محمدعلی ربانی

آنچه میبایست در این بیش از گذشته مد نظر قرار گیرد وضعیت مناسبات فرهنگی ایران با آسیای مرکزی بویژه قرقیزستان است. همه جمهوری قرقیزستان از استقلال با چالش های داخلی برای دولت ملت سازی بعد بوده است. ولی مهم و فعالان منطقه ای و فرامنطقه ای در روند تحولات این کشور و در کل منطقه آسیای مرکزی و قفقاز ترسیم چشم اندازی درگیری تا میان آسیای مرکزی با بازیگران مهم منطقه و بین المللی در مقاطع مختلف را ساختند. پرسش اساسی این است که ضعف و قدرت جمهوری اسلامی و کشور قرقیزستان را با استفاده از ابزار دیپلماسی فرهنگی می گوید و گوی فرهنگی چه تأثیری بر توسعه روابط خارجی دو جانبه دارد؟ روش تحقیق: در این پژوهش با توصیفی- تحلیلی بر اساس ضرورت ها و کارهای گفت وگوی فرهنگی نخبگان ایران با انواع ویژه قرقیرستان، با برشمردن فرصت های موجود جهت گیری شکل گفت وگوهای فرهنگی برای بررسی شرایط فرهنگی حاکم بر دو. کشور، به شناخت و بررسی اولویت ها، جهت گیری ها و نیزرویکردهای فرهنگی جمهوری اسلامی ایران باتوجه به سوابق فرهنگی و تاریخی آن با قرقیزستان و همچنین تبیین آسیب هایی که در این زمینه متوجه دو کشور هستند. پژوهش های: در این نکته خلاصه می شود که مناسبات فرهنگی ایران در قرقیزستان به دلیل متفاوت بودن یک کشور با نظام بین الملل، شیوه و کاربست راهبردهای فرهنگی و همچنین میزان کارآمدی نهادهای مسئول امر در امر توسعه روابط فرهنگی از نتایج متفاوت بهره برداری شده است.

گفت وگوی فرهنگی به دلیل ظرفیت های تعاملی نهفته در فرهنگ و همچنین قابلیت های تأثیرگذار گفت وگوی نخبگان، وجهی مهم ومؤثر از تعامل سازنده میان فرهنگ ها محسوب می گردد؛ چرا که این مفهوم در بستر مفاهیمی چون  دوسویگی، پذیرش دیگری، تعامل فرهنگی و تنوع فرهنگی معنا پیدا می کند. روابط فرهنگی و گفت وگوی فرهنگی هرچند به تنهایی  تعریف و کارویژه های خاص خود را دارند ولی فصل مشترکشان این است که  ارتباطات فرهنگی و هم  گفت وگوی فرهنگی  برپایه همزیستی و زیست مسالمت آمیز و در فضای مبتنی بر صلح و پذیرش دیگری شکل می گیرد. همچنین بر پایه پذیرش مقوله تنوع فرهنگی، مفاهیم مختلفی به عنوان گونه های مختلف تعامل میان فرهنگ ها و تبادل فرهنگی ارائه می گردد. مفاهیمی از قبیل همزیستی، تفاهم، گفت وگو، اتحاد و تقاربِ فرهنگ ها که  نمایانگر مدلی از داد و ستد  و روابط میان ملت ها است که بر مبنای فرهنگ تعریف می شوند. از این روی  امروزه می توان معیار "گفت وگو» را به شاخصی برای صلح جهانی  و مناسب ترین بسترِ همگرایی فرهنگی ملت ها برشمرد. سودمند ی و کارکرد عمده گفت وگوی فرهنگی این است که فرهنگ ها در صحنه جهانی به گونه ای در تعامل سازنده قراربگیرند تا از طریق شکل گیری فهم مشترک  و با گستراندن فرهنگ مدارا و رواداری، بسترهای مناسب برای توسعه همکاری های بیش از پیش فراهم گردد. این مقاله با روش توصیفی- تحلیلی ضمن تأکید بر ضرورت ها و کارکردهای  گفتوگوی فرهنگی نخبگان  ایران با کشورهای مختلف به ویژه روسیه، با برشمردن فرصت های موجود جهت شکل گیری گفت وگوهای فرهنگی خصوصاً میان نخبگان ایران و روسیه، سعی دارد به این پرسش پاسخ دهد که گفت وگوهای فرهنگی نخبگان ایران و روسیه چه تأثیر و کارکردی در پایدارسازی و توسعه روابط ایران و روسیه و همچنین صلح و امنیت منطقه ای و بین المللی بر عهده دارد. شکل گیری فرآیند مستمر و منطقی گفت وگوهای فرهنگی ایران و روسیه علاوه بر شبکه سازی تعاملات نخبگی دو کشور، می تواند مجموعه ای از مسایل و چالش های بین المللی را در سازوکارهای تعاملات گفت و گو محور دوجانبه مورد بررسی  قرار داده، به راهکارهای مشترک برسند.