آسیب ها و موانع تحقق مردمی سازی دیپلماسی فرهنگی در ایران؛ یک پژوهش کیفی (مقاله علمی وزارت علوم)

چکیده

با عنایت به بیانات امام خمینی و رهبر معظم انقلاب اسلامی و نیز اسناد بالادستی جمهوری اسلامی ایران، می توان نتیجه گرفت همان گونه که مردم ایران در عرصه های گوناگون این انقلاب نقشِ محوری داشته اند، در عرصه بین المللی نیز باید نقش کلیدی و مؤثری ایفا کنند و به تعبیر این پژوهش، «مردمی سازی دیپلماسی فرهنگی» صورت گیرد. مشاهده وضع موجود نشان می دهد که این مهم، آن چنان که باید محقق نشده است و پژوهش حاضر به دنبال شناخت موانع و آسیب های تحقق مردمی سازی دیپلماسی فرهنگی است. بدین منظور از روش مشاهده (مشارکتی و غیر مشارکتی)، مصاحبه نیمه ساخت یافته و اسنادی برای گردآوری داده ها، و از روش تحلیل مضمون برای تحلیل داده های کیفی تحقیق استفاده شد. نتایج نشان می دهد دیپلماسی فرهنگی در جمهوری اسلامی ایران، هنوز نتوانسته به سطح مردمی شدن دست یابد و آسیب ها و موانع متعددی از تحقق آن جلوگیری کرده است. این آسیب ها و موانع را می توان در سه دسته کلی «از سوی متولیان رسمی»، «از سوی بازیگران مردمی» و «از سوی عوامل بیرونی» در نظر گرفت که هر یک مجموعه ای از آسیب ها و موانع خُردتر را شامل می شوند.