. حجم نمونه از طریق فرمول کوکران 197 زارع تعیین شد. به منظور جمع آوری اطلاعات مورد نیاز، پرسش نامه ها از کشاورزان با روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای با انتساب متناسب تکمیل گردید. پایایی آن توسط ضریب آلفای کرونباخ (بیشتر از 75/0) و روایی آن از سوی پانل متخصصان مورد تایید قرار گرفت. نتایج نشان داد که در 3/52 درصد نمونه های مورد مطالعه میانگین شاخص پایداری عملیات کشاورزی کمتر، و در7/47 درصد نیز بالاتر از میانگین کل شاخص پایداری می باشد. نتایج مدل رگرسیون خطی - لگاریتمی برآورد شده نشان داد که متغیر های سطح سواد، دانش کشاوزی پایدار، تعداد نیروی کار خانوادگی، مشارکت اجتماعی، مالکیت خصوصی و نظام دام-زراعت بر شاخص پایداری عملیات کشاورزی مزارع مورد مطالعه تاثیر مثبت و میزان سطح زیر کشت اثر منفی معنی دار دارد. پیشنهاد می شود کلاس های آموزشی-ترویجی منطبق با سطح سواد کشاورزان، از سوی جهاد کشاورزی برگزار گردد.
۱۵.

تعیین الگوی کشت دشت کاشمر بر اساس حفظ و نگهداری کیفیت منابع آب زیرزمینی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: برنامه ریزی آرمانی کشاورزی پایدار روش ویکور کیفیت آب زیر زمینی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۵۷ تعداد دانلود : ۷۱۲
در مطالعه حاضر با بررسی اثر مصرف کودهای شیمیایی و برداشت های بی رویه بر کیفیت منابع آب زیرزمینی، رتبه بندی محدودیت استفاده از زمین های کشاورزی برای حدود 700 هکتار از اراضی دشت کاشمر تعیین شد. بدین منظور اراضی کشاورزی مورد مطالعه به 8 زیربخش تقسیم شد و کیفیت و محدودیت استفاده بیشتر از این اراضی با استفاده از معیارها و فاکتورهای درنظرگرفته شده، توسط روش ویکور برنامه ریزی چندمعیاره رتبه-بندی شدند. سپس، با طرح ریزی مدل برنامه ریزی آرمانی وزنی با در نظرگرفتن 4 هدف زیست محیطی و اقتصادی به طور همزمان برای هر زیربخش، الگوی بهینه کشت و مدیریتی استفاده پایدار از منابع آب زیرزمینی و دست یابی به کشاورزی پایدار پیشنهاد شد. داده های مورد نیاز از اداره جهادکشاورزی، سازمان آب منطقه ای و اداره هواشناسی شهرستان کاشمر در سال 1389 جمع آوری شد. نتایج مطالعه نشان داد که برای جلوگیری از صدمات بیشتر به کشاورزی منطقه، اولویت بندی محدودیت های استفاده از زمین بایستی اجرا شود. نتایج بررسی کیفیت منابع آب کشاورزی درسال های 1387 و 1389 نشان داد که افزایش جبهه شوری در زیربخش های مختلف دشت گسترش یافته و در آینده ای نه چندان دور، کشاورزی منطقه آسیب جدی خواهد دید. بنابراین، لازم است که برنامه هایی از قبیل مدیریت منابع آب زیرزمینی، تغییر الگوی کشت، افزایش سطح زیرکشت گیاهان مقاوم تر به شوری، جایگزینی کودهای شیمیایی با کودهای آلی و توجه به کشاورزی پایدار در منطقه مورد توجه قرار گیرد تا بتوان مدیریت جامعی را در بهره برداری از منابع آب زیرزمینی منطقه داشت.
۱۶.

موانع کاربرد رهیافت مدیریت تلفیقی محصول در کشاورزی پایدار(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: کشاورزی پایدار مدیریت تلفیقی محصول (ICM) ری (شهرستان)

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی توسعه جامعه شناسی توسعه
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی شهری و روستایی
تعداد بازدید : ۱۵۵۸ تعداد دانلود : ۶۹۶
تحقیق حاضر که به بررسی و تحلیل موانع کاربرد مدیریت تلفیقی محصول در کشاورزی پایدار از دیدگاه کارشناسان شهرستان ری می پردازد، از لحاظ هدف، کاربردی؛ از نظر میزان نظارت و کنترل، میدانی؛ و از لحاظ گردآوری داده ها جزء پژوهش های توصیفی ـ همبستگی به شمار می رود. جامعة آماری تحقیق کلیة سی کارشناس ادارة جهاد کشاورزی شهر ری در 1390 را شامل می شود. ابزار پژوهش پرسشنامه است، که روایی آن به تأیید اساتید دانشگاه و کارشناسان رسیده، پایایی آن نیز با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ محاسبه می شود. بررسی ضرایب همبستگی نشان می دهد که موانع آموزشی، مالی، نهادی ـ سازمانی، شناختی (نگرشی) با کاربرد مدیریت تلفیقی محصول رابطة مثبت و معنی دار دارد، ولی با سن افراد دارای رابطة منفی است. همچنین، بر اساس نتایج حاصل از رگرسیون چندگانه به روش گام به گام، متغیرهای یادشده، در مجموع، شصت درصد از کاربرد مدیریت تلفیقی محصول را تبیین می کنند.
۱۷.

تحلیل و ارزیابی شاخص های ذهنی کشاورزی پایدار در مناطق روستایی ایران (مطالعه موردی: مناطق روستایی شهرستان ازنا)

کلیدواژه‌ها: توسعه پایدار کشاورزی پایدار شاخص های ذهنی مناطق روستایی شهرستان ازنا.

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۰۸ تعداد دانلود : ۵۹۱
توسعه پایدار و مستمر هر کشوری وابسته به پایداری نظام کشاورزی است. بنابراین دست یابی به یک نظام کشاورزی پایدار، یکی از سیاست های مهم بخش کشاورزی کشورها است. از اینرو پژوهش حاضر با هدف بررسی وضعیت شاخص های ذهنی کشاورزی پایدار در مناطق روستایی شهرستان ازنا صورت گرفته است. روش تحقیق در این بررسی از نوع توصیفی- تحلیلی و پیمایشی بوده که با استفاده از جمع آوری آمار و اطلاعات از طریق روشهای میدانی بدست آمده است. جامعه آماری این تحقیق، سرپرستان خانوارهای مناطق روستایی شهرستان ازنا می باشد که با استفاده از فرمول کوکران نمونه ای به حجم 239 نفر از بین آنها به روش نمونه گیری طبقه ای انتخاب گردید. به منظور سنجش ضریب اعتبار پرسشنامه آزمون پیش آهنگی انجام گرفت که ضریب اطمینان آلفای کرونباخ آن بیش از 76/0 درصد بدست آمد. نتایج حاصل از طریق تجزیه و تحلیل های آماری در نرم افزار SPSS نشان می دهد که 5/12 درصد از شاخص ها در گروه کاملاً پایدار، 75/18 درصد در گروه پایدار، 75/43 درصد در گروه تا حدی پایدار، 25/6 درصد در گروه ناپایدار و 75/18 در گروه بسیار ناپایدار قرار گرفته اند.
۱۸.

ارائة مدلی برای تبیین ارتباط بین پایداری نظام کشاورزی با کیفیت زندگی در مناطق روستایی (مطالعة موردی: دهستان میاندة شهرستان فسا)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: کیفیت زندگی کشاورزی پایدار مناطق روستایی توسعة پایدار دهستان میانده شهرستان فسا

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۰۷ تعداد دانلود : ۵۸۹
هدف: در این پژوهش ارتباط کشاورزی پایدار با کیفیت زندگی در مناطق روستایی دهستان میاندة شهرستان فسا موردتوجه است. روش: روش تحقیق از نوع توصیفی- تحلیلی و پیمایشی است که آمار و اطلاعات ازطریق روش های میدانی جمع آوری گردیده اند. جامعة آماری این تحقیق سرپرستان خانوارهای روستایی دهستان میانده شهرستان فسا هستند که با استفاده از فرمول کوکران، از بین آن ها نمونه ای به حجم 218 نفر انتخاب شد و با ابزار پرسشنامه مطالعه شدند. برای تشخیص پایایی پرسشنامه ها ضریب آلفای کرونباخ محاسبه گردیده است که نشان دهندة مناسب بودن ابزار پژوهش است. یافته ها: نتایج حاصل که ازطریق تجزیه وتحلیل های آماری به دست آمده است، نشان می دهد که بین توسعة پایدار کشاورزی با کیفیت زندگی ارتباط مثبت و معناداری وجود دارد. همچنین، شاخص های جزئی برازش (نسبت بحرانی و سطح معناداری آن ها) نشان می دهند که همة بارهای عاملی دارای تفاوت معناداری با صفر هستند ( p < 0.05)؛ درنتیجه، بین متغیرهای مکنون توسعة پایدار کشاورزی و کیفیت زندگی با متغیرهای مشاهده گر (ابعاد اجتماعی، اقتصادی، محیطی و کیفیت آموزشی، سلامت و درآمد، کیفیت سکونتگاهی، کیفیت محیطی، زیرساخت ها، اوقات فراغت و امنیت) رابطة مثبت و معناداری وجود دارد. محدودیت ها: دست نیافتن به اطلاعات دقیق درزمینة کشاورزی و کیفیت زندگی از مشکلات این پژوهش است. راهکارهای عملی: با توجه به یافته های تحقیق لزوم توجه بیشتر مسؤولان به کیفیت زندگی مردمی که در مناطق روستایی زندگی می-کنند، از اولویت خاصی برخوردار است؛ مثلاً وجود مشکلاتی درزمینة مسکن، آب آشامیدنی و برق، ایجاد اشتغال و درآمد، آسفالت جاده ها از ضروریات اجتناب ناپذیر در مناطق روستایی هستند. اصالت و ارزش: درزمینة ارتباط بین کیفیت زندگی و کشاورزی تحقیقاتی کمی انجام شده است که این پژوهش در نوع خود نوآوری تلقی می شود.
۱۹.

عوامل مؤثر بر دانش کشاورزان گندمکار استان اردبیل در زمینة مدیریت خاک زراعی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: کشاورزی پایدار گندم توسعة پایدار دانش استان اردبیل مدیریت خاک

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۸۶ تعداد دانلود : ۳۹۸
هدف: هدف کلی این تحقیق، بررسی عوامل مؤثر بر دانش کشاورزان گندمکار درزمینة مدیریت خاک زراعی می باشد. روش: این تحقیق که از نوع توصیفی- تحلیلی است، با استفاده از روش پیمایش انجام گرفته است. کشاورزان گندمکار استان اردبیل جامعة آماری تحقیق را تشکیل می دهند. درواقع، با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای، 410 نفر به عنوان نمونة آماری تعیین گردیدند. روایی صوری و محتوایی پرسشنامه با آگاهی از دیدگاه صاحب نظران در دانشگاه و کارشناسان اجرایی به دست آمد. برای به دست آوردن پایایی ابزار پژوهش، آزمون مقدماتی نیز انجام گرفت و ضریب آلفای کرونباخ پرسشنامه 87/0 محاسبه شد. یافته ها: نتایج حاصل از ضرایب همبستگی نشان داد که بین متغیرهای سن، سابقة فعالیت کشاورزی، تجربة کشت گندم، میزان تحصیلات، درآمد ناخالص، سطح اراضی دیم، دسترسی به نهاده ها و تسهیلات اعتباری کشاورزی، وسعت اراضی کشاورزی، سطح زیرکشت گندم، تماس های ترویجی، عمل به رهنمودهای ترویجی مروجان، کانال ها و منابع اطلاعاتی، مشارکت اجتماعی و اعتماد اجتماعی- نهادی، با دانش کشاورزان گندمکار در مدیریت خاک زراعی رابطة معنی داری وجود دارد. همچنین، در آزمون رگرسیون چندگانة خطی، متغیرهای منابع اطلاعاتی، میزان تحصیلات، عمل به رهنمودهای ترویجی، تماس های ترویجی، مشارکت اجتماعی و آزمایش خاک توانایی تبیین 94/0 از تغییرات متغیر وابسته را دارند. محدودیتها/ راهبردها: گسترده بودن منطقة موردمطالعه و پشتیبانی نکردن نهادهای دولتی درگیر در بخش کشاورزی، از محدودیت های اساسی این تحقیق محسوب می شوند. راهکارهای عملی: با توجه به یافته های تحقیق، فرهنگ سازی درخصوص پایداری خاک زراعی، تأمین اعتبارات کافی برای اجرای رهیافت مدرسة مزرعة کشاورز و آموزش کشاورز به کشاورز ازجمله همیاری کشاورزان پیشرو، به عرصه کشاندن عاملان ترویج، توسعة آزمایشگاه های خاک، نحوة آموزش کوددهی به کشاورزان، لحاظ کردن مجموعه ای از مشوق ها مانند کاهش نرخ های سود های بانکی کشاورزان نمونه پیشنهاد شده است.
۲۰.

ارزیابی نظام های بهره برداری در راستای پایداری فعالیت های زراعی استان مازندران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: فرآیند تحلیل سلسله مراتبی کشاورزی پایدار نظام بهره برداری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۱۱ تعداد دانلود : ۵۷۷
تحقیق حاضر از نوع تحقیقات پیمایشی و کاربردی است که در سال 1393 در استان مازندران انجام شده است. هدف تحقیق حاضر ارزیابی و شناسایی مناسب ترین نظام بهره برداری جهت پایداری فعالیت های زراعی در استان مازندران می باشد. جامعه آماری تحقیق حاضر در برگیرنده کلیه متخصصانی است که در زمینه ابعاد پایداری و نظام های بهره برداری دارای اطلاعات کافی و تسط و درک عمیقی از موضوع مورد مطالعه هستند که از طریق نمونه گیری غیراحتمالی یا هدفمند و روش گلوله برفی، تعداد 15 نفر شناسایی و مورد مطالعه قرار گرفتند. برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه استفاده شد. برای تعیین روایی ظاهری و محتوایی از نظرات اساتید و متخصصان فن و برای سنجش پایایی از نرخ ناسازگاری استفاده گردید. برای تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار اکسپرت چویس 2000 بهره گرفته شد. یافته های پژوهش نشان داد که بر اساس چهار معیار پایداری از جمله اکولوژیکی و سیاستی (به عنوان مهم ترین معیارهای پایداری فعالیت های زراعی طبق تحقیق)، نظام بهره برداری تجاری در اولویت است. علاوه بر این، نتایج نهایی نشان داد که با تلفیق وزن های نسبی معیارها، زیرمعیارها و گزیدارها، مناسب ترین نظام بهره برداری در راستای بهبود پایداری فعالیت های زراعی در منطقه، نظام بهره برداری تجاری می باشد. همچنین، نظام بهره برداری تعاونی با اختلاف کمی نسبت به نظام بهره برداری تجاری و با اختلاف نسبتاً زیادی با نظام بهره برداری دهقانی در اولویت دوم قرار دارد. با توجه به اهمیت موضوع پایداری به لحاظ توسعه فعالیت های زراعی در منطقه مذکور پیشنهاد می گردد، مسئولین مربوطه با مد نظر قرار دادن نتایج حاصله، برنامه ریزی و اقدامات لازم جهت فراهم نمودن سازوکارهای مناسب جهت متشکل نمودن فعالیت های زراعی در غالب نظام های بهره برداری تجاری و تعاونی را فراهم نمایند.