وابستگی به شبکه های اجتماعی

      پژوهش حاضر، با هدف بررسی رابطه بین عملکرد خانواده با وابستگی به شبکه های اجتماعی با توجه به نقش واسطه ای خودتنظیمی هیجانی نوجوانان انجام شده است. این پژوهش توصیفی از نوع همبستگی است. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه نوجوانان مقطع متوسطه دوم شهر اصفهان در سال تحصیلی 98-1397 بوده که با روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای انتخاب شدند. جهت جمع آوری داده های پژوهش از پرسش نامه عملکرد خانواده ﭘﺸﺘﺎیﻦ، ﺑﺎﻟﺪیﻮن و ﺑیﺸﺎب(1983) ، پرسش نامه خودتنظیمی هافمن و کاشدان(2010) و پرسش نامه وابستگی به شبکه های اجتماعی حقایق و همکاران(1395) استفاده شد. داده ها با استفاده از روش تحلیل یابی معادلات ساختاری  و نرم افزار AMOS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج تحلیل مسیر نشان داد بین عملکرد کلی خانواده به خودتنظیمی هیجانی و وابستگی به شبکه های اجتماعی تنها مسیر مستقیم با ضریب 64/0- و 32/0- وجود دارد اما اثر کلی بین عملکرد خانواده به وابستگی به شبکه های اجتماعی برابر با 37/0 است که از این مقدار 17/0 اثر مستقیم و 20/0 به اثر غیر مستقیم و نقش میانجی خودتنظیمی هیجانی مربوط بوده است. این یافته ها نشان داد که نوجوانان دارای بافت خانوادگی ناسالم و کارکرد ضعیف به دلیل نقصی که در مهارت های تنظیم هیجان دارند و به جهت دوری از تنش و استرس ناشی از این مشکلات به شبکه های اجتماعی روی می آورند و همین امر به درک و بینش بهتر مربیان و متخصصان سلامت و سیاست گذاران از تأثیرات استفاده مفرط و آسیب زا از اینترنت در میان کاربران نوجوان و آگاهی خانواده ها در جهت نقش مهم در رفتارهای نابهنجار فرزندانشان و در نهایت تدوین مداخله مناسب از سوی متخصصان کمک می کند.

اشتیاق تحصیلی دانش آموزان به عنوان یکی از محرک های پیشرفت تحصیلی می تواند تحت تاثیر عوامل مختلفی باشد، با درک این مهم پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطه ناگویی هیجانی و اشتیاق تحصیلی با میانجیگری وابستگی به شبکه های اجتماعی و سلامت روانی انجام شده است. روش تحقیق توصیفی از نوع همبستگی است. جامعه آماری پژوهش شامل دانش آموزان هنرستان های شهرستان میاندورود به تعداد 483 نفر می باشد ، تعداد 217 نفر با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای به عنوان نمونه آماری جهت مطالعه انتخاب شدند. برای برآورد حجم نمونه از فرمول کوکران استفاده شد. برای گردآوری داده های پژوهش از پرسشنامه استاندارد استفاده شد. داده های تحقیق پس از جمع آوری با استفاده از مدل معادلات ساختاری در نرم افزارهای آماری LISREL, SPSS تحلیل شدند. که ناگویی هیجانی، سلامت روان و وابستگی به شبکه های اجتماعی تاثیر منفی و معنی داری بر اشتیاق تحصیلی دارند، همچنین مشخص شد که نقش میانجی سلامت روان و وابستگی به شبکه های اجتماعی در ارتباط بین ناگویی هیجانی و اشتیاق تحصیلی منفی و معنی دار می باشد. در نتیجه برای افزایش اشتیاق تحصیلی در دانش آموزان می بایست به ناگویی هیجانی، وابستگی به شبکه های اجتماعی و سلامت روان توجه کرد.

مقدمه : از زمان معرفی شبکه های اجتماعی تاکنون، سرعت تحولات در زندگی دچار افزایش تصاعدی گردیده است. وابستگی به شبکه های اجتماعی می تواند، جریان زندگی انسان را دستخوش تغییرات اساسی نماید. این پژوهش با هدف بررسی رابطه سبک زندگی و نیازهای بنیادی روانشناختی با وابستگی به شبکه های اجتماعی با میانجیگری هوش هیجانی انجام پذیرفت. روش : طرح پژوهش همبستگی از نوع مدلسازی معادلات ساختاری بود. جامعه آماری، دانشجویان استان تهران در سال 1400 بودند که 515 نفر به روش نمونه گیری تصادفی چندمرحله ای مورد بررسی قرار گرفتند. در خصوص تحصیلات، 98/13 درصد کمتر از کارشناسی، 74/48 درصد کارشناسی، 08/24 درصد کارشناسی ارشد و 20/13 درصد دکتری شرکت داشتند. برای اندازه گیری متغیرهای پژوهش از پرسشنامه وابستگی به اینترنت و شبکه های اجتماعی یانگ (1998)، پرسشنامه سبک زندگی لعلی و عابدی (1391)، پرسشنامه نیازهای بنیادی روانشناختی گواردیا و همکاران (2000) و پرسشنامه هوش هیجانی اسکات (1998) استفاده شد. یافته ها : نتایج پژوهش نشان داد که بین مؤلفه های سبک زندگی، نیازهای بنیادی روانشناختی و هوش هیجانی با وابستگی به شبکه های اجتماعی رابطه معناداری وجود دارد (P<0.01). با توجه به شاخص های CFI, GFI, RMSEA به ترتیب با مقادیر 057/0، 949/0 و 967/0 برازش مدل تأئید گردید. همچنین، نقش واسطه ای هوش هیجانی در ارتباط سبک زندگی و نیازهای بنیادی روانشناختی با وابستگی به شبکه های اجتماعی مشخص گردید. نتیجه گیری : بنابراین از طریق بهبود سبک زندگی و نیازهای بنیادی روانشناختی می توان، نسبت به اصلاح وابستگی به شبکه های اجتماعی اقدام نمود.

مطالعه حاضر با هدف آزمون مدل علّی احساس تنهایی کاربران توییتر بر اساس سبک زندگی و سبک های مقابله ای با استرس با میانجی گری وابستگی به شبکه های اجتماعی انجام شد. روش تحقیق توصیف-همبستگی بود. جامعه آماری کاربران توییتر شهر تهران که حداقل 2 سال از عضویت آن ها در این فضا می گذشت بودند. تعداد 200 نفر بر اساس روش نمونه گیری هدفمند به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند. آزمودنی ها به پرسشنامه های اعتیاد به شبکه های اجتماعی احمدی و همکاران (1395)، احساس تنهایی راسل و همکاران (1980)، سبک زندگی میلر و اسمیت (1988) و سبک های مقابله ای لازاروس و فولکمن (1984) پاسخ دادند. روایی پرسشنامه ها براساس روایی محتوایی با استفاده از نظر صاحب نظران، صوری بر مبنای دیدگاه تعدادی از جامعه آماری و سازه با روش تحلیل عاملی مورد بررسی قرار گرفته و تأیید شد. پایایی پرسشنامه ها با روش آلفای کرونباخ به ترتیب برای سبک زندگی 88/0، سبک های مقابله ای با استرس 80/0، احساس تنهایی 79/0 و وابستگی به شبکه های اجتماعی 78/0 برآورد شد. تجزیه و تحلیل داده ها در دو سطح آمار توصیفی و آمار استنباطی مشتمل بر الگوسازی معادلات ساختاری توسط نرم افزار لیزرل انجام گرفت. نتایج نشان داد تمامی فرضیه های پژوهش از برازش مطلوبی برخوردار بودندسبک زندگی با ضریب تأثیر 52/0 و سبک های مقابله ای با استرس با ضریب تأثیر 56/0 بطور غیر مستقیم با احساس تنهایی رابطه دارند.

پژوهش حاضر با هدف تعیین نقش پیش بین الگوهای تعاملی خانواده و خودکنترلی با وابستگی به شبکه های اجتماعی در نوجوانان انجام شد. پژوهش حاضر از لحاظ روش توصیفی- همبستگی بود. جامعه آماری شامل تمامی دانش آموزان دختر 17-15سال مشغول به تحصیل در مدارس دولتی دوره متوسطه دوم شهرستان آبیک در سال تحصیلی 1401-1400 بود؛ که 258 نفر با روش نمونه گیری غیرتصادفی به صورت در دسترس انتخاب و از طریق شبکه های مجازی با استفاده از پرسشنامه های وابستگی به اینترنت (IAT) (یانگ، 1998) مقیاس تجدید نظر شده الگوهای ارتباطی خانواده (RFCP) (ریچی، 1972)، خودکنترلی (SCS) (تانجی و همکاران، 2004) ارزیابی شدند. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از آزمون همبستگی پیرسون و رگرسیون چندمتغیری انجام شد. یافته های به دست آمده از آزمون همبستگی پیرسون نشان داد رابطه مثبت معناداری بین الگوی تعاملی گفت و شنود (01/0P<) و رابطه منفی معناداری بین الگوی تعاملی همنوایی (05/0P<) با وابستگی به شبکه های اجتماعی وجود دارد. اما بین خودکنترلی با وابستگی به شبکه های اجتماعی رابطه معنادار وجود ندارد. در واقع 19درصد واریانس وابستگی به شبکه های اجتماعی براساس الگوهای تعاملی خانواده (گفت و شنود، همنوایی)، خودکنترلی نوجوانان قابل پیش بینی است. با توجه به یافته های به دست آمد می توان به منظور کاهش یا پیشگیری از وابستگی به شبکه های اجتماعی در نوجوانان برنامه های ویژه به منظور بهبود الگوهای تعاملی خانواده تدوین نمود.

هدف پژوهش حاضر اثربخشی آموزش مهارت های زندگی بر مهارت های ارتباطی، امنیت روانی-اجتماعی و وابستگی به شبکه های اجتماعی در دانش آموزان دختر دارای اعتیاد به فضای مجازی بود. این پژوهش به شیوه نیمه آزمایشی از نوع طرح پیش آزمون-پس آزمون با گروه کنترل است. جامعه آماری دانش آموزان دختر متوسطه دوم دارای اعتیاد به فضای مجازی در شهرستان کلیبر بودند که از این جامعه به روش در دسترس تعداد 74 دانش آموز انتخاب شده و پرسشنامه اعتیاد به فضای مجازی تکمیل شد و دانش آموزانی که نمره آن ها در پرسشنامه اعتیاد به فضای مجازی یانگ در دامنه بین 80 تا 100 (نمره برش و به عنوان اعتیاد به فضای مجازی) بود؛ 40 نفر به عنوان نمونه انتخاب و در دو گروه آزمایش (20 نفر) و گروه کنترل (20 نفر) جایگزین شدند. برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه های اعتیاد به فضای مجازی، پرسشنامه مهارت های ارتباطی، امنیت روانی اجتماعی و وابستگی به شبکه های اجتماعی استفاده شد. تجزیه و تحلیل داده ها نیز با آزمون تحلیل کوواریانس چندمتغیره انجام گرفت. نتایج نشان داد آموزش مهارت های زندگی بر وابستگی به فضای مجازی و مؤلفه های(عادت، اعتیاد و درگیری بالا) تأثیر دارد(05/0>P). همچنین آموزش مهارت های زندگی بر امنیت روانی اجتماعی و مؤلفه های(اطمینان به خود، احساس ناخوشنودی، ناسازگاری محیطی و دید مردم نسبت به خود) و مهارت های ارتباطی و مؤلفه های(بازخورد، گوش دادن و مهارت کلامی) تأثیر دارد (05/0>P).

هدف از انجام این پژوهش، بررسی رابطه ساختاری بین سیستم های مغزی رفتاری و نظم جویی شناختی هیجانی با وابستگی به شبکه های اجتماعی در دانش آموزان بود. روش پژوهش توصیفی، از نوع همبستگی مبتنی بر روش مدل یابی معادلات ساختاری می باشد. جامعه آماری شامل دانش آموزان مقطع دوم متوسطه می باشند. برای تعیین حجم نمونه با توجه به تعداد متغیرهای مشاهده شده (17 متغیر) و تخصیص ضریب 15 برای هر متغیر مشاهده شده تعداد 261 نفر با روش نمونه گیری در دسترس به عنوان نمونه انتخاب شدند و به پرسشنامه های سیستم های مغزی رفتاری کارور و وایت (1994)، پرسشنامه نظم جویی شناختی هیجان گرانفسکی و همکاران (۲۰۰۱) و پرسشنامه وابستگی به شبکه های اجتماعی خواجه احمدی و همکاران (۱۳۹۵) پاسخ دادند. تجزیه وتحلیل داده ها با روش معادلات ساختاری و با استفاده از نرم افزار SPSS 18 و Amos 24 انجام شد. یافته ها نشان داد سیستم فعال ساز رفتاری با وابستگی به شبکه های اجتماعی رابطه مثبت و معنادار و سیستم بازداری رفتاری با وابستگی به شبکه های اجتماعی رابطه منفی و معنادار و نظم جویی شناختی هیجانی منفی با وابستگی به شبکه های اجتماعی رابطه مثبت و معنا دار و نظم جویی شناختی هیجانی مثبت با وابستگی به شبکه های اجتماعی رابطه منفی و معنا دار دارد. همچنین نظم جویی شناختی هیجانی میانجی گر رابطه سیستم های مغزی رفتاری و وابستگی به شبکه های اجتماعی است. مدل پژوهش نیز تأیید شد و به طورکلی 75 درصد از واریانس وابستگی به شبکه های اجتماعی توسط سیستم های مغزی رفتاری و نظم جویی شناختی هیجانی قابل تبیین می باشد.