مطالب مرتبط با کلیدواژه
۶۱.
۶۲.
۶۳.
۶۴.
۶۵.
۶۶.
۶۷.
۶۸.
۶۹.
۷۰.
۷۱.
۷۲.
۷۳.
۷۴.
۷۵.
۷۶.
۷۷.
۷۸.
۷۹.
۸۰.
گردشگری مذهبی
حوزه های تخصصی:
بر مبنای اصول علم جغرافیا، بین دو عنصر مهم مکان - فضا و کارکردهای انسانی اثرات متقابل رو به تزایدی حکمفرما است. در واقع، ادراک انسان از شرایط محیطی بر تصمیمات و رفتارهای او اثرگذار می باشد. تحقق رفتارها موجب خلق شرایط جدیدی خواهد بود که تصویری نو از محیط به نسل حاضر و آینده ارائه می کند. وظیفه بسیاری از علوم دخیل در برنامه ریزی توسعه، کمک به ایجاد شرایط مکانی- فضایی مطلوب برآمده از تلاشی منسجم ، هم افزا و مکمل است. در این میان، علم جغرافیا توانسته است به دلیل اشراف نسبی بر شرایط و مسائل محیطی، نقش مفیدی ایفاء نماید، به ویژه در زمینه توسعه گردشگری که در جهان امروز به دلیل ابعاد و اثرات مکانی- فضایی روبه گسترش آن، از اهمیت زیادی برخوردار شده است. تحقیق حاضر به بررسی نقش عوامل مکانی- فضایی بر توسعه گردشگری مذهبی در نواحی روستایی کلان شهر مشهد با هدف کاربردی و در قالب روش توصیفی– تحلیلی پرداخته است. متغیر وابسته تحقیق، (گردشگری مذهبی) متشکل از 9 مؤلفه و متغیر مستقل، (عوامل مکانی- فضایی) شامل 7 مؤلفه به تفکیک عوامل تغییرپذیر و تغییرناپذیر هستند. پس از کاربرد الگوی راپرت برای تعیین حوزه نفوذ گردشگری مشهد 10 روستا به عنوان نمونه انتخاب گردید و حجم نمونه طبق فرمول کوکران 196 نفر تعیین شد. واحد تحلیل پژوهش، "روستا" و اطلاعات به دست آمده از ابزار پرسشنامه با استفاده از روش های تحلیل آماری در نرم افزار SPSS مورد بررسی قرار گرفته اند. یافته ها نشان می دهد که با بهبود عوامل مکانی- فضایی، خصوصاً عوامل تغییرپذیر شاهد توسعه بیشتر گردشگری مذهبی به میزان 0.82 خواهیم بود. با توجه به نتایج تحقیق توسعه عوامل تغییر پذیری مانند کیفیت راههای دسترسی به بقاع متبرکه و خدمات بر توسعه گردشگری مذهبی اثرگذار است.
تحلیل نقش عوامل رانشی و کششی در توسعه گردشگری مذهبی در شهر مقدس قم(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
گردشگری و توسعه سال ششم پاییز ۱۳۹۶ شماره ۳ (پیاپی ۱۲)
58 - 79
حوزه های تخصصی:
انگیزش اصلی ترین مفهوم در شناخت رفتار مصرف کننده و انتخاب مقصد گردشگری معرفی می شود. در حقیقت با شناخت نظام رفتاری و تقاضای گردشگری که برگرفته از عوامل انگیزشی سفر و یا همان عوامل رانشی و کششی است، می توان نظام فضایی گردشگری را منطبق بر تقاضای موجود برنامه ریزی نمود. هدف از پژوهش حاضر، بررسی تاثیر عوامل انگیزشی رانشی و کششی و اولویت بندی آن ها در توسعه گردشگری شهر مقدس قم می باشد. این پژوهش به لحاظ هدف کاربردی و از نظر روش توصیفی از شاخه ی میدانی می باشد. جامعه آماری پژوهش گردشگران سفر کرده به شهر قم در محدوده زمانی بهار و تابستان 95 بوده است؛ با توجه به نامحدود بودن جامعه، نمونه آماری 384 نفر مشخص شد. داده ها و اطلاعات به دو صورت کتابخانه ای و میدانی گردآوری شده است. همچنین جهت تجزیه و تحلیل داده ها از آزمون Tتک نمونه ای، آزمون فریدمن و تحلیل عاملی اکتشافی استفاده شده است. نتایج پژوهش حاکی از آن بود که بعد رانشی تاثیر بیشتری نسبت به بعد کششی در توسعه صنعت گردشگری شهر قم دارد. همچنین یافته های تحلیل عاملی اکتشافی مولفه جدیدی به نام «ایمان جو خودشکوفایی» را برای بعد رانشی و مولفه «جاذبه های مذهبی فرهنگی» را برای بعد کششی معرفی کرده است. نهایتاً مشخص شد مولفه های «ایمان جو خودشکوفایی»، «بودن با خانواده» و «گریز و استراحت» در بعد رانشی و «دسترسی» و «جاذبه های مذهبی فرهنگی» در بعد کششی، در اولویت نیازهای انگیزشی گردشگران قرار دارند.
آینده پژوهی گردشگری مذهبی استان قم با رویکرد سناریونگاری(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
گردشگری و توسعه سال هشتم پاییز ۱۳۹۸ شماره ۳ (پیاپی ۲۰)
184 - 205
حوزه های تخصصی:
استان قم به دلیل داشتن جذابیت های مختلف تاریخی، فرهنگی، هنری و مذهبی قابلیت بسیاری در حوزه گردشگری مذهبی دارد. تحقیق حاضر در پی شناخت پیشران ها و عوامل کلیدی تأثیرگذار در آینده گردشگری مذهبی استان قم است. تحقیق حاضر از منظر فلسفه، تفسیری؛ از بعد جهت گیری، کاربردی و از منظر روش شناسی، چندگانه کیفی است. سناریوهای باورپذیر تحقیق حاضر عبارتند از سناریوی دنیای آشوب زده، سناریوی شهر پایدار، سناریوی شهر زیبا و سناریوی شهر سوخته. برای تعیین پیشران های نهایی تحقیق به منظور شکل گیری سناریوهای باورپذیر از تکنیک عدم قطعیت بحرانی استفاده شد. سناریوهای باورپذیر تحقیق حاضر از برخورد دو عدم قطعیت تحریم های خارجی و توسعه شهر بر مبنای مزیت رقابتی شکل گرفت. سناریوی شهر زیبا وضعیتی را نشان می دهد که تحریم های خارجی کاهش می یابد و توسعه شهر مبتنی بر مزیت رقابتی آن یا گردشگری مذهبی خواهد بود و بهترین آینده را نشان می دهد. از طرفی سناریوی شهر سوخته معرف بدترین وضعیتی است که ممکن است رخ دهد. این سناریو از محل تلاقی افزایش تحریم ها و توسعه ناهماهنگ و نامنظم شهری ایجاد خواهد شد.
مدل سازی ساختاری- تفسیری عوامل مؤثر بر توسعه گردشگری مذهبی در ایران با رویکرد آینده پژوهی(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
گردشگری و توسعه سال نهم زمستان ۱۳۹۹ شماره ۴ (پیاپی ۲۵)
285 - 296
حوزه های تخصصی:
گردشگری مذهبی یکی از رایج ترین اشکال گردشگری در جهان است و صاحب نظران صنعت گردشگری بر این باورند که به لحاظ موقعیت فرهنگی – مذهبی خاص ایران در میان کشورهای دیگر، گردشگری مذهبی جای رشد و توسعه بسیاری در کشور دارد؛ هدف پژوهش حاضر، مدل سازی عوامل مؤثر بر توسعه گردشگری مذهبی در ایران با رویکرد آینده پژوهی و طراحی ارتباطات این عوامل می باشد. روش انجام پژوهش به صورت توصیفی- تحلیلی است. به منظور شناسایی عوامل مؤثر توسعه گردشگری مذهبی، از روش تحلیل محتوا استفاده شد. در بخش مدلسازی ساختاری تفسیری، از نظرات خبره دانشگاهی صاحب نظر در حوزه گردشگری و مراکز پژوهشی از طریق روش دلفی استفاده شده است. ابزار جمع آوری داده ها به صورت مصاحبه و پرسشنامه دوبه دویی می باشد و برای سنجش و ارزیابی روایی پرسشنامه از ملاک روایی صوری استفاده شده است. روابط بین عوامل موثر بر توسعه گردشگری مذهبی در ایران با استفاده از یک متدولوژی تحلیلی نوین تحت عنوان مدل سازی ساختاری تفسیری (ISM) تعیین و بصورت یکپارچه مورد تحلیل قرار گرفته است و در نهایت با استفاده از تحلیل MICMAC نوع عوامل مؤثر با توجه به اثرگذاری و اثرپذیری بر سایر عوامل ها مشخص و سطح بندی شدند. یافته های پژوهش نشان داد عوامل برنامه ریزی، سیاست-گذاری و نظارت کامل بر روند صنعت توریسم مذهبی با میزان قدرت نفوذ 8 بیشترین تاثیر و همچنین عوامل های مؤثر عدم دخالت دولت در برنامه های اجرایی و خصوصی سازی و ایجاد رشته دانشگاهی توریسم مذهبی مشترکاً با میزان قدرت نفوذ 2 کمترین تاثیر را دارد.
تحلیل آثار اجتماعی - فرهنگی گردشگری در مقصدهای مذهبی و تاریخی مورد مطالعه: شهرهای قم و اصفهان(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
گردشگری و توسعه سال دهم تابستان ۱۴۰۰ شماره ۲ (پیاپی ۲۷)
137 - 148
حوزه های تخصصی:
توسعه گردشگری تغییراتی را در نظام اجتماعی فرهنگی جامعه میزبان ایجاد می کند. با توجه به تنوع روزافزون گردشگری، شناخت تأثیرات متعدد انواع گردشگری بر جامعه میزبان و درک تفاوت ها و تشابهات موجود بین اثرات آنها از ضروریات برنامه ریزی و مدیریت آگاهانه و اصولی گردشگری است. این تحقیق به منظور درک تفاوت ها و تشابهات آثار اجتماعی فرهنگی دو نوع قدیمی و اصلی گردشگری (مذهبی و تاریخی) در شهرهای قم و اصفهان انجام شده است. پژوهش از نظر هدف کاربردی و از نظر روش توصیفی تحلیلی است و به صورت پیمایشی انجام شده است. جامعه آماری تحقیق دربردارنده ساکنان شهرهای قم و اصفهان است که 384 نفر به شیوه نمونه گیری خوشه ای انتخاب شده اندند. داده ها با پرسش نامه محقق ساخته جمع آوری شده و برای تجزیه و تحلیل داده ها از آزمون یو من ویتنی و برای اولویت بندی تأثیرات اجتماعی فرهنگی آن ها از آزمون فریدمن استفاده شده است. نتایج نشان می دهد که در زمینه اجتماعی، گردشگری در شهر قم بر انحرافات اجتماعی و در شهر اصفهان بر سبک زندگی جامعه میزبان بیشترین تأثیر داشته است. درمورد شاخص های فرهنگی در دو جامعه تفاوت معناداری وجود نداشته است. اولویت تأثیرات اجتماعی در شهر قم به ترتیب، تأثیر در انحرافات اجتماعی، سبک زندگی و کیفیت زندگی، و در شهر اصفهان، تأثیر در سبک زندگی، انحرافات اجتماعی و کیفیت زندگی است. اولویت تأثیرات فرهنگی در هر دو شهر به ترتیب، تأثیر در ارزش ها و باورها، الگوهای رفتاری، نگرش و آداب ورسوم بوده است.
نقش میانجی گرایانه ادراک گردشگران در تأثیرگذاری تبلیغات کلامی بر قصد سفر به مقصدهای گردشگری مذهبی (مورد مطالعه: شهر مقدس مشهد)(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
مدیریت بازرگانی دوره ۱۰ زمستان ۱۳۹۷ شماره ۴
815 - 834
حوزه های تخصصی:
هدف: هدف از اجرای این پژوهش، بررسی نقش تبلیغات کلامی در شکل گیری ادراک گردشگران از مقصدهای گردشگری مذهبی است. مدل مفهومی پژوهش بر اساس مطالعات پیشین در داخل و خارج از کشور طراحی شده است. روش: داده ها از طریق پرسش نامه جمع آوری شدند و آزمون آنها با استفاده از مدل سازی معادلات ساختاری در نرم افزار AMOS انجام گرفت. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه ساکنان دو شهرستان خرم آباد و ایلام است که از میان آنها 450 نفر از طریق روش نمونه گیری در دسترس برای نمونه انتخاب شدند. یافته ها: بر مبنای نتایج تجزیه و تحلیل مسیر مشخص شد که تبلیغات کلامی بر نگرش اعتقادی، تداعی ذهنی، تصویر ذهنی، آگاهی از مقصد گردشگری مذهبی و قصد سفر تأثیرگذار است. به علاوه، نگرش اعتقادی، تداعی ذهنی، تصویر ذهنی و آگاهی از مقصد گردشگری مذهبی بر قصد سفر تأثیر مثبت و معناداری می گذارد. نتیجه گیری: تبلیغات کلامی نقش مهمی در شکل گیری ادراک و نگرش گردشگران نسبت به مقصدهای گردشگری داشته و تصمیم سفر آنها را تحت تأثیر قرار می دهد. ترغیب گردشگران به صحبت درباره ویژگی های مثبت مقصدهای گردشگری می تواند زمینه توسعه مقصدها را فراهم آورد.
تحلیل فرصت ها و چالش های ژئوپلیتیک ایران بر گردشگری مذهبی (مطالعه موردی: شهر مشهد)(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
جغرافیا و برنامه ریزی منطقه ای سال دهم بهار ۱۳۹۹ شماره ۲-۲ (پیاپی ۳۸)
1141 - 1166
حوزه های تخصصی:
گردشگری مذهبی نمادی از هویت دینی جوامع است که باعث گسترش تعاملات فرهنگی و دینی میان جوامع میزبان و گردشگران در سطوح ملی، منطقه ای و جهانی می شود. موقعیت ژئوپلیتیکی مناطق شیعی، یکی از عوامل مهم تعیین ارزش امنیتی این مناطق در سطوح ملی و فراملی است. این مناطق از گذشته تاکنون، کانون بحران ها و منشأ چالش ها و فرصت های فراوان بوده اند. خراسان و شهر مشهد به عنوان مکانی که بارگاه مقدس امام رضا(ع) در آنجا قرار دارد، از مهم ترین مناطق شیعه نشین در دنیا محسوب می شود. این منطقه، علاوه بر برخورداری از اهمیت مضاعف ژئوپلیتیکی، از لحاظ گردشگری هم اهمیت داشته و می تواند نقش بسزایی در توسعه گردشگری کشور و ایجاد فرصت های نوین به خود اختصاص دهد. خراسان، در طول تاریخ پرفراز و نشیب شیعه، آبستن چالش ها و فرصت های بسیاری در گستره ایران بوده است. اما امروزه آنچه اهمیت فوق العاده ای یافته، جایگاه خراسان و به ویژه شهر مشهد در توسعه گردشگری مذهبی به عنوان یک منطقه ژئوپلیتیک شیعه نشین در خاورمیانه است. با توجه به قرارگیری ایران در محل اتصال سه قاره کهن و موقعیت مرکزی مشهد در ژئوپلیتیک شیعه و مدل مرکز- پیرامون، می توان به احیاء مجدد جاده های تاریخی- باستانی ابریشم و ادویه که اروپا را از طریق ایران به آسیای مرکزی، شبه قاره و چین متصل می کند، اقدام کرد که سبب توسعه گردشگری و به ویژه گردشگری مذهبی در ایران می شود. روش تحقیق مقاله حاضر توصیفی- تحلیلی است که داده های آن با استفاده از منابع کتابخانه ای گردآوری شده است.
نقش گردشگری برای ایجاد فرصت های شغلی در شهرهای ایران (پژوهش موردی: شهر مشهد)(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)
منبع:
سرزمین سال سوم بهار ۱۳۸۵ شماره ۱ (پیاپی ۹)
85 - 104
حوزه های تخصصی:
امروزه گردشگری بزرگترین و متنو ع ترین صنعت دنیا به حساب می آید و توسعه این صنعت به ویژه در کشورهایی که به دنبال دستیابی به رشد پایدار می باشند از اهمیت ویژ های برخوردار بوده و در ایجاد فرصت های شغلی و ایجاد عدالت اجتماعی در تقسیم درآمدهای شهری توانایی زیادی دارد . شهر مقدس مشهد بهعنوان یکی از ابرشهرهای مذهبی در خاورمیانه شناخته شده و به دلیل جاذبه های مذهبی، تاریخی و فرهنگی سالانه پذیرای میلیون ها زائر و گردشگر مذهبی می باشد، لذا تحقیق فوق درصدد یافتن راهکارهایی مناسب در غالب برنامه ریزی گردشگری زیارتی برای ایجاد فرصت های شغلی در شهر مشهد است. نتایج تحقیق نشان م یدهد مشهد مقدس دارای پتانسی لهای بسیار قوی برای ایجاد اشتغال و کسب درآمدهای ارزی و ریالی در پناه صنعت گردشگری مذهبی است. عمده ترین راه های ایجاد اشتغال در این شهر، ایجاد توسعه زمینه های ورود گردشگران مذهبی داخلی و خارجی به شهر مقدس مشهد، توسعه اقامتگاه ها و مؤسسات پذیرایی، توسعه وسایل حمل و نقل زمینی و هوایی و تجهیز تأسیسات بین راهی و نیز ایجاد سایت های کاریابی و بانک اطلاعات سیاحتی و دفاتر اطلا ع رسانی در داخل و خارج کشور است.
شناسایی و مفهوم پردازی کیفیت تجربه مذهبی گردشگر (مورد مطالعه: گردشگران خارجی شهر قم)(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
یک مقصد گردشگری برای رسیدن به مزیت رقابتی باید تضمین کند که تمامی جذابیت ها و تجربه های گردشگری ای که تاکنون ارائه کرده، از مقاصد دیگری که گردشگر مد نظر دارد، متفاوت می باشد. بنابراین، کیفیت تجربه گردشگر یکی از کلیدی ترین مزیت های رقابتی برای جذب گردشگر به یک مقصد گردشگری می باشد. در این میان در زمینه کیفیت تجربه مذهبی گردشگر تاکنون تحقیقات جامعی صورت نگرفته است. با توجه به موقعیت مذهبی شهر مقدس قم تاکنون فعالیت هایی در زمینه تجربه مذهبی گردشگر در این شهر صورت نگرفته است تا بتوان از مزیت مذهبی بودن شهر قم جهت ارتقا گردشگری این شهر استفاده کرد و تجربه مذهبی متناسبی برای گردشگران آن فراهم کرد. لذا پژوهش حاضر بدنبال شناسایی و مفهوم پردازی کیفیت تجربه مذهبی گردشگر می باشد. این پژوهش از نظر هدف کاربردی و از نظر روش گردآوری اطلاعات توصیفی و از نوع پیمایشی می باشد. جامعه آماری پژوهش کلیه گردشگران خارجی شهر قم بوده اند که در فروردین و اردیبهشت ماه 1396 به قم سفر کرده اند. برای تعیین حجم نمونه آماری از الگوی کومر و لی استفاده و تعداد نمونه 500 نفر تعیین شد. جهت انتخاب اعضای نمونه آماری از روش نمونه گیری ترکیبی استفاده شد و جمع آوری داده ها با استفاده از دو روش کتابخانه ای برای مرور ادبیات پژوهش و روش میدانی (توزیع و جمع آوری پرسشنامه) انجام گرفت. روایی پرسشنامه توسط خبرگان سنجیده شد و پایایی آن به وسیله آلفای کرونباخ مورد تأیید قرار گرفت. تحلیل داده ها با روش تحلیل عاملی اکتشافی از طریق نرم افزار SPSS صورت گرفت. نتایج و یافته های پژوهش نشان داد که کیفیت تجربه مذهبی گردشگر شامل پنج بعد دانش افزایی دینی، روانشناختی، زیارتی، اخلاقی – عبادی و تعاملات فرهنگی – اجتماعی است. بررسی این ابعاد در جامعه پژوهش نشان داد که همه ابعاد بجز بعد تعاملات فرهنگی – اجتماعی در وضعیت مناسبی قرار دارند.
بررسی ارتباط بین قابلیت های مذهبی و ماندگاری جمعیت در روستاهای محروم خراسان رضوی(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
آمایش جغرافیایی فضا سال چهارم پاییز ۱۳۹۳ شماره ۱۳
43 - 66
حوزه های تخصصی:
مذهب از گذشته های دور، نقش عمده در استقرار و رونق سکونتگاههای انسانی داشته است. بطور عمده دو نقش کلیدی در این خصوص را می توان ابتدا ناشی از افزایش حس وابستگی فرد به مکان و تعلق خاطر درونی او به نیرویی فرامادی و سپس ناشی از مزیتهای اقتصادی که در نتیجه حضور زائران از دیگر نقاط و احتیاج آنها به کالا و خدمات است برشمرد. می توان گفت رونق گردشگری مذهبی و زیارت نیز برپایه همین موضوع است. براساس آمار مرکز آمار ایران در حال حاضر در 390 نقطه روستایی استان بقعه امام زاده وجود دارد که شامل 10.8% از نقاط روستایی می شود. با توجه به اینکه جمعیت روستایی استان، طی سالهای اخیر همواره با کاهش جمعیت روبرو بوده است و این مساله در نواحی محروم استان شدت بیشتری دارد، لذا این مطالعه به بررسی تغییرات جمعیتی روستاهای دارای امام زاده و فاقد امام زاده در نواحی محروم استان با هدف دستیابی به رهیافت توسعه محلی روستایی با تکیه بر این نقاط می باشد. براین اساس در این مطالعه ضمن استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی و تشکیل پایگاه اطلاعات مکانی از تمامی روستاهای استان، براساس مدلهای تصمیم گیری چندمعیاره فضایی و با توجه به شاخصهای مربوط به ویژگیهای موقعیتی و میزان بهره مندی نقاط روستایی از خدمات، اقدام به شناسایی نقاط محروم استان گردید. در این مرحله54 نقطه روستایی دارای امام زاده شناسایی شد. در ادامه با استفاده از روشهای مقایسه ای نظیر آزمون tبا دو نمونه مستقل و آزمون کای اسکوئرپیرسون و ضریب همبستگی وی کرامر، تفاوتهای جمعیتی بین این روستاها با روستاهای فاقد امام زاده بررسی شد. نتایج این تحلیل نشان داد که تفاوت معناداری بین میانگین جمعیت روستاهای دارای امام زاده وفاقد آن وجوددارد. همچنین ارتباط معناداری بین اندازه جمعیتی سکونتگاه روستایی با وجود یا عدم وجود امامزاده قابل مشاهده است که مبین نقش مهم این روستاها در تثبیت جمعیت روستایی در نواحی محروم استان است.
تحلیلی بر نقش بقاع متبرکه در توسعه گردشگری مذهبی (مطالعه موردی بقاع متبرکه بخش سرفاریاب استان کهگیلویه و بویراحمد)
حوزه های تخصصی:
گردشگری مذهبی یکی از اشکال عمده ی گردشگری است که شامل دیدار از اماکن مذهبی و انجام فرایض دینی و مذهبی است. گردشگری زیارتی، از قدیمی ترین اشکال در گذشته و از جمله پر رونق ترین گردشگری ها در زمان حاضر است. درواقع در مقوله گردشگری فرهنگی باید به گردشگری زیارتی و گردشگری مذهبی اشاره نمود که در نوع اول، گردشگر فقط با انگیزه زیارت اماکن مورد احترام و اعتقاد خویش به سفر نموده، ولی در نوع دوم، علاوه بر زیارت اماکن مقدسه به سیاحت و تفریح نیز می پردازد. به این خاطر در این پژوهش گردشگری زیارتی در مفهوم گردشگری مذهبی بیان می شود، چرا که در منطقه مورد مطالعه علاوه بر وجود مقبره امامزادگان، وجود طبیعتی بکر و زیبا در جذب گردشگران مؤثر است. در گردشگری مذهبی از یک سو باور مذهبی نقش دارد و از دیگر سو زمانی که گردشگران صرف دیدن مکان های مذهبی می کنند. جنبه دیگر واقعیت این است که این گردشگران قبل از اینکه قصد سفر داشته باشند، انگیزه های مذهبی برای سفر دارند. زیارت یکی از مصادیق کنش دینی است که در ادیان ومذاهب مختلف مورد تاکید قرار گرفته است. این نوع گردشگری در کشور ما به جهت بافت مذهبی و همچنین جاذبه های زیارتی که در آن وجود دارد اهمیت بیشتری می یابد و می تواند موجبات افزایش سرمایه گذاری های کلان و خرد در نواحی روستایی، خود اشتغالی روستاییان، توسعه گردشگری روستایی، شناخت جاذبه های تاریخی، طبیعی، مذهبی و خدمترسانی بهتر به روستاییان را سبب شود. هدف این پژوهش ارائه توصیفی نو به مقوله گردشگری مذهبی و توسعه آن در استان کهگیلویه و بویراحمد و بخصوص بخش سرفاریاب می باشد. برای این منظور ابتدا مبانی نظری گردشگری مذهبی، مورد مطالعه قرار گرفته سپس، جاذبه های گردشگری مذهبی سرفاریاب ذکر و ظرفیت های گردشگری مذهبی در سرفاریاب معرفی گردید. روش تحقیق این مطالعه، مشاهده مستقیم ظرفیت های محدوده مورد بررسی و استفاده از مطالعات اسنادی و اطلاعات ثانویه است. در پایان، پیشنهادهایی برای توسعه گردشگری مذهبی در منطقه مورد مطالعه بیان شده است.
اثرات گردشگری مذهبی بر توسعه اقتصاد محلی (مورد مطالعه: روستای امام زاده هاشم، دهستان سراوان، شهرستان رشت)
منبع:
گردشگری و اوقات فراغت دوره ۳ زمستان ۱۳۹۵ شماره ۷
76 - 91
حوزه های تخصصی:
گردشگری در دهه های اخیر به عنوان یکی از مهمترین فعالیت های جهان تبدیل شده، و علی رغم تمامی اتفاقات همواره رشد سریعی در توسعه اقتصادی جوامع و مناطق مختلف ایجاد کرده است. گردشگری مذهبی نیز یکی از رایج ترین اشکال گردشگری در سراسر جهان است. جاذبه های مذهبی، زیارتگاهها و اماکن مقدسه هر ساله تعداد زیادی از گردشگران را به سوی خود جلب می کنند. تحقیق حاضر با هدف بررسی اثرات گردشگری مذهبی بر توسعه اقتصاد محلی انجام شده است. این تحقیق از نوع کاربردی است که به روش مطالعات میدانی و با استفاده از پرسشنامه انجام شده است. جامعه آماری تحقیق، مردم روستای امام زاده هاشم می باشد. براساس فرمول کوکران تعداد 223 نفر به عنوان نمونه تحقیق مشخص و به روش نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب شده اند. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از آزمون دوجمله ای استفاده شده است. نتایج حاصل از تحقیق نشان می دهد که با توجه به موقعیت روستای امام زاده هاشم و زیارتگاه و امکانات موجود در آن باعث رونق گردشگری مذهبی گردیده و توسعه گردشگری موجب اشتغالزایی، افزایش درآمد، متنوع سازی اقتصاد روستایی، کاهش بیکاری و فقر در روستای امام زاده هاشم شده است، بنابراین نتیجه می گیریم که گردشگری مذهبی در توسعه اقتصاد محلی و کاهش فقر موثر می باشد.
بررسی نقش عوامل مؤثر بر گردشگری مذهبی در توسعه کارآفرینی شهر شیراز
حوزه های تخصصی:
گردشگری مذهبی یکی از قدیمی ترین و پررونق ترین گردشگری ها در جهان است که قدمت آن به تاریخ فرهنگ دینی می رسد. کلان شهر شیراز، با داشتن جاذبه های گردشگری و بهره مندی از اماکن و بقاع متبرکه، هنوز در جذب گردشگر فرهنگی موفقیت چندانی به دست نیاورده است. رونق گردشگری مذهبی در این شهر به توسعه کارآفرینی منجر خواهد شد. ازاین رو، هدف از انجام این پژوهش بررسی نقش عوامل مؤثر بر گردشگری مذهبی در توسعه کارآفرینی شهر شیراز با رویکرد نگاشت شناختی فازی و تحلیل شبکه های اجتماعی است. این روش پژوهش آمیخته از لحاظ هدف کاربردی و از حیث جمع آوری داده ها توصیفی است. بدین منظور، پس از بیان موضوع و بررسی پیشینه پژوهش، نقش عوامل مؤثر بر گردشگری مذهبی در توسعه کارآفرینی شهر شیراز شناسایی شد، سپس پرسش نامه ماتریسی در اختیار 120 نفر از گردشگران مذهبی قرار گرفت و داده ها جمع آوری شد. در ادامه، داده های به دست آمده با نرم افزار اف سی مپر و یوسینت تجزیه و تحلیل شد. بنابر یافته های پژوهش، از میان عوامل شناسایی شده، عوامل اطلاع رسانی درباره اماکن مذهبی و پیشینه آن ها، رونق بخشی به کسب وکارهای گردشگری مختص زائران، و ایجاد امنیت از سایر عوامل مرکزیت بیشتری دارند. در نهایت، سناریوهایی بر اساس این سه عامل نوشته شد و به منظور ارتقای نقش گردشگری مذهبی در توسعه کارآفرینی شهر شیراز پیشنهادهایی ارائه شد.
سناریونویسی در گردشگری پزشکی کلان شهر مشهد با تأکید بر گردشگری مذهبی
منبع:
گردشگری و اوقات فراغت دوره ۶ بهار و تابستان ۱۴۰۰ شماره ۱۱
141 - 154
حوزه های تخصصی:
گردشگری صنعتی است که توسعه اقتصادی و درعین حال توسعه پایدار را به دنبال دارد. گونه های مختلفی از گردشگری وجود دارد و برنامه ریزان می توانند با شناخت علایق و سلایق گوناگون، زیرساخت های مادی و معنوی را برای آن ها فراهم کنند. در این پژوهش، با مدنظر قراردادن دو گونه از گردشگری یعنی گردشگری پزشکی و گردشگری مذهبی، سناریوهایی در این دو حوزه گردشگری تدوین شده است. هدف از تحقیق حاضر آینده پژوهی در گردشگری پزشکی شهر مشهد به منظور دستیابی به درکی بهتر از شرایط آینده گردشگری پزشکی مشهد است که با روش کمّی (پیمایش) و رویکرد سناریونویسی شوارتز انجام شده است. با تحلیل داده ها و بر اساس ماتریس بحرانی، دو پیشران خدمات گردشگری پزشکی بهینه و رضایتمندی گردشگر از خدمات پزشکی انتخاب شده و سناریوهای چهارگانه طلایی (قاصدک)، فاجعه (خرزهره)، میانه1 (دلهره) و میانه 2 (هراس) بر اساس منطق سناریونویسی تدوین شده است. سناریوی مطلوب در این پژوهش سناریوی طلایی (قاصدک) درنظر گرفته شده است که در آن با دو پیشران افزایش خدمات گردشگری بهینه و افزایش رضایت گردشگران پزشکی مواجه ایم. بر اساس نتایج تحقیق، راه رسیدن به این سناریوی مطلوب تلاقی افزایش خدمات گردشگری پزشکی مذهبی با افزایش رضایتمندی گردشگران پزشکی مذهبی است.
برنامه ریزی راهبردی شهر، بر مبنای تاثیر اماکن مقدس بر معیشت مردم بومی با استفاده از، SWOT و QSPM (مطالعه موردی امام زاده آقا علی عباس و سید محمد شهر بادرود)(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
امروزه گردشگری یکی از مهم ترین فعالیت های اقتصادی در نقاط مختلف جهان به شمار می رود و ارزش آن در حال افزایش است. کشورهای مختلف با سرمایه گذاری بر این امر به ویژه گردشگری مذهبی از ابعاد اقتصادی آن بهره مند شده اند؛ ایران نیز به واسطه حضورفضاهای مذهبی، دارای پتانسیل بالایی در جذب گردشگر مذهبی می باشد . در این پژوهش به بررسی مزار امام زاده آقا علی عباس و سید محمد (ع)، به عنوان یکی از مهم ترین اماکن مذهبی ایران پرداخته خواهد شد تا با بررسی فرصت ها و تهدیدهای توسعه گردشگری به تدوین استراتژی های مناسب جهت دستیابی به بهره وری اقتصادی رسید. برای این منظور با ارائه پرسشنامه به متخصصین و افراد خبره و نیز با استفاده از تکنیک SWOTدر منطقه مورد مطالعه، تعداد 16 نقاط ضعف و قوت در برابر 19 تهدید و فرصت شناسایی گردید. سپس جدول QSPMبرای 9 استراتژی مهم تهیه شد که با نظر کارشناسی ضرایب جدول SWOT در نمرات 1الی4 برای هر استراتژِی محاسبه گردید. نتایج حاصل از پژوهش نشان می دهد با وجود اهمیت فرهنگی، مذهبی، تاریخی و قابلیت های بالای اکوتوریسمی این منطقه، متاسفانه بهره برداری اقتصادی افراد بومی بسیار کم و ناچیز می باشد. بررسی ها نشان می دهد تنوع بخشی به ارایه خدمات و امکانات توریستی به منظور جلب رضایت گردشگران بالاترین و همکاری بهتر مسئولان بومی با مدیران آستان و سرمایه گذاران در منطقه کمترین میزان را به خود اختصاص داد. جلب رضایت گردشگران و نیز تنوع بخشی به فعالیت های تبلیغاتی جهت معرفی جاذبه های منطقه و تشکیل تعاونی های گردشگری توسط بخش خصوصی، بیشترین تاثیر بر معیشت افراد بومی از طرف
تبیین اثرات گردشگری مذهبی بر ابعاد فرهنگی و اجتماعی شهرستان ری(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
گردشگری فرهنگ دوره سوم بهار ۱۴۰۱ شماره ۸
55 - 62
حوزه های تخصصی:
صنعت گردشگری به عنوان یکی از بزرگترین صنایع خدماتی در دنیا مطرح است که از آن به عنوان صادرات نامرئی نام می برند. اثرات آن درحوزه های اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی و حتی سیاسی در مناطق مختلف کاملاً مشهود است. در میان گونه های گردشگری، گردشگری مذهبی یکی از رایج ترین نوع گردشگری است و از مهمترین انگیزه های گردشگران به شمار می رود. گردشگری مذهبی مانند پدیده ای اجتماعی، ناشی از کنش متقابل میان گردشگران و جوامع محلی است و این ارتباط و کنش متقابل، نقش تعیین کننده ای در ابعاد فرهنگی و اجتماعی جوامع میزبان و محلی دارد. گردشگری مذهبی وسیله ای است که افراد را با مذاهب و فرهنگ های متفاوت به یکدیگر پیوند می دهد. پژوهش حاضر بر آن است، با رویکردی تحلیلی- توصیفی و همچنین با استفاده از پرسش نامه به بررسی جایگاه جاذبه های گردشگری و اثرات آن بر ابعاد فرهنگی و اجتماعی منطقه بپردازد. جامعه آماری پژوهش اهالی منطقه، گردشگران، کارشناسان و مدیران شهرری با حجم نمونه 100 نفر هستند. برای جمع آوری داده ها و توزیع پرسش نامه از روش تصادفی وتحلیل داده ها از نرم افزار SPSS استفاده شده است. نتایج حاصله نشان داد که بین جاذبه های گردشگری مذهبی و اثرات آن بر ابعاد اجتماعی و فرهنگی ارتباط معناداری وجود دارد.
نقش بازدید مذهبی مجازی بر تاب آوری در دوران کرونا
منبع:
گردشگری و اوقات فراغت دوره ۶ پاییز و زمستان ۱۴۰۰ شماره ۱۲
107 - 121
حوزه های تخصصی:
گردشگری مذهبی، به منزله یکی از قدیمی ترین سفرها، به واقعیتی اجتناب ناپذیر برای ایجاد آرامش و رهایی از اضطراب های زندگی جامعه صنعتی تبدیل شده است. جهان، در اواخر سال 2019، با بیماری کرونا دست به گریبان شد و صنعت گردشگری با محدودیت های بی شماری مواجه شد. سفر به صورت مرسوم و پیشین انجام نشد و، در این شرایط، استفاده از ابزارهای الکترونیک در صنعت گردشگری به سرعت موردتوجه واقع شد. با توجه به شیوع کرونا و ممنوعیت سفر، تاب آوری به مفهوم تأکید بر تحمل فشارها و شرایط بحرانی اهمیت می یابد. در این تحقیق که به شیوه توصیفی و پیمایشی با هدف بررسی نقش بازدید مذهبی مجازی در تاب آوری در دوران کرونا انجام شده است و با توجه به شرایط و محدودیت ها در سال 1399 و همچنین در دسترس نبودن جامعه آماری، از روش نیمه آزمایشی استفاده شد. این روش با دو گروه آزمایش و کنترل انجام شد تا تأثیر بازدید مجازی در تاب آوری هر دو گروه ارزیابی شود. مؤلفه های تأثیرات معنوی، کنترل، پذیرش تغییر مثبت، اعتماد به غرایز فردی و تحمل آثار منفی و تصور از شایستگی و صلاحیت فرد فرضیه های تحقیق را مبنی بر نقش بازدید مجازی مذهبی در تاب آوری در دوران کرونا شکل دادند و آزموده شدند. قبل از شرکت در زیارت مجازی، در ابتدا، از هر گروه پیش آزمون گرفته شد. در گام بعد، افراد گروه آزمایش مداخله، در طی یک ماه، چهار بار به زیارت مجازی کربلای دعوت شدند که این زیارت ها هر هفته و به مدت 15 دقیقه انجام شد، اما گروه کنترل شامل هیچ گونه مداخله ای نشدند. در پایان، طرح پس آزمون برای اندازه گیری میزان تاب آوری افراد انجام شد. آزمون فرضیات نشان می دهد که، در شرایط حاضر، گروه آزمایش تاب آوری بیشتری از گروه کنترل دارد.
بررسی نقش امنیت در گردشگری مذهبی منطقه ثامن کلانشهر مشهد
حوزه های تخصصی:
امروزه گردشگری به عنوان یکی از پیشروترین فعالیتهای در حال رشد دنیا و ابزاری برای افزایش درآمد ملی کشورها محسوب میشود. همچنین امنیت، از نیازها و ضرورتهای پایدار فرد و جامع تلقی میشود که فقدان یا اختلال در آن، پیامدها و بازتاب های نگران کننده و خطرناکی به دنبال دارد. لذا پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش امنیت در گردشگری مذهبی منطقه ثامن شهر مشهد انجام شده است. منطقه ثامن یکی از مناطق 13 گانه مشهد میباشد که در اطراف حرم مطهر رضوی قرار گرفته که بیشترین و با ارزشترین آثار تاریخی و میراثی شهر مشهد در این منطقه وجود دارد. این تحقیق یک پژوهش کاربردی است و از نظر ماهیت و روش، توصیفی پیمایشی و ابزار اصلی آن پرسشنامه میباشد. ابزار مورد استفاده جهت تحلیل دادهها استفاده از نرم افزار Spss میباشد. نتایج حاصل از آزمون فرضیهها نشان داد ضریب همبستگی بین عوامل نظامی- انتظامی و عوامل کالبدی که معادل (623/0) و سطح معناداری (000/0) بوده و بنابراین بین نقش عوامل نظامی، انتظامی و کالبدی بر احساس امنیت گردشگران رابطهی معناداری وجود دارد. ضریب همبستگی بین عوامل نظامی- انتظامی و عوامل اجتماعی که معادل (458/0) و سطح معناداری (000/0) بوده و بنابراین بین عوامل نظامی- انتظامی و اجتماعی رابطهی معناداری وجود دارد . عوامل مؤثر در امنیت گردشگران در منطقه ثامن از نظر گردشگران کمرنگ بودن عوامل نظامی- انتظامی و عوامل اجتماعی است که با برنامه ریزی متولیان امر در منطقه ثامن بالأخص شهرداری و منطقه انتظامی ثامن این موارد قابل بهبود است.
نقش مضامین دینی در توسعه گردشگری مذهبی؛ نمونه موردی: هنر عاشورایی در کاشیکاری بناهای شهر شیراز
حوزه های تخصصی:
گردشگری مذهبی یکی از انواع گردشگری شهری محسوب می گردد که از ادوار گذشته تا به امروز مورد توجه بوده است. در خصوص این نوع گردشگری بناهای مذهبی اصلی ترین هدف گردشگران به شمار می آید که مضامین دیوارنگاره های آن ها نقش بسیار مهمی در توسعه این نوع گردشگری دارد. بعد از گسترش دین اسلام در ایران، مضامین تزئینات بناها در شهرهای مختلف نیز تغییر فراوان کرد و موضوعات مذهبی اسلامی نقشمایه اکثر کاشیکاری ها و دیگر هنرهای این دوره شد. حماسه عاشورا به عنوان یکی از مهمترین رویدادهای تاریخ اسلام مورد توجه هنرمندان این دوره قرار گرفت و نقش آن در بسیاری از بناها بر روی کاشی ایجاد شد. این حادثه آن چنان مورد توجه قرار گرفت که بسیاری از مردم، داستان این رویداد بسیار مهم مذهبی را حتی در خانه های خود بر روی کاشی اجرا می کردند. شهر شیراز نیز از این امر مستثنی نبوده و در بسیاری از بناهای مذهبی این شهر، این رویداد مهم توسط هنرمندان این شهر بر روی کاشی نقش شده است. در این مقاله سعی بر آن شده تا نقشمایه های عاشورایی بناهای شهر شیراز مورد بررسی قرار گیرد.
به کارگیری روش کیو در شناسایی الگوهای ذهنی: تجربه گردشگران مذهبی(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
مطالعات مدیریت گردشگری سال ۱۷ بهار ۱۴۰۱ شماره ۵۷
239 - 264
حوزه های تخصصی:
گردشگری و مذهب همیشه با هم پیوندی ناگسستنی داشته اند. این پژوهش با هدف شناسایی الگوهای ذهنی گردشگران در مقاصد گردشگری مذهبی در شهر مشهد صورت گرفته و از نظر هدف، کاربردی و از نظر روش، توصیفی است. در این پژوهش از روش کیو برای شناسایی الگوهای ذهنی استفاده شده است. جامعه آماری پژوهش، گردشگران بوده اند که دست کم یک بار تجربه سفر به شهر مشهد مقدس را داشته اند. روش نمونه گیری به صورت هدفمند بوده است. تجزیه وتحلیل داده های حاصل از مشارکت 25 نفر از گردشگران بااستفاده از تحلیل عاملی کیو با نرم افزارSPSS 22.0 صورت گرفته است. یافته های این پژوهش هفت گونه ذهنی برای معنای گردشگری مذهبی را شناسایی کرده است که عبارت اند از: 1) معنویت طلبان، 2) آرامش طلبان، 3) تعلق گرایان، 4) رهایی طلبان، 5) جستجوگران، 6) ذهن گرایان ، 7) تجربه گرایان. معنویت طلبان، در جستجوی نزدیکی به خدا و آرامش طلبان در جستجوی دوری از فشار زندگی و روزمرگی بیشترین درصد الگوی ذهنی تجربه گردشگری مذهبی را تشکیل می دادند.