مطالب مرتبط با کلیدواژه
۸۱.
۸۲.
۸۳.
۸۴.
۸۵.
۸۶.
۸۷.
۸۸.
۸۹.
۹۰.
۹۱.
۹۲.
۹۳.
۹۴.
۹۵.
۹۶.
۹۷.
۹۸.
۹۹.
۱۰۰.
گردشگری مذهبی
منبع:
فضای گردشگری سال چهارم تابستان ۱۳۹۴ شماره ۱۵
82 - 103
حوزه های تخصصی:
گردشگری عاملی مؤثر در تعامل فرهنگی، گفتگوی تمد نها، برقراری انس و الفت میان ملت ها، انتقال تجربیات، گسترش علم و فناوری و رشد و رونق اقتصادی و اجتماعی است. با توجه به کارکرد گردشگری در تفکر دینی و اسلامی، این مقاله در پی تعیین موقعیت بخش گردشگری مذهبی در اقتصاد استا نهای ایران و تأثیر آن بر رشد اقتصادی این استا نها است. در این راستا، بر اساس اطلاعات مربوط به حسا بهای منطق های استا نها، به ارزیابی مزیت نسبی ارزش افزوده گردشگری مذهبی در استا نهای ایران و مقایسه وضعیت بین استا نها پرداخته میشود. در ادامه اثر مزیت نسبی گردشگری مذهبی بر رشد اقتصادی در طول برنامه چهارم توسعه بررسی میشود. نتایج نشان میدهد استا نهای قم، سیستان و بلوچستان، یزد، کردستان، زنجان، ایلام و خراسان رضوی بیشترین شاخص مورد نظر را در طول برنامه چهارم توسعه به خود اختصاص داده اند. همچنین نتایج برآورد بر اساس رگرسیون داد ههای تابلویی نشان میدهد که در دوره مورد بررسی اثر مزیت نسبی ارزش افزوده مذهبی بر رشد اقتصادی مثبت و معنادار است.
تحلیل اثرات گردشگری مذهبی در توسعه پایدار نواحی روستایی از دیدگاه جامعه میزبان (مورد پژوهش: منطقه نمارستاق- شهرستان آمل)(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)
منبع:
فضای گردشگری سال ششم زمستان ۱۳۹۵ شماره ۲۱
101 - 116
حوزه های تخصصی:
امروزه گردشگری به عنوان بخشی پویا و دارای ویژگی های بارز و منحصربه فرد، به یکی از بزرگ ترین و پرمنفعت ترین صنایع در اقتصاد جهان تبدیل شده و به عنوان ابزاری جهت ایجاد تغییرات اجتماعی و اقتصادی در بسیاری از نقاط روستایی کشورهای درحال توسعه به اجرا گذاشته می شود. در این راستا گردشگری مذهبی، یکی از قدیمی ترین گردشگری ها می باشد که بر اساس برآورد سازمان جهانی سفر و جهانگردی، 26 درصد از کل جریان های گردشگری را به خود اختصاص داده و دارای اثرات فراوانی بر جامعه میزبان می باشد. ازاین رو در تحقیق حاضر، اثرات این نوع گردشگری بر توسعه پایدار نواحی روستایی از دیدگاه جامعه میزبان مورد بررسی قرار گرفته است. نوع تحقیق کاربردی و به صورت توصیفی- تحلیلی انجام شده است. روش گردآوری اطلاعات به صورت کتابخانه ای و میدانی (پرسشنامه و مصاحبه)، روش تجزیه وتحلیل اطلاعات به صورت آمار توصیفی ( شامل فراوانی، انحراف معیار و میانگین) و استنباطی (آماره t تک نمونه ای، آماره t دوگروهی و رگرسیون خطی) می باشد. جامعه آماری تحقیق خانوارهای روستایی که در روستاهای منطقه نمارستاق (امامزاده عبدالمناف) شهرستان آمل قرار دارند، می باشد، این روستاها طبق سرشماری سال 1390، دارای 328 خانوار و 814 نفر جمعیت می باشد، طبق فرمول کوکران تعداد نمونه لازم جهت تکمیل پرسشنامه 177 خانوار محاسبه گردید. یافته های تحقیق نشان می دهد، گردشگری مذهبی در بین شاخص های بعد اجتماعی (رضایت از خدمات آموزشی، افزایش مشارکت در امور اجتماعی روستا، میزان اعتماد اجتماعی و رضایت از مسکن)، شاخص های بعد اقتصادی (کاهش بیکاری، تنوع منابع شغلی و رضایت از درآمد) و شاخص های بعد کالبدی (تمامی شاخص ها) تأثیرات مثبت داشته است.
تعیین و اولویت بندی استراتژی های گردشگری مذهبی استان قم(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)
منبع:
فضای گردشگری سال ششم بهار ۱۳۹۶ شماره ۲۲
87 - 108
حوزه های تخصصی:
هدف اصلی این پژوهش تدوین و اولویت بندی راهبرد های گردشگری مذهبی در استان قم می باشد. در این تحقیق ابتدا به کمک تکنیک های تدوین راهبرد، مهم ترین عوامل اثر گذار داخلی و خارجی شناسایی شد و با استفاده از ماتریس نقاط قوت و ضعف، فرصت ها و تهدیدات، راهبرد های گردشگری مذهبی تدوین شدند. در پژوهش حاضر برای تجزیه و تحلیل کمی SWOT و در نظر گرفتن وابستگی های ممکن میان عوامل، از روش فرآیند تحلیل شبکه ای استفاده شد. وابستگی های ممکن میان عوامل SWOT، وزن های عوامل راهبردی، وزن های عوامل فرعی و اولویت های راهبرد های جایگزین را تحت تأثیر قرار می دهند. نتیجه این پژوهش، تدوین و شناسایی اولویت راهبرد های گردشگری مذهبی با استفاده از تلفیق تکنیک های SWOT و ANP می باشد. براساس نتایج حاصل از پژوهش، استراتژی های گروه SO دارای بیشترین وزن بوده و به عنوان بهترین نوع استراتژی برای اجرا انتخاب می شوند.
بررسی عوامل مؤثّر بر هزینه های گردشگری مذهبی، مطالعه ی موردی: شهر مشهد مقدس(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
برنامه ریزی و توسعه گردشگری سال اول تابستان ۱۳۹۱ شماره ۱
153 - 177
حوزه های تخصصی:
شهر مقدس مشهد، شهری با کارکرد مذهبی - زیارتی، زمینه ی مناسبی را برای توسعه ی گردشگری مذهبی به عنوان یکی از اشکال عمده ی گردشگری فراهم کرده است. وجود چنین زمینه ای، علاوه بر ارتقای فرهنگ و عناصر وابسته به آن، پویایی جریان های مولّد اقتصاد شهری منتج از جذب گردشگران داخلی و خارجی را فراهم کرده است. نحوه ی هزینه ی گردشگران، یکی از مباحث مورد توجّه در فرایند اقتصاد گردشگری است. به طور کلی هزینه های یک گردشگر در مقصد، شامل مواردی چون هزینه ی غذا و خوراک، تفریحات، بازدید، تردد و حمل و نقل، اقامت، گشت و گذار، خدمات ارتباطی، خدمات شهری و مانند آن است. طبق مطالعات انجام شده، به طور معمول بیش از 60 درصد از هزینه های گردشگران صرف اقامت می شود.این پژوهش به دنبال یافتن پاسخی درخور به این سؤال است که بیشترین هزینه های گردشگران مذهبی در شهر مشهد، به کدام یک از موارد یاد شده مربوط می شود. بر این اساس و با بهره گیری از روش تحقیق توصیفی - تحلیلی و به کارگیری شیوه های اسنادی و پیمایش میدانی، همچنین استفاده از مدل هزینه ی اقامت، داده های لازم، جمع آوری شدند و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. یافته های تحقیق نشان داد که عمده ی هزینه های گردشگران در شهر مشهد، مربوط به خرید از بازار می شود
در عین حال بر خلاف یافته های تحقیقات پیشین در مورد اختصاص بیش از 60 درصد از هزینه های گردشگری به اقامت در مقصد، یافته های تحقیق حاضر مؤید این است که گردشگران، کمترین هزینه را برای تأمین محل اقامت خود صرف کرده اند. بالا بودن هزینه ی واحدهای اقامتی، وجود تنوع در واحدهای اقامتی، گسترش واحدهای اقامتی غیرمجاز و میزان درآمد سالانه ی زائران، از جمله دلایلی است که می توان برای توجیه این وضعیت مطرح نمود.
تحلیل کارکردی گردشگری مذهبی در ایران (فراتحلیلی از تحقیقات موجود)(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
برنامه ریزی و توسعه گردشگری سال سوم بهار ۱۳۹۳ شماره ۸
143 - 165
حوزه های تخصصی:
گردشگری مذهبی به عنوان یکی از اشکال گردشگری، از جمله پررونق ترین گردشگری ها در زمان حاضر است. بررسی پیشینه ی مطالعات در این زمینه نشان می دهد که گردشگری مذهبی پیامدهای متنوعی دارد. به همین منظور در این مقاله با استفاده از روش فراتحلیل و با تأکید بر نظریه ی کارکردگرایی پارسونز به بررسی گردشگری مذهبی و کارکردهای مثبت و منفی آن در جامعه ی ایرانی پرداخته شد. با توجه به نظریه ی پارسونز، اثرات گردشگری مذهبی به چهار بخش اقتصادی، سیاستی و برنامه ای، اجتماعی و فرهنگی قابل تقسیم است. نتایج تحقیق، بیانگر آن است که در خرده نظام زیستی، گردشگری مذهبی موجب بهبود زیرساخت های اساسی در منطقه، ایجاد اشتغال، افزایش درآمدها و بهبود اقتصادی شهرهای پذیرای گردشگری می شود. در خرده نظام شخصیتی، تأثیر گردشگری مذهبی بر برنامه ها و سیاست ها به صورت دوطرفه و دوجانبه است؛ یعنی برخی اوقات افزایش گردشگری مذهبی با اتفاقات مربوط به آن منجر به تصویب برنامه و اعمال سیاستی می شود و در برخی اوقات برنامه هایی برای افزایش میزان گردشگر و به خصوص گردشگر مذهبی تصویب می گردد. گردشگری مذهبی بر خرده نظام اجتماعی با افزایش کیفیت زندگی، بالا رفتن امکانات رفاهی و افزایش انسجام اجتماعی تأثیرگذار است. در نهایت، انرژی حاصل از گردشگری به خرده نظام فرهنگی می رسد که در اینجا خرده نظام فرهنگی خودش را با پدیده ی انتقال و اشتراک فرهنگی و حفظ ارزش ها نشان می دهد.
تحلیلی بر برنامه ریزی راهبردی گردشگری آیین های شیعی با تاکید بر توان های بالقوه مراسم محرم (مطالعه موردی شهر تفت)(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
برنامه ریزی و توسعه گردشگری سال سوم بهار ۱۳۹۳ شماره ۸
166 - 185
حوزه های تخصصی:
از دیرباز مذهب به عنوان یک انگیزه جدایی ناپذیر برای انجام سفر بوده است که به عنوان قدیمی ترین شکل سفرهای غیراقتصادی و مالی به شمار می آید، در حقیقت گردشگر مذهبی ترکیبی از مسافرت و مذهب می باشد. مراسم های فرهنگی- مذهبی به عنوان رخدادی که سبب می شود تا گردشگر به دنبال کسب تجربه از مذهب و میراث یک کشور سفر کند. مراسم دهه محرم (تاسوعا و عاشورا) در ایران می تواند به عنوان رخدادی مطرح شود که گردشگر، چه داخلی و چه خارجی با بخشی از مذاهب و میراث معنوی فرهنگ جامعه ایرانی آشنا شده و تجربه کسب نماید. هدف از این پژوهش بهره برداری بهینه از مراسم مذهبی تاسوعا و عاشورا در جهت رشد و توسعه شهر تفت و از میان برداشتن موانع موجود بر سرراه گردشگری مذهبی این شهر با استفاده از مدلSWOT می باشد. جهت انجام این پژوهش از روش توصیفی - تحلیلی استفاده شده است و روش جمع آوری داده ها و تحلیل اطلاعات مورد نیاز بصورت اسنادی، پیمایشی و میدانی است. نتایج حاصل، بیانگر آن است که مجاورت و نزدیکی به مراکز جمعتی و مراکز شهری مثل شهر یزد و اجرای مراسم عزاداری با سبکی متمایز از سایر نقاط استان یزد، بهترین نقاط قوت برای گردشگری مذهبی این شهر محسوب می شود. کوتاه بودن مدت اقامت گردشگران درشهر و عدم بازده اقتصادی گردشگران برای شهر از نقاط ضعف منطقه به شمار می روند. در نهایت با توجه به نقاط قوت، ضعف، تهدید و فرصت به تدوین استراتژی های رقابتی – تهاجمی، تنوع، بازنگری و تدافعی اقدام شد.
ارزیابی عوامل مؤثر بر توسعه ی گردشگری مذهبی در ایران(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
این مقاله به تبیین ویژگی های گردشگری مذهبی و اهمیت آن در رشد و توسعه ی همه جانبه ی کشور با توجه به سیماى گردشگرى مذهبى در ایران می پردازد. این تحقیق در پی پاسخگویی به این سؤال اساسی است که عوامل مؤثر بر توسعه ی گردشگری مذهبی درکشور کدامند؟ چه راهبردهایی را می توان جهت توسعه ی گردشگری مذهبی درکشور تدوین و ارائه نمود؟ در این تحقیق، حمایت های معنوی و حمایت های مادی به عنوان متغیر مستقل و توسعه ی گردشگری مذهبی در کشور به عنوان متغیر وابسته در نظر گرفته شده است. در نهایت ضمن بررسی نظرات پژوهشگران مرتبط با پژوهشگاه سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری مرکز ملی مطالعات جهانی شدن در کلان شهر تهران، نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل آماری تحقیق در خصوص رابطه ی حمایت های مادی و معنوی با توسعه ی گردشگری مذهبی در کشور ارائه شده است. روش به کار گرفته شده در این پژوهش از نظر هدف کاربردی، از نظر نوع داده ها کمّی و از نظر نحوه ی گردآوری داده ها ، توصیفی و از نوع همبستگی است. روش نمونه گیری از جامعه در این تحقیق، تصادفی ساده بوده است و روایی و پایایی پرسشنامه نیز با استفاده از دیدگاه خبرگان و نیز آزمون آلفای کرونباخ مورد سنجش قرار گرفته است.
برنامه ریزی و توسعه ی گردشگری در آرامستان تاریخی، فرهنگی و مذهبی تخت فولاد(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
برنامه ریزی و توسعه گردشگری سال چهارم زمستان ۱۳۹۴ شماره ۱۵
128 - 147
حوزه های تخصصی:
گردشگری در آرامستان ها، یکی از اشکال خاص و خرد از گردشگری فرهنگی بوده و بنابر مکان مورد بازدید و یا انگیزه ی گردشگر می تواند با اشکال دیگری از گردشگری نظیر گردشگری جنگ، شجره نامه، حزن و اندوه، و در مواردی خاص مانند تخت فولاد، گردشگری مذهبی و معنوی همپوشانی داشته باشد. این آرامستان، به عنوان یکی از قدیمی ترین و مقدس ترین آرامستان های اصفهان و جهان اسلام، قابلیت های زیادی در حوزه ی گردشگری دارد؛ از جمله می توان به فضای معنوی و کثرت مشاهیر مدفون در آن، تاریخی بودن و قدمت مکان، مکانی برای یافتن ریشه ها، مکانی برای انجام مطالعات تاریخی، فرهنگی، هنری و جامعه شناختی، تنوع سبک های معماری آرامگاهی و وجود سایر اشکال هنری مانند خط، نقاشی، حجاری و ... اشاره کرد. این پژوهش با هدف شناسایی مخاطبان بالقوه و بالفعل مجموعه و نیز طراحی سناریوهای احتمالی به منظور توسعه ی گردشگری در آن و انتخاب برترین سناریو برای دستیابی به این مهم انجام پذیرفته است. این پژوهش علاوه بر مطالعات اسنادی، از مطالعات میدانی با کمک مشاهده، مصاحبه با کارشناسان و خبرگان مرتبط و نیز تکمیل پرسشنامه نزد گردشگران بالقوه و بالفعل مجموعه و گروه خبرگان بهره برده است. مطالعه ی وضع موجود به طراحی چهار سناریو در طول پژوهش منجر گردید: سناریوی اول: ادامه ی رویه ی فعلی، سناریوی دوم: تاکید بر توسعه و بهبود زیرساخت های فیزیکی و انسانی، سناریوی سوم: تاکید بر توسعه ی و بهبود برنامه های بازاریابی با تاکید بر انتخاب بازار هدف و جذب گردشگر، و سناریوی چهارم: تعریف فعالیت های جدید و ایجاد تنوع در عرضه مجموعه به گردشگران. در نهایت، گرچه از نظر خبرگان هر چهار سناریو حائز اهمیت است اما سناریوی دوم به عنوان سناریوی برتر انتخاب و راه کارهای مناسب جهت توسعه ی گردشگری در مجموعه تاریخی، فرهنگی و مذهبی تخت فولاد پیشنهاد شده است.
بررسی تأثیر گردشگری مذهبی بر ارتقاء کیفیت زندگی روستاییان (مطالعه موردی: حوزه نفوذ گردشگاهی شهر مشهد)(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
برنامه ریزی و توسعه گردشگری سال پنجم پاییز ۱۳۹۵ شماره ۱۸
97 - 118
حوزه های تخصصی:
از دیدگاه اجتماعی پذیرش گردشگران مذهبی در یک روستا بر روی نحوه کنش پذیری، نحوه رابطه متقابل انسان ها و نحوه زیست پذیری می تواند، موثر باشد. بر این اساس تحقیق حاضر به بررسی تأثیر گردشگری مذهبی بر ارتقاء کیفیت زندگی روستاییان درحوزه نفوذ گردشگاهی شهر مشهد می پردازد. پژوهش از نظر هدف، نوع کاربردی و روش انجام تحقیق توصیفی- تحلیلی است. جامعه آماری در این پژوهش، روستاهای دارای بقاع متبرکه در حوزه نفوذ گردشگری شهر مشهد می باشند به عنوان نمونه انتخاب گردید. حجم گردشگران مورد بررسی با استفاده از فرمول کوکران 196 نفر و حجم جامعه میزبان هم 185 نفر تعیین شد. واحد تحلیل در این پژوهش "روستا" است و اطلاعات استخراج شده از پرسشنامه با استفاده از روش های تجزیه و تحلیل آماری در دو نرم افزار SPSS و LISREL مورد بررسی قرار گرفت. یافته ها نشان می دهد که در روستاهای مورد بررسی روستای میامی و حصار دارای بیشترین میانگین(شاخص های تحقیق) و روستای خواجه حسین آباد دارای کمترین میانگین می باشند همچنین با توجه به نرمال بودن شاخص های تحقیق برای بررسی اثر گردشگری مذهبی بر ابعاد کیفیت زندگی از نرم افزار لیزرل استفاده شده است که نتیجه نشان می دهد بین گردشگری مذهبی و ابعاد کیفیت زندگی رابطه معنادار وجود دارد و مدل نهایی لیزرل نشان می دهد که گردشگری مذهبی به ترتیب بر بعد کالبدی، اجتماعی و به یک اندازه بعد اقتصادی و زیست محیطی بیشترین تأثیر را دارد بنابراین برای توسعه گردشگری مذهبی پیشنهادات زیر ارائه می گردد: هماهنگی نهادهای محلی و دستگاه های اجرایی، افزایش کمیت و کیفیت امکانات بقاع و روستاها و توجه بیشتر همراه با نظارت مناسب به وضعیت خدمات رسانی.
پدیدارشناسی تجربۀ گردشگران اماکن مذهبی (مورد مطالعه: اماکن زیارتی شهرستان هرسین)(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
برنامه ریزی و توسعه گردشگری سال ششم بهار ۱۳۹۶ شماره ۲۰
34 - 55
حوزه های تخصصی:
تلاش این جستار تأملی پدیدارشناختی در تجربه های افرادی است که به قصد زیارت بارگاه امام زاده مهدی و امام زاده باقر به شهرستان هرسین در استان کرمانشاه سفر می کنند. تأمل در کم و کیف سفر این زائران مبین آن است که آنها سفرشان را ذیل وجه خاصی از گردشگری مذهبی معنا و دسته بندی می کنند. در این تحقیق، ضمن اتکاء بر مفاهیم و ادبیات گردشگری مذهبی، خاصه بر نظریه ابعاد دینداریِ گلارک و استارک، کوشش شده است تا سویه های معناساز، تمهیدات موجه ساز و آثار عملی تجربه سفرهای زیارتی تفسیر شود. برای این تفسیر به رویکرد پدیدارشناختی تکیه شده است. محققان ضمن حضور در این دو بارگاه به مشاهده مستقیم مناسک، آداب، قواعد و شعایر حاکم بر عمل زیارتِ زائران پرداخته اند و برای درک ژرف نگرانه رفتارها و تجربه های زیارتیِ آنها با تعدادی از آنها به شیوه ای هدفمند و با ملاک اشباع نظری مصاحبه عمیق کرده اند. نتایج این تحقیق نشان می دهد که از نگاه زائران، زیارت در بُعد عملی به معنای مشارکت در برخی مناسک فردی و جمعی است؛ در بُعد معرفتی به افزایش آگاهی مذهبیِ آنها (مثلاً دانستن شجره طیبه امام زاده) می انجامد؛ در بُعد اعتقادی، مسیر توسل آنها به «شفیع» و دستیابی شان به نعمات دنیوی و پاداش های اخروی را هموار می کند؛ در بُعد تجربی، تسلی، تسکین و آرامشِ قلب همراه با حسی از خضوع و خشوع را برای شان به ارمغان می آورد؛ و در بُعد پیامدی، نوعی الزام اخلاقی و پایبندی اجتماعی را در زندگی آنها ایجاد می کند. زائران به عنوان افرادی که از مبداء های گوناگون به قصد رسیدن به مقصد خاص و مقدسی دست به مسافرت می زنند کل این مسیر را به میانجی مضامین و ایماژهای استعلایی معنا و تجربه می کنند.
تبیین ذایقه گردشگری مذهبی در جامعه ایران با تاکید بر جوانان؛ موانع و چالش ها(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
برنامه ریزی و توسعه گردشگری سال ششم تابستان ۱۳۹۶ شماره ۲۱
116 - 135
حوزه های تخصصی:
هدف مقاله حاضر تبیین ذایقه گردشگری مذهبی در میان گروه های نسلی مختلف جامعه ایرانی است و به این سوال پاسخ می دهد که گرایش گروه های سنی مختلف به گردشگری مذهبی چگونه است و چالش ها و درک جوانان از جامعه ایرانی چه تاثیری در ذایقه گردشگری مذهبی آنها دارد؟ برای تبیین نظری این موضوع از نظریه ذایقه و میدان بوردیو و نظریه کنش ماکس وبر استفاده شد. روش مورد استفاده در این پژوهش پیمایش است. جامعه آماری پژوهش، تمام گردشگرانی بودند در روزهای پنج شنبه و جمعه تابستان 1395 از مکان های مذهبی روستایی سمیرم بازدید کردن و تعداد آنها 9800 نفر برآورد گردید که از این میان آنها 400 نفر به عنوان نمونه آماری ابتدا به صورت سهمیه بندی مطبق بر اساس روزهای مذکور و سپس به صورت تصادفی پاسخگویان انتخاب شدند. نتایج این تحقیق بیانگر این نکته است که تغییرات فرهنگی اجتماعی و چالش ها و شرایط دوران جوانی در جامعه ایرانی در ذایقه گردشگری دینی جامعه نیز اثر گذاشته است. این چالش ها در بعضی قلمروها از جمله قلمرو فرهنگ و توسعه ی فرهنگی نمود بیشتری دارند. نتایج این تحقیق نشان می دهد که جوانان نسبت به سایر گروه های سنی تمایل کمتری به گردشگری مذهبی دارند و ذایقه گردشگری آنها به سوی گردشگری تفریحی گرایش دارد.
تحلیل اهمیت-عملکرد خدمات گردشگری مذهبی (مورد مطالعه شهرستان بیرجند)(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
امروزه تولید خدمات با کیفیت نقش مهمی در اقتصاد کشورها دارد. گردشگری به عنوان یک صنعت خدماتی در صورت ارائه خدمات با کیفیت می تواند اثر قابل ملاحظه ای در اقتصاد یک منطقه داشته باشد. بنابراین ضروری است میزان رضایت گردشگران از خدمات ارزیابی شود. یکی از راه ها برای این مهم سنجش شکاف های موجود میان انتظارات و ادراکات گردشگران از خدمات است. برای افزایش رضایت گردشگران در مقصدهای گردشگری مذهبی باید کیفیت خدمات گردشگری مطلوب باشد، لذا در این تحقیق با استفاده از روش تحلیل اهمیت – عملکرد شش شاخص خدمات گردشگری در مقصدهای مذهبی ارزیابی شد. جامعه مورد مطالعه فرهنگیان شهر بیرجند و حجم نمونه 96 نفر بوده است. نتایج نشان داد مقصدهای مورد مطالعه از نظر امکانات و تسهیلات رفاهی با توجه به اهمیت بالای آن از نظر گردشگران وضعیت مناسب و رضایت بخشی ندارند و بیشترین شکاف بین اهمیت و عملکرد (رضایت) به میزان 69/1 در این رابطه وجود دارد؛ بنابراین اولویت راهبردی دستگاه های متولی دولتی باید در این راستا متمرکز شود. در مورد دو عامل شرایط جغرافیایی و نظم و بهداشت مشخص شد اهمیت آن ها از نظر گردشگران بالاست و عملکرد مقصدها نیز از نظر گردشگران بالاتر از حد متوسط است و مقدار شکاف در این موارد 09/1 و 39/1 است. در خصوص شاخص های حمل و نقل و عوامل فرهنگی علیرغم اهمیت پایین تر از حد متوسط از نظر گردشگران، عملکرد مقصدها بالاتر از میانگین تعیین گردید؛ در این موارد نیز شکاف موجود به ترتیب 93/0 و 65/0 به دست آمد. بنابراین می توان گفت بیشترین رضایت در بین شاخص های خدمات گردشگری مربوط به عوامل فرهنگی و سپس حمل و نقل و شرایط جغرافیایی است.
اثرات نظام بخشی فضای شهری در بازتولید گردشگری مذهبی از طریق میانجی سرمایه اجتماعی (نمونه موردی: مراسم عصر تاسوعای شهر زنجان)(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
برنامه ریزی و توسعه گردشگری سال نهم تابستان ۱۳۹۹ شماره ۳۳
209 - 228
حوزه های تخصصی:
چیدمان نظام فضای شهری تاثیرگذار در توسعه مراسم آیینی در جهت گردشگری مذهبی است. در این راستا مبین های سرمایه اجتماعی با عملکرد خود ساماندهی فضاهای شهری را سبب ساز شده و بازتولید گردشگری مذهبی را توسعه می دهد.پژوهش حاضر به روش توصیفی- تحلیلی به بررسی اثر سرمایه اجتماعی در نظام مندی فضای شهری در برگزاری آیین مذهبی و به تناسب آن بازتولید گردشگری مذهبی با نمونه موردی شهر زنجان پرداخته است. این پژوهش با استفاده از روش میدانی اقدام به بررسی اثرات سه شاخص اصلی اعتماد، مشارکت و انسجام اجتماعی گردشگران غیر بومی(غیر ساکن شهر زنجان)در مراسم عصر تاسوعا شهر زنجان می پردازد. تحلیل پژوهش در غالب مدل معادلات ساختاری(روش تحلیل مسیر) انجام گرفته است. نتایج مدل نشان می دهد میزان تاثیر مولفه مشارکت اجتماعی با ضریب 811/0 بر فضای شهری و 758/0 بر بازتولید گردشگری بالاترین و انسجام اجتماعی با ضریب تاثیر 652/0 برای فضا و 095/0 بر بازتولید گردشگری کمترین تاثیر را گذاشته است. در عین حال مطالعات نشان داد مولفه های سرمایه اجتماعی در سطح اطمینان 95 درصد، ضمن داشتن ارتباط معنادار با نظام بخشی فضا، با همدیگر نیز ارتباط معنادار داشته و بصورت پیوسته با هم عملکرد می یابند.
پیش بینی میزان تقاضای زیارت اربعین زائران ایرانی با استفاده از مدل گسسته ی مارکوف خاکستری(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
آینده پژوهی انقلاب اسلامی سال سوم پاییز ۱۴۰۱ شماره ۳ (پیاپی ۱۰)
143 - 161
آینده پژوهی مبتنی بر داده های گذشته، یکی از راهنمایان و راهگشایان مدیران و تصمیم گیران در تصمیم گیری است. امروزه پیش اندیشی، پیش بینی و پیش نگاری، یکی از حوزه های کلیدی مدیریت است و برای افزایش کیفیت خدمات مختلف، کاهش هزینه ها، و انطباق خدمت با منطقه ی نیاز خدمت از حیث زمان و مکان، شدیداً لازم و مورد توجه است. در این پژوهش، به همین منظور، با استفاده از مدل گسسته ی مارکوف خاکستری، به پیش بینی میزان تقاضای گردشگری زیارتی اربعین توسط زائران ایرانی در منطقه ی هدف پرداخته شده است. صنعت گردش گری یکی از صنایع کلیدی جوامع امروز است. یکی از شاخه های کلیدی این صنعت در مقیاس جهانی، شاخه ای است به نام گردش گری مکان های مذهبی که در تفکر دینی ذیل عنوان مشخص زیارت، دسته بندی شده و مورد پژوهش قرار می گیرد و به طور کلی، آن شکل و بخشی از گردش گری است که به نحوی به بازدید از یکی از مکان های مقدس و معمولاً شاهد و مراقد و مدافن بزرگان دین مرتبط است. یکی از مهمترین نقاط زیارتی جهان، شهر مقدس کربلا است که مشهد و مرقد امام سوم شیعیان، امام حسین علیه السلام و برادر ایشان، عباس بن علی علیه السلام است. همه ساله، در چهلمین روز شهادت ایشان (روز اربعین)، حجم زیادی از زائران، به صورت پیاده، فاصله ی شهرهای نجف تا کربلا را سپری می کنند. در سالیان اخیر و پس از سقوط دیکتاتوری رژیم بعث در عراق، امکان حضور جمعیت فراوانی در این مراسم زیارتی، فراهم شده است. همه گیری کرونا، برای چند سالی، روند رو به رشد زائران اربعین را دچار خدشه کرد اما با از سرگیری مجدد زیارت اربعین، طبیعی است که دولت های مرتبط با این اتفاق، باید برای برگزاری باشکوه تر این مراسم، برنامه ریزی ها و طراحی های دقیق تری را صورت دهند. گام نخست این برنامه ریزی ها، براورد و پیش بینی دقیق تر تعداد زائران شرکت کننده در این واقعه است.
نقش مؤلفه های امنیت شهری بر توسعه گردشگری مذهبی در فضای جغرافیایی شهر مقدس قم(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
پژوهشنامه جغرافیای انتظامی سال دهم بهار ۱۴۰۱ شماره ۳۷
27 - 52
حوزه های تخصصی:
امروزه در فضاهای جغرافیایی، امنیت و صنعت گردشگری تعاملی دو جانبه با یکدیگر دارند. در واقع، درک عوامل مؤثر بر امنیت مقاصد گردشگری به ویژه گردشگری مذهبی، برای تدوین راهبردهای مناسب کشور در ای ن حوزه بسیار مهم است. پژوهش حاضر در همین راستا و با هدف بررسی میزان احساس امنیت زائران در فضای جغرافیایی شهر مقدس قم و اثرات آن بر توسعه گردشگری مذهبی در فضای این شهر انجام شده است. این پژوهش به لحاظ هدف کاربردی و روش آن نیز از نوع آمیخته و با رویکرد توصیفی از نوع پیمایشی است. داده ها ی موردنی از با دو روش کتابخانه ای (با ابزار کتاب، مقالات، اینترنت و ...) و میدانی (با ابزار پرسشنامه) به دست آمده است . جامعه آماری آن را کلیه زائران ایرانی شهر قم در نوروز سال ( 1400 ) تشکیل داده اند که با حجم نمونه ( 265 ) نفر، پرسش نامه توزیع شده و برای تعیین پایایی پرسشنامه، از روش آلفای کرونباخ استفاده شده است. روش تجزیه و تحلیل اطلاعات نیز با استفاده از آمار توصیفی و آمار استنباطی است. یافته های پژوهش نشان داد که بالاترین میانگین بین ابعاد احساس امنیت گردشگران متعلق به امن ی ت اخلاق ی و عمده ترین ناامنی هایی که زائران در قم احساس می کنند، ناامنی مالی است. همچن ین تأث یر معکوس تجرب ی ات ناامنی مستقیم و غیرمستقیم بر احساس اعتماد گردشگر و رابطه مستقیم تجربه ناامنی سفر بر م ی زان اعتماد و رابطه معکوس احساس امنیت با » رابطه میزان اعتماد با احساس امنیت گردشگران مذهبی به دست آمد و در نهایت به عنوان نتیجه نهایی پژوهش به دست آمده است. « بی نظمی محیطی
تبیین عوامل مؤثر بر رفتار فضایی گردشگران مذهبی در شهر مشهد(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
امروزه شناخت تمایلات رفتاری گردشگران و تبیین عوامل مؤثر بر رفتار آن ها یکی از موضوعات مهم گردشگری بوده که هدف پژوهش حاضر نیز، ارزیابی عوامل مؤثر بر رفتار گردشگران داخلی و خارجی مشهد با تأکید بر جغرافیای رفتاری می باشد.
داده و روش : این پژوهش از نوع پیمایشی و با رویکردی توصیفی- تحلیلی با هدف توسعه ای تنظیم و اطلاعات به صورت میدانی و با استفاده از پرسشنامه محقق ساخته به دست آمده است. جامعه آماری، گردشگران داخلی و خارجی هستند که بر اساس آمار اخذ شده، تعداد گردشگران داخلی ورودی به شهر مشهد در سال 1398، 22.025.167 نفر و تعداد گردشگران خارجی 1.239.926 نفر بودند که بر اساس فرمول کوکران تعداد 384 نفر به عنوان نمونه آماری برای گردشگران ایرانی و 384 نفر نیز به عنوان نمونه آماری گردشگران خارجی بدست آمده است و از روش نمونه گیری تصادفی در بین جامعه آماری توزیع شدند.
یافته ها : با توجه به یافته های حاصل از پرسشنامه ها مشخص شد الگوی رفتاری گردشگران نشان می دهد که گردشگران خارجی مسافت بیشتری را از حرم مطهر رضوی (65 کیلومتر) برای عناصر گردشگری موجود در پیرامون شهر مشهد طی می نمایند بنابراین الگوی رفتاری آنان پراکنده می باشد. این درحالی است که گردشگران داخلی بیشتر در پیرامون حرم مطهر و تا شعاع 30 کیلومتری از حرم رضوی قرار دارند و الگوی رفتاری آنان تجمعی و خوشه ای (پیرامون حرم امام رضا (ع) می باشد.
نتیجه گیری: نتایج بدست آمده از تحلیل پرسشنامه ها مشخص شد؛ عامل اقتصادی با میانگین 3.7 بیشترین تأثیر را بر الگوهای رفتاری گردشگران داشته و عامل محیطی با میانگین 2.7 کمترین مقدار را به خود اختصاص داده و در میان عوامل مؤثر بر الگوهای رفتار فضایی گردشگران خارجی، بیشترین میانگین مربوط به عامل اجتماعی - فرهنگی با 3.3 و کمترین میانگین با2.09 درصد مربوط به عامل کالبدی - زیرساختی بوده است.
تحلیل نقش گردشگری مذهبی در توسعه شهری (مطالعه موردی: اماکن مذهبی شهر رشت)(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
مهندسی جغرافیایی سرزمین دوره ششم تابستان ۱۴۰۱ شماره ۲ (پیاپی ۱۲)
449 - 470
حوزه های تخصصی:
مقدمه: گردشگری مذهبی یکی از مهمترین و پر رونق ترین شاخه های صنعت گردشگری است که اثرات قابل توجهی را در ابعاد مختلف جوامع، به ویژه اقتصاد آنها بر جای گذاشته است. امروزه دربسیاری از کشورها همچون، عربستان، عراق، ایران وهندکه مراکز و مجموعه های تاریخی ومذهبی پر طرفداری را درخود جای داده اند.. هدف: هدف ازآن معرفی و شناسایی اماکن مذهبی و استفاده بهینه از این اماکن مذهبی در راستای توسعه گردشگری در شهر رشت می باشد. روش شناسی: این مقاله با استفاده از روش توصیفی – تحلیلی همراه با مطالعات میدانی به تبیین نقش گردشگری مذهبی در توسعه شهر رشت پرداخته است .جامعه آماری مورد مطالعه کلیه ساکنان شهر رشت بوده و شهروندان در این پژوهش، شامل کارشناسان گردشگری، سازمان اوقاف، شهرداری، مسکن و شهرسازی، افراد باسواد ساکن در حاشیه مکانهای مذهبی می باشند .حجم نمونه با توجه به فرمول کوکران 384n= نفر انتخاب شد. ابزار اندازه گیری پرسشنامه محقق ساخته بود، به منظور به دست آوردن سنجش دیدگاه ساکنان در خصوص مؤلفه های ذکر شده از آزمون T تک نمونه ای استفاده شد. قلمرو جغرافیایی پژوهش: شهر رشت در استان گیلان و کلیه اماکن مذهبی آن است. یافته ها و بحث: مطالعات اسنادی و میدانی نشان می دهد که در شهر رشت اماکن مذهبی زیادی وجود داردکه با برنامه ریزی درست و تبلیغات مناسب می تواند باعث افزایش درآمد شهر نشینان و اشتغال برخی از جوانان بیکار در این شهر گردد. نتیجه گیری: نشان داده است که حدود هفتاد درصد پاسخ دهندگان معتقدند با ورود گردشگر مذهبی به شهر رشت درآمد مردم افزایش یافته و گردشگری مذهبی بعنوان راه موثری برای توسعه شهر تاثیر زیاد تا متوسطی دارد . پاسخ دهندگان میزان مناسب بودن وضعیت گردشگری (مذهبی) در شهر رشت را متوسط بیان نموده وعلت اصلی ضعف گردشگری مذهبی در شهر رشت را عدم حمایت مسئولین و عدم آگاهی گردشگران نسبت به این جاذبه ها دانسته اند. مهمترین جاذبه های گردشگری مذهبی شهر رشت قبور متبرکه بی بی رقیه و خواهر امام بوده و تأثیر گردشگری مذهبی و اماکن مذهبی و حسینیه و میزان نقش آن در توسعه شهر رشت زیاد تا متوسط است. همچنین نتایج بدست آمده از تحلیل مولفه های مختلف مرتبط با گردشگری مذهبی از جمله تبلیغات، توسعه شهر، موانع، مشارکت، بعد اقتصادی، بعد معنوی و قابلیت های موجود در شهر رشت نشان می دهد که رابطه مثبت و معناداری بین گردشگری مذهبی و مؤلفه های اقتصادی وجود دارد.
شناسایی چالش ها و موانع گردشگری مذهبی در توسعه پایدار شهر مهران بر اساس مدل گراندد تئوری(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)
منبع:
سرزمین سال نوزدهم پاییز ۱۴۰۱ شماره ۳ (پیاپی ۷۵)
1 - 20
حوزه های تخصصی:
امروزه گردشگری به یکی از بزرگ ترین، جذاب ترین و پرمنفعت ترین صنایع در اقتصاد جهان تبدیل شده و محرک تغییرات مثبت در فضاهای جغرافیایی، از جمله فضاهای شهری قلمداد می شود. از این رو امروزه در اقتصاد بسیاری از کشورها مثل ایران که به صادرات تک محصولی مانند نفت وابسته هستند، توسعه گردشگری می تواند درآمدهای زیادی را تولید نماید. شهر مهران با برخورداری از موقعیت و پایانه مرزی و گمرکی پر اهمیت و کمترین فاصله با شهرهای مهم زیارتی و پایتخت سیاسی کشور عراق، با عملکرد غالب خدماتی بر مبنای صادرات، واردات و حمل و نقل کالا و مسافر؛ بویژه گردشگران مذهبیِ راهپیمایی عظیم اربعین و عتبات عالیات شناخته شده است. به طوری که هرساله بالغ بر 70 درصد از گردشگران مذهبی چند میلیونی اربعین از شهر مهران تردد می کنند، لذا شناسایی موانع و عوامل بازدارنده ی توسعه گردشگری مذهبی در این شهر به عنوان هدف این پژوهش به منظور توسعه پایدار کالبدی، اقتصادی، اجتماعی - فرهنگی و محیطی آن از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. این پژوهش از نظر ماهیت، توصیفی- تحلیلی و از نظر هدف، کاربردی می باشد و داده ها و اطلاعات با استفاده از روش کتابخانه ای و مصاحبه عمیق به دست آمده اند. روش مورد استفاده در این پژوهش، «گراندد تئوری» یا «نظریه زمینه ای» است. جامعه آماری این تحقیق شامل 18 نفر از افراد آگاه و متخصصی می باشد که در حوزه گردشگری مذهبی نیز فعالیت داشته و به شیوه نمونه گیری هدفمند انتخاب شده اند. مصاحبه با جامعه هدف تا زمان رسیدن به حد اشباع ادامه یافت و برای تجزیه و تحلیل داده ها از روش تحلیل مضمون محتوا استفاده گردید. داده های حاصل از مصاحبه، کٌدگذاری سه گانه ی باز، محوری و انتخابی شد و از میان داده ها 53 مفهوم و 8 مقوله به دست آمد. نتایج این تحقیق حاکی از وجود ساختاری چهاربٌعدی بوده که شامل موانع؛ اقتصادی، اجتماعی- فرهنگی، زیرساختی - مدیریتی و محیطی می شود. نتایج این پژوهش می تواند به سیاست گذاران کمک می کند تا خط مشی ها و راهبردهای هوشمندانه تری در جهت رفع موانع یاد شده به منظور توسعه پایدار متقابل گردشگری مذهبی و شهری اتخاذ کنند.
ارائه سناریوهای آینده گردشگری مذهبی شهر مشهد در افق 1404(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
صنعت گردشگری یکی از بزرگ ترین و پربازده ترین بخش های اقتصادی در جهان است. گردشگری ارزش افزوده بسیاری را ایجاد می کند. در تقسیم بندی مهم ترین منابع درآمدزایی، یکی از بزرگ ترین بخش های اقتصادی جهان شده است که سریع ترین رشد را دارد. گردشگری مذهبی یکی از شاخه های مهم و پردرآمد صنعت گردشگری در جهان است. پژوهش پیش رو، با بهره گیری از علم آینده پژوهی، قصد دارد که دیدی روشن از آینده ی گردشگری مذهبی شهر مشهد به برنامه ریزان و گردشگران ارائه نماید. در این پژوهش، با مطالعه ادبیات موضوع و مصاحبه با خبرگان صنعت گردشگری، پیشران های نهایی شناسایی شده است؛ سپس، با استفاده از رویکرد تحلیل تأثیر متقابل، داده ها وارد نرم افزار میک مک شده و چهار پیشران مؤثر بر آینده گردشگری مذهبی شهر مشهد مشخص شده است: امنیت و آرامش، تصویر مثبت از مقصد، هزینه های سفر و رضایت گردشگران، که از میان نوزده عامل مؤثر انتخاب شده اند. در مرحله بعدی، برای تدوین سناریو، چهار پیشران مؤثر با تعیین حالت های عدم قطعیت در پرسش نامه توسط خبرگان وارد نرم افزار سناریو ویزارد شد و سازگارترین سناریوهای پیش و مشخص شد. پس از شناسایی سناریوها و مشورت با خبرگان، امنیت و آرامش و هزینه سفر برای تدوین سناریوها انتخاب شدند و با توجه به شرایط، آینده گردشگری مذهبی شهر مشهد در قالب چهار سناریو ارائه شد.
تبیین گردشگری حلال با توجه به آیات قرآنی(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
مطالعات قرآنی سال یازدهم تابستان ۱۳۹۹ شماره ۴۲
167 - 192
حوزه های تخصصی:
مسأله حلال در بیش تر صنایع امروزی از قبیل مواد غذایی، مواد آرایشی، حمل و نقل و غیره نفوذ کرده است. صنعت گردشگری نیز می تواند با رعایت پاره ای از قوانین شرعی اسلام بازار بزرگ مسلمانان جهان را جذب کند. پس از حوادث یازدهم سپتامبر و مسائل ناشی از آن بیش تر مسلمانان دنیا گرایش به سفر به سمت کشورهای اسلامی دیگر پیدا کردند. از آنجایی که ایران کشوری اسلامی است و قوانین آن مطابق با موازین دینی اسلام است، می توان گردشگری حلال را در این کشور با سهولت بیش تری رونق داد و ایران می تواند به عنوان قطب گردشگری اسلامی و حلال در جهان تبدیل شود و از آنجایی که ایران کشوری با رویکردهای اسلامی است، بهتر از هر کشور دیگری می تواند این شرایط برای گردشگران مسلمان مهیا کند. هدف از انجام این پژوهش تبیین مؤلفه های گردشگری حلال است.