مقاومت در برابر تغییر

محیط پیچیده و متغیر امروزی، سازمانها را وادار به نوآوری و ایجاد تغییرات میکند. درحالیکه مطالعات تغییر سازمانی نشان میدهند که اغلب، کارکنان در اجرای تغییرات سازمان همکاری نمیکنند و در برابر آن مقاومت میکنند. در نتیجه مقاومت و عدم همکاری کارکنان منجر به عدم موفقیت برنامه تغییر در سازمان خواهد شد. تحقیق حاضر به بررسی تاثیر تعهد عاطفی بر مقاومت در برابر تغییر به واسطه نگرش مثبت نسبت به تغییر و آمادگی برای تغییر میپردازد. استراتژی تحقیق پیمایشی- تحلیلی میباشد. کارکنان بانک ملت شهر مشهد بهعنوان جامعه آماری تحقیق تعیین شدهاند. روش گردآوری دادهها از طریق پرسشنامه بوده است. برای بررسی روایی پرسشنامه از روایی محتوایی و سازه و برای تعیین پایایی آن از آلفای کرونباخ استفاده گردید. دادههای جمعآوری شده با استفاده از مدل معادلات ساختاری و نرمافزار AMOS  مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافتههای پژوهش تاثیر تعهد عاطفی بر مقاومت در برابر تغییر را تایید میکند. همچنین نتایج بیانگر نقش میانجیگری نگرش مثبت نسبت به تغییر و آمادگی برای تغییر -که جزء موارد مغفول در مطالعات پیشین می باشد- در رابطه بین تعهد عاطفی و مقاومت در برابر تغییر میباشد.

مقدمه: تغییر تنها عنصر دائمی در زندگی و کسب و کار تلقی می شود، اما در جریان پیاده سازی فرآیند تغییر، یکسری چالش ها پیش روی سازمان ها به ویژه سازمان های دولتی قرار می-گیرد که یکی از مهمترین آنها مقاومت کارکنان سازمان در برابر تغییر است. هدف اصلی این پژوهش، بررسی تاثیر هوش هیجانی و هوش فرهنگی بر مقاومت کارکنان در برابر تغییر با تاکید بر نقش میانجی گری سرمایه روان شناختی می باشد. روش: این مطالعه بر روی یک نمونه غیرتصادفی 300 نفره از کارکنان دانشگاه های دولتی شهر اهواز انجام شده است. روش پژوهش از نظر هدف، کاربردی و از نظر نحوه گردآوری داده ها، توصیفی- همبستگی می باشد. داده ها با استفاده از پرسشنامه های استاندارد- هوش فرهنگی انگ و همکاران (2007)، هوش هیجانی گلمن (1997)، مقاومت در برابر تغییر اورگ (2003) و سرمایه روانشناختی لوتانز و همکاران (2007)- گردآوری گردید. برای تجزیه و تحلیل داده ها از روش مدلسازی معادلات ساختاری با نرم افزار Smart PLS3 استفاده شده است. یافته ها: نتایج حاصل از تحلیل داده ها نشان داد که هوش هیجانی و هوش فرهنگی هم به طور مستقیم (37/0- ، 32/0-) و هم به واسطه سرمایه روان شناختی بر مقاومت کارکنان در برابر تغییرات سازمانی اثر منفی و معنادار (69/0- ، 63/0-) دارد. نتیجه گیری: براساس یافته های پژوهش، تقویت هوش هیجانی و فرهنگی کارکنان، مقاومت آنها در برابر اجرای تغییرات را کاهش خواهد داد. همچنین بهبود سرمایه روانشناختی باعث می شود که اثر هوش هیجانی و فرهنگی بر مقاومت در برابر تغییر با میانجی گری سرمایه روان شناختی تقویت گردد.

این پژوهش با هدف کشف ایستارهای موجود درباره نافرمانی مدنی در یک سازمان دولتی انجام شده است. راهبرد پژوهش، تحلیل گفتمان انتقادی و مشارکت کنندگان تعداد 20 نفر از کارکنان سازمان یادشده بودند که با روش های نمونه گیری بیشینه تنوع و نوعی انتخاب شدند. گردآوری داده ها با استفاده از ابزار مصاحبه نیمه ساختاریافته تا مرحله اشباع نظری ادامه پیدا کرد. برای تحلیل داده ها براساس رهیافت فرکلاف سه مرحله وصف، تفسیر و تبیین انجام شد. یافته ها به کشف سه گفتمان نافرمانی مدنی به مثابه رفتاری تابو، طبیعی و ضروری منجر شد. بر اساس گفتمان تابو نافرمانی مدنی، رفتاری غیررسمی و مخرب با پیامدهای کژکارکردی برای سازمان است، در نتیجه امری غیرمجاز تلقی می شود. در گفتمان طبیعی، نافرمانی مدنی یک سازوکار جبری نهفته در طبیعت سازمان است؛ به طوری که وقتی روال جاری سازمان قادر به پاسخگویی به مطالبات عدالت خواهانه اعضا نباشد، به طور طبیعی گروهی از آنها به نافرمانی مدنی مبادرت می ورزند. در گفتمان ضروری، نافرمانی مدنی پدیده ای اکتسابی از سوی آن دسته از اعضای سازمان محسوب می شود که در اثر بی عدالتی سازمانی به ناکامی و انسداد روان شناختی رسیده اند و آن را به عنوان آخرین راه چاره و داروی معالجه کننده بیماری بی عدالتی در سازمان می دانند.

پژوهش با هدف بررسی نقش خودکارآمدی تدریس و اشتیاق شغلی معلمان در پیش بینی مقاومت در برابر تغییر انجام گرفت. پژوهش از لحاظ هدف، کاربردی و از لحاظ روش توصیفی از نوع همبستگی بود. جامعه آماری شامل تمام معلمان ابتدایی شهر ثلاث باباجانی (240 نفر) بود در سال تحصیلی 95-94 که با توجه به جدول کرجسی-مورگان و با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای130 نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند. برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه اشتیاق شغلی سالوناوا و شوفلی (2001)، خودکارآمدی معلمان اسچانن، موران و وولفولک (2001)، مقاومت در برابر تغییر تقوایی (1379) استفاده شد. نتایج تحلیل داده ها نشان داد که بین خودکارآمدی معلمان و اشتیاق شغلی با مقاومت در برابر تغییر رابطه معنی دار منفی وجود دارد. نتایج تحلیل رگرسیون نشان داد که اشتیاق شغلی و مولفه های آن و همچنین خودکارآمدی تدریس و ابعاد آن قدرت پیش بینی تغییرات مقاومت معلمان در برابر تغییر را پیش بینی می کنند.

هدف از پژوهش حاضر بررسی اثر سکوت سازمانی بر مقاومت در برابر تغییر با نقش میانجی فراموشی سازمانی غیر هدفمند(تصادفی) می باشد. روش تحقیق از حیث هدف، کاربردی و از حیث شیوه جمع آوری داده ها، توصیفی- پیمایشی می باشد و از نظر تجزیه و تحلیل داده ها، از نوع همبستگی است. جامعه آماری ، شامل کارکنان اداره کل آموزش و پرروش استان اردبیل به تعداد 128 نفر بود. حجم نمونه به روش تصادفی ساده به تعداد 97 نفر تعیین شد. ابزار جمع آوری داده های این پژوهش، پرسشنامه سکوت سازمانی واکولا و بوراداس (2005) ، پرسشنامه فراموشی سازمانی مشبکی، بستام و ده یادگاری (1391) و پرسشنامه مقاومت در برابر تغییر سازمانی ارگ (2003) می باشد. داده ها با استفاده از نرم افزار 25 spss و smart pls مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.جهت بررسی پایایی ابزار تحقیق از روش الفای کرونباخ و ضریب پایایی (CR) استفاده شده است که ضریب مربوط به همه متغیر ها بیشتر از 0.7 بدست آمد. برای سنجش روایی پرسشنامه از میانگین واریانس استخراج شده (AVE) استفاده گردید که بیش از 4/. و در حد نسبتا قابل قبولی است. نتایج بدست آمده نشان می دهد سکوت سازمانی به طور مستقسم بر مقاومت در برابر تغییر تاثیر دارد. بعلاوه سکوت سازمانی بر فراموشی سازمانی غیر هدفمند و فراموشی غیر هدفمند بر مقاومت در برابر تغییر تاثیر مستقیم دارند. همچنین سکوت سازمانی با نقش میانجی فراموشی سازمانی غیر هدفمند بر مقاومت در برابر تغییر تاثیر غیر مستقیم دارد.

تغییر، تنها عنصر دائمی در زندگی و کسب وکار است، اما در جریان پیاده سازی فرایند تغییر، چالش هایی پیش روی سازمان ها به ویژه سازمان های دولتی قرار می گیرد که یکی از مهم ترین آنها مقاومت کارکنان سازمان در برابر تغییر است. عوامل زیادی بر مقاومت کارکنان در برابر تغییر تأثیر می گذارد. اعتماد و سلامت سازمانی از عواملی هستند که می تواند سازمان را در راستای دستیابی به اهداف از جمله اهداف تغییر، کمک کند. از طرف دیگر در مطالعات پژوهشگران به نقش تعهد سازمانی به عنوان متغیر میانجی توجه شده است. هدف مطالعه حاضر بررسی تأثیر اعتماد و سلامت سازمانی بر مقاومت کارکنان در برابر تغییر با توجه به نقش میانجی تعهد سازمانی در شهرداری اهواز است. این مطالعه کاربردی روی نمونه تصادفی 211 نفر از کارکنان شهرداری اهواز انجام شده است. نتایج تجزیه و تحلیل داده های گردآوری شده از طریق پرسشنامه، با استفاده از تکنیک مدل سازی معادلات ساختاری و نرم افزار PLS نشان می دهد اعتماد سازمانی بر مقاومت در برابر تغییر، تأثیر معکوس و معناداری دارد، اما اثر منفی سلامت سازمانی بر مقاومت معنادار گزارش نشد. نتایج آزمون سوبل نیز، نقش میانجی تعهد سازمانی در تأثیر اعتماد بر مقاومت در برابر تغییر را به طور معنادار تأیید کرد.

پژوهش حاضر با هدف شناخت رابطه بین مقاومت در برابر تغییر با رضایت شغلی و عملکرد سازمانی کارکنان در دوران همه گیری اپیدمی کووید-19 انجام شد. روش پژوهش توصیفی از نوع همبستگی و جامعه آماری عبارت بود از تمامی کارکنان آموزش و پرورش شهرستان خواف که تعداد 35 نفر به روش نمونه گیری غیرتصادفی در دسترس به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند. ابزار اندازه گیری، پرسشنامه های استاندارد مقاومت در برابر تغییر اورگ (2003)، رضایت شغلی گریکسون (1987) و عملکرد سازمانی پاترسون (1992) بود که ضریب آلفای کرونباخ هر یک از پرسشنامه ها به ترتیب برابر 75/0، 87/0 و 85/0 محاسبه شد. در سطح اطمینان 95 درصد (05/0=) و بر حسب محاسبات ضرسب همبستگی پیرسون، یافته ها نشان داد در دوران همه گیری اپیدمی کووید-19، بین مقاومت در برابر تغییر با رضایت شغلی و هم چنین، بین مقاومت در برابر تغییر با عملکرد سازمانی کارکنان آموزش و پرورش شهرستان خواف رابطه منفی معنی دار وجود دارد.

یکی از موضوعات بسیار مهم که افراد با آن مواجه هستند، موضوع مقاومت در برابر تغییر می باشد که زندگی افراد را تحت الشعاع قرار داده و بر جنبه های مختلف آن اثر می گذارد. پژوهش حاضر با هدف پیش بینی مقاومت در برابر تغییر بر اساس سبک های دلبستگی و انعطاف پذیری شناختی انجام گرفت. این پژوهش توصیفی و از نوع همبستگی بود. جامعه آماری پژوهش حاضر شامل تمامی کارمندان مرد نیروی انتظامی منطقه 11 شهر تهران در پاییز 1400 می باشد که به روش در دسترس تعداد 167 نفر به عنوان نمونه پژوهش انتخاب شدند. ابزار مطالعه شامل پرسش نامه های مقاومت در برابر تغییر اورگ (2003)، سبک دلبستگی بزرگسالان هازن و شیور (1987) و انعطاف پذیری شناختی (CFI) می باشد. داده ها با کمک آزمون های رگرسیون و همبستگی پیرسون تحلیل شدند. آزمون رگرسیون نشان داد که انعطاف پذیری شناختی و سبک های دلبستگی ناایمن- اجتنابی و ناایمن- دوسوگرا پیش بینی کننده مقاومت در برابر تغییر می باشند. همچنین براساس آزمون همبستگی پیرسون، بین مقاومت در برابر تغییر با سبک دلبستگی ناایمن/ اجتنابی، سبک دلبستگی ناایمن/ دوسوگرا و انعطاف پذیری شناختی رابطه معنی داری وجود دارد. از این رو شناخت و شناسایی عوامل و محرک های موثر بر مقاومت در برابر تغییر می تواند موجب یافتن راه حل های جدید برای درمان و مهم تر از آن پیشگیری شود.

هدف: هدف این پژوهش، تعیین میزان تأثیر ابعاد فردی و سازمانی بر ایجاد مقاومت در برابر فرایند تغییر برنامه ریزی شده با توجه به نقش آموخته زدایی و چسبندگی دانش در طرح تجمیع کتابخانه های دانشگاه فردوسی مشهد بود. روش: این پژوهش از نوع کاربردی است که با شیوه پیمایشی و رویکرد ترکیبی در گردآوری داده ها و بر پایه مطالعه موردی انجام شد. جامعه پژوهش حاضر را سه گروه تشکیل دادند؛ کتابداران (40 نفر)، مدیران میانی (11 نفر) و مدیران ارشد (5 نفر) کتابخانه های دانشگاه فردوسی مشهد. ابزارهای گردآوری داده ها از این سه گروه شامل پرسشنامه، بحث گروهی متمرکز و مصاحبه به تفکیک سه مرحله انجمادزدایی، اجرای تغییر و انجماد مجدد بود. یافته ها: در دو مرحله انجمادزدایی و اجرای تغییر، در بعد فردی، نیروهای پیش برنده بیش از نیروهای بازدارنده بود اما در بعد سازمانی، نیروهای بازدارنده بر نیروهای پیش برنده غلبه داشتند. برآیند کلی نیروهای این دو مرحله، منفی و نشان دهنده غلبه نیروهای بازدارنده در زمان پیش از تجمیع و هنگام اجرای آن است. افزون بر آن، مشخص شد که در مرحله انجماد مجدد، در هر دو بعد فردی و سازمانی، نیروهای پیش برنده بیش از نیروهای بازدارنده بوده و برآیند نیروهای مربوط به این مرحله مثبت است. نتیجه گیری: نتایج این پژوهش به تقویت این استنباط نظری کمک کرد که در جامعه مورد پژوهش، "عوامل سازمانیِ چسبندگی دانش در مقایسه با عوامل فردی آن، تأثیر بیشتری بر ایجاد مقاومت در برابر تغییر برنامه ریزی شده داشته است". از دستاوردهای این پژوهش، تأیید ارتباط میان آموخته زدایی، چسبندگی دانش و تغییر سازمانی است.

در کشورهای درحال توسعه، مشاهده می شود که سازمان های عمومی خدمات شهری با نوعی بی تحرکی، ایستایی و عدم انعطاف مواجه هستند که منجر به ناکارآمدی، ضعف در ارائه خدمات، ضعف در یکپارچگی اداره امور شهر و نارضایتی شهروندان شده است. این حالت با عنوان اینرسی سازمانی شناخته می شود. پژوهش حاضر با هدف شناسایی علل و پیامدهای اینرسی سازمانی در سازمان های خدمات شهری مشهد انجام شده است. این پژوهش کیفی و بر پایه نظریه داده بنیاد با رویکرد ظاهر شونده انجام شده است. جامعه موردمطالعه شامل مدیران با سابقه شهرداری، اعضای شورای شهر و همچنین اساتید دانشگاهی می باشند که سابقه تعامل مطلوبی با سازمان های خدمات شهری داشته اند. پس از انجام مصاحبه نیمه ساختار یافته با 21 نفر، اشباع نظرات حاصل شد. داده های حاصله در فرآیند کدگذاری باز، محوری و انتخابی تحلیل شدند. یافته های پژوهش نشان دهنده علل و پیامدهای اینرسی سازمانی شامل علل درون سازمانی، علل زمینه ای، علل در سطح شهری، علل ناشی از جو سیاسی اداره شهر، پیامدهای درون سازمانی، پیامدهای اجتماعی و پیامدهای در سطح شهری می باشند. نتیجه نهایی تحقیق نیز شامل ارائه نظریه ای جوهری از علل و پیامدهای اینرسی سازمانی است. 

هدف: یکی از چالش های مهم سازمان های عصر حاضر، حضور در محیط های پرتلاطم ، ظهور تکنولوژی و فناوری های جدید، عدم اطمینان های محیطی می باشد. تغییر معمولاً موجب می شود تا کارمندان از وضعیت آشنا به ناچار به وضعیت ناآشنایی حرکت کنند به همین خاطر است که هرگاه تغییر احساس شود، کارکنان در برابر آن مقاومت می کنند. در تحقیق حاضر برخی از عوامل که دراین رابطه نقش مهمی ایفا می کنند ازجمله اعتماد، حمایت سازمانی ادراک شده ، مقاومت در برابر تغییر و ابعاد ساختار سازمانی موردِ بررسی قرار گرفته است. ازجمله اهداف اصلی این تحقیق بررسی عوامل اثرگذار بر آمادگی سازمان در برابر تغییر باتوجه به نقش میانجی گر اعتماد می باشد که در آن نقش عوامل پیش بین نظیر ساختار سازمانی (رسمیت، پیچیدگی، تمرکز)، اعتماد و حمایت ادراک شده موردِ بررسی واقع می شود تا به وسیله آن ها سازمان درک درستی از این عوامل کسب کند. روش: این تحقیق از نظر هدف یک تحقیق کاربردی و از نظر روش جمع آوری داده ها توصیفی- پیمایشی می باشد. با ابزار پرسش نامه از تعداد 112 نفر کارمند و مدیر در اداره آموزش وپرورش ناحیه یک شیراز داده ها گردآوری گردید. بعد از استفاده از فرمول کوکران، حجم نمونه برابر با مقدار 87 به دست آمد. باتوجه به کوچک بودن حجم نمونه و مشخص بودن اعضا جامعه از نمونه گیری تصادفی ساده و جهت روایی سازه از آزمون AVE و جهت پایایی از آزمون پایایی ترکیبی استفاده شد. جهت تحلیل داده ها و بررسی روابط بین متغیرهای تحقیق از مدل سازی معادلات ساختاری استفاده شده است. یافته ها: براساس یافته های پژوهش حاضر متغیرهای اعتماد کارکنان و حمایت سازمانی ادراک شده، دارای رابطه مثبت و معنی دار با متغیر آمادگی برای تغییر و متغیر مقاومت در برابر تغییر، رسمیت و تمرکز دارای رابطه منفی و معنی دار با متغیر آمادگی برای تغییر بودند. همچنین متغیر اعتماد در رابطه بین مقاومت در برابر تغییر و آمادگی برای تغییر نقش میانجی دارد. در این تحقیق بین پیچیدگی سازمان با آمادگی برای تغییر رابطه معناداری وجود ندارد. نتیجه گیری: نتایج تحقیق شامل آزمون هفت فرضیه بوده که ازاین بین شش فرضیه تأیید شد که نشان از رابطه مثبت بین اعتماد، حمایت سازمانی با آمادگی برای تغییر و رابطه منفی بین مقاومت، رسمیت و تمرکز با آمادگی برای تغییر دارد.

پژوهش حاضر با هدف تعیین اثرات متغیرهای زمینه ای تاثیرگذار بر تغییر بر مقاومت در برابر تغییر از طریق متغیرهای واسط گشودگی برای تغییر و آمادگی برای تغییر بود. روش پژوهش توصیفی از نوع همبستگی مبتنی بر مدل سازی معادلات ساختاری بود. جامعه آماری این پژوهش کلیه دانشگاه های آزاد استان اصفهان به تعداد 26 ادانشگاه با 1872 نفر پرسنل می باشد که از این تعداد با استفاده از فرمول نمونه گیری جامعه محدود و به روش نمونه گیری طبقه ای متناسب با حجم تعداد 812 نفر به عنوان نمونه آماری انتخاب گردید. به منظور جمع آوری داده های پژوهش، محقق از پرسشنامه های متغیرهای زمینه ای تاثیرگذار بر تغییر، ونبرگ و باناس (2002)، پرسشنامه آمادگی برای تغییر، هولت آرمیناکیس و همکاران (2007)، پرسشنامه گشودگی برای تغییر، میلر و همکاران (2009)، پرسشنامه مقاومت در برابر تغییر، دانهام (1989) استفاده گردید. ب به منظور بررسی پایایی ابزار پژوهش از آلفای کرونباخ استفاده شد که ضریب آلفای کرونباخ برای پرسشنامه های متغیرهای زمینه ای تاثیرگذار بر تغییر (957/0)، گشودگی برای تغییر (841/0)، آمادگی برای تغییر (908/0)، مقاومت در برابر تغییر (869/0) برآورد شد. یافته ها حاکی از این بود که از بین متغیرهای زمینه ای، متغیر اطلاعات برای تغییر، مشارکت برای تغییر و تاثیر شخصی با ضرایب 05/0-، 06/0- و 02/0- به صورت مستقیم دارای تاثیر معنادار مثبت مستقیم بر مقاومت در برابر تغییر نیست اما متغیرهای خودکارآمدی و حمایت مدیریتی با ضرایب تاثیر 1/0- و 13/0- دارای تاثیر مستقیم بر مقاومت در برابر تغییر است.