وظیفه

مطالعات تطبیقی در حوزه ادیان، افزون بر ارتقای سطح معرفت پیروان ادیان نسبت به یکدیگر، بسیاری از ادراکات ناصحیح را مرتفع می سازد. از دیگر سو، برای اثبات بهره مندی اسلام از حقیقت تام و کامل نیز روشی عالمانه و به دور از تعصب ورزی است. در این میان، خانواده به عنوان اصلی ترین نهاد اجتماعی در ارتقا و تعالی جامعه، همواره مورد توجه ادیان، پیامبران الاهی و کتب مقدس بوده است؛ چراکه ایجاد هر نوع تغییر اجتماعی در جامعه، مستلزم نظرداشت این نهاد به ظاهر کوچک ولی به جهت کارکرد عظیم و اثربخش است. پژوهش پیش رو با عنایت به اهمیت این مسئله با روشی علمی تطبیقی درصدد است با تکیه بر قرآن مجید و کتاب مقدس (عهدعتیق و عهدجدید)، تکالیف و مسئولیت های اخلاقی فرزندان در مقابل والدین را بررسی و واکاوی کند. مسئولیت های اخلاقی فرزندان در برابر والدین در عهدین در شش مقوله احترام، اطاعت، مراقبت، تکریم، پشتیبانی و احترام در پیری و در قرآن در هفت مقوله احترام، احسان، اطاعت، ادب ورزی، مراقبت در کهنسالی، پشتیبانی و دعا برای آنان طبقه بندی و بررسی شده است. روش پژوهش کتابخانه ای و مبتنی بر کتب مقدس است، ولی برای تبیین موضوع از برخی از شروح و تفاسیر آنها نیز بهره گرفته شده است. یافته های پژوهش نشان می دهد تشابهات بسیاری میان قرآن و عهدین در این باره وجود دارد که می توان به مکلّف بودن فرزند در برابر والدین، اطاعت از آنها در همه حال غیر از معصیت خدا، توجه به حقوق آنها حتی پس از مرگ و... اشاره کرد؛ ولی در عین حال، تفاوت هایی هم وجود دارد که از آن جمله می توان به محوریت جامع و تام خداوند در تمام آیات قرآن، توجه ویژه به مادر در قرآن و توجه بیشتر به پدر در عهدین و بیان مجازات های سخت برای فرزندان در عهدین برای مخالفت با فرمان والدین به خلاف قرآن و ... اشاره کرد.

این پژوهش با هدف طراحی مدل عوامل مرتبط با سبک پردازش دانش در دانشگاه ها انجام شده است. پژوهش حاضر از لحاظ هدف، تحقیق توسعه ای و از لحاظ روش گردآوری داده ها، تحقیق توصیفی از نوع پیمایشی است. جامعه آماری این پژوهش دو گروه، خبرگان آشنا به سبک پردازش دانش، مدیران و کارکنان دانشگاه های دولتی شهر تهران است. نمونه 30 نفری از خبرگان و نمونه 301 نفری از مدیران و کارکنان دانشگاه های دولتی تهران انتخاب و جهت جمع آوری داده ها از پرسشنامه ای که روایی و پایایی آن تأیید شده بود، استفاده شد. داده های جمع آوری شده با استفاده از تحلیل عاملی و تحلیل واریانس تجزیه و تحلیل شد. نتایج به دست آمده نشان می دهد که وظیفه، فرهنگ سازمانی، فناوری اطلاعات، ساختار سازمانی، اندازه سازمان، استراتژی یادگیری و ویژگی های فردی تعیین کننده های اصلی سبک پردازش دانش در دانشگاه های دولتی شهر تهران هستند.

کسی نیست که با پرسش از زندگی پس از مرگ روبه رو نشده باشد. از آنجا که پیامبران الهی و اوصیای ایشان پیغام الهی را در باره زندگی پس از مرگ به مردم ابلاغ کرده اند، در این پژوهش تلاش می شود نشان داده شود درک ضرورت این ابلاغ در نهاد هر انسانی هست و شناسایی آن تنها نیازمند آشکارسازی است؛ از این رو به روش عقلی روشن می شود نظام احسن آن گاه درک خواهد شد که هیچ بخشی از آن نادیده گرفته نشود. اگر جهان طبیعت بدون جهان پسین وارد عقل شود، در برابر پرسش های عقل نظری به خلأ تبیین بر می خورد. این خلأ تبیین در عقل عملی حکایت دیگری دارد. عقل عملی نه تنها آدمی را به سوی فعل اخلاقی سوق می دهد و او را بدان مکلف می سازد، بلکه جهان اخلاق را در کنار جهان طبیعت قرار می دهد تا معقولیت آن را به اتمام رساند. عقل بدون جهان اخلاق و زندگی اخلاقی در پس زندگی در طبیعت نمی تواند از معقولیت عمل اخلاقی پشتیبانی تام کند. در این نوشتار می کوشیم تا با استفاده از مفاهیم اخلاقی بر ضرورت وجود جهان دیگر استدلال کنیم. این استدلال با بهره مندی از مقدماتِ در دسترس همگان می کوشد خود را به مرتبه احتجاج برساند. نقطه عزیمت این استدلال، فهم عام از مفهوم اخلاقی «وظیفه» است.

واحدهای درون سازمانی نقش حیاتی در فرایند های مدیریت دانش، کسب، خلق، تبادل و به کارگیری سرمایه های دانشی ایفا می کنند.تا به حال توجه زیادی به استراتژی های مؤثر دانش برای حمایت از فرایندهای مدیریت دانش در سطح سازمانی شده است اما پژوهش های کمی درباره ی استراتژی های دانش و همچنین اجرای آنها در سطح واحدهای کاری انجام شده است. این پژوهش دو نوع سبک پردازش دانش در واحدهای کاری (کدگذاری و شخصی سازی )را بررسی کرده است و روابط آنها را با تعیین کننده های حیاتی در سازمان؛ وظیفه (تنوع وظیفه، تحلیل پذیری وظیفه، وابستگی وظیفه )، فرهنگ سازمانی (انسجام و استقلال) وفناوری مورد آزمون قرار داده است. نتایج نشان داد، فناوری اطلاعات و تحلیل پذیری وظیفه تأثیر قابل ملاحظه ای بر سبک پردازش کدگذاری و استقلال و وابستگی وظیفه بیشترین تأثیر را بر سبک پردازش شخصی سازی دارند. همچنین تنوع وظیفه و انسجام بر هیچ یک از سبک های پردازش دانش تأثیر ندارند. یافته های این پژوهش نشان می دهد، متغیرهای سازمانی واحدها باید به طور مناسبی با سبک های پردازش دانش هماهنگ باشند. پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی و از نظر روش، توصیفی و پیمایشی است

این پژوهش در راستای شناسایی مفهوم مسئولیت پذیری و استخراج مؤلفه های آن از منابع اسلامی از جمله آیات، روایات و نظرات اندیشمندان اسلامی انجام گرفت. روش این تحقیق، تحلیل محتوای کیفی متون دینی با رویکرد تفسیری است که در آن ابتدا به جست و جوی واژه مدنظر و مترادف های آن در فرهنگ های لغت پرداخته شد. در مرحله بعد لغات یافته شده را در منابع اسلامی یافته و پس از جمع بندی یافته ها، از برآیند آیات و روایات، مؤلفه ها برداشت شد. سپس با ارائه مؤلفه های به دست آمده به کارشناسان متخصص در روان شناسی و علوم دینی، میزان ارتباط و ضرورت مؤلفه ها برای مستندات و همچنین صحت استنباط مؤلفه ها از مستندات -توسط پژوهشگر- ارزیابی شد. براساس نظر کارشناسان، مؤلفه های تأیید شده مسئولیت پذیری عبارتند از: مؤلفه های شناختی (هشیاری نسبت به مسئولیت)، عاطفی (پایداری در مسئولیت و دغدغه مندی) و رفتاری (مراقبت، پاسخ گو بودن، وفای به مسئولیت، اتقان در عمل، مجاهدت و عدم سستی، تکلیف محور بودن و عذر نیاوردن). 

یکی از موضوعات مهم در حکومت الهی، پیروی از حاکم عادلی است که بر اساس شریعت حقه اسلام بر کرسی حکومت تکیه زده است. پس مردم موظف به اطاعت از او و رعایت قوانینی هستند که با تصویب آن، برای اجرا اعلام می گردد. در قرآن کریم و به ویژه در حکومت حضرت یوسف و حکومت امام علی علیهما السلام نیز همین مبنا وجود داشته است . بر اساس آیه 21 سوره آل عمران و بسیاری از آیات دیگر قرآن کریم، نتیجه عدم اطاعت از حاکم عادل، حبط عمل انسان سرکش در دنیا و عذاب آخرت خواهد بود. از موضوعات مهم دیگری که در این مقاله مورد توجه قرار گرفته است، وظیفه مردم در مقابل حکومت برای کار و فعالیت است. در سیره و حکومت حضرت یوسف و مخصوصاً امام علی علیهما السلام کارگزاران حکومتی و مردم در انجام وظایف کاری خویش مورد توجه خاص بودند. با مسئولیتی که به حضرت یوسف علیه السلام داده می شود، به دلیل رسیدن قحطی و آمادگی مقابله با آن، خود و همه مردم مصر را به کار وا می دارد. در دوران حکومت امام علی علیه السلام نیز توجه خاصی به امور و کارها داشت و بر اموری مانند: مساوى نبودن نیکو کار و بدکار، توجه به تجار و کنترل بازارو قیمت ها، توجه به قشر مستضعف و رسیدگى به امورآن ها، عدم منت گذاشتن و بزرگ شمردن کارها، عدم خلف وعده، عدم عجله و عدم کندى در برخى امور و غیره تأکید می نمود.

مکاتب اخلاقی به دو دسته کلی غایت گرا و وظیفه گرا تقسیم می شوند. غایت گراها هدفی خاص را منشأ ارزش اخلاقی دانسته و سایر ارزش ها و الزامات اخلاقی را بر اساس آن تعیین می کنند. در مقابل، وظیفه گراها بایدی اصلی معرفی و سایر بایدها و ارزش های اخلاقی را از آن استنتاج می کنند. هرکدام از این گرایش ها دلایلی را برای اتخاذ رویکرد خود معرفی کرده اند. نظریه عقل عملی کانت و امرگرایی از جمله مکاتبی هستند که وظیفه گرا می باشند. لذت گراها، دنیاگریزها، قدرت گراها و قرب گرایان از کسانی هستند که غایت گرا محسوب می شوند. علل و دلایلی که باعث انتخاب رویکرد وظیفه گرایانه شده مخدوش و نارساست. ازاین رو غایت گرایی مبنای صحیحی برای تعیین و توجیه ارزش های اخلاقی است. این رویکرد قادر است با قرائتی خاص، مراعات ارزش های اخلاقی توسط خداوند متعالی را نیز توضیح داده و تبیین کند. مقاله حاضر با مقایسه این دو رویکرد به روش تحلیلی، به بررسی ادله صحت و سقم آنها پرداخته و می کوشد تبیین لازم برای مراعات احکام اخلاقی توسط خداوند متعالی، با رویکرد غایت گرایانه را ارائه دهد.

کانت و هگل از فیلسوفان نظریه پرداز در حوزه اخلاق اند. در این مقاله با روش توصیفی تحلیلی به دنبال تطبیق نظریه اخلاق کانت و هگل و کشف اشتراکات و افتراقات این دو نظریه ایم. براساس یافته های مقاله، کانت اخلاقی را که خودش هدف است به جای اخلاقی می نشاند که وسیله رسیدن به هدف است و معتقد است باید احکام اخلاقی را به دلیل تکلیف و انگیزه انجام وظیفه انجام داد، نه به عنوان وسیله. طبق قانون کلی کانت، تنها اراده خیر است که بدون قید و شرط خیر است و بقیه موارد هنگامی خیر می شوند که با اراده خیر همراه باشند. کانت با ترکیب ایده قانون و ایده غایت فی نفسه، ایده خودمختاری را مطرح می کند و از همین جا وارد عرصه «آزادی» می شود. هگل نیز بیش از هر چیزی بر آزادی تکیه می کند، اما برخلاف کانت، به دنبال آن است که اخلاق را جزئی نماید و در حوزه های فردی و اجتماعی انسان نیز وارد سازد. همچنین میان اخلاق و عمل براساس طبع و امیال درونی، آشتی برقرار کند. به عقیده هگل، هنگامی می توان رضایت فردی و آزادی و اخلاق را با هم جمع کرد که از باورها و ارزش های اجتماعی جامعه ای اندام وار پیروی کنیم. برخلاف کانت، در نظریه اخلاقی هگل، اولاً تعارض میان ارضای تمایلات طبیعی و عمل به تکلیف برطرف شده است؛ ثانیاً میان منافع فردی و جمعی یگانگی برقرار شده است؛ ثالثاً وظایف و تکالیف خرد و جزئی اخلاقی فرد نیز روشن شده است.

در باور کانت یک عمل تنها زمانی ارزش اخلاقی دارد که صرفاً به انگیزۀ انجام وظیفه و بدون دخالت هیچ گونه تمایل و منفعت شخصی انجام شود. وی با بیان مثال هایی در کتاب بنیاد، نشان می دهد که وجود تمایلات همسو با اعمال وظیفه شناسانه، نظیر رفتار مبتنی بر همدردی، ارزش اخلاقی عمل را زیر سؤال می برد. این نظرات به ویژه با احیای رویکردهای فضیلت محور در نیم قرن اخیر، موضوع مناقشه های بسیاری گردید. در این میان تلاش دو تن از مفسران مشهور، ریچارد هنسون و باربارا هرمن، در ارائۀ تبیینی روشنگرانه از دیدگاه کانت و پاسخ به ابهامات مطرح برجسته است. هنسون ضمن ترسیم دو مدل ابتکاری از شرایط انجام عمل، به پدیدۀ مهم تعین چندعاملی اشاره کرد و قائل به بسندگی وجود انگیزۀ ادای وظیفه برای ارزشمندی اخلاقی عمل شد. هرمن نیز با ارائۀ مدل سوم، استدلال کرد که یک عمل در صورتی ارزش اخلاقی دارد که هم وظیفه اقتضا کند و هم انگیزۀ اصلی آن فارغ از اینکه تمایل عامل را منعکس کند یا نه، انگیزۀ وظیفه باشد. در این مقاله قوت و کارآمدی این مدل ها را از رهگذر بررسی مثال های مشهور کانت می سنجیم. نتیجه آنکه تفاسیر این دو، با وجود گشایش در فهم بهتر نظریۀ وی، کمک چندانی به حل ابهامات موجود نمی کنند. ساده انگاری پدیدۀ تعین انگیزه های متعدد و مشکل توتولوژی و دور از جمله نقدهای قابل بیان در این خصوص است. نگاه جامع به اندیشۀ کانت نشان می دهد که عمل به وظیفه و بی اعتنایی به سایر تمایلات و انگیزه ها بخشی ناگزیر از فرآیند رشد منش اخلاقی آدمی است.

فضای مجازی بخشی از قلمرو حاکمیتی کشورها شده است و امنیت ملی آنها، شامل دفاع از فضای سایبری نیز می شود. اجرای عملیات سایبری نیز یکی از وظایف ارتش جمهوری اسلامی ایران محسوب می گردد. لازمه انجام این وظیفه، داشتن قابلیت هایی است. با توجه به بالنسبه جدید بودن این وظیفه، در ابتدا باید قابلیت های مورد نیاز آن را شناسایی نماییم تا با کسب آنها اجا بتواند این مأموریت را اجرا کند. هدف اصلی این تحقیق، تعیین قابلیت های مورد نیاز ارتش جمهوری اسلامی ایران برای عملیات سایبری است. تحقیق حاضر بر حسب نتایج تحقیق از نوع کاربردی توسعه ای می باشد که با رویکرد کیفی صورت پذیرفت. جلسات خبرگی با دعوت از متخصصان برگزار شد. جهت جمع آوری و تحلیل داده ها از روش های اسنادی و استفاده از روش موردی زمینه ای و توصیفی تحلیلی استفاده شد. تعداد جامعه آماری، حدود 50 نفر می باشد که 20 نفر از خبرگان جامعه آماری به صورت قضاوتی (هدفمند) به جلسات خبرگی دعوت شدند. برای بررسی آماری اطلاعات و تجزیه و تحلیل داده های حاصله، از روش آمار استنباطی استفاده شد. نتایج تحقیق نشان می دهد که اجا برای اجرای عملیات سایبری، باید بتواند سه وظیفه و نه زیروظیفه را انجام دهد و 20 قابلیت را دارا باشد. این وظایف عبارتند از: دفاع و امنیت سایبری، آفند و حمله پیش دستانه سایبری و پشتیبانی از عملیات سایبری.