آموزش پژوهی

تربیت اخلاقی در عصرحاضر از مهمترین اهداف نظام تعلیم و تربیت است. دراین راستا هدف این پژوهش بررسی عوامل مدرسه ای موثر ازدیدگاه معلمان دوره ابتدایی بر تربیت اخلاقی بود. پژوهش با رویکرد کیفی از طریق تحلیل محتوا به شیوه تحلیل شبکه مضامین (اتراید استرلینگ، 2002) انجام گرفت و عوامل مدرسه ای موثر بر تربیت اخلاقی استخراج گردید. شرکت کنندگان پژوهش به صورت نمونه گیری بارز با اصل حداکثر تنوع انتخاب شدند(17 معلم مقطع ابتدایی). برای گردآوری داده از روش مصاحبه نیمه ساختار یافته استفاده گردید وجهت اعتبار داده ها از روش بازبینی محقق انجام گرفت. پس از تجزیه و تحلیل و طبقه بندی داده ها 82 مضمون پایه (شکیبایی و تاب آوری معلم، تسلط معلم نسبت به محتوا، بحث های اخلاقی، تقلید از همسالان، وضع مقررات اخلاقی و...)؛ 11مضمون سازمان دهنده(ویژگی شناختی معلم ، ویژگی های شخصیتی و اخلاقی معلم، نحوه ی تعامل با دانش اموزان، ارزشمندی محتوا و... )؛ 5 مضمون فراگیر (معلم، محتوا، فضای مدرسه و چینش کلاس، گروه همسالان و مقررات مدرسه) استخراج گردید .

هدف این پژوهش، اثربخشی آموزش خودشفقت ورزی بر اضطراب اجتماعی دانش آموزانِ دختر دارای علائم اضطراب اجتماعی بود. این پژوهش از نوع نیمه تجربی با طرح پیش آزمون- پس آزمون و گروه کنترل بود. جامعه آماری پژوهش شامل تمامی دانش آموزانِ دختر متوسطه دوم شهر مرودشت در سال تحصیلی 1400-1399 بود. از این جامعه، نمونه ای به حجم 32 نفر (16 نفر برای هر گروه) به شیوه هدفمند، انتخاب و با روش تصادفی به گروه های آزمایش و گواه گمارده شدند. دوره آموزشی خودشفقت ورزی به مدت هشت جلسه هفتگی به مدت 2/5 ساعت بر روی گروه آزمایش انجام گرفت و به گروه کنترل هیچ آموزشی ارائه نشد. ابزار مورد استفاده در این پژوهش، پرسشنامه اضطراب اجتماعی نوجوانان (SAS-A) و پرسشنامه اطلاعات جمعیت شناختی محقق ساخته بود که در سه مرحله پیش آزمون، پس آزمون و پیگیری (سه ماهه) تکمیل شد. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از تحلیل کوواریانس چندمتغیره در نرم افزار SPSS (نسخه 24) انجام گرفت. نتایج این پژوهش نشان از وجود تفاوت معنادار در گروه آزمایش و گواه، در مرحله پس آزمون (P≤0.01) و پیگیری (P≤0.02) بود؛ لذا با اطمینان 98 درصد می توان نتیجه گرفت که اثربخشی آموزش خودشفقت ورزی بر اضطراب اجتماعی دانش آموزانِ دختر دارای علائم اضطراب اجتماعی موثر است.

پژوهش حاضر باهدف بررسی تأثیر یادگیری ترکیبی بر صلاحیت های یادگیری مادام العمر دانشجویان انجام گرفت. روش پژوهش شبه آزمایشی از نوع پیش آزمون-پس آزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری این پژوهش، کلیه دانشجویان کارشناسی رشته علوم تربیتی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه بیرجند در سال 1398- 1397 که تعداد آن ها 214 نفر است، بودند. نمونه پژوهش از دانشجویان درس کاربرد مقدمات کامپیوتر با روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند. تعداد اعضای نمونه 60 نفر بودند که در گروه آزمایش و گروه کنترل 30 نفر، به طور تصادفی قرار گرفتند. آموزش به روش ترکیبی برای گروه آزمایش و برای گروه کنترل به روش معمول ارائه شد. برای گردآوری داده های از آزمون صلاحیت های یادگیری مادام العمر هرسن و اوزون بویلو استفاده شد. نتایج تحلیل کواریانس نیز نشان داد روش ترکیبی تفاوت معناداری در صلاحیت های یادگیری مادام العمر گروه آزمایش نسبت به گروه کنترل ایجاد نکرده است و دلائل آن را می توان در فرهنگ یادگیری، منابع و امکانات و الگوی بکار گرفته شده برای یادگیری ترکیبی جستجو کرد.

این پژوهش با هدف تعیین اثربخشی آزمون های عملکردی بر اشتیاق تحصیلی، خودکارآمدی ادراک شده و انگیزش پیشرفت گروهی از دانش آموزان پایه ششم ابتدایی انجام شد. روش پژوهش از نوع نیمه تجربی و طرح پژوهش از نوع پیش آزمون-پس آزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه ی دانش آموزان دختر و پسر پایه ششم ابتدایی شهر مرودشت بود که در سال تحصیلی 99-1398 مشغول به تحصیل بودند که از بین آن ها 15 نفر برای گروه آزمایش و 15نفر هم برای گروه کنترل به روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای انتخاب شدند. ابزار پژوهش پیش آزمون و پس آزمون برای اشتیاق تحصیلی و انگیزش پیشرفت و پرسش نامه خودکارآمدی (موریس، 2001) برای سنجش خودکارآمدی ادراک شده بود که مراحل لازم جهت سنجش پایایی و روایی آزمون ها و پرسش نامه ها انجام شد. داده های حاصل از این پژوهش با روش تحلیل کواریانس مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفت. یافته های اصلی به دست آمده از تحلیل کواریانس (آنکوا) نشان داد که میانگین آزمون های انگیزش پیشرفت، اشتیاق تحصیلی و خودکارآمدی ادراک شده برحسب عضویت گروهی (گروه آزمایش و کنترل) در مرحله پس آزمون تفاوت معناداری وجود دارد (0/01>P). بر اساس یافته ها، نتایج پژوهش نشان داد که اجرای آزمون های عملکردی بر میزان اشتیاق تحصیلی، خودکارآمدی ادراک شده و انگیزش پیشرفت دانش آموزان پایه ششم تأثیر مثبت دارد.

هدف این پژوهش، بررسی تاثیر آموزش مهارت حل مسئله بر تاب آوری و سازگاری دانش آموزان با عملکرد تحصیلی پایین بود. روش پژوهش شبه آزمایشی از نوع پیش آزمون- پس آزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری پژوهش دانش آموزانِ پسر دوره اول متوسطه مدارس شهر شیراز در سال تحصیلی 1402-1401 بودند. از این میان 100 نفر با روش نمونه گیری در دسترس و بر اساس مدارسِ دارای عملکرد تحصیلی پایین انتخاب شدند و پرسش نامه تاب آوری (CD‐RISC) و سازگاری (AISS) را تکمیل کردند. سپس از 30 دانش آموز که تاب آوری و سازگاری پایین تر از متوسط گزارش نمودند، به طور تصادفی 15 نفر درگروه آزمایش و 15 نفر در گروه کنترل گماشته شدند. افراد گروه آزمایش به مدت هشت جلسه تحت آموزش مهارت حل مسئله قرار گرفتند. داده ها با استفاده از تحلیل کوواریانس چندمتغیره تحلیل شدند. نتایج نشان داد آموزش مهارت حل مسئله موجب بهبود معنادار میزان تاب آوری دانش آموزان شرکت کننده در گروه آزمایش نسبت به گروه کنترل می شود و کاهش معنادار رفتارهای ناسازگارانه را در این گروه به همراه دارد. به طور خلاصه می توان نتیجه گرفت آموزش مهارت حل مسئله موجب بهبود معنادار توانمندی های تاب آوری و سازگاری دانش آموزان می شود.

هدف این پژوهش آسیب شناسی روش شناختی پژوهش در حوزه ی علوم تربیتی از دیدگاه متخصصان بود. این پژوهش در پارادایم کیفی انجام گرفت. گردآوری داده ها به روشِ مصاحبه ی عمیق بود که در آن افراد مورد مطالعه به شیوه ی هدفمند و با توجه به اصل نمونه گیری با حداکثر تنوع انتخاب شدند. برای تجزیه و تحلیل داده های حاصله از مصاحبه ها، از شیوه ی تحلیل استقرایی و مقایسه مستمر داده ها با رویکرد نظریه ی داده مبنا استفاده گردید. یافته های پژوهش نشان داد که آسیب های موجود در روش شناسی پژوهش در سه مقوله آموزش، عوامل انسانی و روش قابل بررسی می باشند. آسیب های موجود در حوزه آموزش یکی از مهم ترین آن ها می باشد که نتیجه شکاف میان آموزش و پژوهش می باشد. پژوهش محور نبودن مراکز آموزش عالی، فقدان نظارت کارآمد بر فعالیت های پژوهشی، عدم دسترسی به منابع و پایگاه اطلاع رسانی فراگیر و به روز و عدم وجود تعامل میان اعضاء در یک مرکز آموزشی از جمله ی این آسیب ها هستند. دسته دیگر از آسیب های موجود در روش شناسی پژوهش، از ناتوانی پژوهش گر و برخی از اساتید ناشی می شود که ناتوانی پژوهش گر نتیجه عدم نواندیشی و عدم فهم وسیع پژوهش گر و ناتوانی برخی از اساتید نتیجه عدم اشراف آنان بر روش های پژوهش می باشد. عدم شناخت سلسله مراتب معرفتی، آسیب های ناشی از غلبه یک پارادایم پژوهشی و ضعف روش کمی از جمله آسیب های موجود در روش شناسی پژوهش هستند.