مطالب مرتبط با کلیدواژه

تربیت اجتماعی


۲۱.

شناسایی مؤلفه های اساسی تربیت کودک بر اساس دیدگاه والدین ایرانی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: خانواده پژوهی سال سیزدهم تابستان ۱۳۹۶ شماره ۵۰ 215-236

کلیدواژه‌ها: تربیت کودک تربیت اقتصادی تربیت سیاسی تربیت اجتماعی تربیت جنسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۹۱ تعداد دانلود : ۶۹۱
تربیت کودک و بهبود ابعاد گوناگون رشد انسان از چالش های اساسی زندگی جوامع امروز است. بر این اساس هدف پژوهش حاضر شناسایی مؤلفه های تربیت کودک بر اساس دیدگاه والدین ایرانی بود. روش تحقیق کیفی و جامعه آماری بر اساس قومیت های شهرهای ارومیه (ترک و کرد) و تهران (فارس) بودند. نمونه ها به شیوه نمونه گیری هدفمند و تا حد اشباع داده ها از این شهرها انتخاب شدند. به منظور جمع آوری نظرات والدین در ارتباط با مؤلفه های تربیت کودک با 300 والد مصاحبه نیمه سازمان یافته به عمل آمد. پس از تجزیه و تحلیل داده ها (کدگذاری و مضمون یابی) 9 مقوله اصلی شامل تربیت اخلاقی، تربیت دینی، تربیت جسمانی، تربیت اقتصادی، تربیت سیاسی، تربیت اجتماعی، تربیت جنسی، تربیت عاطفی و تربیت عقلی استخراج گردید. با توجه به نتایج تحلیل داده ها والدین ایرانی اشاره بیشتری به اهداف تربیتی دینی، اخلاقی و اجتماعی داشتند و در برخی از حیطه ها از قبیل تربیت عاطفی، جنسی، سیاسی و اقتصادی اطلاعات اندکی داشتند. نتایج پژوهش حاضر می تواند بستری مناسب برای پر کردن خلأهای فرهنگی موجود در زمینه فرزندپروری از دیدگاه والدین ایرانی فراهم آورد.
۲۲.

تبیین نقش مسئولیت پذیری در تربیت اجتماعی نوجوانان براساس تفسیر المیزان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: فرهنگ مشاوره و روان درمانی سال نهم تابستان ۱۳۹۷ شماره ۳۴ 27 - 56

کلیدواژه‌ها: تربیت اجتماعی تفسیر المیزان روش های تربیتی مسئولیت پذیری نوجوانان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۵۶ تعداد دانلود : ۶۶۲
هدف از پژوهش حاضر بررسی و تبیین نقش مسئولیت پذیری در تربیت اجتماعی نوجوانان بر اساس تفسیر المیزان بوده است. روش مورداستفاده در این پژوهش تحلیل محتوای تفسیر المیزان بود. جامعه موردنظر پژوهش قرآن و تفاسیر قرآنی بوده و نمونه پژوهش تفسیر المیزان بوده است. روش نمونه گیری نیز سرشماری از آیات قرآن بود. یافته ها نشان داد مسئولیت یعنی مورد بازخواست قرار گرفتن در برابر آنچه به ما سپرده شده است. انسان در مقابل خود، جامعه و پروردگار خویش مکلف به انجام وظایفی است. ازجمله لوازم مسئولیت پذیری اجتماعی می توان به داشتن اختیار، آگاهی، اراده فردی و جمعی، برخورداری از قدرت و توانمندی، گرایش های متضاد، انتخاب قبل از عمل اشاره نمود. هم چنین از کارکردهای مسئولیت پذیری می توان به بهبود رابطه میان فرد و جامعه، ارتقای درک و شعور اجتماعی، که یکی از پایه های بسیار مهم در رشد مسئولیت پذیری است، اشاره کرد، زیرا اگر شخصیت اجتماعی درست تربیت نشود، منجر به بروز اختلالاتی مانند افسردگی، بدبینی، استرس و پرخاشگری در روابط اجتماعی نوجوان با دیگران خواهد شد. برای مسئول بارآوردن نوجوانان استفاده از روش هایی مانند: داشتن استقلال، الگوبرداری، نظارت اجتماعی نسبت به عملکرد، ایفای نقش توأم با انضباط، ایجاد فضای تصمیم گیری و مواجهه با نتیجه عمل، کاربردی به نظر می رسد. هدف از مسئول بار آوردن نوجوانان این است که، نوجوانان با شناخت امانات و تعهد نسبت به آن ها ولایت خداوند را در زندگی قبول کرده و در قبال آن پاسخگو خواهند بود.
۲۳.

طراحی و اعتبارسنجی الگوی برنامه درسی تربیت اجتماعی در دوره متوسطه اول با تاکید بر اسناد بالادستی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش در یادگیری آموزشگاهی و مجازی سال ششم پاییز ۱۳۹۷ شماره ۲ (پیاپی ۲۲) 95 - 117

کلیدواژه‌ها: تربیت اجتماعی اسناد بالادستی طراحی الگوی برنامه درسی دوره متوسطه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۰۳ تعداد دانلود : ۵۶۱
این پژوهش با هدف طراحی و اعتبارسنجی الگوی بومی تربیت اجتماعی بر اساس اسناد بالادستی وزارت آموزش و پروش انجام شده است. روش تحقیق ترکیبی شامل روش کیفی و کمی است. در بخش کیفی تحلیل محتوای کیفی، مبتنی بر قیاس است. و در بخش کمی نظرخواهی از متخصصان است. جامعه آماری در بخش کیفی، اسناد بالادستی شامل سند تحول بنیادین و سند برنامه درسی ملی ونمونه پژوهش، بخش های مربوط به تربیت اجتماعی در این اسناد است. و در بخش کمی متخصصان رشته برنامه ریزی و آشنا با اسناد بالادستی می باشد. داده ها به شیوه کدگذاری بر اساس الگوی تایلر بر مبنای چهار عنصر هدف (شناختی، عاطفی و روانی حرکتی)، محتوا (انتخاب و سازماندهی)، روش و ارزشیابی تحلیل شد. و با توجه به نظرات متخصصان در مرحله کمی تعدیل و اصلاح گردید. پس از اصلاح، موارد نتایج به دست آمده نشان داد که در بخش اهداف شناختی ویژگی ها شامل: قابلیت تجزیه و تحلیل ارزش ها، آشنا کردن متربی با پایگاه اجتماعی خود، شایستگی ها، توجه به تفاوت های فردی، آشنایی با ارزش های اجتماعی، اهمیت و جایگاه قانونمندی، پذیرش هویت اسلامی و ملی. در اهداف عاطفی ویژگی ها شامل قابلیت ایجاد و تقویت علاقه در متربی جهت تحقق شایستگی های فضیلت محور، مشارکت فعال، روحیه احترام گذاری، استدلال در حل مسائل اجتماعی و تحمل آراء دیگران است. در بخش اهداف روانی-حرکتی ویژگی ها شامل: قابلیت ایجاد مهارت در متربیان در جهت تجزیه و تحلیل مسائل اجتماعی، حل مسئله، مهارت های ارتباطی. ویژگی های محتوا شامل قابلیت ایجاد شناخت و بررسی اهمیت نقش خانواده، فرایند درونی ساختن ارزش ها، نقد و بررسی خرده فرهنگ ها، تفسیر واژه های مشترک اجتماعی، تنظیم محتوا به صورت افقی، عمودی، تلفیقی. ویژگی های روش شامل قابلیت استفاده از روش های پرسشگری، تعقل و تفکر، استدلال، گفتمان، فضای مجازی و رسانه ای و ایفای نقش است و ویژگی های ارزشیابی شامل قابلیت استمرار ارزشیابی، سنجش عملکرد متربیدرمشارکتعملی،میزانتسلطمتربینسبتبهوظایف، ارزشیابیمشارکتیوبهکارگیریروش هایگوناگوناست.اعتبار الگوی طراحی شده براساس این ویژگی ها از نظرمتخصصان،مناسب ارزیابی شد. 
۲۴.

اهداف تربیت اجتماعی از منظر سه رویکرد جامعه شناختی کلان نگر، خُرد نگر و تلفیقی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: اندیشه های نوین تربیتی دوره چهاردهم زمستان ۱۳۹۷ شماره ۴ 125 - 164

کلیدواژه‌ها: تربیت اجتماعی اهداف تربیت اجتماعی رویکرد کلان نگر رویکرد خرد نگر رویکرد تلفیقی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۰۹ تعداد دانلود : ۶۸۱
هدف پژوهش حاضر، بررسی اهداف تربیت اجتماعی از منظر سه رویکرد جامعه شناختی کلان نگر، خُرد نگر و تلفیقی است. برای نیل به این هدف، از قیاس عملی بازسازی شده فرانکنا استفاده شده است. یافته های پژوهش بیانگر آن است که اهداف غایی رویکرد کلان نگر عبارت اند از پرورش فضیلت های اجتماعی و ایجاد انسجام و یکپارچگی گروهی و اهداف واسطه ای آن نیز مشتمل بر حفظ میراث فرهنگی و ارزش های مشترک افراد جامعه و پرورش روحیه اجتماعی بودن متربیان است. همچنین، اهداف غایی رویکرد خُردنگر عبارت اند از پرورش متربیان مستقل و آزاد و پرورش قدرت عقلانی دانش آموزان و هدف واسطه ای آن نیز فراهم آوردن زمینه برای بروز همه ابعاد آزادی است. سرانجام، اهداف غایی رویکرد تلفیقی عبارت اند از پرورش روحیه مفاهمه در متربیان و تأکید بر علائق و نیازهای مشترک و اهداف واسطه ای آن نیز مشتمل بر پرورش عقلانیت ارتباطی در مناسبات آموزشی وکسب بینش و نگرش بین الاذهانی در متربیان و فراهم آوردن زمینه برای تعامل های همدلانه است.
۲۵.

چیستی، چرایی و چگونگی تربیت اجتماعی بزرگسالان در خانواده(فرزندپروری)(مقاله ترویجی حوزه)

نویسنده:
منبع: اخلاق دوره جدید سال سوم زمستان ۱۳۹۲ شماره ۱۲ (پیاپی ۳۴) 9 - 51

کلیدواژه‌ها: تربیت اجتماعی تربیت بزرگسال تربیت اجتماعی بزرگسال تربیت خانوادگی تربیت دینی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۸۲ تعداد دانلود : ۵۱۰
تربیت اجتماعی بزرگسال» به عنوان یک مسئله هنجاری فرایندی است که از خلال آن بزرگسال نقش های جدید اجتماعی را «بازدرونی سازی» نموده و نقش ها و موقعیت های ناسازگار را در جهت تعالی و رسیدن به کمال مطلوب سازگار می سازد. ناقص بودن تربیت پیشین، کمال طلبی دائمی افراد، تاثیر گرایش های درونی بر رفتارها و کنش های اجتماعی و جدید بودن و ناسازگاری نقش های اجتماعی مسائلی اند که ضرورت و چرایی تربیت اجتماعی بزرگسال را توجیه می کنند. در منابع دینی روش های چند برای تربیت اجتماعی بزرگسال در محیط خانواده در نظر گرفته شده است که عبرت دهی (یادآوری تاریخ و جریان های گذشته و بیان نقاط ضعف و قوت آن)، انذار (ترساندن از بلایا، حساب و کتاب قیامت و مجازاتهای رسمی و غیر رسمی اجتماعی) و وصیت (فراخواندن اعضای خانواده به پایبندی به ارزشهای اجتماعی، آداب همزیستی و تعاون و همکاری) از جمله آنها است.
۲۶.

تربیت اجتماعی و پایه های اخلاقی آن در قرآن از دیدگاه علامه طباطبایی(مقاله ترویجی حوزه)

نویسنده:
منبع: اخلاق دوره جدید سال سوم زمستان ۱۳۹۲ شماره ۱۲ (پیاپی ۳۴) 235 - 260

کلیدواژه‌ها: قرآن کریم انسان اخلاق تربیت اجتماعی تقوا عدالت وحدت امنیت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۷۸۴ تعداد دانلود : ۱۰۱۴
اسلام دینی اجتماعی است و احکام فردی آن نیز آهنگ اجتماعی دارد و از آن ها برای اصلاح و تقویت روابط اجتماعی و تحقق اخلاقی تربیت اجتماعی و اجرای اهداف مقدس جامعه بهره می گیرد. هدف اسلام در این سیر، تنها ساختنِ فرد دین دار نیست؛ بلکه ساختن جامعه دین دار نیز هست، جامعه ای که روابط اجتماعی آن براساس اهداف و احکام دین سامان گیرد، جامعه ای ارزشمند است که در آن سعادت فرد با سعادت جامعه پیوند خورده است و تربیت اجتماعی با دو مقوله مسئولیت های اجتماعی و ایمان اسلامی، ارتباطی قوی و انفکاک ناپذیر دارد. توجه به پایه های اخلاقی با رویکرد قرآنی به مثابه عاملی مهمّ در تثبیت و ایجاد جامعه مطلوب اسلامی و پایداری تربیت صحیح اجتماعی به شمار می آید و تقوا، عدالت اجتماعی، وحدت و امنیت اجتماعی، مهمّ ترین این پایه ها محسوب می شوند. مرحوم علامه طباطبایی از جمله مفسران و حکمایی است که در اندیشه های تفسیری و فلسفی خویش توجه خاصی به بحث یادشده نموده و معتقد است که پایه های اخلاقی از لوازم اعتقادی و عملی در تربیت اجتماعی انسان ها به شمار می آید. ایشان جامعه بدون اخلاق و تربیت اجتماعی و جامعه بدون توجه به پایه های اخلاقی را عامل سُستی و بی بنیادی انسان ها در عرصه ایمان و عمل نیک شمرده است که در این صورت، جامعه رو به انحطاط رفته و فساد و هرج و مرج در آن گسترش می یابد. سعی نگارنده در این مقاله آن است که پایه های اخلاقی تربیت اجتماعی انسان ها در قرآن را از دیدگاه علامه طباطبایی بررسی کند.
۲۷.

نقش الگوهای اخلاقی در تربیت اجتماعی از منظر قرآن کریم(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: علوم قرآن و حدیث سال پنجاه و یکم پاییز و زمستان ۱۳۹۸ شماره ۱۰۳ 75-96

کلیدواژه‌ها: اخلاق الگوپذیری تربیت اجتماعی قرآن کریم

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۵۳ تعداد دانلود : ۴۹۸
پژوهش حاضر با هدف استخراج نقش الگوهای اخلاقی در تربیت اجتماعی از منظر قرآن کریم با روش توصیفی همراه با تحلیل محتوایی و استفاده از منابع کتابخانه ای صورت گرفته است. نظام های آموزشی، متناسب با اهداف خود، الگویی را برای تربیت اخلاقی ارائه می دهند. قرآن کریم، بر بهره گیری از الگوها و پیروی از اسوه های حسنه تأکید کرده است، زیرا الگوها در کلیه مراحل زندگی از جمله برنامه های تربیتی کاربرد داشته و محتوای تربیت را به صورت عینی و عملی ارائه می دهد. یافته های پژوهش حاکی است: اهداف مهم قرآن کریم از طرح الگوها، معرفی الگوهای شایسته، شکوفایی استعدادهای متربی، هماهنگی الگوهای اجتماعی بوده و برای رسیدن به این اهداف، الزاماتی مانند: شناخت الگوها، مسئُولیت پذیری، تقلید و حس زیباشناختی انسان را مطرح نموده است. شیوه های وصول به این اهداف عبارت است از: قرابت و نزدیکی، ارائه الگوهای مثبت، ارائه الگوهای منفی، پیروی از علم، استمرار، و تنوع در الگوها. معمولاً الگوپذیری در کودکی تقلیدی بوده، ولی کم کم جای خود را به استنباط و انتخاب می دهد و همچنان که الگوها آسیب پذیرند، الگوپذیران نیز همواره در معرض آسیب های گوناگون اجتماعی قرار دارند.
۲۸.

طراحی چارچوب نظری نظارت اجتماعی نوجوانان براساس اهداف، مبانی، اصول و روش های منبعث از تفسیر المیزان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مسائل کاربردی تعلیم و تربیت اسلامی سال سوم پاییز ۱۳۹۷ شماره ۳ (پیاپی ۸) ۲۹-۵۸

کلیدواژه‌ها: تفسیرالمیزان تربیت اجتماعی نظارت امر به معروف نهی از منکر نوجوانان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۳۲ تعداد دانلود : ۳۱۸
هدف اصلی در این پژوهش طراحی الگوی نظری نظارت اجتماعی در نوجوانان براساس اهداف، مبانی، اصول و روش های منبعث از تفسیر المیزان می باشد. روش مورد استفاده در این مقاله جهت دست یابی به طراحی الگوی نظری، روش تحلیل مفهومی و روش استنتاجی است. جامعه تحلیلی آیات قرآنی و تفسیر المیزان است که از این جامعه تحلیلی بخش هایی که نظارت اجتماعی را پوشش دهد، به طور هدفمند انتخاب و به طور پیوسته مورد تجزیه و تحلیل و نهایتاً تعبیر و تفسیر قرار گرفت. یافته های حاصل حاکی از این است که: علامه طباطبایی نظارت اجتماعی را مانند اهرمی برای نگهداری و بقای جوامع می داند که اختلال در آن، موجب زوال«وحدت اجتماعی» می شود. بر این اساس مبانی نظارت اجتماعی فطری بودن ارزش های اخلاقی، گرایش به نظم، داشتن ارتباط مطلوب با خود و دیگران، ضرورت وجود قانون در جامعه است. اهداف نظارت اجتماعی احیای ارزش های اخلاقی، برقراری انضباط فردی و اجتماعی، برخورداری از سلامت در ارتباط خود با دیگران و قانون مندی اجتماعی است. با توجه به مبانی و اهداف، اصول نظارت اجتماعی عبارت است از حفظ ارزش های اخلاقی، رعایت نظم، ارتباط تؤام با حرمت نفس نسبت به خود و دیگران و اجرای قانون. نهایتاً روش های تربیتی نظارت در قلمرو فردی(غیررسمی) تزکیه، خود انضباطی، حفظ حرمت نفس در برقراری ارتباط با خود و در قلمرو اجتماعی رسمی موعظه، نظارت اقناعی و آموزش قوانین می باشد. این چارچوب حاصل توسط متخصصان اعتباریابی و مورد تأیید قرار گرفت.
۲۹.

اصول «ارتباطات میان فردی» بر اساس دیدگاه علامه حلی و استخراج دلالت های تربیتی آن(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مسائل کاربردی تعلیم و تربیت اسلامی سال چهارم تابستان ۱۳۹۸ شماره ۲ (پیاپی ۱۱) ۱۲۳-۱۴۶

کلیدواژه‌ها: ارتباطات میان فردی علامه حلی اسلام تربیت اجتماعی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۶۰ تعداد دانلود : ۳۶۷
کسب مهارت های ارتباطی میان فردی موثر، به گونه ای که هم رشد و سعادت فردی و هم اهداف والای اجتماعی را تامین کند، نیازمند وجود الگوهای کارآمد بومی است؛ و آثار بزرگان دینی می تواند منبع مفیدی برای استخراج و پردازش چنین الگوهایی باشد. هدف از این تحقیق، دستیابی به اصول ارتباطات میان فردی بر اساس وصیتنامه علامه حلی و استخراج دلالت های تربیتی مبتنی بر آن (به ویژه برای نوجوانان) می باشد. این تحقیق با رویکرد کیفی انجام گرفته است؛ اطلاعات به شیوه اسنادی گردآوری شده، و روش انجام پژوهش، توصیفی-تحلیلی- استنتاجی است. جامعه تحقیق عبارت است از آثارتربیتی علامه حلی و پژوهش هایی که پیرامون دیدگاه علامه حلی صورت گرفته است؛ نمونه گیری هدفمند بر اساس اهداف پژوهش صورت گرفته است. داده های حاصله همزمان با جمع آوری اطلاعات به صورت مستمر مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. بر اساس یافته ها، اصول ارتباطات میان فردی در سه لایه ارتباطی، به تفکیک بدین ترتیب به دست آمد: الف) اصول ارتباطات عمومی در جامعه(خوش خلقی، صبوری و بزرگواری، اجتناب از ظلم و آسیب رسانی، محافظت از خویش در برابر روابط آسیب رسان)؛ ب) اصول ارتباط با برادران دینی ( رفتار یاریگرانه، تبادل فکری و علمی)؛ ج) اصول ارتباط با علما و فضلا( نگرش احترام آمیز، مجالست و موانست با عالمان و فضلا، علم آموزی). هم چنین، هفت اصل تربیتی برای پرورش ارتباطات میان فردی پیشنهاد گردید: خدامحوری، عقل گرایی، خودارزش بخشی، مردم داری، انتخاب گری، شبکه سازی رشدگرایانه، و همیاری رفاقتی. تناسب اصول و توصیه های ارتباطی فوق با رویکرد اسلامی و نیز چندلایه ای و اختصاصی بودن اصول ارتباطی را می توان از جمله نقاط قوت دیدگاه علامه حلی دانست.
۳۰.

تحلیل محتوای کتاب های درسی دوره ابتدایی از نظر توجه به اهداف تربیت اجتماعی نظام آموزش و پرورش جمهوری اسلامی ایران(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: اسلام و علوم اجتماعی سال دوازدهم بهار و تابستان ۱۳۹۹ شماره ۲۳ 263 - 284

کلیدواژه‌ها: تربیت اجتماعی دوره ابتدایی تحلیل محتوا کتاب های درسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۸۰۴ تعداد دانلود : ۶۱۷
هدف اصلی این پژوهش، تحلیل و بررسی کتاب های درسی دوره ابتدایی از نظر توجه به اهداف تربیت اجتماعی بود. روش پژوهش توصیفی و از نوع تحلیل محتوا می باشد و جامعه آماری همه کتاب های درسی دوره ابتدایی منتشر شده در سال تحصیلی 1398−1399 بوده است. سه عنوان مطالعات اجتماعی، هدیه های آسمانی و فارسی با 15 جلد کتاب به صورت هدفمند در نمونه قرار گرفت. نتایج بیانگر این است که در دوره ابتدایی به اهداف «پرورش احترام به شخصیت افراد و مراعات حقوق آنها» با بار اطلاعاتی962/0 و ضریب اهمیت 092/0، «پرورش روحیه امر به معروف و نهی از منکر» با بار اطلاعاتی 944/0 و ضریب اهمیت 090/0 و «پرورش روحیه نظم در روابط فردی و اجتماعی» با بار اطلاعاتی 942/0 و ضریب اهمیت 090/0 بیشترین توجه مبذول شده است و به اهداف «پرورش روحیه مقاومت در برابر تبلیغات سوء» با بار اطلاعاتی 58/0 و ضریب اهمیت 055/0 و «پرورش روحیه احترام به قانون و التزام به رعایت آن» با بار اطلاعاتی 744/0 و ضریب اهمیت 071/0 توجه بسیار کمی شده است. در مجموع یافته های پژوهش بیانگر این است که در کتاب های درسی دوره ابتدایی به صورت مطلوب به اهداف تربیت اجتماعی توجه نشده است.
۳۱.

بررسی تأثیر مراسم و مناسبتهای ملی در تقویت همبستگی و وحدت ملی با تأکید بر تربیت اجتماعی جوانان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پاسداری فرهنگی انقلاب اسلامی سال چهارم بهار و تابستان ۱۳۹۳ شماره ۹ 139 - 142
تعداد بازدید : ۵۲۰ تعداد دانلود : ۲۸۸
در این نوشتار، نقش و کارکرد برگزاری مراسم و مناسبتهای ملی بر همبستگی اجتماعی و وحدت ملی مورد بررسی قرار گرفته است. این تحقیق از نظر نوع کاربردی و به لحاظ روش توصیفی- تحلیلی است. از نظر پاسخگویان، که خبرگان و کارشناسان آشنا با موضوع هستند، بیشترین عامل اثرگذار در تقویت وحدت ملی، مذهب با میانگین 86/4 و به ترتیب هویت ملی جامعه و سرزمین مشترک برشمرده شده است. هر چند تمام عوامل در تقویت وحدت ملی به سهم خویش مؤثر است در این میان زبان با میانگین 10/4 کمترین تأثیر را در وحدت ملی به خود اختصاص داده است. هم چنین هرچند تأثیر عوامل شکل دهنده در تربیت اجتماعی از نظر صاحبنظران یکسان بیان شده بین این عوامل درک نقش (52/4) از وزن بیشتری برخوردار است، به عبارت دیگر آنچه در تربیت جوانان باید بیشتر مورد توجه قرار گیرد، تبیین نقش و چگونگی ایفای نقش جوانان در اجتماع است که می تواند تأثیر بسزایی در تربیت اجتماعی آنان داشته باشد
۳۲.

جایگاه اخلاق در تربیت اجتماعی از منظر قرآن کریم(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش دینی دوره ۱۷ پاییز و زمستان ۱۳۹۶ شماره ۳۵ 67-84

کلیدواژه‌ها: قرآن اخلاق تربیت اجتماعی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۹۳ تعداد دانلود : ۴۸۲
قرآن کریم، مفهومی از رفتار اجتماعی آمیخته با اخلاق ارائه می دهد که شیوه های درست زندگی را پیش روی انسان می گشاید. پژوهش حاضر با هدف استخراج و تبیین جایگاه اخلاق در تربیت اجتماعی از منظر قرآن کریم بوده که با روش توصیفی همراه با تحلیل محتوی و استفاده از منابع کتابخانه ای صورت گرفته است. تربیت اجتماعی همواره مورد توجه مکاتب مختلف بوده و بین مسلمان جایگاهی ارزشمند و شخصیت ساز داشته است. یافته های پژوهش حاکی است: از منظر قران کریم، رفتار اجتماعی با اخلاق همراه بوده و در متن تربیت اجتماعی قرار گرفته است و با اهداف تعادل روحی، تقرب به خداوند، و الزامات اعتقادی مانند فطرت، توحید، و شیوه های مانند محبت و احترام، کسب می گردد به طوری که همواره رشد و کمال انسان را در راستای ارزشهای اخلاقی قرار داده و سعادت در زندگی را با اخلاق اجتماعی رهنمون و ملزم نموده است.
۳۳.

تبیین مبانی تربیت سیاسی واجتماعی در اندیشه های دیویی و مطهری به منظور تدوین الگوی تربیت شهروندی برای آموزش و پرورش(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش در نظام های آموزشی دوره ۱۴ تابستان ۱۳۹۹ ویژه نامه 271 - 291

کلیدواژه‌ها: تربیت اجتماعی تربیت سیاسی تربیت شهروندی دیویی مطهری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۴۰ تعداد دانلود : ۶۵۰
هدف از انجام پژوهش حاضر، تبیین مبانی تربیت سیاسی و اجتماعی در اندیشه های جان دیویی و مطهری به منظور تدوین الگوی تربیت شهروندی بود. روش پژوهش ازنظر هدف، کاربردی و ازنظر گردآوری داده ها، روش آمیخته اکتشافی بود. مشارکت کنندگان در این پژوهش در بخش کیفی شامل متخصصان و صاحب نظران تعلیم و تربیت بود که از بین آن ها تعداد 17 نفر با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند. همچنین، در بخش کمی، جامعه آماری پژوهش شامل کلیه دبیران دروس مطالعات اجتماعی و جامعه شناسی شهرستان بندرلنگه به تعداد 150 نفر بود که با استفاده از جدول مورگان و روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای با تخصیص متناسب تعداد 108 نفر به عنوان حجم نمونه انتخاب شدند. اطلاعات موردنیاز در بخش کیفی با مصاحبه ساختاریافته و در بخش کمی با استفاده از پرسشنامه محقق ساخته جمع آوری شد. برای تعیین روایی و پایایی ابزار پرسشنامه مذکور به ترتیب از روش های صوری و محتوایی و ضریب آلفای کرونباخ استفاده شد که بر این اساس روایی صوری و محتوایی تأیید و مقدار پایایی نیز برابر با 84/0 به دست آمد. مجموعه یافته های به دست آمده از بخش کیفی در 4 طبقه کلی مبنی بر اندیشه های سیاسی و اجتماعی مطهری و اندیشه های سیاسی و اجتماعی دیویی و 19 مؤلفه گزارش شد. بر این اساس، اندیشه های سیاسی مطهری شامل مؤلفه های ارزش ها، مشارکت، شایستگی های درونی و شایستگی های بیرونی و اندیشه های اجتماعی نیز شامل مؤلفه های قانون مداری، مسئولیت پذیری، شهروندگری، انسانیت، اخلاق مداری، درون سازی بودند. همچنین مؤلفه های اندیشه سیاسی دیویی شامل آزادی های عقاید، منابع، انسان و فردیت و مؤلفه های اندیشه های اجتماعی وی نیز شامل تعامل، تشریک مساعی، فرد محوری و اجتماع محوری بودند. داده های بخش کمی با تکنیک معادلات ساختاری تحلیل شد که نتایج نشان داد، مؤلفه های مذکور در سطح معناداری 95/0 بزرگ تر از مقدار 96/1 است، بنابراین، نتیجه حاصل از پژوهش حاکی از آن است که اندیشه های مطهری و جان دیویی دلالت های مهمی برای تربیت شهروندی دارد. بر این اساس می توان اندیشه های فلاسفه مذکور را به عنوان یک منبع و راهبری مطمئن در حوزه های تربیت شهروندی جهت بهتر زیستن و ایجاد مدینه فاضله به کار گرفت.
۳۴.

فلسفه رسانه و نقش آن در تربیت اجتماعی با تاکید بر نظریه دریافت(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های تربیتی پاییز و زمستان ۱۳۹۹ شماره ۴۱ 1-23

کلیدواژه‌ها: فلسفه رسانه تربیت اجتماعی نظریه دریافت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۸۴ تعداد دانلود : ۳۶۳
تربیت اجتماعی یکی از ارکان و ابعاد اساسی تربیت را تشکیل می دهد. این بعد از تربیت به لحاظ گستردگی، پیچیدگی رشد شخصیت فردی را به همراه دارد و از سویی میراث فرهنگی را به نسل آینده منتقل می کند. در حوزه رسانه نیز یکی از پرسش های بنیادین در علم ارتباطات، این است که حدود تأثیرگذاری رسانه ها و قدرتمندی آن ها در شکل دهی به باورها و توانمندی مخاطبان در گزینش و مفهوم سازی متفاوت از پیام چگونه است؟ حال باید دید ماهیت رسانه و مسائل و دیدگاه های مربوط به آن چیست و نقش رسانه در تربیت اجتماعی با عنایت به نظریه دریافت چگونه است؟ دراین راستا محقق با استفاده از روش های پژوهشی تحلیل محتوای کیفی (سوالات اول و دوم) و قیاس عملی (سوال سوم) به موضوعاتی چون : تعریف ، انواع و چیستی رسانه، مسائل رسانه، نظریه دریافت، تربیت اجتماعی، اهداف و روش های آن و نهایتا بحث و نتیجه گیری شامل ترسیم چهار رابطه ی رسانه و تربیت اجتماعی: «ضعیف، جایگزین، منفعل، فعال» و تبیین نقش رسانه در تربیت اجتماعی شامل نقش تاثیرگذاری فرهنگی و فرهنگ تاثیرگذاری، با تأکید بر نظریه دریافت پرداخته است.
۳۵.

تبیین مبانی تربیت سیاسی و اجتماعی اندیشه های جان دیویی و استاد مطهری در تربیت شهروندی(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه تربیتی سال پانزدهم بهار ۱۳۹۹ شماره ۶۲ 115 - 138

کلیدواژه‌ها: تربیت سیاسی تربیت اجتماعی اندیشه های دیویی اندیشه های مطهری تربیت شهروندی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۰۰ تعداد دانلود : ۴۹۴
هدف از انجام پژوهش حاضر تبیین مبانی تربیت سیاسی و اجتماعی اندیشه های جان دیویی و مطهری در تربیت شهروندی است. روش مورد استفاده در این پژوهش استنتاجی و توصیفی- تحلیلی بوده است که در مرحله نخست مبانی اندیشه جان دیویی و مطهری توصیف شده و بعد دیدگاه آنان نسبت به تربیت شهروندی و مؤلفه های آن تحلیل و تبیین شده است. بر این اساس نتیجه به دست آمده حاکی از آن شد که تربیت شهروندی رکنی مهم در جامعه و در کلیه سطوح ملی و فراملی با توجه به توسعه تعاملات بشری خارج از مرز های جغرافیایی است که این خود نیازمند پایبندی به حقوق شهروندی، قانون مداری و تعهد نسبت به دیگران می باشد. آنان تربیت سیاسی و اجتماعی افراد را فرصتی ممتاز در پیدایی و تقویت تربیت شهروندی و نمایان سازی هویت فردی در جامعه دانسته اند که می تواند در مسیر رشد و تعالی شهروندی قرار بگیرد. به همین منظور نظام آموزشی جامعه به عنوان محور یادگیری افراد، با طراحی و برنامه ریزی های دقیق آموزشی می تواند فرصت رشد شهروندی دانش آموزان را به عنوان سرمایه های انسانی جامعه و با عنایت به نظریات ارزنده اندیشمندانی چون دیویی و مطهری فراهم آورند و تربیت شهروندی را از اصول یادگیری دانش آموزان قرار دهند. ضمن آن که تدابیر صحیح و توجه های علمی و میدانی در این حوزه از سوی متولیان آموزشی بسیار مهم می باشد.
۳۶.

واکاوی مولفه های مسئولیت اجتماعی در کتب درسی مطالعات اجتماعی دوره ابتدایی مبتنی برآموزه های نهج البلاغه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: علوم تربیتی از دیدگاه اسلام سال هشتم پاییز و زمستان ۱۳۹۹ شماره ۱۵ 165 - 189

کلیدواژه‌ها: مسئولیت پذیری مسئولیت پذیری اجتماعی تربیت اجتماعی کتاب مطالعات اجتماعی نهج البلاغه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۳۲ تعداد دانلود : ۲۴۷
هدف پژوهش حاضر بررسی مولفه های مسئولیت اجتماعی در نهج البلاغه و انطباق آن با محتوای کتب مطالعات اجتماعی دوره دوم ابتدایی در سال تحصیلی 1399 بود. روش پژوهش، تحلیل محتوای تلفیقی بود. در بخش اول مولفه های مسئولیت پذیری از نهج البلاغه (به روش تحلیل و تفسیر مفهومی) استخراج شد و سپس براساس مولفه های احصاء شده به تحلیل محتوای کتاب مطالعات اجتماعی به شیوه قیاسی پرداخته شد. مولفه های مستخرج از نهج البلاغه (شامل13 مولفه و25 زیرمولفه) عبارتند از: ملاطفت با حیوانات، محافظت از محیط طبیعی و انسانی، مودت و مهربانی با مردم، دگرخواهی، تاب آوری، عدالت ورزی، تکلیف محوری، حمایت گری، موعظه گری، سازگاری اجتماعی، همکاری و تعاون، نظم اجتماعی و مشارکت اجتماعی. در بخش دوم جامعه آماری جهت تحلیل محتوا، کتب مطالعات اجتماعی دوره دوم ابتدایی (پایه چهارم، پنجم و ششم) بود. مولفه های احصائی از نهج البلاغه به کتاب مطالعات اجتماعی دوره دوم ابتدایی عرضه شد. در نتیجه تحلیل محتوای این کتاب به شیوه کمی، در مجموع 605 مولفه در حوزه مسئولیت اجتماعی یافت شد، که از پراکندگی یکسانی در پایه های مختلف برخوردار نبود. در این بین پایه پنجم تعداد بیشتری از مولفه ها را در خود جای داده است. یافته ها نشان می دهد که هرچند میزان توجه به مولفه های مختلف در کتاب متفاوت است اما تمامی مولفه های مستخرج از نهج البلاغه در کتاب درسی مطالعات اجتماعی انعکاس دارند. براساس نتایج پژوهش توازن محتوی کتب مطالعات اجتماعی براساس مولفه های مسئولیت پذیری از نظرتصاویر، فعالیت ها و متن و همچنین میزان توجه به مهارت ها و محتوی دانشی، نگرشی در طراحی کتب مذکور پیشنهاد می شود.
۳۷.

چگونه توانستم دانش آموزانم را به یادگیری و پژوهش در درس مطالعات اجتماعی تشویق کنم؟

نویسنده:
منبع: مطالعات و تحقیقات در علوم رفتاری سال سوم بهار ۱۴۰۰ شماره ۶ 65 - 57

کلیدواژه‌ها: تربیت تربیت اجتماعی یادگیری پژوهش مطالعات اجتماعی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۳۷ تعداد دانلود : ۳۸۴
یکی از دغدغه های دیرین نهاد آموزش و پرورش تربیت اجتماعی افراد است. در نظام تعلیم و تربیت ما شش ساحت( 1- اعتقادی، اخلاقی، عبادی،2-زیستی و بدنی3- علمی و فناورانه4- اقتصادی و حرفه ای 5-زیبایی شناختی و هنری6-اجتماعی و سیاسی)تعیین شده که هر کدام از این ساحت (جنبه)ها، برای تحقق اهداف خاصی عنوان شده است. آماده کردن افراد در زندگی اجتماعی آینده از اهداف ساحت اجتماعی و سیاسی است بنابراین مدرسه برای دانش آموزان فرصت و غنیمتی است تا بسیاری از مهارت هایی که در آینده قرار است از آنها استفاده کنند و در جریان زندگی اجتماعی خود آنها را بکار ببندند فرا می گیرند. از جمله دروسی که در برنامه درسی نظام تعلیم و تربیت ما گنجانده شده؛ درس مطالعات اجتماعی است که بر اساس مبانی نظری سند تحول بنیادین و اهدافی که برای ساحت اجتماعی و سیاسی در نظر گرفته شده است عمده تلاش و هدف این درس، آماده کردن دانش آموزان برای زندگی اجتماعی آینده از طریق انتقال نگرش ها و مهارت ها است. در این میان من به عنوان آموزگار مطالعات اجتماعی در مقطع ابتدایی وظیفه دارم تمام ابعاد برنامه درسی مطالعات اجتماعی را بشناسم و دانش آموزانم را به یادگیری آن تشویق کنم. متاسفانه در ابتدای سال تحصیلی متوجه شدم دانش آموزانم نسبت به یادگیری درس مطالعات اجتماعی بی انگیزه هستند. بمنظور رفع این مشکل، بررسی علل بی انگیزگی دانش آموزانم نسبت به یادگیری این درس در قالب آموزش پژوهی در دستور کار قرار گرفت. بنده با بررسی های میدانی، مشاهده، مصاحبه و پرسشنامه، پاره ای از مشکلات را شناسایی کرده و به رفع آنها اقدام کردم.
۳۸.

بررسی میزان اثربخشی نظام آموزش و پرورش در تربیت سیاسی و اجتماعی دانش آموزان از دید دانشجویان دانشگاه فرهنگیان

نویسنده:
منبع: آموزش پژوهی دوره سوم بهار ۱۳۹۶ شماره ۱ (پیاپی ۹) 9 - 27

کلیدواژه‌ها: آموزش و پرورش تربیت سیاسی تربیت اجتماعی دانشگاه فرهنگیان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۱۸ تعداد دانلود : ۲۲۱
از آنجا که آموزش و پرورش به عنوان مهمترین نهاد تعلیم و تربیت رسمی عمومی، متولی اصلی فرآیند تعلیم و تربیت در همه ابعاد و ساحت های تعلیم و تربیت در کشور می باشد، لذا در این راستا مطالعه حاضر در نظر دارد، موفقیت نظام آموزش و پرورش را در تربیت سیاسی و اجتماعی دانش آموزان مورد ارزیابی قرار دهد. جامعه آماری این پژوهش شامل دانش آموختگان آموزش و پرورش استان فارس می باشد که تحقیقی توصیفی از نوع پیمایشی است. برای انتخاب نمونه آماری، تعداد 180 نفر دانشجو به روش نمونه گیری در دسترس از بین تمامی دانشجویان ورودی 93-1392 دانشگاه فرهنگیان استان فارس انتخاب شدند. برای جمع آوری داده ها، از پرسشنامه محقق ساخته استفاده گردید که روایی و پایایی آن با روش تحلیل گویه و آلفای کرونباخ محاسبه و مورد تایید قرار گرفت. با تجزیه و تحلیل آماری داده های گردآوری شده نتایج زیر حاصل گردید:1- از دیدگاه دانش آموختگان، نظام آموزش وپرورش در تربیت سیاسی و اجتماعی دانش آموزان موفق نبوده است.2- بین دیدگاه دانشجویان رشته های علوم تربیتی و علوم پایه دانشگاه فرهنگیان تفاوت معناداری وجود دارد.3- بین دیدگاه دانشجویان پسر و دختر در مورد میزان موفقیت نظام آموزش و پرورش در تربیت سیاسی و اجتماعی دانش آموزان اختلاف معناداری نشان داده نشد.
۳۹.

زیارت اربعین و نقش آن در تربیت فردی و اجتماعی زائر

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه معارف حسینی سال ششم پاییز ۱۴۰۰ شماره ۲۳ 7 - 28

کلیدواژه‌ها: امام حسین (ع) تربیت فردی تربیت اجتماعی زائران زیارت اربعین

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۵۰ تعداد دانلود : ۳۹۵
مراسم پیادهروی و زیارت اربعین یکی از مهمترین کانونهای تربیتی انسانِ آزادیخواه است. این پژوهش با روش توصیفی-تحلیلی به این سؤال اساسی پاسخ دهد که زیارت اربعین در تربیت فردی و اجتماعی زائران چه تأثیری دارد؟ از مهمترین آثار زیارت اربعین در تربیت فردی زائر، خودسازی و تهذیب نفس، ایجاد آرامش درونی، تمرین صبر و استقامت، خودباوری، الگودهی و الگوپذیری، افزایش عشق و مهرورزی، تقویت دینداری و شکرگذاری از نعمتهاست. اربعین در بعد تربیت اجتماعی نیز میتواند در ایجاد همبستگی، تحقق امت واحده اسلامی، ایجاد شور و شعور سیاسی، توجه به امر به معروف و نهی از منکر و تبلور مفاهیم اخلاقی مانند تعاون، همدلی، ایثار و از خود گذشتگی، انفاق، بخشندگی، روحیه ظلمستیزی و استقامت تأثیرگذار باشد.
۴۰.

بررسی تربیت اجتماعی سیاسی در برنامه درسی رسمی دوره اول متوسطه

نویسنده:
منبع: پژوهش در آموزش مطالعات اجتماعی دوره دوم زمستان ۱۳۹۹ شماره ۴ (پیاپی ۶) 115 - 142

کلیدواژه‌ها: تربیت سیاسی تربیت اجتماعی برنامه درسی مطالعات اجتماعی دوره اول متوسطه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۴۹ تعداد دانلود : ۲۷۵
هدف پژوهش حاضر، بررسی وضعیت مطلوب و موجود در برنامه درسی مطالعات اجتماعی با توجه به دو مؤلفه ی تربیت اجتماعی و سیاسی در دوره اول متوسطه و ارائه الگوی مطلوب است. ماهیت تحقیق توصیفی و پیمایشی و با توجه به هدف تحقیق، کاربردی است. روش پژوهش کیفی (اکتشافی– قیاسی) است. جامعه آماری پژوهش اسناد بالادستی آموزش وپرورش، راهنمای معلم، برنامه درسی مطالعات اجتماعی دوره اول متوسطه است. حجم نمونه به صورت تمام شمار از جامعه آماری به شیوه هدفمند و در دسترس انتخاب شد. ابزار گردآوری داده ها: چک لیست، سیاهه تحلیل محتوا، فیش برداری، فرم مصاحبه با متخصصان و فرم نظرسنجی از آن ها بود. در جریان پژوهش بعد از واکاوی اسناد بالادستی به بررسی محتوای برنامه درسی مطالعات اجتماعی پرداخته شده و الگوی مطلوب طراحی شد. به منظور اعتباریابی الگو، فرم نظرسنجی طراحی شد و پس از بررسی روایی سؤالات، پایایی آن ها با استفاده از آلفای کرونباخ 98/0 درصد برآورد گردید. به منظور تجزیه وتحلیل داده ها از نرم افزار spss و آزمون t گروهی استفاده شد. نتایج حاکی از آن است که این الگو با اعتبار 99 درصد مورد تأیید متخصصان قرار دارد.