برنامه درسی تربیت بدنی

هدف از این پژوهش نقدی بر کتاب «تربیت بدنی در مدارس» بود.  پرسشنامه «نقد و بررسی متون و کتب علوم انسانی (کتب ملی)» به عنوان ابزار و چارچوب نقد استفاده شد. کتاب « تربیت بدنی در مدارس» دارای 441 صفحه چهار بخش و پانزده فصل است. یافته های نقد از دو منظر امتیازات و کاستی های شکلی و محتوایی ارائه شد. امتیازات شکلی در حد مطلوبی ارزیابی شد. برخی از امتیازات محتوایی شامل: چینش مطالب در قالب بخش ها و فصول برای ایجاد نظم منطقی؛ انسجام درونی مطالب در درون فصول؛ درج منابع در انتهای هر بخش؛ تطابق محتوای فصل ها با سر فصل های برخی از دروس دانشگاهی؛ کاستی های شکلی شامل: جذابیت کم روی جلد؛ بیان مبهم هدف اصلی اثر؛ نبود پیشگفتار، خلاصه فصل و بخش می شود. کیفیت چاپ متوسط (و شامل مواردی همچون نوع کاغذ، جلد، جداول و نمودار و...) است. کاستی های محتوایی شامل: نداشتن ایده کلی و مدل ساختاری و محتوایی؛ ارجاعات ناکافی؛ فقدان ارائه تصویری جامع از مولفه های درس تربیت بدنی؛ بی توجهی نسبی به اشاره به نظریه های علمی موجود؛ ناهمخوانی محتوای کتاب با سر فصل یک درس مشخص.

امروزه با توجه به تغییرات سریع محیطی و عدم اطمینان حاصل از آن، ضرورت برنامه ریزی و آینده پژوهی برای مقابله با تغییرات احتمالی آتی، بیش از پیش آشکار می گردد. این مهم در خصوص تربیت بدنی و ورزش بالأخص در سنین کودکی بسیار حائز اهمیت است زیرا تغییر و تحولات زندگی امروزی و ماشینی شدن فعالیت ها، کم تحرکی و بیماری های مختلف را به ارمغان آورده است. لذا هدف از این پژوهش شناسایی عدم قطعیت های تربیت بدنی و ورزش دانش آموزی در افق 1404 می باشد. پژوهش حاضر از منظر هدف، کاربردی، از نظر روش گردآوری داده ها توصیفی و روش پژوهش از نوع مطالعات کیفی با رویکرد آینده پژوهی می باشد. به منظور شناسایی عدم قطعیت های تربیت بدنی و ورزش دانش آموزی از روش تحلیل ساختاری استفاده شد و محاسبات روش مذکور توسط نرم-افزار میک مک انجام گرفت. جهت شناسایی خبرگان از روش نمونه گیری گلوله برفی استفاده شد. در نتیجه ابتدا از طریق مطالعات کتابخانه ای و مصاحبه های عمقی با خبرگان (18 نفر)، 21 عامل موثر بر تربیت بدنی و ورزش دانش آموزی در هفت بعد مدیریتی، سیاسی، اقتصادی، اجتماعی، تکنولوژی، محیطی و قانونی شناسایی شد. سپس پرسشنامه مقایسه زوجی تدوین و با نظر خبرگان تکمیل گردید. در ادامه روابط بین عوامل با ساخت ماتریس و رسم نقشه هندسی تأثیر مستقیم و غیرمستقیم توصیف شد. در نهایت گروه های عوامل شناسایی و عدم قطعیت ها استخراج شد که شامل «نگرش دولت مردان به تربیت بدنی و ورزش»، «اسناد بالادستی»، «کیفیت منابع انسانی»، «سهم ورزش در سبد هزینه خانوار»، «تعاملات بین دستگاهی و بین سازمانی» می باشد. در نتیجه به منظور انجام برنامه ریزی مناسب برای سال 1404 باید عدم قطعیت های شناسایی شده را که دارای بیشترین تأثیرگذاری و تأثیرپذیری هستند مدنظر قرار داد.

هدف از پژوهش حاضر، آسیب شناسی اجرای دروس تربیت بدنی عمومی در دانشگاه ها و موسسات آموزش عالی کشور بود. دروس تربیت بدنی عمومی و وضعیت اجرا و اثربخشی آن ها در دانشگاه های مختلف همواره مورد توجه محققان بوده و تحقیقات قابل توجهی در این حوزه انجام شده است. گستردگی مسائل مربوط به دروس تربیت بدنی عمومی، محققان مختلف داخلی در ایران را بر آن داشته است که این حوزه را از زوایای مختلف مورد بررسی قرار دهند. با انجام یک فراتحلیل می توان تحلیل های متعدد و پراکنده ای که در این قلمرو انجام شده را تلفیق کرد و نظم بخشید. به این منظور تعداد 33 سند پژوهشی مرتبط با دروس تربیت بدنی عمومی مورد بررسی قرار گرفت و چالش های درس تربیت بدنی عمومی در 42 مورد و در چهار مولفه اصلی هدف، محتوا، روش و ارزشیابی شناسایی و دسته بندی شدند و پیشنهاداتی جهت اجرای اثربخش این دروس در دانشگاه ها ارائه گردید.

هدف این پژوهش، تدوین مدل نیمرخ صلاحیتهای حرفه ای معلمان تربیت بدنی شهر تهران بود. روش پژوهش از نوع آمیخته بوده و پژوهشگر ضمن شناسایی عوامل موجود، به انجام دادن مصاحبه های عمیق با 19 نفر از نخبگان و متخصصان برجسته مرتبط با موضوع، به روش نمونه گیری هدفمند پرداخته است. همزمان با انجام دادن مصاحبه ها، تحلیل و کدگذاری آنها در قالب مقولات اصلی انجام شده و در نهایت، مدل کمّی مبتنی بر شاخصهای استخراج شده بر اساس داده های 306 نفر از معلمان تربیت بدنی شهر تهران مورد برازش قرار گرفت. بر اساس یافته های پژوهش، کدهای استخراج شده در قالب 30 سؤال و سه صلاحیت ضروری با عنوان سازه های شخصی (عاطفی)، دانش تخصصی (شناختی) و مهارتهای حرفه ای (روانی حرکتی) تقسیم بندی شده اند. در ادامه هر یک از این صلاحیتها در سه عامل مورد سنجش قرار گرفت که در زمینه صلاحیت سازه های شخصی به عوامل دقت و توجه، ارزشگذاری و سلسله مراتب، در صلاحیت دانش تخصصی به عوامل کاربرد، درک و فهم و تحلیل و در نهایت در صلاحیت مهارتهای حرفه ای به عوامل دقت حرکت، هماهنگی و اجرا اشاره می شود. آگاهی از صلاحیتهای مبتنی بر سازه های شخصی، دانش تخصصی و مهارتهای حرفه ای توانست متغیرهای اصیلی را به دامنه اطلاعات حوزه تربیتی آموزش تربیت بدنی بیفزاید. با این حال ضرورت دارد که این اطلاعات با مبانی پیشین، مورد مقایسه قرار گیرد و بر اساس چارچوبی قابل سنجش برای معلمان تربیت بدنی (منتج از نتیجه پژوهش حاضر) در سند تحول بنیادین آموزش وپرورش، مورد توجه قرار گیرد.

هدف پژوهش حاضر، انطباق برنامه درسی تربیت بدنی قصدشده، اجراشده و کسب شده در پایه پنجم ابتدایی بیرجند است. پژوهش کاربردی بوده و به روش توصیفی - پیمایشی انجام گرفته است. جامعه آماری پژوهش دانش آموزان پایه پنجم ابتدایی مدارس دولتی بیرجند بودند که تعداد آنان 3690 نفر بود. که براساس جدول مورگان با حجم نمونه 300 نفر تعیین شد و نمونه مورد نظر به روش تصادفی خوشه ای انتخاب شدند. برای جمع آوری داده ها، از 2 پرسشنامه محقق ساخته برنامه درسی اجراشده و برنامه درسی کسب شده تربیت بدنی پایه پنجم ابتدایی استفاده شد. بررسی و تأیید روایی و پایایی پرسشنامه ها از طریق روایی محتوایی و تحلیل عاملی و آلفای کرونباخ انجام گرفت. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از آزمون تی تک نمونه در نرم افزار اس پی اس اس انجام گرفت. نتایج مشخص کرد که میان برنامه درسی اجرا شده با برنامه درسی قصدشده، و برنامه درسی کسب شده با برنامه درسی قصدشده انطباق لازم وجود ندارد.