مطالب مرتبط با کلیدواژه

سیستم اطلاعات جغرافیایی


۲۸۱.

پیش بینی و ارزیابی تغییر اقلیم با تاکید بر سیستم اطلاعات جغرافیایی مطالعه موردی (استان کرمانشاه)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و روابط انسانی دوره ۱ پاییز ۱۳۹۷ شماره ۲ 205 - 219

کلیدواژه‌ها: تغییر اقلیم ریز مقیاس نمایی مدل سازی اقلیمی سیستم اطلاعات جغرافیایی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۹۴ تعداد دانلود : ۲۷۸
تغییر اقلیم به عنوان یک پدیده جهانی مورد قبول قرار گرفته است و لزوم توجه به این پدیده بسیار حائز اهمیت می باشد ،در تحقیق حاضر اثر پدیده تغییر اقلیم (دما و بارش )را طی دوره های آماری 2039-2020 و 2059-2040 در پنج ایستگاه هواشناسی سینوپتیک کاربردی برای استان کرمانشاه مورد مطالعه قرارداده ایم ،که با وارد کردن داده ها و انجام عملیات ریز مقیاس سازی بر روی داده ها برای مناطق مورد مطالعه صورت گرفته است که درنهایت با وارد شدن به سیستم اطلاعات جغرافیایی (gis) نقشه پیش بینی دماو بارش برای دوره های مذکور انجام گرفته است ،نتایج حاصل از مطالعه پدیده تغییر اقلیم حاکی از آن است که افزایش دما تا 4.3 درصدی برای ایستگاه های مورد مطالعه و افزایش متوسط دما نسبت به حال حاضر و هم چنین کاهش میزان بارش در نواحی گرمسیری و جنوب شرقی و شرق استان مورد انتظار می باشد، برای این منظور می بایست با حداقل بهره وری اراضی و رعایت الگوی متناسب کشت در این نواحی به شکل مدیریت مندانه تری رفتار گردد .
۲۸۲.

تحلیل فضایی پایداری سکونتگاه های مناطق روستایی در استان ایلام

نویسنده:
منبع: جغرافیا و روابط انسانی دوره ۱ پاییز ۱۳۹۷ شماره ۲ 587 - 607

کلیدواژه‌ها: تحلیل فضایی پایداری سکونتگاه روستایی سیستم اطلاعات جغرافیایی استان ایلام

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۴۲ تعداد دانلود : ۳۴۲
هدف از مطالعه حاضر تحلیل فضایی پایداری سکونتگاه های مناطق روستایی در استان ایلام با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) می باشد. این پژوهش از نوع مطالعات توصیفی- تحلیلی است و جهت جمع آوری اطلاعات از روش های اسنادی میدانی استفاده شده است. در انجام این مطالعه ابتدا اطلاعات مورد نیاز در زمینه موضوع و منطقه جمع آوری و سپس بر اساس روشی سیستمی و با استفاده از رایانه، تجزیه و تحلیل و جمع بندی داده ها و همچنین تلفیق و ترکیب لایه های اطلاعاتی صورت گرفته و در ادامه نقش عوامل موثر بر الگوهای استقرار فضایی سکونتگاه های روستایی استان ایلام تحلیل شده است. نتایج نشان داد، 42/28 درصد استان ایلام (5583 کیلومتر مربع) در پهنه ی مساعد قرار دارد که در این پهنه، 486 سکونتگاه روستایی استقرار یافته است. پهنه ی نسبتاً مناسب یا متوسط، به لحاظ استقرار پایدار سکونتگاه های روستایی، دارای مساحتی برابر با 8902 کیلومتر مربع بوده که 423 سکونتگاه روستایی برابر با 49/39 درصد از کل سکونتگاه های روستایی استان ایلام است را در بر می گیرد. همچنین، پهنه ی نامناسب به لحاظ استقرار پایدار سکونتگاه های روستایی، 5154 کیلومتر مربع یا 24/26 درصد از مساحت کل استان را در بر می گیرد که شامل 162 سکونتگاه روستایی می شود. بنابراین ملاحظه می شود که ساکنان سکونتگاه های روستایی در گذشته به صورت تجربی و بومی به درصد بالایی از عوامل مؤثر بر پایداری استقرار سکونتگاه ها توجه کافی نموده اند.
۲۸۳.

توزیع فضایی- مکانی و سطح بندی شهرهای استان کرمان با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی (G.I.S)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و روابط انسانی دوره ۱ پاییز ۱۳۹۷ شماره ۲ 1048 - 1064

کلیدواژه‌ها: توزیع فضایی - مکانی سطح بندی شهرها استان کرمان سیستم اطلاعات جغرافیایی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۴۰ تعداد دانلود : ۴۴۶
افزایش جمعیت و مهاجرت و تمرکز جمعیت در یک مکان زمینه را برای پیدایش شهرها فراهم آورد و شهرها به دلیل موقعیت ویژه ای که به دست آورده بودند محلی برای جذب جمعیت شدند و همین تمرکز، شهرها را روز به روز بزرگ تر و بیشتر کرد به طوریکه قرن بیستم قرن شهرها و قرن بیست و یکم قرن کلان شهرها نام گرفته است. سیاره روستایی جای خود را به سیاره شهری داده و شهر نشینی پدیده غالب زندگی انسان های روی زمین شده است. در مورد شهرهای استان کرمان با این سوالات مواجه هستیم. شهرهای استان چگونه در این فضای جغرافیایی قرار گرفته اند؟ توزیع فضایی مکانی آنها از چه عواملی تأثیر می پذیرد؟، آیا شهرها از سطح یکسانی برخوردارند، سطح بندی شهرها از چه عواملی تأثیر می پذیرد،یافته های تحقیق نشان می دهد توزیع فضایی شهرها ناهمگون،و شهرهای استان از سطوح و درجه مرکزیت متفاوتی برخوردارند،تعداد جمعیت ،سطوح عملکرد وحوزه نفوذ آنها متفاوت می باشد.که در این مقاله به آن پرداخته شده است.در پژوهش حاضر روش تحقیق اسنادی و میدانی است با استفاده از اطلاعات موجود و اطلاعات به دست آمده به روش میدانی داده های تحقیق جمع آوری گردیده و با استفاده از نرم افزار GIS مورد پردازش قرار گرفته و نقشه ها مورد نیاز تهیه و سپس نتیجه گیری و راهکار های لازم ارائه گردیده است.
۲۸۴.

تحلیل فضایی- مکانی و سطح بندی روستاهای استان کرمان به منظور توسعه پایدار روستایی با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی(GIS)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و روابط انسانی دوره ۱ پاییز ۱۳۹۷ شماره ۲ 1065 - 1080

کلیدواژه‌ها: تحلیل فضایی - مکانی سطح بندی روستاها توسعه پایدار روستایی سیستم اطلاعات جغرافیایی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۹۵ تعداد دانلود : ۲۸۱
استان پهناور کرمان بیش از 11000 آبادی دارد که از این تعداد 5930 روستا دارای سکنه هستند. روستاهای دارای سکنه در سطوح مختلف جمعیتی و سطوح متفاوت خدماتی قرار دارند و از توزیع فضایی – مکانی یکنواختی برخوردار نیستند. به گونه ای که روستاهای سطح یک با 85 روستا که43/1 درصد روستاهای استان را تشکیل می-دهند، 42/16 درصد از جمعیت استان را شامل می شوند در حالیکه روستاهای سطح چهار با 4133 روستا، 69 درصد از روستاهای استان را در بر می گیرد که 3/19 درصد از جمعیت روستایی استان را تشکیل می دهد. به لحاظ خدماتی نیز توزیع نامناسبی در سطح روستاهای استان دیده می شود بطوریکه 204 روستا از 5930 روستای استان را می توان به عنوان روستای مرکزی انتخاب کرد که بالاترین امتیاز خدماتی را بر اساس سنجش نهادی گاتمن بدست آورده-اند.عدم توزیع فضایی و مکانی مناسب روستاها ناشی از سطح متفاوت برخورداری مناطق مختلف استان کرمان است. بطوریکه مناطق شمالی تا غربی و مرکزی استان از مناطق برخوردار محسوب شده و بیشترین روستاهای مرکزی و پرجمعیت را در خود جای داده است و مناطق جنوبی و شرقی استان از نقاط کم برخوردار محسوب می-شود و روستاهای آن از جمعیت کمتر و سطح پایین تر خدماتی بهره مندند. زمانی می توان توسعه پایدار ایجاد کرد که توزیع فضایی و مکانی روستا را بهینه نمائیم و زمانی می توانیم توزیع فضایی و مکانی را بهینه نمائیم که سطح برخورداری را در نقاط مختلف استان بهینه نمائیم.هدف این مقاله بیان نابرابری های فضایی،سطوح برخورداری و جمعیتی روستاهای استان کرمان است.روش تحقیق در این مقاله توصیفی – تحلیلی،جمع آوری اطلاعات با روش اسنادی و میدانی ،ابزار تحلیل اطلاعات استفاده از GISونتیاج تحقیق نشان می دهد توزیع فضایی روستاها نامتعادل ،سطوح جمعیتی و اقتصادی ،نابرابر و ایجاد توسعه پایدار در روستاها استان با مشکلات فراونی همراه است.
۲۸۵.

عدالت فضایی و مکانی در خدمات بهداشتی ودرمانی مناطق محروم شهری سراوان

نویسنده:
منبع: جغرافیا و روابط انسانی دوره ۱ زمستان ۱۳۹۷ شماره ۳ 437 - 453

کلیدواژه‌ها: توزیع جغرافیایی عدالت فضایی مراکز بهداشتی –درمانی سیستم اطلاعات جغرافیایی سراوان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۷۰ تعداد دانلود : ۳۹۵
خدمات در شهر و اساسی ترین نیاز ها نه تنها در نقاط شهری بلکه برای همه مردم ، دسترسی به خدمات بهداشتی – درمانی است . در این پژوهش سعی شده است تا ضمن توزیع جغرافیایی کاربری های بهداشتی – درمانی به جنبه هایی از عدالت فضایی در شهر سراوان و توزیع فضایی عادلانه خدمات بهداشتی – درمانی بر مبنای استاندارد و ضوابط دسترسی و کاربری موجود بپردازد و سپس به تدوین الگوهای علمی مکان یابی این فضاها در محیط سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) پرداخته می شود.روش تحقیق توصیفی – تحلیلی و نوع آن کاربردی است . درتحلیل داده ها با استفاده از ضریب همبستگی پیرسون در نرم افزار SPSS به بررسی همبستگی بین توزیع فضایی خدمات بهداشتی – درمانی و نیز درک وجود رابطه بین سلسه مراتب جمعیتی م میزان برخورداری هر یک از نواحی شهر و روستاها از خدمات فوق از مدل های TOPSIS و MORIS و با تاکید بر نگرش سیستمی استفاده شده است.به این ترتیب که ابتدا اطلاعات و آمار مورد نیاز در ارتباط با خدمات بهداشتی – درمانی در سطح شهر و روستاهای اطراف مورد مطالعه و جمع آوری گردیده است. سپس از طریق مدل TOPSIS به رتبه بندی قسمت های مختلف بخش مرکزی سراوان و تعیین هر یک از معیارهای زیر ساختی با تاکید بر آرمان عدالت فضایی نواحی شهر مورد مطالعه پرداخته شده است.نتایج نشان می دهد که این فضاها از عدالت فضایی در منطقه برخوردار نبوده و شعاع دسترسی مطلوب در این شهرستان مراعات نگردیده است و همچنین شمار بیمارستان ها و تخت های موجود در این منطقه کافی نمی باشد، یکی از مسائل مهم برای مدیران و برنامه ریزان شهری، توزیع مناسب کاربری ها بالاخص مراکز خدماتی مهمم و حیاتی نظیرمراکز امدادی و اورژانسی در سطح شهرسراوان است
۲۸۶.

مکان یابی مراکز آموزشی(مدارس ابتدایی) در شهر کوهدشت

نویسنده:
منبع: جغرافیا و روابط انسانی دوره ۲ زمستان ۱۳۹۸ ویژه نامه زمستان 435 - 445

کلیدواژه‌ها: مراکز آموزشی سیستم اطلاعات جغرافیایی مکان یابی کوهدشت

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۵۰ تعداد دانلود : ۲۸۴
مکان یابی مراکز آموزشی(مدارس ابتدایی) در شهر کوهدشت کاربری های متنوع در شهر بخصوص کاربری هایی با تقاضای بیشتر مانند کاربری های آموزشی به دلایل زیادی مانند عدم هماهنگی نهادهای اجرایی شهر ، مشکلات مالی بخش آموزش و پرورش و عدم آشنایی مسوولین با موازین علمی مکان یابی در پاسخ گویی به نیازهای جمعیت دانش آموزی با مشکلات زیادی مواجه هستند. در این پژوهش سعی بر آن است با توجه به شاخص ها و استاندارد های موجود، مکان های بهینه برای ایجاد مراکز آموزشی در سطح شهر کوهدشت تعیین شود. در ابتدای کار ، لایه های مورد نیاز برای مکان یابی مراکز آموزشی جمع آوری گردید. سپس با استفاده از نرم افزار مورد استفاده استاندارد سازی لایه ها صورت گرفت و لایه های مورد نیاز برای مکان یابی آماده گردیدند. کلمات کلیدی: مراکز آموزشی، سیستم اطلاعات جغرافیایی، مکان یابی، کوهدشت مکان یابی مراکز آموزشی(مدارس ابتدایی) در شهر کوهدشت کاربری های متنوع در شهر بخصوص کاربری هایی با تقاضای بیشتر مانند کاربری های آموزشی به دلایل زیادی مانند عدم هماهنگی نهادهای اجرایی شهر ، مشکلات مالی بخش آموزش و پرورش و عدم آشنایی مسوولین با موازین علمی مکان یابی در پاسخ گویی به نیازهای جمعیت دانش آموزی با مشکلات زیادی مواجه هستند. در این پژوهش سعی بر آن است با توجه به شاخص ها و استاندارد های موجود، مکان های بهینه برای ایجاد مراکز آموزشی در سطح شهر کوهدشت تعیین شود. در ابتدای کار ، لایه های مورد نیاز برای مکان یابی مراکز آموزشی جمع آوری گردید. سپس با استفاده از نرم افزار مورد استفاده استاندارد سازی لایه ها صورت گرفت و لایه های مورد نیاز برای مکان یابی آماده گردیدند. کلمات کلیدی: مراکز آموزشی، سیستم اطلاعات جغرافیایی، مکان یابی، کوهدشت
۲۸۷.

پهنه بندی مناطق مستعد سیل خیزی با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی (مطالعه موردی: شهرستان کامیاران)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و روابط انسانی دوره ۲ بهار ۱۳۹۹ شماره ۸ 216 - 229

کلیدواژه‌ها: پهنه بندی سیل سیستم اطلاعات جغرافیایی مدل AHP

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۸۶ تعداد دانلود : ۳۰۸
سیل یکی از مهم ترین و پیچیده ترین بلایای طبیعی می باشد که بیشترین فراوانی را نیز به خود اختصاص داده است. امروزه رشد بی رویه جمعیت، تسطیح زمین و اشغال حریم رودخانه ها و مسیل ها در کنار عوامل اقلیمی و فیزیوگرافی در شهرهای بزرگ سبب گسترش سیلاب های شهری شده است. هدف از این تحقیق پهنه بندی مناطق مستعد سیل خیزی با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی برای حوضه شهرستان کامیاران می باشد. برای پهنه بندی خطر سیلاب از 8 معیار تاثیرگذار بنابر توصیه و راهنمایی های کارشناسان اداره منابع طبیعی و هواشناسی شهرستان شامل فاصله از رودخانه ها، فاصله از دریاچه، کاربری اراضی، ارتفاع منطقه، شیب منطقه، بارندگی، دما، فاصله از راه های اصلی استفاده شد. با استفاده از مدل تحلیل سلسله مراتبی (AHP) لایه های اطلاعاتی موجود در نرم افزار Expert Choise وزن دهی شده و سپس با استفاده مقایسه زوجی دو به دو مقایسه شدند. در نهایت بعد از تلفیق لایه ها در نرم افزار Arc Map، مدل نهایی پهنه بندی مناطق مستعد سیل خیزی شهرستان در پنج طبقه از مناطق خیلی پرخطر تا مناطق خیلی کم خطر طبقه بندی شدند. نتایج تحقیق نشان داد از کل مساحت شهرستان را حدود 12.7 درصد مناطق خیلی پرخطر و حدود 15.2 درصد مناطق خطرناک در برگرفته است که عمدتا بخش های مرکزی و شمالی شهرستان (حاشیه رودخانه گاوورود) را شامل شد و این مناطق را برای سیل خیزی مهیا و در حالت هشدار قرار داده است.
۲۸۸.

مدیریت شهری و کاربرد سیستم (GIS)

نویسنده:
منبع: معماری سبز سال ششم پاییز ۱۳۹۹ شماره ۳ (پیاپی ۲۱) جلد اول 57-65

کلیدواژه‌ها: سیستم اطلاعات جغرافیایی شهرسازی برنامه ریزی شهری شهرداری

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۵۵ تعداد دانلود : ۸۱۲
امروز یکی از مسائل عمده شهرهای کشور، فقدان مدیریت واحد شهری و عدم هماهنگی بین ادارات و سازمان های مختلفی است که در امور مختلف شهروندان نقش دارند و در این ناهماهنگی ها شهروندان که پرداخت هزینه های شهری بر دوش آنان است بیشترین زیان را متحمل می شوند. لذا شهرداری ها اگر نتوانند اطلاعات روز خود را با سرعت و دقت به دست آورند در حل مسائل شهری برنامه ریزی و تأمین منابع درآمدی با مشکل روبه رو می شوند. سیستم اطلاعات جغرافیایی همانند بازویی برای مدیریت شهری عمل می کند و می توان پیش بینی و برنامه ریزی لازم را با به کارگیری روش ها و مدل های جدید عملی نمود. سیستم اطلاعات مکانی در امور شهری و شهرسازی، در بخش هایی مانند کاربری اراضی، جمعیت، خدمات شهری، مدیریت زمین و مسکن، معماری، بافت های فرسوده و تاریخی، تأسیسات و تجهیزات شهری، ساخت وساز، حمل ونقل و ترافیک، گردشگری، اطلاعات عمومی شهری و آموزش و آمار، کمک فراوانی به مدیران شهری، شهرسازان و مشاوران طرح های توسعه منطقه ای و شهری، برای تحلیل وضع موجود و برنامه ریزی کوتاه مدت و بلندمدت می کند.
۲۸۹.

بررسی تصادفات رخ داده درون شهری شهر همدان و تعیین حادثه خیزترین تقاطع ها با استفاده از فرآیند تحلیل سلسله مراتبی(AHP) و سیستم اطلاعات جغرافیایی

نویسنده:
منبع: دانش انتظامی همدان سال دوم تابستان ۱۳۹۴ شماره ۲ (پیاپی ۵) 65 - 79

کلیدواژه‌ها: نقاط حادثه خیز سیستم اطلاعات جغرافیایی فرآیند تحلیل سلسله مراتبی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۹۷ تعداد دانلود : ۳۴۳
با توجه به افزایش جمعیت و گسترش روز افزون شهرها و وابستگی بیش از پیش بشر به استفاده از وسایل نقلیه جهت مقاصد مختلف، موجب افزایش تعداد وسایل نقلیه و به تبع آن افزایش تعداد تصادفات درون شهری و برون شهری گردیده که این امر باعث به وجود آمدن پیامدهای وسیعی در جامعه گردیده که از جمله این پیامدها می توان به خسارتهای جبران ناپذیر جانی و مالی و آسیب های روحی و روانی ناشی از آن اشاره کرد. از این رو نیاز به مطالعات و تحقیقات بیش تر، بر روی معیارهای مؤثر در بروز تصادفات ترافیکی و تلاش برای کاهش دادن تصادفات و افزایش ایمنی راه ها بیش از پیش ضروری می نماید. بر این اساس بایستی دلایل مختلفی که سبب به وجود آمدن تصادفات میشوند را شناسایی و ریشه یابی کرده و سپس به تجزیه و تحلیل این دلایل پرداخت و راهکارها و ایده هایی که سبب کاهش تصادفات می شوند را ارائه نمود. یکی از اقدامات مهم، شناسایی نقاط پرحادثه می باشد. لذا در این پژوهش ابتدا از بین داده های جمع آوری شده مربوط به تصادف، با توجه به مطالعات صورت گرفته از مقالات و نظر کارشناسان تصادف، پارامترهای تاثیرگذار در وقوع تصادفات بررسی شده و از میان آنها پارامتر های مربوط به علت تامه تصادفات را استخراج کرده و سپس از سیستم اطلاعات جغرافیایی و فرآیند تصمیم گیری چندمعیاره جهت تعیین نقاط حادثه خیز استفاده شده است. طی فرآیند تصمیم گیری چندمعیاره به وزن دهی پارامترها پرداخته و برای هر نقطه، شاخص حادثه-خیزی تعیین گردیده است. در ادامه، اولویت بندی نقاط بر اساس شاخص مذکور انجام گردید و با استفاده از آنالیزهای جی آی اِس و هم پوشانی وزن دار نقاط حادثه خیز، حادثه خیزترین تقاطع ها مشخص گردید.
۲۹۰.

بررسی، تحلیل وپهنه بندی تصادفات برون شهری با هدف تعیین نقاط حادثه خیز با استفاده از نرم افزار ARC GIS (نمونه موردی محور همدان- ساوه (آزاد راه کربلا))

نویسنده:
منبع: دانش انتظامی همدان سال چهارم تابستان ۱۳۹۶ شماره ۲ (پیاپی ۱۳) 1 - 26

کلیدواژه‌ها: سیستم اطلاعات جغرافیایی شریان های جاده ای حمل و نقل تصادف

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۰۶ تعداد دانلود : ۳۰۳
حمل و نقل از دیدگاه علوم مختلف دارای مفاهیم متنوعی است و از جنبه های مختلفی می تواند مورد بررسی قرار گیرد. در برنامه ریزی شهری و منطقه ای، یکی از مهم ترین مسائلی که در حوزه حمل و نقل برون شهری مورد توجه قرار می گیرد، موضوع مهم تصادفات جاده ای و عواملی است که در بروز آن نقش ایفا می کند. لذا هدف محققان در این پژوهش، به عنوان یک پژوهش کاربردی، به جمع آوری اطلاعات تصادفات صورت گرفته و برداشت میدانی و به صورت مشاهده مستقیم و غیرمستقیم بوده است. این نقاط در طول مسیر همدان- ساوه (آزاد راه کربلا) تا گردنه دخان در حوزه استحفاظی استان همدان به صورت مشاهده مستقیم بوده و تحلیل آن بر اساس تصاویر هوایی و ماهواره ای منطقه بوده است. محققان در این تحقیق با تعیین دقیق نقاط مورد نظر در سا ل های 1394 و 1395 ابتدا نسبت به دسته بندی نوع تصادفات اقدام و سپس اطلاعات را دسته بندی و در بایگانی داده ای نرم افزاریARS GTS وارد نموده است. نتایج تحلیلی با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی نرم افزار مورد نظر به صورت نقطه ای و پهنه ای ویژگی مسیر در قالب نقشه های کاربردی ترسیم شده است که در نهایت مسیر همدان – ساوه(آزاد راه کربلا) تا گردنه دخان در باند های شمالی و جنوبی و در حوزه استفحاظی استان همدان در چهار طیف: امن، نسبتاً امن، خطرناک و حادثه خیز پهنه بندی و راهکارهای لازم در کاهش تصادفات جاد ه ای ارائه گردیده است.
۲۹۱.

ارائه الگوی یکپارچه تخصیص کاربری زمین بر مبنای توان اکولوژیکی در شهرستان نوشهر(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات شهری دوره سوم زمستان ۱۳۹۲ شماره ۹ 31 - 44

کلیدواژه‌ها: الگوی یکپارچه ارزیابی تخصیص کاربری زمین منطق گفتاری توان اکولوژیکی سیستم اطلاعات جغرافیایی نوشهر

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۰۶ تعداد دانلود : ۳۱۰
برنامه ریزی کاربری زمین به عنوان محصول نهایی فرایند برنامه ریزی فضایی، به دنبال ارائه الگوی مطلوب کاربری زمین و تعیین اولویت های توسعه ای با توجه به ظرفیت هاست. این فرایند در غالب مطالعات صورت گرفته بر اساس تحلیل روند گذشته و تعمیم آن به آینده است که به دلیل عدم قطعیت شرایط و ویژگی های منطقه ای، با تعارض های ذاتی همراه است. از سوی دیگر رویکردهای موجود به دلیل عدم وجود نگاهی یکپارچه و در نظر نگرفتن همه ابعاد توسعه نمی توانند الگوی کاربری زمین مناسب را ارائه کنند. یکی از روش های رایج  در این زمینه، ارزیابی و در نظر گرفتن توان و ظرفیت زمین در استقرار انواع کاربری هاست. نکته مشترک همه روش های به کار رفته به منظور ارزیابی توان اکولوژیکی، در نظر گرفتن توسعه یک نوع فعالیت انسانی به عنوان هدف ارزیابی در روند تحقیق بوده است. این در حالی است که در استقرار مکانی توسعه انواع فعالیت ها می توانند در یک رقابت، بهترین و متناسب ترین مکان را با توجه به جمیع شرایط انتخاب کنند. هدف مقاله حاضر، ارائه الگوی یکپارچه تخصیص کاربری زمین بر مبنای توان اکولوژیکی در شهرستان نوشهر برای توسعه چهار نوع فعالیت شهری، کشاورزی، صنعتی و طبیعی  است. این مدل مکان های مناسب برای توسعه هر چهار نوع فعالیت را به طور مجزا شناسایی کرده و در نهایت با استفاده از منطق گفتاری و بر مبنای اولویت های فعالیتی، پهنه بندی اولویت قابلیت اراضی را ارائه می کند. نتایج مدل نشان می دهد که در ارزیابی اکولوژیکی یکپارچه توسعه انواع فعالیت های چهارگانه، عمده سطح منطقه دچار تعارض ها میان اولویت های ارزیابی میان توسعه دو یا چند نوع فعالیت است. با توجه به فرآیند تصمیم گیری بر مبنای هدف کلان ارزیابی، مدل در رفع تعارض ها در میان تمامی اولویت ها، زمین مورد نظر را به توسعه طبیعی اختصاص داده و از گسترش توسعه دیگر فعالیت ها در این مناطق جلوگیری کرده است.
۲۹۲.

بررسی روش ترکیبی در تشخیص جزایر گرمایی و راهکار تعدیل از طریق ظرفیت فضای سبز شهری مطالعه موردی: شهر اصفهان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات شهری دوره هفتم پاییز ۱۳۹۷ شماره ۲۸ 41 - 54

کلیدواژه‌ها: جزایر گرمایی کلانشهر اصفهان سیستم اطلاعات جغرافیایی شبیه سازی زیست محیطی طراحی فضای سبز شهری

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۷۹ تعداد دانلود : ۶۲۸
پدیده جزایر گرمایی شهری یکی از چالش هایی است که در پی گسترش بدون برنامه شهرها گریبانگیر اغلب کلانشهرها شده است. از آنجایی که در هر شهر و یا منطقه شهری پدیده جزیره گرمایی برآیند عوامل متفاوتی است که می تواند منحصر به آن مکان باشد، راهکارهای ارائه شده برای آن منطقه نیز باید در جهت تصحیح و یا تقلیل آن عوامل باشد. در این پژوهش سعی شده به کمک داده های ماهواره ای شامل یک تصویر حرارتی روزانه 18 جولای 2015 ماهواره لندست و همچنین تصویر شبانه ماهواره مدیس و سیستم اطلاعات جغرافیایی به همراه داده زمینی نزدیک ترین ایستگاه هواشناسی شهری به محل شبیه سازی جزایر گرمایی شهر اصفهان مورد بررسی قرار گیرد. در این راستا میزان تأثیرپذیری کاربری های مختلف بر ایجاد و شدت جزایر گرمایی در اصفهان بررسی شده و بر پایه یافته های تحقیق، پیشنهادهای قابل اجرا در حوزه فعالیت شهری با نگاه ویژه بر روی فضای سبز داده شده است. از میان کاربری های شهری به کمک شبیه سازی تأثیر فضاهای سبز و به ویژه فضای سبز حاشیه معابر بر خرد اقلیم های شهری در یکی از محدوده های دارای با قدمت ترین فضای سبز حجمی شهر، محدوده عباس آباد مورد مطالعه قرارگرفت. در این راستا این فضای سبز شهری با درختان با قدمت زیاد در بافت تاریخی اصفهان انتخاب شد و به وسیله نرم افزار Envi-met   مدل سازی شد. نتایج این شبیه سازی برای تابستان 2015 میلادی نشان می دهد که در سه نقطه انتخاب شده باوجود نزدیکی فواصل، حدود 1 درجه تفاوت دمایی مشاهده می شود که نزدیکی به بدنه های آبی و به خصوص فضای سبز از عوامل اصلی تأثیرگذار می باشند و همچنین داده های زمینی انطباق نسبی با روند تغییرات در نقاط دارند. بر این اساس سناریوهای مختلفی از حضور فضای سبز پیشنهاد و به کمک شبیه سازی مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج این مقاله نشان می دهد که فضاهای سبز خرد می تواند در صورت طراحی مناسب و بر مبنای اصول علمی تأثیر مناسبی در تعدیل اثرات حرارتی جزایر گرمایی در مقیاس های کوچک داشته باشد. همچنین به علت گستردگی محدوده شهری روش های ترکیبی پیشنهادی در این پژوهش می تواند تحلیل های حداکثری برای اقدامات کاربردی به منظور کاهش اثرات منفی جزایر گرمایی برای مدیریت شهری به ارمغان آورد.
۲۹۳.

بررسی آسیب پذیری مراکز ثقل کلان شهر تبریز از دیدگاه پدافند غیرعامل(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات شهری دوره هشتم بهار ۱۳۹۸ شماره ۳۰ 41 - 54

کلیدواژه‌ها: آسیب پذیری مراکز ثقل پدافند غیرعامل سیستم اطلاعات جغرافیایی شهر تبریز

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۸۰ تعداد دانلود : ۳۹۶
 با توجه به پیشرفت هایی که در حوزه مهندسی رزمی در کشورهای پیشرفته به وجود آمده  و با توجه به نقش و جایگاه منحصربه فرد ژئوپلیتیک، ژئواستراتژیک و ژئواکونومیک کلانشهر تبریز در کشور و وجود تنوع خطرپذیری در آن، بررسی حفاظت از شهروندان و زیرساخت های آن ضروری است. در این مقاله سعی شده با استفاده از اصول و ملاحظات پدافند غیرعامل به مراکز ثقل شهر، نقش تدافعی و امنیت داده شود تا شهر بتواند در زمان تهدید مبنای خود یعنی حملات هوایی و موشکی، کمترین خسارات جانی و مالی را متحمل شود. تحلیل های لازم در مورد چگونگی پراکنش و نحوه استقرار مراکز ثقل در سطح کلانشهر تبریز با استفاده از نرم افزارهای GIS و تحلیل شبکه ای انجام شده است. نتایج بررسی های مدل تعیین سطوح مراکز ثقل کلانشهر تبریز نشان می دهد،از مجموع 32 دارایی ، یک دارایی به عنوان مرکز حیاتی، 16 دارایی به عنوان مراکز حساس، 13 دارایی به عنوان مراکز مهم و دو دارایی به عنوان مراکز قابل نگهداری طبقه بندی شده اند و در این بررسی ها با توجه به تهدید مبنا «حملات هوایی و موشکی» 20 مرکز از 32 مرکز مورد بررسی را این تهدید تحت شعاع آسیب خود قرار داده است. در تهیه نقشه نهایی پهنه بندی آسیب پذیری با استفاده از نرم افزار GIS حاصل از پنج معیار و بیست ودو شاخص مورد بررسی، نشان داد که 21 درصد از کل مساحت کاربری های اراضی شهر جزو مناطق آسیب پذیری بسیار بالا و 3/32 درصد جزو مناطق آسیب پذیری زیاد است. الگوی پراکنش فضایی زیرساخت های شهر تبریز با استفاده از مدل میانگین نزدیکترین همسایگی، نشانگر توزیع خوشه ای زیرساخت های شهر تبریز بود که این امر به دوراز اصول و ملاحظات پدافند غیرعامل بوده و تشدیدکننده میزان آسیب پذیری مکانی شهر است.
۲۹۴.

عوامل موثر در مکان یابی کتابخانه های آستان قدس رضوی در مشهد(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: کتابداری و اطلاع رسانی دوره هجدهم بهار ۱۳۹۴ شماره ۱ (پیاپی ۶۹) 33 - 54

کلیدواژه‌ها: کتابخانه های آستان قدس رضوی مکان یابی کتابخانه ها سیستم اطلاعات جغرافیایی ساج

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۹۲ تعداد دانلود : ۲۹۹
هدف : هدف اصلی این پژوهش شناسایی و وزن دهی به عوامل موثر بر مکان یابی کتابخانه های آستان قدس رضوی و تعیین مناسب ترین مکان ها برای احداث کتابخانه های جدید است. روش پژوهش : پژوهش حاضر از نظر هدف از نوع کاربردی است و به روش پیمایشی و میدانی انجام شده است. جامعه آماری این پژوهش 19باب کتابخانه های وابسته به آستان قدس رضوی در مشهد است.  پس از شناسایی معیارهای مهم مکان یابی کتابخانه های آستان قدس رضوی به روش سلسله مراتبی این معیارها وزن داده شده است. در مرحله بعد با توجه به وزن  معیارها وتلفیق نقشه معیارهای مرکزیت وسازگاری درمحیط "ساج[1]" بهترین مناطق احداث کتابخانه های جدید در مشهد پیشنهاد شده است.   یافته ها : در فرایند وزن دهی، معیارهای مرکزیت و سازگاری به ترتیب بیشترین میزان اهمیت را داشتند. همچنین مشخص شد  با وجود همپوشانی تعدادی ازکتابخانه ها و نفوذ در حوزه یکدیگر، برخی از مناطق مشهد مانند(مناطق 10، 11، 12) فاقد کتابخانه هستند. اصالت/ ارزش: آگاهی از میزان اهمیت هریک از معیارها از نگاه کارشناسان می تواند نوید بخش مکان یابی بهینه کتابخانه های جدید باشد، به کارگیری این یافته ها باعث ایجاد کتابخانه های استاندارد  همچنین باعث جلوگیری از هدر رفت منابع مادی و معنوی این نهاد مقدس می شود.  
۲۹۵.

تحلیل فضایی کاربری های چندمنظوره شهری با تلفیق روش MCDM و GIS ؛ مطالعه موردی: پناهگاه های اضطراری شهر سراوان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: سپهر دوره ۲۹ زمستان ۱۳۹۹ شماره ۱۱۶ 103 - 118

کلیدواژه‌ها: کاربری چندمنظوره مکانیابی و تحلیل فضایی سیستم اطلاعات جغرافیایی شهر سراوان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۹۱ تعداد دانلود : ۴۲۷
با تمرکز جمعیت در شهرها که حاصل غلبه شهرنشینی در دهه های اخیر می باشد، توجه به امنیت و ایمنی شهرها توسط مدیران و برنامه ریزان شهری بیشتر شده است. داشتن شهری ایمن و امن نیازمند بهره گیری چندمنظوره از فضاهایی است که در شرایط عادی کاربری معمول خود را دارند و در شرایط بحران می توانند به عنوان پناهگاه اضطراری و مرکز مدیریت بحران مورد استفاده شهروندان قرار گیرند. در واقع این نوع استفاده از اماکن، تحت عنوان کاربری های چندمنظوره در مدیریت بحران یاد می شود. هدف این پژوهش تحلیل فضایی و مکان یابی کاربری های چندمنظوره در شهر سراوان (از شهرهای مرزی جنوب شرق کشور) است. تحقیق حاضر از نوع کاربردی و روش آن توصیفی- تحلیلی است که با روش های تلفیقی تصمیم گیری چندمعیاره و سیستم اطلاعات جغرافیایی صورت پذیرفته است. نتایج این تحقیق به صورت نقشه های با کلاس بندی پنج طبقه ای و ده طبقه ای ارائه گردیده است. طبق نتایج، شمال شرق شهرسراوان بهترین موقعیت را از لحاظ مکان یابی کاربری ها و فضاهای چندمنظوره با امتیاز فازی (2.7)داشته، بزرگ ترین پهنه بامناسب ترین شرایط در شمال شرق شهر و در جنوب شرقی،جنوب و جنوب غربی نیز بهترین موقعیت ها باتوجه به تحلیل موجود است.البته با این توضیح که مساحت پهنه در این محدوده بسیار پایین است. پهنه وسیعی از شهرکه کمانه ای را تشکیل می دهد در شمال غرب شهر به سمت جنوب شرقی شهر با امتیاز فازی (1.54) نیز از لحاظ معیارهای مورد بررسی دارای شرایط نامناسب است. البته با توجه به کلاس بندی نقشه در طیف ده طبقه ای، نقشه نهایی در بدنه همین پهنه نیزشرایط را به صورت یکسان نشان نمی دهد و در این پهنه نیز موقعیت هایی مناسب تر نسبت به پهنه های اطراف آن می توان برای کاربری های چندمنظوره با توجه به جمیع موارد دیگر در نظر گرفت.
۲۹۶.

ارزیابی سطح مطلوبیت توزیع مکانی ایستگاه های اتوبوس در محیط GIS (مورد شناسی: شهر مراغه)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و آمایش شهری - منطقه ای سال دهم پاییز ۱۳۹۹ شماره ۳۶ 73 - 102

کلیدواژه‌ها: حمل ونقل عمومی شبکه راه ها خطوط اتوبوس رانی ایستگاه های اتوبوس سیستم اطلاعات جغرافیایی شهر مراغه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۶۶ تعداد دانلود : ۳۴۰
امروزه با گسترش شهرها و افزایش جمعیت شهری و به تناسب آن افزایش ترافیک معابر، مشکلات متعددی برای مردم در زمینه طول و زمان سفرهای شهری به وجود آمده است. در این بین ساماندهی مناسب حمل ونقل عمومی از جمله ایستگاه های اتوبوس می تواند نقش مهمی در کاهش طول و زمان سفرهای شهری ایفا کند. هدف این پژوهش، سنجش سطح مطلوبیت توزیع مکانی فعلی ایستگاه های اتوبوس مراغه و در وهله بعد، تعیین مناسب ترین الگوی مطلوب توزیع مکانی ایستگاه های اتوبوس مراغه است که از حیث هدف، کاربردی- عملی و از حیث ماهیت و روش، توصیفی- تحلیلی است. در این تحقیق، از مدل تاپسیس برای رتبه بندی شبکه معابر از نظر اولویت استقرار ایستگاه های اتوبوس و مکان های مناسب این ایستگاه ها و از مدل تحلیل شبکه نیز در محیط سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) درجهت مشخص کردن مسیرهای بهینه و محاسبه طول و زمان مسیرها بر روی شبکه استفاده شد. از ده معیارِ فاصله از مراکز مسکونی، تجاری، اداری، آموزشی، فرهنگی، تفریحی و فضای سبز، بهداشتی و درمانی، فاصله از تقاطع ، دسترسی و تراکم جمعیت استفاده شد که با روش ANP وزن دهی شدند. در این پژوهش، نتایج مدل تاپسیس نشان داد که ایستگاه های اتوبوس، شبکه معابر را به صورت لازم پوشش نمی دهند و فاصله استاندارد آن ها از همدیگر رعایت نشده است. همچنین نتایج مدل تحلیل شبکه نیز نشان داد که از 8 خط اتوبوس مراغه، 5 خط در مسیرهای رفت و برگشت و 2 خط در مسیر برگشت، تغییر کردند و مجموع طول مسیرهای خطوط اتوبوس رانی پس از اعمال الگوریتم 5724 متر و زمان لازم برای طی مسیرها 20 دقیقه کاهش یافت. نهایتاً نقشه نهایی الگوی مطلوب توزیع مکانی ایستگاه های اتوبوس نشان داد که قسمت های کوچکی از شهرک ولیعصر- فاز 1 و فاز 2، قسمت های زیادی از شهرک سهند و دارایی- طالب خان، مکان هایی کاملاً مطلوب و قسمت های زیادی از شهرک ولیعصر- فاز 1 و قسمت کوچک تری از فاز 2 در حدمطلوب بوده و بقیه قسمت ها نیز به ترتیب دارای مطلوبیت متوسط و پایینی درجهت توزیع بهینه مکانی ایستگاه های اتوبوس مراغه هستند.
۲۹۷.

تخمین خسارت ناشی از زلزله با استفاده از مدل RADIUS در محیط GIS (مطالعه موردی: استان مازندران، شهر ساری)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و مخاطرات محیطی پاییز ۱۳۹۹ شماره ۳۵ 39 - 56

کلیدواژه‌ها: تخمین خسارت زلزله مدل رادیوس سیستم اطلاعات جغرافیایی ساری

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۷۱ تعداد دانلود : ۳۶۷
توزیع جغرافیایی زمین لرزه ها نشان می دهد تقریباً تمام سرزمین ایران در معرض خطر زلزله قرار داشته و پتانسیل ناامنی دارد و بیشترین فراوانی آن متعلق به پیرامون کشور ایران، یعنی محور شرق، شمال، غرب و جنوب است به طوری که در 40 سال گذشته تعدادی از زلزله های ویرانگر که به وقوع پیوسته و از اهمیت زیادی برخوردار بوده است، در این محور رخ داده اند. با توجه به وجود گسل های زلزله زا در استان مازندران که می تواند شهر ساری را تحت تأثیر قرار دهد بررسی میزان آسیب پذیری لرزه ای آن با استفاده از مدل مناسب امری ضروری و غیرقابل اجتناب است؛ ازاین رو هدف از این پژوهش تخمین خسارت ناشی از زلزله با استفاده از مدل رادیوس در محیط GIS  است. شهر ساری 3.5 کیلومتر با گسل خزر و 37.5 کیلومتر با گسل البرز فاصله دارد؛ بنابراین با توجه به اهمیت این موضوع، شهر ساری به عنوان منطقه موردمطالعه انتخاب شده است. پژوهش حاضر از نوع توصیفی- تحلیلی و ازلحاظ ماهیت، کاربردی است. برای جمع آوری داده ها، مطابق استانداردهای مدل رادیوس، از سازمان های مربوطه استفاده شده است. تجزیه وتحلیل اطلاعات جمع آوری شده با توجه به روش های مبتنی بر پایگاه اطلاعاتی و با بهره گیری از مدل رادیوس و نرم افزارهای مبتنی بر رویکرد سیستم اطلاعات جغرافیایی صورت پذیرفت و دو سناریو با توجه به دو گسل خزر و شمال البرز برای تخمین خسارت های ناشی از زلزله احتمالی در منطقه موردمطالعه در نظر گرفته شد. نتایج حاصل بیان گر آن است بر اساس سناریوی گسل خزر 18910 ساختمان تخریب،2382 نفر کشته و 22897 نفر مصدوم خواهند شد. مطابق سناریوی گسل البرز نیز 3086 ساختمان تخریب،15 نفر کشته و 2102 نفر مصدوم خواهند شد. بر اساس سناریوهای درنظرگرفته شده در منطقه موردمطالعه نتایج خسارات و تلفات ناشی از وقوع زلزله حاکی از آن است که گسل خزر به دلیل فاصله اندک با منطقه موردمطالعه بیشترین آسیب را به همراه دارد. کمترین میزان آسیب پذیری برای منطقه ناشی از گسل شمال البرز است. نتایج به دست آمده از این مطالعه موردی می تواند به تصمیم گیران در اولویت بندی مناطق آسیب پذیر برای کاهش خطر زمین لرزه و برنامه ریزی مؤثر جهت خدمات اضطراری پس از وقوع زلزله کمک کند.
۲۹۸.

پهنه بندی آسیب پذیری لرزه ای با استفاده از مدل WASPAS و سیستم اطلاعات جغرافیایی (مطالعه موردی: شهر ارومیه)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و مخاطرات محیطی پاییز ۱۳۹۹ شماره ۳۵ 79 - 97

کلیدواژه‌ها: زلزله وزن دهی پهنه بندی WASPAS سیستم اطلاعات جغرافیایی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۲۹ تعداد دانلود : ۳۷۷
زلزله از جمله مخاطراتی است که به دلیل ماهیت غیرمنتظره اش، خسارت های جانی و مالی فراوانی بر جای می گذارد. هر چند برای پیشگیری از وقوع زلزله راهی وجود ندارد ولی می توان با راهکارهایی همچون پهنه بندی و شناسایی مناطق آسیب پذیر، خسارت های ناشی از  آن را تا حدّی کاهش داد. هدف این پژوهش تهیه نقشه پهنه بندی آسیب پذیری شهر ارومیه در برابر زلزله می باشد. برای این منظور، معیارهای مؤثر شناسایی و اهمیت نسبی آنها با استفاده از روش تحلیل سلسله مراتبی، مشخص شدند. پهنه بندی با استفاده از روش تلفیقی جمع و ضرب وزنی (WASPAS)، به عنوان یکی از روش های جدید تصمیم گیری چند معیاره، در محیط سیستم اطلاعات جغرافیایی انجام گردید. کل شهر ارومیه از نظر آسیب پذیری در برابر زلزله به پنج کلاس کلی آسیب پذیری بسیار بالا، آسیب پذیری بالا، آسیب پذیری متوسط، آسیب پذیری پایین و آسیب پذیری بسیار پایین تقسیم گردید. مناطق با آسیب پذیری بسیار بالا، حدود 21 درصد از کل منطقه را پوشش می دهند. مقایسه نتایج به دست آمده از روش WASPAS با روش متداول جمع وزنی(WS) نشان می دهد که در روشWASPAS، مناطق بیشتری به عنوان مناطق با آسیب پذیری بسیار بالا شناسایی شده اند.
۲۹۹.

مدل سازی آسیب پذیری بافت های شهری تحت سناریوهای مختلف به منظور مدیریت بحران در برابر زلزله (مطالعه موردی: منطقه یک شهرداری تهران)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های جغرافیای انسانی دوره ۵۲ زمستان ۱۳۹۹ شماره ۴ (پیاپی ۱۱۴) 1275 - 1293

کلیدواژه‌ها: آسیب پذیری سناریو سیستم اطلاعات جغرافیایی شهر تهران فرایند تحلیل سلسله مراتبی منطقه یک

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۱۶ تعداد دانلود : ۳۹۹
افزایش باورنکردنی بحران ها و فراوانی و پیچیدگی آن ها این رویکرد نگاه عامیانه و سنتی به آسیب پذیری را دچار تزلزل کرده و نیاز به رویکرد جامع تری از آسیب پذیری و مدیریت بحران را مطرح کرده است. با توجه به اهمیت موضوع ارزیابی آسیب پذیری کالبدی شهرها در مباحث مربوط به سیستم های اطلاعات مکانی شهری، در این تحقیق سعی شده با به کارگیری توابع آسیب پذیری در برابر زلزله، با استفاده از داده های مکانی و توصیفی، اجزا و عناصر اصلی و رفتاری بافت کالبدی شهری منطقه یک شهر تهران و تعیین تأثیر هر کدام از معیارهای به کاررفته در میزان آسیب پذیری مدل سازی و ریزپهنه بندی آسیب احتمالی وارده به بافت کالبدی منطقه مورد مطالعه پرداخته شود. نتایج حاصله نشان می دهد منطقه یک در سه سناریوی مختلف با شدت زلزله 6، 7، و 8 هم به لحاظ بافت شهری هم به لحاظ کالبد شهری دارای بیشترین میزان آسیب پذیری متوسط به بالاست که آن به سبب بافت فرسوده و توسعه و تغییر کالبدی است که در چند دهه قبل در این منطقه اتفاق افتاده است؛ بدین ترتیب، می توان به این نتیجه رسید که این منطقه نسبت به بافت های نسبتاً جدید، که ساخته شده، به سبب گسلش منطقه، به بحران طبیعی مثل زلزله احتمالی که ممکن است در منطقه اتفاق بیفتد باز هم آسیب پذیر است.
۳۰۰.

مدل سازی توان اکولوژیک توسعلأ شهری براساس سنجه های سیمای سرزمین (مطالعه موردی: شهر شیراز)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های جغرافیای انسانی دوره ۵۲ زمستان ۱۳۹۹ شماره ۴ (پیاپی ۱۱۴) 1409 - 1432

کلیدواژه‌ها: تغییرات کاربری توسعه اکولوژیک سیستم اطلاعات جغرافیایی شیراز لنداسکیپ

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۹۹ تعداد دانلود : ۳۴۷
در سال های اخیر، تلاش های برنامه ریزی بر موضوع های محیطی تأکید داشته است، از قبیل اینکه چگونه باید توسعه را جهت دهی و اداره کرد تا آسیب های وارده بر محیط به کمترین میزان ممکن برسد. تصمیمات گرفته شده در مرحله برنامه ریزی بدون توجه به محیط طبیعی و فیزیکی می تواند در جهت مخالف نیازهای طرح و برنامه ریزی مناسب برای سرزمین حرکت کند. در برنامه ریزی ملی باید به تعیین وظایف فضایی هر منطقه متناسب با توان اکولوژیکی آن و تخصیص عوامل فیزیکی توسعه توجه کرد. بنابراین، در طراحی استراتژی و سیاست های مربوط به بخش های برنامه ریزی شهری باید ارزیابی توان اکولوژیک توسعه را مد نظر قرار داد و مدل بهینه برای آن طراحی کرد. در ایران نیز با توجه به اینکه درستی مدل های اکولوژیک،به رغم استفاده چند دهه، تا کنون برای توسعه شهری با استفاده از سیستم GISو سیمای سرزمین بررسی نشده است، با پیشرفت تکنولوژی، ضرورت دارد نخست مدل سازی اکولوژیک توسعه شهر انجام شود. سپس، با سیمای سرزمین و سنجه های آن منطبق شود. در این تحقیق تغییرات شهر شیراز و محدوده آن براساس تغییرات کاربری زمین بین سه دوره زمانی و دو دوره تغییرات در سال های201۰-201۵ و دوره دوم 201۵-201۹ براساس استخراج تصاویر ماهواره ای از سری ماهواره های لندست انجام شده است. پس از بررسی تغییرات و استخراج و مقایسه آن، به بررسی سه دوره تغییرات لنداسکیپ منطقه مورد مطالعه و تغییرات آن در اسکیپ های گوناگون پرداخته شده است و درنهایت به مدل سازی توسعه شهر شیراز با توجه به حفظ اکولوژیک منطقه و توسعه بهینه شهری آن پرداخته شده است.