رسالت دانشگاه

امروزه، کارآفرین شدن دانشگاه، برای بسیاری از موسسات آموزش عالی و رهبران آنها، دیدگاهی نو، جذاب و حتمی الوقوع می باشد. این مقاله، مروری است بر این اندیشه که چه کسی، کجا و چه موقع و برای چه اشخاصی، عبارت دانشگاه کارآفرین را اعلام خواهد کرد و علاوه بر این، حداقل چهار مبحث از چالش های کارآفرین در دانشگاه را به تصویر می کشد. نخستین مبحث به تولید دانش مربوط می شود، توجه ما را به روش تولید دانش معطوف می دارد. مبحث دیگر به تغییر موضع موسسات تولید دانش و همبستگی و ارتباط آنها به مباحث سه گانه دیگر توجه می کند (این مطلب در کنفرانس بین المللی Triple Helix کپنهاگ عنوان شده است.) مبحث سوم به درخواست موازنه بین رسالت منطقه ای و رسالت جهانی دانشگاه ها مربوط می شود. مبحث چهارم به عنوان بازتابی از دست آوردهای مباحث سه گانه: احراز شایستگی و صلاحیت استعمال دانشگاه کارآفرین می تواند مورد نظر باشد. سخن آخر این که عدم توجه و بی دقتی در به کارگیری عبارت کارآفرینی و عدم توجه به ریشه ها و منابع و محدوده معانی بیان و مفاهیم آن، خطر گمراهی و دور شدن از مسیر اصلی را به دنبال خواهد داشت.

اقتدار و مرجعیت علمی جمهوری اسلامی ایران، جز در پناه به وجود آمدن نهادهای اسلامی و برخاسته از دغدغه های انقلاب اسلامی محقق نمی شود. شناسایی ابعاد دانشگاه اسلامی گامی به سمت اصلاح نهاد دانشگاه برای تحقق اقتدار و مرجعیت علمی است. پژوهش حاضر که از نوع کیفی بوده و از راهبرد نظریه پردازی داده بنیاد استفاده شده، به دنبال پاسخ به این سؤال اساسی است که دانشگاه مطلوب اسلامی از نگاه مقام معظم رهبری مدظله العالی دارای چه ابعاد اصلی، سطوح تحلیلی و ساست گذاری، ملاحظات کلی و شاخص های اساسی است؟ برای این منظور، بیانات قابل دسترس معظم له در سایت الکترونیکی ایشان، مبنای کار قرار گرفته است. تجزیه و تحلیل داده ها در راهبرد نظریه پردازی داده بنیاد، سه مرحله کدگذاری باز، کدگذاری محوری و کدگذاری انتخابی را شامل می شود. هم زمان با جمع آوری داده ها، کدگذاری باز بر روی آن ها انجام گردید و با بخش بندی داده ها و اطلاعات، مفاهیم و مقوله ها شکل گرفت. یافته های تحقیق نشان می دهد مدل نهایی حرکت به سمت دانشگاه اسلامی مشتمل بر سه محور «دانشجوی انقلابی»، «استاد متقی و عالم» و «اهداف انقلاب اسلامی» است که در بستر هم افزا و تکاملی اهداف، چشم انداز و رسالت دانشگاه ارائه گردید. نوآوری و وجه تمایز این پژوهش، ترسیم نمایی جامع از دانشگاه اسلامی و برخاستن مدل از مضامین مستخرج از بیانات مقام معظم رهبری بوده و از دخالت دادن مدل های پیش ساخته در فرایند استخراج و دسته بندی مضامین خودداری شده است.

رفاه و آسایش مادی کنونی بشر، مرهون فعالیت های مهندسی است. مهندسی و فناوری مقولاتی در هم تنیده اند که به سختی می توان بین آن دو مرز شفافی را ترسیم کرد. می توان ادعا نمود که کار یک مهندس در نگاه کلان چیزی جز کاری فناورانه نبوده هر چند همه کارهای فناورانه از جنس کارهای مهندسی نمی باشد. توجه به چشم انداز بیست ساله نظام و افق تمدن نوین اسلامی که مبنای برنامه ریزی کلان همه بخش های کشور است، نشان دهنده اهمیت نقش مهندسان در تحقق این آرمان می باشد. از آنجا که می بایست ایران، کشوری باشد که در سطح منطقه برترین جایگاه را در علم و فناوری کسب کند، بی تردید، بار اصلی آن بر دوش متخصصان و به ویژه مهندسان است. مهندس معمولاً ارتباط کلیدی بین نظریه ها و کاربردهای عملی برقرار می کند. مهندس باید علاوه بر دارا بودن دانش نظری، دارای تفکری سازنده و خلاق باشد. همچنین باید ضمن داشتن مهارت در به دست آوردن نتایج کاربردی و معقول، توانایی هدایت گروه را تا رسیدن به هدف داشته باشد. از یک مهندس، انتظاراتی بسیار فراتر از دانستن مجموعه ای از دانش های بنیادین و فناوری های نوین می رود. الگوی کلی نظام آموزش مهندسی باید در راستای ایجاد مجموعه ای از شایستگیهایی باشد که فهرست آنها در بخش های آتی مطرح می گردد . هر چند رسیدن به همه شایستگی های مطرح شده امری غیر ممکن است ولی حداقل می بایست به مجموعه شایستگی های مورد اشتراک نهادها و مؤسسات معتبر در این حوزه توجه وی ژه ای صورت پذیرد. در ضمن پیش نیاز بسیاری از شایستگی ها در دوره تحصیلات مدرسه ای و حتی قبل از آن باید مهیا گردد.