نقاط حادثه خیز

زمینه و هدف: یکی از خطراتی که امروزه در سراسر جهان جان انسان ها را تهدید می کند و موجب آسیب ها و خسارت های غیرقابل جبران می شود، تصادفات جاده ای است. بررسی های به عمل آمده در زمینه فعالیت های ایمنی در کشورهای موفق جهان این موضوع را روشن می سازد که می توان با به کارگیری روش های علمی و اهمیت دادن به موضوع ایمنی در حمل و نقل جاده ای بخش قابل توجهی از این سوانح جاده ای را کاهش داد.مواد و روش ها: روش بررسی در این پژوهش، تلفیقی از روش های توصیفی، تطبیقی و تحلیلی است. در این زمینه تعداد کل تصادفات واقع شده در محورهای مواصلاتی استان قزوین از فروردین سال 6831 تا فروردین سال 8831 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است.یافته ها: با توجه به نرخ بالای سوانح جاده ای و همچنین وسعت و پراکندگی محورهای استان قزوین، با اجرای شیوه مدیریتی جدید برای کاهش تصادفات و ارتقاء ایمنی از طریق اتخاذ سیاست تقسیم جاده ها به قطعه و زیرقطعه، گام های مؤثری در جهت بهبود سیستم ایمنی شبکه راه های استان برداشته شد.نتایج: نتایج در دو سطح سازمانی و فراسازمانی عبارت اند از:1- ارایه الگوی عملکردی بر مبنای قطعه و زیرقطعه به سایر نهادهای درگیر در سوانح جاده ای مانند اداره راه، امداد و نجات، بهداشت و درمان و غیره؛2- چیدمان صحیح نیروها در مکان ها و زمان های مساله دار و استفاده بهینه از امکانات موجود در سطح جاده ها به طوری که موجب حضور محسوس و موثر پلیس شود؛3- اصلاح الگوی مصرف در منابع انسانی و... که باعث افزایش بهره وری و ارتقاء راندمان مجموعه مورد نظر و همچنین تقویت روحیه پاسخگویی نیروها شود؛ 4- در نهایت می توان به کاهش آمار تصادفات مرگبار و خسارت های ناشی از آن و کسب مقام اول پلیس راه استان در طرح نوروزی 88 اشاره نمود.

افزایش روزافزون وسایل نقلیه باعث شده تا در کلان شهر تهران گرایش به استفاده از موتورسیکلت به شدت رواج یابد. به همراه رشد استفاده از این وسیله نقلیه، تصادفات و تلفات ناشی از آن نیز افزایش یافته و امروزه رانندگان موتورسیکلت از جمله آسیب پذیرترین کاربران ترافیک به شمار می آیند. در این پژوهش سعی شده تا با شناسایی نقاط حادثه خیز تصادفات موتورسیکلت سواران، گامی مؤثر در کاهش تصادفات این دسته از کاربران ترافیک برداشته شود. به همین منظور، ابتدا نقاط وقوع تصادفات موتورسیکلت سواران در سال (۱۳۹۴) در سطح منطقه (۶) شهر تهران از کروکی های پلیس راهور تهران استخراج و در یک بانک اطلاعاتی جمع بندی شد که در مجموع (۱۲۹۸) مورد تصادف در این منطقه ثبت شده است. از این میان تعداد (۳۱۴) مورد تصادفات خسارتی و (۹۸۴) مورد نیز تصادفات جرحی و فوتی بوده است. برای بررسی فراوانی و شدت تصادفات و اولویت بندی آن ها از تابع تراکم کرنل، شاخص نزدیک ترین همسایه، شاخص موران و ضریب گری (آماره عمومی G) استفاده شده است. نتایج نشان می دهد نواحی میدان انقلاب، تقاطع بلوار کشاورز به سمت خیابان (۱۶) آذر، تقاطع بلوار کشاورز به سمت خیابان فلسطین، تقاطع (۱۶) آذر به سمت خیابان پورسینا، تقاطع کریمخان-حافظ، خیابان رودسر، تقاطع زرتشت-ولیعصر، تقاطع مفتح-طالقانی، تقاطع مفتح-سمیه، میدان هفت تیر، تقاطع میرزای شیرازی-بهشتی و تقاطع خالد اسلامبولی-بهشتی، هم از حیث فراوانی تصادفات موتورسیکلت و هم شدت تصادفات منجر به فوت و جرح، در ردیف حادثه خیزترین مناطق پرخطر با تراکم خیلی زیاد در منطقه (۶) هستند.

تصادفات جاده ای همواره خسارات مالی و جانی فراوانی را به جامعه وارد می سازد. برنامه ی مدیریت حوادث جاده ای برای کنترل، رسیدگی و کاهش آثار تصادفات جاده ای تدوین گردیده است. در این برنامه هدف، رسیدگی به موقع و کارا به حوادث رخ داده در کمترین زمان ممکن است. در این برنامه نیروهای مختلفی درگیر هستند که ازجمله آن ها می توان به نیروهای امداد و نجات اشاره کرد. مهم ترین عامل در سیستم امدادرسان زمان رسیدن امدادگران به صحنه ی تصادف است که از فاکتورهای اصلی کاهش زمان رسیدن به بالین مجروحین موقعیت پایگاه های اورژانس می باشد. در کشور ایران توجه چندانی به موضوع مکان یابی ایستگاه های اورژانس نمی شود و پایگاه های فعلی امدادرسان بدون در نظر گرفتن مکان های حادثه خیز و با اعمال روش های غیر کارشناسی انتخاب می شوند؛ که پیامدهای منفی بسیاری ازجمله تأخیرهای ناشی از روش های سنتی امدادرسانی پس از درخواست امداد را به دنبال دارد. این تحقیق به بررسی تأثیر امدادرسانی به موقع به وضعیت مجروحین و مصدومان در تصادفات نقاط حادثه خیز و کاهش شدت خسارات وارده در محورهای پلیس راه همدان-ملایر طی سال های 1395، 1396و1397در دوره سه ساله مورد تحلیل قرار گرفت. روش انجام این پژوهش از نوع تحلیلی-توصیفی است که با استفاده از آمار تصادفات سه ساله، نقاط حادثه خیز قلمرو پژوهش شناسایی شده و سپس پایگاه های اورژانس موجود در منطقه و محدوده های تحت پوشش استاندارد آن ها شناسایی شدند. با مقایسه نقاط حادثه خیز و تصادفات منجر به فوت در مناطق تحت پوشش استاندارد و سایر مناطق این نتیجه حاصل شد که امدادرسانی به موقع به حادثه دیدگان از شدت خسارات تصادف به طور معنی داری کم می کند

یکی از معضلات اجتماعی در جهان و به خصوص در کشورهای در حال توسعه که هر ساله تلفات انسانی و هزینه های اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی زیادی را به جامعه تحمیل می کند، تصادفات رانندگی است. بنابراین شناسایی نقاط حادثه خیز تصادفات امری بسیار ضروری است. هدف این مطالعه، تعیین نقاط حادثه خیز و تهیه نقشه حساسیت تصادفات رانندگی در شهر بابل با استفاده از اطلاعات مکانی مردم گستر می باشد. بدین منظور، با توجه به ویژگی های منطقه، از معیارهای فاصله از  مراکز جمعیتی، نزدیکی به میدان های شهری، فاصله از پل عابر پیاده، نزدیکی به تقاطع استفاده شده است. نقاط حادثه خیز شناسایی شده توسط اطلاعات مکانی مردم گستر به همراه معیارهای تعیین شده با به کارگیری روش های تحلیل سلسله مراتبی و تحلیل شبکه به صورت زوجی مقایسه و وزن هر یک از آنها محاسبه گردید. تقشه نهایی حساسیت تصادفات رانندگی حاصل از هر دو روش متداول و اطلاعات مردم گستر تهیه شد. به منظور ارزیابی دقت نقاط حادثه خیز شناسایی شده حاصل از اطلاعات مکانی مردم گستر و همچنین نقشه های حساسیت، از داده های رسمی پلیس با استفاده از معیارهای منحنی تشخیص عملکرد سیستم و ضریب کاپا استفاده شده است. بر اساس نتایج به دست آمده، مرکز خرید مسجد جامع، مرکز خرید یکشنبه بازار (شهاب نیا)، تقاطع فرهنگ و میدان ولایت، به عنوان حادثه خیزترین نقاط در شهر بابل شناخته شدند. همچنین از بین 4 معیار تعیین شده، فاصله از مراکز جمعیتی و فاصله از تقاطع، به ترتیب، مهمترین معیارها می باشند. نتایج حاصل از معیارهای ارزیابی نشان دادند که استفاده از اطلاعات مکانی مردم گستر با دقت خوبی می تواند در تعیین نقاط حادثه خیز تصادفات در شهر بابل موثر واقع شود. همچنین روش تحلیل شبکه نسبت به روش تحلیل سلسله مراتبی در تهیه نقشه حساسیت بهتر عمل کرده است.

بررسی و مطالعه نقاط حادثه خیز در ایران، به سبب فقدان برنامه ریزی مدون در شناسایی و اولویت بندی این نقاط و فقدان بانک اطلاعاتی مناسبی که شناس نامه نقاط حادثه خیز کشور در آن ثبت شده باشد و پس از تأمین اعتبار و اجرای اقدامات اصلاحی داده های آن بهنگام شود، در سطحی پایین و ناکافی قرار دارد؛ در حالی که برای شناسایی و اولویت بندی آن ها نه از  روش های علمی معتبر استفاده می شود نه پس از صرف هزینه و ایمن کردن آن ها میزان اثربخشی و کاهش سوانح در این نقاط ارزیابی می شود. استان البرز با داشتن حدود 407 کیلومتر راه بین شهری از لحاظ طول راه ها دارای کمترین در سطح کشور است و در عین حال به سبب موقعیت استان در شاهراه مواصلاتی غرب، شمال غرب، و شمال کشور مقام اول در ترافیک بین شهری کشور را دارد. بیشترین تعداد متوفیان ناشی از تصادف برون شهری با 58 نفر کشته در هر 100 کیلومتر مربوط به استان البرز است که به رغم دارابودن بیشترین شاخص های سیستم حمل و نقل هوشمند و تعداد نسبی راهدارخانه ها در سطح کشور مقام اول کشته ها در جاده های کشور را به خود اختصاص داده است. در این تحقیق از روش تخمین کرنل از مجموع آنالیزهای فضایی نرم افزار Arc GISاستفاده شده است که از روش های قابل بهره برداری در شناخت مناطق پُرتراکم به شمار می رود. نتایج به دست آمده نشان می دهد محدوده بسیار حادثه خیز استان البرز با طول 3/2کیلومتر در محور چالوس و اتوبان قزوین قرار گرفته است. از مجموع راه های استان 85/11 کیلومتر از راه ها در شرایط حادثه خیز است.

با توجه به افزایش جمعیت و گسترش روز افزون شهرها و وابستگی بیش از پیش بشر به استفاده از وسایل نقلیه جهت مقاصد مختلف، موجب افزایش تعداد وسایل نقلیه و به تبع آن افزایش تعداد تصادفات درون شهری و برون شهری گردیده که این امر باعث به وجود آمدن پیامدهای وسیعی در جامعه گردیده که از جمله این پیامدها می توان به خسارتهای جبران ناپذیر جانی و مالی و آسیب های روحی و روانی ناشی از آن اشاره کرد. از این رو نیاز به مطالعات و تحقیقات بیش تر، بر روی معیارهای مؤثر در بروز تصادفات ترافیکی و تلاش برای کاهش دادن تصادفات و افزایش ایمنی راه ها بیش از پیش ضروری می نماید. بر این اساس بایستی دلایل مختلفی که سبب به وجود آمدن تصادفات میشوند را شناسایی و ریشه یابی کرده و سپس به تجزیه و تحلیل این دلایل پرداخت و راهکارها و ایده هایی که سبب کاهش تصادفات می شوند را ارائه نمود. یکی از اقدامات مهم، شناسایی نقاط پرحادثه می باشد. لذا در این پژوهش ابتدا از بین داده های جمع آوری شده مربوط به تصادف، با توجه به مطالعات صورت گرفته از مقالات و نظر کارشناسان تصادف، پارامترهای تاثیرگذار در وقوع تصادفات بررسی شده و از میان آنها پارامتر های مربوط به علت تامه تصادفات را استخراج کرده و سپس از سیستم اطلاعات جغرافیایی و فرآیند تصمیم گیری چندمعیاره جهت تعیین نقاط حادثه خیز استفاده شده است. طی فرآیند تصمیم گیری چندمعیاره به وزن دهی پارامترها پرداخته و برای هر نقطه، شاخص حادثه-خیزی تعیین گردیده است. در ادامه، اولویت بندی نقاط بر اساس شاخص مذکور انجام گردید و با استفاده از آنالیزهای جی آی اِس و هم پوشانی وزن دار نقاط حادثه خیز، حادثه خیزترین تقاطع ها مشخص گردید.

نیاز به جابه جایی انسان و کالا از یک نقطه به نقطه دیگر، موجب به وجود آمدن واژه ای جدید به نام حمل ونقل در گذشته دور گردید. حمل ونقل جاده ای در کشور ما رایج ترین و در دسترس ترین روش جابه جایی  کالا و مسافر است. وسایل نقلیه موتوری در حمل ونقل جاده ای انقلابی ایجاد نموده و منافع زیادی برای جامعه انسانی به ارمغان آورده اند؛ اما متأسفانه این منافع با تلفات انسانی زیادی در جاده ها همراه گشته اند. تصادفات جاده ای درنتیجه ترکیبی از عوامل مختلف محیطی، رفتاری و فناورانه روی می دهند. در سال های اخیر، نقش شرایط جوّی به عنوان یکی از مهم ترین عوامل مؤثر بر تصادفات جاده ای، توجه بسیاری از محققین را به خود جلب نموده است. در تحقیق پیش رو، تأثیر برخی از پارامترهای اقلیمی بر تصادفات جاده ای در محورهای پلیس راه همدان- ملایر مورد بررسی قرار گرفته است. روش انجام این پژوهش از نوع توصیفی- تحلیلی است. بدین منظور، داده ها و اطلاعات مربوط به تصادفات رخ داده در محور مذکور و همچنین داده های آب وهوایی سال های 1395، 1397 و 1397 در دوره سه ساله مورد تحلیل قرار گرفت. پس از تحلیل داده ها، مشخص شد که پارامتر اقلیمیِ بارش بیشترین تأثیر را بر تصادفات در محدوده مطالعاتی داشته است. همچنین، مشخص شد که بیشترین تعداد تصادفات در هوای گرم و در ماه شهریور، بیشتر به علت بالا رفتن حجم ترافیک و مسافرت های تابستانی اتفاق افتاده اند.

ایمنی عبور و مرور یکی از اصول اساسی مهندسی ترافیک و برنامه ریزی حمل و نقل است؛ به طوری که کشورهای توسعه یافته همگام با توسعه سایر بخش های مهندسی ترافیک به آن توجه کرده و با مطالعات و تمهیدات لازم تلاش می کنند که تصادف و پیامدهای ناشی از آن را به حداقل برسانند. تحقیق حاضر به بررسی کاربرد داده کاوی در شناسایی نقاط حادثه خیز پرداخته است. محدوده مطالعه 15 کیلومتر از جاده هراز است. داده ها از واحد فناوری اطلاعات پلیس راهور ناجا جمع آوری شد و با استفاده از روش داده کاوی و با بهره گیری از نرم افزار SPSS Modeler تجزیه و تحلیل شدند. نتایج نشان می دهد سه نقطه گزنک، محدوده تونل وانا و شنگلده جزء نقاط حادثه خیز این محدوده است. برای کاهش تصادف ها در این محور، پیشنهاد می شود اصلاح هندسی نقاط حادثه خیز و همچنین دوبانده کردن راه و در نظرگرفتن نور کافی، در دستور کار سازمان های مربوطه قرار گیرد.

محور تهران- مشهد یکی از پرترددترین مسیرهای مواصلاتی سطح کشور می باشد که هرساله پذیرای بسیاری از وسایل نقلیه داخلی و بین المللی می باشد. استان سمنان که بیشترین مسیر این بزرگراه از نظر طولی در آن واقع شده است جزء شریان اصلی این بزرگراه به حساب می آید. با توجه به مسطح بودن جاده و عدم وجود شکستگی های هندسی خاص (همانند مسیرهای کوهستانی)، پیچ های تند و خطرناک و مسیر رفت و برگشت جداگانه، این جاده همچنان شاهد حوادث جرحی، فوتی وخسارتی نسبتا بالایی است. هرگونه خللی در روانی ترافیک این مسیر باعث وجود اخلال در کل مسیر خواهد شد، لذا آنالیز تصادفات جاده ای به منظور درک فاکتورهای موثر و شدت آنها ضروری است. در این مطالعه سعی شد تا با توجه به اطلاعات سالهای 95 تا 97 پاسخ به 8 سوال متداول مطالعات ترافیکی ارائه گردد. بدین منظور این بزرگراه در دو مسیر شمالی و جنوبی و در 16 محور قطعه بندی گردید. نتایج این تحقیق نشان داد که تنها عوامل جاده ای همانند شکل و قوس های هندسی و یا عوامل محیطی همانند میزان روشنایی بزرگراه به تنهایی نمی تواند سبب بروز سانحه منجر به جرح یا فوت در این مسیر خاص گردد. محور سمنان – دامغان در هر دو مسیر شمالی و جنوبی پر خطرترین محور است و توسعه داده های مستخرج از سوانح می تواند منجر به تحلیل و تصمیم گیری بهتر در مطالعات آتی شود. 

این مطالعه رویکردی را ارائه می دهد که الگوریتم تابع تراکم کرنل و تجزیه و تحلیل خودهمبستگی فضایی را به صورت یکپارچه استفاده نماید تا از این طریق شناسایی مناطق پرتصادف را تسهیل و به طور همزمان اهمیت آماری خوشه های متراکم را ارزیابی کند. بدین منظور در ابتدا داده های مربوط به تصادفات عابر پیاده از سال 95 تا 99 در منطقه 5 شهر تهران از کروکی های تصادفات استخراج و مختصات جغرافیایی آن در محیط GIS ثبت گردید. نقاط پرحادثه با استفاده از الگوریتم KDE مبتنی بر سیستم اطلاعات جغرافیایی شناسایی گردیدند. سپس خوشه های داغ از نظر معناداری آماری با استفاده از شاخص های آماریِ نزدیک ترین همسایه، موران جهانی و آماره عمومیG ارزیابی شدند. در نهایت نیز برای نمایش توزیع آماری پدیده ها در فضا و تحلیل خوشه و ناخوشه ها از شاخص موران محلی انسلین استفاده شد. به طور کلی نتایج آمار فضایی بیانگر خوشه ای بودن قوی و تشکیل خوشه های با تراکم بالای تصادفات در کنار یکدیگر می باشد.

ازدیرباز خطرات جاده ای به اشکال گوناگون یکی از معضلات و مشکلات سفر بوده است. امروزه با توسعه حمل و نقل جاده ای و گسترش راه ها تحول اساسی در زمینه کیفیت سفر رخ داده، که این تحول منجر به افزایش تقاضای سفر با انگیزه های مختلف شده است. علیرغم منافع بیشمار حاصل از رونق گردشگری معضل تصادفات جاده ای با تحمیل خسارات مادی و معنوی بسیار، رخ نموده است. و سالانه هزینه های گزافی را بر جوامع مختلف بویژه در کشورهای در حال توسعه تحمیل کرده است. یکی از بزرگترین بخشهای بازار مصرفی سفر در کشورهای مسلمان، از جمله ایران گردشگری مذهبی است. بخشی از این سفرها در ایران، مسافرت مسلمانان شیعه است که به هدف زیارت اماکن مذهبی کشور عراق صورت میگیرد. با پایان یافتن جنگ ایران و عراق و بهبود روابط بین این دو کشور، این سفرها افزایش یافته است. حجم اعظمی از این سفرها، از طریق بزرگراه کربلا، که بعنوان شاهراه ارتباطی بین ایران و اماکن مذهبی عراق، تهران را از طریق ساوه، همدان، کرمانشاه و قصرشیرین به مرزهای عراق وصل میکند، انجام می پذیرد . در این تحقیق کاربردی، محقق در بخشی از این بزرگراه در حوزه استحفاظی شهر همدان بر پایه آمار تصادفات در سال های 1391 -1392 با استفاده از اطلاعات منتشر شده پلیس راه در خصوص تصادفات منجر به جرح و فوت و با برداشت میدانی این نقاط و شناسایی آنها بر روی عکس های هوایی و تحلیل آن از طریق نرم افزار ARC GIS پهنه های امن و حادثه خیز جاده را شناسایی و راه کارهای اساسی را در کاهش تصادفات جاده ای به هدف توسعه گردشگری مذهبی ارائه نموده است.