مطالب مرتبط با کلیدواژه
۱.
۲.
۳.
۴.
۵.
۶.
۷.
۸.
۹.
۱۰.
سیستم بین الملل
حوزه های تخصصی:
در چند سال گذشته، کشف و طراحی مدل جهان کوچک و فاقد معیار از شبکه علاقه مندی زیادی در مطالعه شبکه های پیچیده ایجاد کرده است که منجر به پیشرفت قابل ملاحظه ای در این حوزه فعال و رو به رشد پژوهشی گردیده است. از این بعد، شبکه ها روشی از ترسیم به هم پیوندی موضوعات می باشند که در روابط بین الملل مناطق از جمله این موضوعات خواهند بود. بنابر این چارچوب مذکور می تواند بینش کلی تری را نسبت به تکامل مطالعات منطقه ای ارایه کند. از این بعد مناطق تنها یکی از گره ها و حلقه هایی محسوب می گردند که بر اساس ارتباطات به هم پیوند خورده اند و شبکه را شکل خواهند داد. اصولا مطالعات منطقه ای نیز که مناطق را در دستور کار پژوهشی خود قرار داده است یکی از حوزه های نوین در روابط بین الملل می باشد که به طور فزاینده ای بر اهمیت آن افزوده می شود اما بر اساس مدل های مذکور از جمله پرسش های محوری چگونگی مطالعه منطقه و تحلیل فرآیند های آن می باشد، موضوعی که به عنوان پرسش اصلی پژوهش حاضر مطرح بوده و بر این اساس مقاله حاضر با توجه به اهمیت یافتن عنصر ارتباطات و ناکارآمدی نگرش های سنتی سعی در ارایه نگرشی نوین تحت عنوان نگرش شبکه ای به مناطق دارد و همچنین با توجه به سیکل های سیستمی و تاثیر آن بر شبکه های موجود، تئوری های سیکلی از جمله تئوری سیکل اقتصاد جهانی، گذار قدرت، سیکل بلند و ثبات هژمونیک جهت تحلیل مسایل شبکه مورد استفاده قرار می گیرد
چالشهای ساختاری روابط راهبردی ایران و روسیه: سلطه ستیزی ایرانی و عمل گرایی روسی
حوزه های تخصصی:
یکی از موضوعهای مهم سیاست خارجی هر کشور، چگونگی تنظیم روابط با قدرت های بزرگ است. تکوین جمهوری اسلامی ایران در سال 1979، ماهیت روابط ایران با قدرت های بزرگ را دچار تغییر بنیادین کرده است. هرچند از اواخر دهه 1980، ایران و شوروی و به دنبال آن روسیه به بهبود روابط متقابل اقدام کرده اند، ولی این بهبودی منجر به روابط راهبردی نشده است. به نظر میرسد که ایران و روسیه با یکدیگر تضاد راهبردی نداشته باشند، ولی وجود یک ساختار انحصارگونه بین المللی که بنابر آن تهران به دلیل فشار غرب در مواردی ناچار است که برخی کالاهای مورد نیاز خود از سیاسی و اقتصادی را از طرف مسکو تأمین کند و همچنین نظریه سلطه ستیزی ایرانی و عمل گرایی روسی توجیه کننده برخی از شکاف های روابط دو کشور باشد که این مقاله بر اساس آنها تنظیم شده است.
نظم سیستمی نوین و استراتژی های دفاعی- نظامی ج.ا.ا در خاورمیانه(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
علوم و فنون نظامی سال یازدهم بهار ۱۳۹۴ شماره ۳۱
137 - 154
حوزه های تخصصی:
سیستم بین الملل، دارای ویژگی های است که این تاثیر مستقیمی بر سیاست خارجی کشورها دارد. در این میان چرخه سیستمی قدرت، یکی از مهم ترین ویژگی های سیستم جهانی و منطقه ای تاثیرگذار بر موضوع مذکور است و نظم سیستمی منبعث از چرخه قدرت در دایره سیاستگذاری راهبردی واحدها می تواند نقش محدودکننده داشته و بر نوع راهبرد و استراتژی آن ها اثرگذار باشد. ج.ا.ا نیز در جایگاه یک واحد از نظم بین الملل از این قاعده مستثنی نیست. بر این اساس هدف از انجام پژوهش حاضر بررسی نظم منطقه ای خاورمیانه و متناسب با آن تعیین استراتژی دفاعی ج.ا.ا ایران در آن منطقه است. در همین راستا پژوهش حاضر این فرض را مطرح می نماید که از ارتباط بین نظم جهانی هژمونیک و نظم منطقه ای بی ساختار، نظم آشوبی منطقه خاورمیانه شکل می گیرد که تهدیدات استراتژیکی را برای ج.ا.ا پدید می آورد و استراتژی تدافعی بویژه دفاع عامل و دفاع غیرعامل را در صدر استراتژی های ج.ا.ا در خاورمیانه قرار می دهد. بنابراین مقاله حاضر ضمن تبیین نظم حاکم بر سیستم بین الملل و نظم منطقه خاورمیانه، استراتژی های سیاست خارجی منطقه ای ج.ا.ا را تبیین می نماید.
تعامل و رفتار آشوبگون در سیستم بین الملل(مقاله علمی وزارت علوم)
در تحلیل رفتارها در عرصه بین المللی، نظریات مختلفی ارائه شده است. برخی مانند نظریه های معروف به جریان اصلی، با پیروی از رویکرد خطی علم کلاسیک، سیستم بین الملل را مکانیکی، بسته و به دور از تعامل در نظر گرفتند. برخی دیگر مانند نظریه سیستم های پیچیده، مفهوم روابط غیرخطی و تعامل به کار رفته در تحلیل سیستم های زیستی را، در توضیح رفتارهای سیستم بین الملل مورد توجه قرار دادند و سعی در توضیح رفتارهای انسانی به عنوان سیستم زیستی داشتند. تعامل به عنوان مفهوم اصلی در تبیین رفتار سیستم های طبیعی و زنده شناخته شده است که باعث به وجود آمدن رفتارهای آشوبگون می شود. از آنجا که مفهوم تعامل در سیستم های انسانی، به عنوان عالی ترین نمونه سیستم های زیستی، به دلیل برخورداری از نیروی تعقل مفهوم متفاوتی است، هدف مقاله حاضر معرفی تعامل با ویژگی های؛ جریان-خلق و تفسیر اطلاعات، غایتمندی، حساسیت به شرط اولیه و تأثیرپذیری و تأثیرگذاری در سیستم بین الملل است. بررسی ها نشان می دهد، به دلیل تفاوت تعاملات انسانی با تعاملات سایر موجودات زنده، رفتارهای آشوبگون در سیستم بین الملل دارای مشخصه های؛ سادگی در پیچیدگی، قطعیت در عدم قطعیت و نظم در بی نظمی است.
شبکه ها و سیاست خارجی(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
سیاست جهانی دوره دوم زمستان ۱۳۹۲ شماره ۴ (پیاپی ۶)
93 - 131
سیستم بین الملل در گذار از فرآیند تحول تاریخی و فازهای آن، پیچیدگی فزآینده و الگوهای متعدد نظم را تجربه کرده است. شبکه های واقعی دارای ساختار پیچیده ای هستندکه نتیجه تعامل میان بازیگران عقلانی است. دانشمندان حوزه تحلیل سیاست خارجی توجه کمی به درک انتخاب های بازیگران در نظم های شبکه ای داشته اند. بنابراین نویسنده مقاله با توجه کردن به این نوع از نظم سیستمی این پرسش را مورد بررسی قرار داده است که نقش شبکه ها در سیاست خارجی واقدامات راهبردی آن چیست؟در این میان به صورت آشکار مهمترین پرسش در مورد نقش شبکه ها در سیاست خارجی، مربوط به نظم سیستمی به عنوان نقطه هدف آن می باشد. نویسنده مقاله براین استدلال است که شبکه، جدال بزرگ آینده در تجزیه و تحلیل سیاست خارجی است. در سیستم پیچیده و هوشمند سیبری، شبکه ها خود را به عنوان سازه اصلی فیزیکی به عنوان چارچوب سیاست خارجی مطرح کرده و از طریق سازوکارو دینامیک های داخلی بر مدل طراحی سیاست خارجی اثرگذار ند.
عوامل مؤثر بر گسترش تحریم اقتصادی در جهان پس از جنگ سرد(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
مطالعات راهبردی سال ۲۶ تابستان ۱۴۰۲ شماره ۲ (پیاپی ۱۰۰)
109 - 133
حوزه های تخصصی:
تمایل فزاینده قدرت های بزرگ به استفاده از تحریم اقتصادی یکی از مهمترین ویژگی های روابط بین الملل در دوره پس از جنگ سرد است. عوامل مختلفی در این روند دخالت داشته اند. تحولاتی در روابط بین الملل رخ داده اند که مجموعاً موجب جذاب ترشدن تحریم اقتصادی به عنوان ابزاری برای پیشبرد سیاست های دولت ها و سازمان های بین المللی شده اند. سؤال مقاله این است که چرا استفاده از تحریم اقتصادی در روابط بین المللِ پس از جنگ سرد افزایش چشمگیری یافته است. فرضیه مقاله این است که مجموعه ای از عوامل شامل افزایش شدید هزینه های اقدام نظامی، تجارب موفق در استفاده از ابزار فشار اقتصادی، تغییرات توزیع قدرت در سیستم بین الملل، گسترش ارزش ها و هنجارهای لیبرال در سطح جهانی و رشد تهدیدات امنیتی جدید موجب افزایش استفاده از تحریم اقتصادی در دوره پس از جنگ سرد شده است. این مقاله به لحاظ روشی رویکرد ترکیبی دارد و هدفش ارائه یک تبیین معتبر درباره یک تحول اساسی در روابط بین الملل است. برای دفاع از فرضیه تلاش خواهد شد از شواهد و داده های معتبر موجود استفاده شود.
تاثیراتِ زیرسیستمیِ پویش های نظام بین الملل: با تمرکز بر روابط قدرت های بزرگ(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
رفتار و روابط قدرت های بزرگ یکی از متغیرهایِ نقش آفرین در پویش های سیستمیِ نظام بین الملل است. این مقاله بر دو سطح تحلیل سیستمی و زیرسیستمیِ نظام بین الملل متمرکز است و سعی دارد به این پرسش اصلی پاسخ دهد که روابط قدرت های بزرگ به عنوان یکی از پویش های اصلی نظام بین الملل چه تاثیراتِ زیرسیستمی دارد؟ فرضیه پژوهش این است که در وضعیتی که در نظام بین الملل، یک قدرتِ بزرگِ مستقر و یک قدرتِ بزرگِ در حالِ خیزش وجود دارد که فاصله قدرت آن ها با سایر قدرت های بزرگ قابل ملاحظه است، روابط کنشگران زیرسیستمی با قدرت های بزرگ، تابعی از روابط دو قدرت بزرگ با یکدیگر است. یافته های پژوهش نشان می دهد که سیستم بین الملل در وضعیت باز توزیعِ قدرت قرار دارد. در این زمینه اکتفا به یک یا چند نظریه در چارچوب های جداگانه امکان درک مناسب از مرحله گذارِ سیاست بین المللِ کنونی را فراهم نخواهد کرد. این پژوهش بر آنست تا از طریقِ هم نشین کردنِ مفروضات دو پارادایم نوواقع گرایی و نولیبرالیسم و با بهره برداری از رویکردِ نئو-نئو، نظریه سیستم ها و سیستم های تابع، به الگوی نظری مناسبی درباره تأثیراتِ زیرسیستمیِ پویش های نظام بین الملل دست یابد.
ظهور رمزارزها و مناسبات قدرت در عرصه نظام پولی- مالی بین المللی(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
روابط خارجی سال ۱۵ بهار ۱۴۰۲ شماره ۱
1 - 28
حوزه های تخصصی:
شدت گیری رقابت میان قدرت های بزرگ در نظام جهانی هر روز ابعاد جدیدتری به خود می گیرد. هرکدام از این بازیگران، اعم از ایالات متحده، چین و اتحادیه اروپا در تلاشند تا با استفاده از ابزار نوینی، ابتدا قدرت خود در سیستم را افزایش دهند و سپس به کنترل و هدایت سایر بازیگران بپردازند. این دولت ها در تلاش هستند تا از طریق تسلط بر گره های حیاتی نظام جهانی قدرت کنترلی و نظارتی خود را افزایش دهند. به همین دلیل است که در سال های اخیر شاهد رقابت گسترده میان قدرت های بزرگ برای تسلط بر بازار و دامنه فناوری های نوین، تولید ابزارهای نوین پولی و مالی، زنجیره تامین جهانی و مسئله حیاتی انرژی هستیم. مقاله حاضر، در تلاش است با استفاده از چارچوب مفهومی وابستگی متقابل تسلیحاتی شده، به تبیین چگونگی رقابت قدرت های بزرگ در شبکه درهم تنیده ای از کارگزاران و منابع می باشد. لذا، سوال اصلی مقاله این است که ظهور رمزارزها در نظام پولی و مالی بین المللی چه تاثیری بر رقابت ها دولت ها و سازمان های بین المللی و شرکت های بزرگ برای کسب قدرت شبکه ای دارد؟ در پاسخ باید گفت که ظهور رمزارزها درنظام بین الملل موجب افزایش نزاع میان دولت ها می شود چرا که به دولت های صاحب دسترسی به گره های اصلی شبکه امکان جدیدی برای نظارت، کنترل و محدودسازی سایر بازیگران داده است. مقاله حاضر با استفاده از منابع دسته اول همچون تحلیل اسناد بالادستی کشورهای مختلف جهان، استفاده از منابع کتابخانه ای و اینترنتی، به دنبال تبین نوع واکنش بازیگران به شرایط یاد شده در نظام بین الملل است.
راهبردهای سیاست خارجی روسیه در منطقه خاورمیانه(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
ژئوپلیتیک سال ۱۹ پاییز ۱۴۰۲ شماره ۳ (پیاپی ۷۱)
187 - 214
حوزه های تخصصی:
اصولاً، قدرت، منافع، نقش، مسئولیت و رفتار بازیگران در سیستم بین الملل سیستمیک می باشد. بنابراین نقش بازیگران متغیر و همراه با تغییرات در سیکل قدرت بازیگران منقبض و منبسط می شود. روسیه یکی از بازیگران مهم سیستم بین الملل می باشد که در دوران حیات خود، نقش های انقباضی و انبساطی را در سیاست خارجی با توجه به تحولات در محیط پیرامونی و قدرت خود تجربه کرده است. این پژوهش با مفروض انگاشتن، تحولات قدرتی و نقشی و همگامی منافع و قدرت بازیگران در سیستم بین الملل و متعاقب آن لزوم تناسب نقشی در سیاست خارجی با توجه به واقعیت های قدرتی سعی در بررسی راهبردهای سیاست خارجی روسیه در منطقه خاورمیانه دارد. ماحصل پژوهش حاضر با روش توصیفی- تحلیلی اشاره به این مسئله دارد که با افزایش و احیای قدرت روسیه در سیستم بین الملل، منافع و نقش آن نیز افزایش و نقش آفرینی در مناطق پیرامونی از جمله منطقه خاورمیانه با توجه به اهمیت و تاثیر آن در ساخت بین المللی قدرت در دستور کار سیاست خارجی آن قرار دارد، بر این اساس راهبرد روسیه در این منطقه با توجه به تهدیدات و منافع ملی این کشور متنوع و از چندجانبه گرایی محلی تا راهبردهای تنشی و ائتلافی متغیر می باشد.
رویکرد اقتصاد سیاسی به الگوی مواجهه ی جمهوری اسلامی ایران با سازمان بریکس(مقاله علمی وزارت علوم)
گروه بریکس عمدتا گفتمانی اقتصادی دارد ، اما تلاش برای سوق دادن جهان به سمت نظام چندقطبی و سهیم کردن کشورهای مختلف خصوصاً قدرتهای نوظهور در تصمیم گیری های بین المللی از دیگر اهداف ان می باشد، که با منافع و استراتژی ایران در سیستم بین الملل سنخیت و همخوانی دارد.حال مسئله این است که ایران چگونه می تواند از این همگونی استفاده بهینه نماید(مسئله). رویکردهای نوین سیاست خارجی ایران در راستای دیپلماسی اقتصادی برای برون رفت از مشکلات و رفع تحریم های بین المللی چیست؟ بنظر می رسد یکی از رویکردهای سیاست خارجی ایران برای بهبود وضعیت اقتصادی در شرایط تحریم بین المللی، پیشنهاد وپیگیری عضویت خود در گروه بین المللی بریکس می باشد ، که این عضویت نیز مترصد چالش ها ، پیامد ها و فرصت هایی برای ایران خواهد بود(سوال ، فرضیه). پژوهش فوق از نوع کاربردی و با روش توصیفی تحلیلی و به شیوه ی کتابخانه ای تحلیل و تدوین شده است . هدف از این پژوهش شناخت ظرفیتها و قابلیت های گروه بریکس و عضویت ایران در ان است( روش – هدف).یافته ها نشان میدهد که ،ت وازن در تعهدات ی ک ه ای ران در فراین د عضوی ت در ای ن نه اد م ی پذی رد و منافع ی ک ه بوی ژه در ش رایط تحریم ی ب ه دس ت م ی آورد ض رورت دارد. مهمتری ن مزی ت ژئواکونومی ک عضوی ت ای ران در ای ن نه اد دس تیابی ب ه مناب ع مال ی در مکانیس م ذخی ره احتیاط ی و نی ز بان ک توس عه جدی د ای ن نه اد اس ت( یافته ها ).